Карбон қышқылдары
Карбон қышқылдары
Адам меңгермейтін білім бар ма?
Адам меңгермейтін білім бар ма?
Жойқын істі тындырар күшің бар да?
Оқы, үйрен жас ұрпақ, бәрін меңгер
Алға қойған мақсатың, ісің барда!
Сабақтың мақсаты: Қарбон қышқылдары және олардың жіктелуі жөнінде минералдық қышқылдармен салыстыра отырып түсінік беру, халықаралық, тривиалдық атаулар жүйесімен атаудың негіздерін қарастыру
Сабақтың мақсаты:
Қарбон қышқылдары және олардың жіктелуі жөнінде минералдық қышқылдармен салыстыра отырып түсінік беру, халықаралық, тривиалдық атаулар жүйесімен атаудың негіздерін қарастыру. Карбоксил тобының құрылысына талдау жасай отырып, химиялық қасиеттерін болжай білуге дағдыландыру.
Күтілетін нәтиже:
Карбон қышқылдарының өздеріне тән қышқыл дәмінің
болатынын . Құрамдарында көміртек атомы мен карбоксил тобының бар екенін, қарапайым өкілдері барын және оларды қандай мақсатта пайдаланатын, қолдануын , химиялық қасиеттерін білуі керек.
Негізгі идеялар:
Оқушыларға карбон қышқылдарының басқа органикалық кластардан
ерекшелігін;
өзіне тән қышқыл дәмнің болатынын;
кездесуін;
құрамын, қасиеттерін;
қолданатынын түсіндіру.
Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың әдісі:
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: Репродуктивті әдіс. Білім-білік дағдыларын қайта жаңғырту арқылы білімді белсенді игеру. Блум таксономиясы.
Көрнекілігі: Интерактивті тақта, слайд, тірек – сызбалар, тест сұрақтары, тараптама материалдар (сұрақ-жауап)
Пәнаралық байланыс: математика, медицина.
Сабақтың тегі: жаңа материалды игерту сабағы, жаңа сабақтың мақсатын түсіндіру, бұл сабақта нені біліп шығатыны туралы айтып, оқушы зейінін сабаққа аударамын.
Ұзтаз ұстанымы: сабақта барлық оқушылардың қамтылуы.
Оқушы ұстанымы: ынта, жігер, шынайылық.
Кiрiспе сөз: “ «Қазақстан-2050»
Кiрiспе сөз: “«Қазақстан-2050» Стратегиясы осынау мәңгілік жолдағы буындар бірлігінің, ұрпақтар сабақтастығының көрінісі. Бабалардың ерлігі, бүгінгі буынның ерен істері және жас ұрпақтың жасампаздығы арасында сабақтастық болса ғана, біз «Мәңгілік Ел» боламыз ,”- деп айтқан елбасының халыққа жолдауымен бүгінгі ашық сабағымды бастағым келеді.
І. Ұйымдастыру кезеңі:
І. Ұйымдастыру кезеңі:
Тапсырма 1. Химиялық диктант. 1
Тапсырма 1.
Химиялық диктант.
1. ...... альдегиді – өткір иісті газ, ..... альдегидінен бастап келесі мүшелері – сұйық, ал молекулалық массасы жоғары - ..... заттар.
2. Молекулалық массасы өскен сайын балқу және қайнау температурасы ....., сонымен байланысты спирттермен салыстырғанда қайнау температурасы ...... заттар.
3. Молекулаларында көмірсутек радикалдарымен байланысқан альдегид тобы ...... бар органикалық қосылыстар альдегидтер деп аталады.
4. Альдегид тотығып ......қышқылына, тотықсызданып ..... айналады.
5. Альдегидтердің поликонденсациялау реакцияларының нәтижесінде ...... алынады.
6. Функционалдық топ бар мономер қатысып кіші молекулалы қосылыс бөліне жүретін полимер түзу реакциясын ...... реакциясы деп атайды.
Жауаптары: 1. құмырсқа, сірке, қатты
Жауаптары:
1. құмырсқа, сірке, қатты.
2. артады, төмен.
3. альдегидтер.
4. карбон, спиртке
5. пластмассалар
6. поликонденсация
Мына заттардың: 1) метаналь;2) 2-метилпропаналь;3) пропанон;4) бутаналь:5) бутанон-2; құрылым формулаларын жазыңдар
1. Мына заттардың:
1) метаналь;2) 2-метилпропаналь;3) пропанон;4) бутаналь:5) бутанон-2; құрылым формулаларын жазыңдар.
2. Төменде атаулары келтірілген косылыстардың:
1) 3-метилбутаналь;2) пентанон-2; 3)этаналь;4) 2-метил-3-этилгексаналь; 5) 2-этилбутаналь; құрылым формулаларын жазыңдар.
3. Молекулалық құрамы С6Н12Оальдегидіне изомерленудің қандай түрлері тән? Барлық изомерлерінің құрылым формулаларын жазып, оларды атаңдар.
І-Топ
Тапсырма 2.
Топ 1. Төменде қанша альдегидтің құрылым формулалары келтірілгенін айтып, заттарды атандар: 2
ІІ-Топ
1. Төменде қанша альдегидтің құрылым формулалары келтірілгенін айтып, заттарды атандар:
2. Этанальдің екі көрші гомологтарының құрылым формулаларын жазып, аттарын атаңдар.
3. Құрамы С3Н6СІ2 қосылысын гидролиздегеннен кейін күміс оксидінің аммиактағы ерітіңдісімен тотықтырғанда сілтіде оңай еритін С3Н6О2 қосылысы түзілді. Қосылыстардың құрылымын анықтаңдар.
СООН а к р б о н Қышқылы Физикалық қасиеттері:
СООН
а
к
р
б
о
н
Қышқылы
Физикалық қасиеттері:
Аталуы
Химиялық қасиеттері
Жіктелуі
Құрамы
Алынуы.
ІІ –кезең
Ой шақыру.
«Есте сақта!»
Б і л у
Б і л у
Карбон қышқылдары дегеніміз — құрамында функционалдық карбоксил тобы —
Карбон қышқылдары дегеніміз — құрамында функционалдық карбоксил тобы — СООН бар көмірсутектердің туындылары.
Жалпы формуласы: CnH2n+1COOH
Формуласы Атауы халықаралық тривиальді
Қаныққан бірнегізді карбон қышқылдарының гомологтық қатары және атауы
Формуласы | Атауы | |
халықаралық | тривиальді | |
НСООН | метан қышқылы | құмырска кышқылы |
Тапсырма 3 . Берілген дәріс және слайдтан карбон және дикарбон қышқылдардың қасиеттеріне байланысты мәліметті толықтыру
Тапсырма 3. Берілген дәріс және слайдтан карбон және дикарбон қышқылдардың қасиеттеріне байланысты мәліметті толықтыру.
Берілген тапсырмаларды жеке оқып, топта талқылайды.
«Постер» құрастырып, спикер топтың атынан постерді қорғайды.
Қолдану
Қолдану
Технологиялық карта. Тапсырма 4\а\
1. Технологиялық карта.
Тапсырма 4\а\.
Сәйкестікті табыңдар. Тапсырма 4\б\
2. Сәйкестікті табыңдар.
Тапсырма 4\б\.
Сәйкестікті табыңдар. Реттік санмен альдегидтердің алынуы және химиялық қасиеттерінің жартылай теңдеулері, әріптермен реакцияға қатысатын заттың біреуі берілген
Сәйкестікті табыңдар. Реттік санмен альдегидтердің алынуы және химиялық қасиеттерінің жартылай теңдеулері, әріптермен реакцияға қатысатын заттың біреуі берілген. Жұрта.
1. ..... + О2 СН3 –СН2-СОН + Н2О А) СН3- СН2 - СН2- ОН 2. ..... + О2 Н-СОН + Н2О В) СН3ОН 3. ..... + О2 2Н–СОН + Н2О С) НС≡ СН 4. ..... + Н2О СН3 –СОН Д) СН4 5. ..... + О2 СН3-СОН Е) СН2 = СН2 6. ..... + Аg2О СН3 - СОН Ж) СН3 - СОН 7. ..... +Сu(ОН)2 СН3-СОН + Сu2О↓+ Н2О З) СН3 -СОН 8. ..... + Н2 СН3 ОН И) Н- СОН
Жауабтары : 1 2 3 4 5 6 7 8 А Д
Жауабтары:
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
А | Д | В | С | Е | Ж | З | И |
Сәйкестікті табыңдар. Реттік санмен карбон қышқылдарының формулалары, әріптермен ол қышқылдардың радикалының табиғаты мен молекулада карбоксил топтарының санына байланысты жіктелуі белгіленген
Сәйкестікті табыңдар. Реттік санмен карбон қышқылдарының формулалары, әріптермен ол қышқылдардың радикалының табиғаты мен молекулада карбоксил топтарының санына байланысты жіктелуі белгіленген. Жұпта.
1. СН3 –СН2-СООН А) қанықпаған (акрил қышқылы)
2. НООС - СН2 –СН2-СООН В) үш негізді (лимон қышқылы)
3. СН2 = СН-СООН С) бір негізді (пропил қышқылы)
ОН
|
4. СН2 – С – СН Д) екі негізді (янтарь қышқылы)
| | |
СООН СООН СООН
5. СН = СН Е) қанықпаған екі негізді (фумар қышқылы)
| |
СООН СООН
Жауабы: 1 2 3 4 5 С Д А В Е
Жауабы:
1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
С | Д | А | В | Е |
Түсіну
Түсіну
Есеп шығару. Тапсырма 5.
Есеп шығару.
Тапсырма 5.
Талдау Тапсырма 6.
Талдау
Тапсырма 6.
Тапсырма 6. Сематикалық картаны толтыру:
Тапсырма 6.
Сематикалық картаны толтыру:
Карбон қышқылдарының алғашқы өкілдерін сипаттап
берілген кестені толтырыңдар.
Карбон қышқылдарының аталуы | Химиялық формуласы | Салыстырмалы молекулалық массасы (Mr) | Массалық үлесі |
СН3СООН | |||
Құмырсқа қышқылы | |||
Пропион қышқылы | |||
Дикарбон қышқылдарының алғашқы өкілдерін сипаттап берілген кестені толтырыңдар
2. Дикарбон қышқылдарының алғашқы өкілдерін сипаттап
берілген кестені толтырыңдар.
Дикарбон қышқылдарының аталуы | Химиялық формуласы | Салыстырмалы молекулалық массасы (Mr) | Массалық үлесі |
НООС-СООН | |||
Янтар қышқылы | |||
НООС-СН2-СООН | |||
ІІІ. кезең «Ой-толғаныс»:
ІІІ. кезең «Ой-толғаныс»:
Жинақтау
Жинақтау
Сұрақ- жауап. Тапсырма 7.
Сұрақ- жауап.
Тапсырма 7.
Жауаптары: І – топ 1. Молекула құрамында бір немесе бірнеше сутек атомдары карбоксил тобына алмасқан көмірсутектердің туындылары
Жауаптары:
І – топ
1. Молекула құрамында бір немесе бірнеше сутек атомдары карбоксил тобына алмасқан көмірсутектердің туындылары.
2. Карбоксил тобы.
3. 3 түрі бар: қаныққан \сірке қышқылы\, қанықпаған\пропен немесе акрил қышқылы\, ароматты\бензой қышқылы\.
4. Алкандарды, спирттерді және альдегидтерді.
5. Карбон қышқылдарының спиртпен әрекеттесіп күрделі эфир түзеді, бұл процесс этерификация реакциясы деп аталады.
ІІ – топ
1. Бір немесе бірнеше сутек атомдарын карбоксил тобы орын басқан ароматты көмірсутектердің туындыларын ароматты қышқылдар дейміз.
2. Бензой қышқылы С6Н5СООН.
3. СnН2n(СООН)2.
4. СО2.
5. Ангидридтер.
Тізбегіндегі белгісіз затты анықтап, химиялық теңдеулерін жазу
Тізбегіндегі белгісіз затты анықтап, химиялық теңдеулерін жазу.
Тапсырма 7 \2\.
Қосымша 8.
№ | Қышқылдардың қысиеттері | Химиялық реакция теңдеулері | |
бейорганикалық | органикалық | ||
1. | Сулы ерітіндіде диссоциациялануы | Н+ + … | … + СООН - |
2. | Белсенді металмен әрекеттесуі | HCl + Na=…+… | …+ … = CH3COONa + H2 |
3. | Металл оксидімен әрекеттесуі | … + … = NaCl + H2O | C2H5COOH + Na2O = … + … |
4. | Металл гидроксидімен әрекеттесуі | … + NaOH = NaCl + … | CH3COOH + … = … + H2O |
Химс” рефлексия Стикерлер таратылады
“Химс” рефлексия
Стикерлер таратылады.
Жақсы | Қызықты | Мен үшін жаңалық | Білгім келеді |
Назарларыңызға рахмет
Назарларыңызға рахмет
© ООО «Знанио»
