ОҚУШЫЛАРДЫҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫС КӨРСЕТКІШІ –НЕГІЗГІ САПА.

ОҚУШЫЛАРДЫҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫС КӨРСЕТКІШІ –НЕГІЗГІ САПА.

ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫ, ЖАҢАҚОРҒАН КЕНТІНДЕГІ №51 М.ҚАРАТАЕВ АТЫНДАҒЫ ОРТА МЕКТЕПТІҢ ТАРИХ ПӘНІ МҰҒАЛІМІ НАҚЫПОВ ТАЛҒАТ АБИЛҚАЙЫРҰЛЫ.

      Еліміз болашақта өркениетті дамыған елдер қатарына ену үшін заман талабына сай білім мен тәрбие қажет.

 Қазіргі уақытта адам баласы үшінші өнеркәсіптік  (ақпараттық) төңкерісті басынан кешіріп отыр. Ол электрондық есептеуіш машиналардың қоғамда кең етек алуы. Сонымен бірге технологиялык жаңалықтардың таралу жылдамдығы 2-5 жыл аралығы болып отыр. Бұл - адамзат өз дамуының мүлдем жаңа дәуіріне - жаһандануға қарқынды бет алғанын көрсетеді. Осы жағдайда оған бейімделе алған, «құзырлы» улт қана өмір сүре алады. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың білім беру ісін - «ұлттық қауіпсіздігіміздің құрамдас бір бөлігі» деп атауы тегін емес.

Елбасы: "Тек жоғары сауатты, дарынды, дана әрі отансүйгіш мүғалім ғана лайықты үрпақ тәрбиелеп шығара алады. Бүгінде, мұғалім балаларға білімдер жиынтығын беріп кана қоймай, сонымен бірге, ең бастысы - оларды емір бойы үйренуге үйретулері керек" - десе, ал академик А.М.Новиков: «Келешекпен кездесуте дайындалу керек. Сол келешектің өзін дайындау қажет. Оның ішінде жэне бірінші кезекте, сол келешек үшін білім беру жүйесін даярлау кажет» деп бүгінгі күнгі қажеттілікті атап керсетеді.          

    Сонымен бүгінгі ұстаным: Білім-ақпарат-кұрал.  Ал  құрал   -   өмір  сүру  үшін  керек.  Құралы  күшті  адам ғана  -артықшылықтарға ие бола алады.

Ақпараттық төңкеріс заманында өмір сүріп жатырмыз, сондықтан  оның білім беру саласындағы психологиялық заңдылығы мұғалім берген мәліметтен гөрі, оқушының өзі іздеп тапқан және ашқан білім ғана  тұрақты білім. Ал осы жағдайда мұғалім туғыза білген қызығушылық пен белсенділік оқыту сапасының негізгі көрсеткішінің бірі.

     Мұғалімнің негізгі міндеті оқыту барысында сыныпта оқушы білімді ізденіп табатындай жағдай туғыза білу. Яғни мұғалім оқушыны білімді өзі іздеп табуға бағыттап, әдіс-тәсілдерді үйретуі, А.Байтұрсыновтың айтқандай , бала білімді тәжірибе  арқылы өздігінен алуы керек .

Менің тәжірибемдегі оқушылардың өзіндік жұмыстарын ұйымдастырудың негізгі шарттары:

-         Тақырып бойынша тапсырмалар, өзіндік жұмыс парақтарын дайындау.

-         Оқушыларға еркін бірі-бірімен араласуға, бір-бірінен үйренуге, бір-бірін оқытуға жағдай жасау.

-         Орындалған тапсырмалардың бағалану мониторингінің болуы.

Өзіндік жұмыс парақтарын жасау «Үш өлшемді әдістемелік жүйе» технологиясы бойынша жасалады. Соның ішінде Блум таксономиялық мақсаттық жүйесі негізінде жасалған тапсырмалар оқушылардың танымдық сұранысын қанағаттандыра алады.  Меніңше баланың танымдық сұранысы өз еңбегімен табылған кезде, онда танымдық қанағаттанушылық пайда болады.  Бұл бала бойында өзіне деген сенімділікті қалыптастырады.  Ал өзіне сенімді оқушы 3-4 деңгейлік жұмыстарды шешуге талпынады. Онда шығармашылық жұмыстарға ынталылық қалыптасады. 

Тәжірибемдегі өзіндік жұмыстың негізгі мақсаты –оқушылардың танымдық белсенділігін  арттыру , өзіндік сенімін  қалыптастыра отырып шығармашылық қабілеттерін  деңгейлеп отырып жетілдіру.

Тарих сабағында өзіндік жұмыс тапсырмаларын жасауда Блум таксономисының мақсаттық жүйесіне сүйенемін. Оған сүйеніп  сабақ мақсаттары мен міндеттерінің талаптарына  сәйкестендіріп тапсырмалар жүйесін жасауға болады.

1-кесте. Сабақ мақсаттары мен блум таксономиясының мақсаттық жүйесіне салыстырма.

Осыны негізге ала отырып тарих сабағындағы өзіндік жұмыс парағының үлгісін ұсынамын.

5-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы.  §23.Мәдениет және сауда жолдары.

1-деңгейлік тапсырма. (5 балл) = «3»

1. Қалып кеткен сөзді жаз:  1) Ұлы ------------------- жолы б.з.б II ғасырдың ---------------------------

    қалыптасты.

    2)  Ұлы Жібек жолы --------------------------- басталып, --------------------------- аяқталатын.

   3)  Сол заманда ----------------- алтынмен бірге халықаралық ----------------------қызметін атқарды.

   4) Ұлы Жібек жолымен тек ------------------------ ғана емес,халықтардың ---------------------------

        жетістіктері де  таралды.

2. Сұрақтарға жауап бер: 5) Ұлы Жібек жолымен Қытайдан төмендегі заттардың қайсысы

                                                    тарады?        Арғымақ, түйелер, форфор, шай, қауын, жүзім, жібек.

   6) Корея мен Жапонияға будда діні қай елден келді?   -----------------------------------.

   7) Жібек жолының өз маңызын жойып, мүлде өмір сүруін тоқтатуына әсер еткен жағдайды ата:

       -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------.

   8) Ұлы меридианальды жол байланыстырған аймақ:  ------------------------------------------------------.

3. Төмендегі сөздерге анықтама бер:

1.      Ұлы Жібек жолы – ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.      Миссионер – ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------.

2-деңгейлік тапсырма. (5+4 балл)= «4»

4. Мына пікірлермен келісесің бе?

5.  «Әлемнің төрт патшалығы» Сәйкестендір.

№	Тән белгілері	Жауап		Елдер
1	Адам		1	Түрік қағанаты
2	Піл		2	Қытай
3	Жылқы		3	Үндістан
4	Құнды байлықтар		4	Византия

6. Ұғымдардың арасына сәйкестік нұсқарын қой:

3-деңгейлік тапсырма. (5+4+3 балл) = 12 балл.= «5»

7. Ілімдік талдау жаса:  ААРРТОЫ-----------------------------------.      

                                          ААБАЛСҒНҰ- --------------------------------------------.

                                          ҚСААҒЫН- ------------------------------------------------.

8.  Ұлы жібек жолы деген атауды  алманиялық ғалымдар Ф. Рихтһофен  мен А. Герман

     XIX ғасырда    ұсынған. Бірақ оған дейін жол тармақтарға бөлініп, ол жолдар Лазурит жолы,

     Нефрит жолы, Дала   жолы деп аталған. Ал Қазақстан жеріндегі оның тармақтарында 

     «Мыс жолы», «хан жолы»  «Скиф   жолы» деген атаулары болған. Бұл жолды басқаша атауға

     болама? -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Оқушының аты-жөні.---------------------------------------------------    Толтырған күні:----------------------

Өзіндік жұмыс тапсырмалары  біріншіден, өз бетінше жұмыс балалардың түрлі тапсырмаларды, жаттығуларды ешкімнің көмегінсіз орындау дамудың жақын аймағына (Л.Выгодский) бағыттайды;  екіншіден, мұндай жұмыстар балаларды ұқыптылыққа, тәртіптілікке, жинақылыққа, бақылай білуге тәрбиелейді. Үшіншіден,  оқушылардың алған білімдерін өмірде, тәжірибеде нәтижелі пайдалана білуі соған бейімделу дағдыларын игеруі  болып табылады

Қорыта келгенде  оқушыға  өз міндетін (білім алу) орындатуда өзіндік жұмыс тапсырмаларының маңызы зор. Өзіндік жұмыс тапсырмалары баланы логикалық ойлауын, шығармашылық қабілетін дамытады және құзырлылық қасиеттерін қалыптастыруда да әсері  зор.