Plan

8-րդ դասարան

Հասարակագիտություն

Թիվ

Թեմա

              Նպատակը

Կարողություններ և  հմտություններ

Ժամերի քանակը

1.

Մարդ և հասարա­կություն

Մարդը և նրան շրջապատող բնական ու հասարակական միջավայրը:

Հասկանա բնության, մար­դու և հասարակության փոխկապ­վածու­թյունը, բացատրի դրանց փոխհարա­բերու­թյուն­ները։

Ներկայացնի մարդու գոր­ծու­նեության ազդեցու­թյու­նը բնու­թյան վրա։

Վերլուծի մարդ, բնություն և հասարա­կու­թյուն հասկացու­թյուն­ները:

Ներկայացնի մարդու և հասարա­կու­թյան փոխներգործու­թյունը ժամա­նա­կակից կյանքի օրինակ­ներով։

Առաջարկի բնության և հասա­րա­կության ներդաշնակության խախ­տումը կանխող քայլեր։

10ժամ

1ժամ

2.

3.

Մարդու պահանջմունքները,

Նյութական և ոչ նյութական պահանջմունքները:

Թվարկի մարդու պահանջմունքները,

Տարբերի նյութական և ոչ նյութական պահանջմունքները:

Ներկայացնի նյութական և ոչ նյութական պահանջմունքների նշանակությունը իր և հասարակության կյանքում:

1ժամ

1ժամ

4.

5.

Հա­սա­­­­րակության սոցիալական կազմը

Հասարակության շերտավորում

Գաղափար ունենա հա­սա­­­­րակության սոցիալական կազմի մասին:

Տարբերակի հասարա­կա­կան մեծ և փոքր խմբերն ու շերտերը:

Բացատրի համայնք հասկացությունը:

Քննարկի և վերլուծի, թե ինչ դեր ունեն և ինչպես են ազդում հասարա­կա­կան մեծ և փոքր խմբերն ու շերտերը անհատների և նրանց միջև եղած հարաբերությունների վրա:

1ժամ

1ժամ

6.

7.

8.

Սոցիալական հարաբերություններ և գործընթացներ,

Համակեցություն,

Համագործակցություն,  հակամարտու­թյուն

Իմանա սոցիալական հարաբերություններ և գործընթացներ, համակեցություն, համագործակցություն,  հակամարտու­թյուն հասկացությունները:

Համակեցություն, համագործակցություն,  հակամարտու­թյուն հասկացությունները պարզաբանող օրինակներ բերի:

Ներկայացնի համագործակցությունը և հակամարտությունը որպես հանրային համակեցության բաղադրիչներ:

1ժամ

1ժամ

1ժամ

9.

10.

Ընտանիք  և  ազգ

Գործնական աշխատանք

Իմանա և բացատրի ընտանիք, ազգ, մշակույթ, ինքնություն հասկացությունները:

Ներկայացնի ազգային մշակույթին իր պատկանելիությունը:

Հիմնավորի, որ ընտանիքը հասա­րակության հիմքն է:

Մեկնաբանի ընտանիքի և հասա­րակության բարե­կեցության փոխկախվածությունը:

Վերլուծի և մեկնաբանի ինքնություն և մշակույթ հասկացությունների փոխկապ­վածությունը, այլոց մշակութային ժառանգության՝ սեփականից տարբերվելու և առանձին գոյություն ունենալու, տարբեր ազգերի մշակույթի փոխազդեցության ու համակեցության անհրաժեշտությունը:

Հիմնավորի սեփական և այլ մշակույթների նմանությունների ու տարբերու­թյունների բնականոն լինելը:

Կարողանա կազմել իր համայնքի սոցիալական քարտեզը:

1ժամ

1ժամ

11.

12.

Հիմնարար արժեքներ                                       

Ազատության դրսևորումները և սահմանափակումները

Մարդու հիմնա­րար ազատությունները և իրավունքները:

Իմանա, թե ինչ է ազա­տու­թյունը:

Թվարկի մարդու հիմնա­րար ազատությունները և իրավունքները:

Ազատության դրսևորումների օրինակներ բերի:  

Տարբերակի ազատության դրսևորումները և սահմանափակումները:

Նկարագրի մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատու­թյուն­ների սահմանա­փակման դեպքեր և վերլուծի դրանք:   

11ժամ

1ժամ

1ժամ

13

14.

15.

16.

Արդարություն հասկացությունը,

արդարության բարոյական և իրավական կողմերը:

Թեմատիկ  գրավոր աշխատանք

Արդարության արտահայտման ձևերը

Կիսամյակային ամփոփիչ աշխատանք

Բացատրի  արդարություն հասկացությունը: 

Տարբերի արդարության բարոյական և իրավական կողմերը:

Ներկայացնի տարբեր բնագավառներում արդարության արտահայտման ձևերը և վերլուծի դրանք:   

Հիմնավորի արդարության կարևորությունը ժողովրդավարական հասարակության մեջ:

Ունենա հմտություններ կյանքի տարբեր իրավիճակներում արդարությունը պաշտ­պա­նելու և արժանապատվորեն հանդես գալու համար: 

1ժամ

1ժամ

1ժամ

1ժամ

17.

18.

Հավասարություն  հասկացությունը, սոցիալական հավասարություն:

Իրավահավասարություն

Իմանա հավասարություն  հասկացությունը:

Ներկայացնի հավասարության դրսևո­րում­ները (սոցիալական հավասարություն, իրավահավասարություն և այլն) և խմբավորի դրանք:  

Համեմատի սոցիալական հավասարությունն ու իրավահավասարությունը,

բացահայտի սոցիալական հավասարության ու իրավահավասարության դրսևորումները հասա­րակական կյանքի տարբեր ոլորտ­նե­րում:

1ժամ

19.

20.

21.

22.

Պատասխանատվություն   և հանդուրժողականություն

Իրավունք  և  պատասխանա­տվու­թյուն

Հանդուրժողականության սկզբունքները

Գործնական աշխատանք:

Իմանա, թե ինչ է պատասխանատվությունը և ինչու է այն անհրաժեշտ:

Տարբերի պատասխանատվություն ստանձ­նելու առավելություններն ու դժվարություն­ները:

Ներկայացնի իրավունքի, պատասխանա­տվու­թյան և  հանդուրժողականության կապը:

Ձևավորի և դրսևորի պատասխանատվու­թյան զգացում սեփական գործողությունների հանդեպ:

Մեկնաբանի իր որոշումների կայացման նկատմամբ պատասխանատու վերա­բեր­մունքի անհրաժեշտությունը:

Կշռադատի պատասխանատվություն ստանձնելու դրական և թվացյալ բացասական հետևանքները:

Կարողանա ներկայացնել քվեարկությունը որպես իրավունք, պահանջ և պատասխանա­տվություն:           

1ժամ

1ժամ

1ժամ

1ժամ

23.

24.

25.

26.

27.

28.

Իշխանություն

 Ինչ է իշխանու­թյունը 

Իշխանության գործառույթները

Առաջնորդություն հեղինակություն, ուժ և իշխանություն:

Իշխանության անհրաժեշտությունը նպատակները

Իշխանություն  և պետություն տարանջատում

Կրկնություն

Իմանա, թե ինչ է իշխանու­թյունը, դրա անհ­րա­ժեշ­տու­թ­յու­նը, և որոնք են իշխանության աղբյուրները:

Իմանա և բացատրի պե­տա­կան իշ­խա­նու­­թ­յան ձևա­վորման սկզբունքները, իշխանու­թյան ճյուղերի (օրենսդիր, գործադիր, դա­տա­կան) խնդիրները և գործառույթները:

Ներկայացնի պետական իշխանության ձևավորման և գործունեության ազդեցու­թյունը անհատի վրա:

Բացատրի ժողովրդավարական իշխանու­թյուն հասկացությունը:

Մեկնաբանի իշխանության ճյուղե­րի տարանջատման սկզբունքի հիմ­նա­­րար նշանակությունը ժողո­վրդա­վարական հասարակու­թյու­նում։

Ներկայացնի առաջնորդություն և հեղի­նա­կություն հասկացությունների փոխ­կապվա­ծությունը, հեղինակության անհրա­ժեշ­տու­թյունը առաջնորդի ընտրու­թյան և առաջ­նոր­դության իրագործման համար:

Վերլուծի ուժի և իշխանության, իրավունքի և պատասխանա­տվու­թյան փոխկապ­վածու­թյունը:

Կարողանա ներկայացնել և խմբային քննար­կումներում պաշտպանել հանրային հետա­քրքրություն ներկայացնող (համայնքային, դպրոցական և այլն) որևէ նախագիծ:

9ժամ

1ժամ

1ժամ

1ժամ

1ժամ

1ժամ

1ժամ

29.

30.

31.

32.

33.

34.

Կոռուպցիա իշխանության  չարաշահում

Իշխանության մարմինների գործունեության թափանցիկություն

Թրաֆիքինգի  հասկացություն

Գործնական աշխատանք

Ամփոփում

Ամփոփիչ կիսամյակային  աշխատանք

Իմանա կոռուպցիա հաս­կա­ցու­թյունը:

Ներկայացնի կոռուպ­ցիայի պատ­ճառ­ները և ձևերը,

թրաֆիքինգ հասկացությունը:

Հիմնավորի իշխանության մարմինների գործունեության թափանցիկության ապահովման և դրա նկատմամբ վերա­հս­կողության անհրա­ժեշ­տությունը:

Հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտ­ներում կոռուպցիայի դեպքեր նկարագրի և հիմնավորի դրանց բացա­սական ազդե­ցությունը տվյալ ոլորտի զարգացման վրա։

Վերլուծի կոռուպցիայի և թրաֆիքինգի առնչությունները հասա­րակական կյանքի տարբեր ոլորտ­նե­րում:

Կարողանա ուսումնասիրել և գնահատել

իշխանության որևէ մարմնի, հաստատության գործունեություն:

Հասարակագիտություն 9-րդ դասարան

 1ժամ

1ժամ

1ժամ

1ժամ

1ժամ

1ժամ

Թիվ

9-րդ դասարան

Մարդու իրավունքներ և քաղաքացիական կրթություն

Ժամերի քանակը

1.

Ժողովրդավարական հասարակություն

                    Սահմանադրականությունը որպես մարդու իրավունքների և ազատությունների երաշ­խավոր: 

Իմանա ժողովրդավարություն  և սահմանադրություն հասկացությունները,

ՀՀ Սահմա­նա­դրության մեջ մարդու իրա­վունքներին առնչվող հոդ­վածները։

Ներկայացնի ժողովրդավարության հիմնա­րար արժեքները, սկզբունքները և ժողովր­դավարական գործելակերպը:

Ներկայացնի ժողովրդավարությունը և սահմանադրականությունը որպես մարդու իրավունքների և ազատությունների երաշ­խավոր:

Վերլուծի ժողովրդավարության առավելու­թյունները և դժվարությունները։

Կարողանա նկարագրել և համեմատել դասարանային կանոնների ընդունումը որպես ժողովրդավարական գործընթաց:

9ժամ

1ժամ

2.

3.

Օրենքի և իրավունքի գերակայությունը:

Փոքրա­մասնության իրա­վունք­ները

Իմանա, թե ինչ է օրենքի և իրավունքի գերակայությունը:

Բացատրի օրենքի կիրարկում հասկացությունը:

Ներկայացնի օրենքների և այլ իրավական ակտերի դերը   փոքրա­մասնության իրա­վունք­ների,  գենդերային իրավա­հա­վա­սա­րության և մարդու այլ հիմնարար իրավունք­ների պահպանման գործում:

Մեկնաբանի օրինականության դերը ժողովրդավարության և իրավական պետության կայացման խնդրում:

Որևէ օրենքի օրինակով դատողություններ անի օրենքների ընդունման և դրանց փաստացի կիրառման վերաբերյալ,

վերլուծի օրենքի կիրառման արդյունա­վե­տությունը:

1ժամ

1ժամ

4.

Ընտրություններ: Գործնական  աշխատանք

Բացատրի ազատ և արդար ընտրություն­ների կարևորությունը իր և հասարակության համար:

Ներկայացնի քաղաքական կուսակցություն­ները որպես ժողովրդավարական հասարա­կու­թյան մեջ հանրության տարբեր խմբերի շահերը ներկայացնող միջոց:

Կարողանա հիմնավորել սեփական  տեսակետը:

Ներկայացնի ազատ ընտրությունը որպես քվեարկության միջոցով որոշումներ կայացնելու ձև:

Վերլուծի ընտրություններին գիտակցված մասնակցության ազդեցությունը  ժողովրդավարական հասարարկության կայացման գործում:

Կարողանա ուսումնասիրել և գնահատել ընտ­րություն­ներին մաս­նակից կուսակցու­թյուն­ներից մեկի նախ­ընտ­րական քարոզչությունը՝ տեսա­ժապավեններ, պաս­տառ­ներ, գրքույկներ և այլն: 

1ժամ

5.

Հանրային   բարիք

Բացատրի հանրային բարիքի ստեղծման մեջ անհատի ինքնա­գիտակցու­թյան և պատասխանատվության կարևորությունը:

Կամավորական աշխատանքի (համայնքում, դպրոցում և այլն) օրինակներ բերի:

Հիմնավորի ժողովրդավարական իշխանությունը որպես  հանրային բարիքի ստեղծման երաշխավոր:

Դատողություններ անի ժողովրդա­վարա­կան հասարակության մեջ կամավորա­կանու­թյան անհրաժեշտության վերաբերյալ :

1ժամ

6.

7.

8.

9.

ՄԱԿ-ի  միջազգային կառույցների դերը:

Եվրոպական միություն, Եվրոպայի խորհուրդ, Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության կազմակերպություն: Հանրային քաղաքականություն:

Գործնական աշխատանք

Թեմատիկ գրավոր աշխատանք

Իմանա Միավորված ազգերի կազմակեր­պության, Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի և եվրոպական կառույցների (Եվրոպական միություն, Եվրոպայի խորհուրդ, Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության կազմակերպություն և այլն) դերը մար­դու իրա­վունք­ների պաշտ­պանության գոր­ծում:

Մամուլի, զանգվածային լրատվության այլ միջոցների ուսումնասիրության հիման վրա ներկայացնի Կարմիր խաչի միջազ­գային կոմի­տեի կամ այլ միջազգային մարդասիրական կառույցի գործունեությունը, այդ կառույցի դերը բացահայտող  օրինակ բերի:   

Վերլուծի Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրի,  Մարդու իրավունքների և հիմնա­րար ազատու­թյուն­ների պաշտպանության մասին Եվրոպական կոնվենցիայի կամ միջազգային որևէ այլ փաստաթղթի բովան­դակությունը մարդու իրա­վունք­ների պաշ­տ­պանության առումով:

 Փաստարկված դատողություններ անի միջազգային մարդասիրական կառույցների գործունեության վերաբերյալ:

1ժամ

1ժամ

1ժամ

1ժամ

10.

11.

12.

Հանրային քաղաքականություն  

Հանրային քաղաքականություն:  

Հանրային քաղաքականության գործընթացը  և հիմնախնդիրները:

Հանրային քաղաքականության առաջարկ և գործողությունների պլան:

Իմանա  հանրային քաղաքականություն հասկացությունը:

Ներկայացնի հանրային քաղաքականու­թյան մասնակիցներին, այդ քաղաքակա­նության գործընթացում քաղաքացիների մասնակցության կարևորությունը:

Հասկանա իշխանության դերը հանրային քաղաքականության ձևավորման մեջ:

Բացահայտի հանրային քաղաքականության հիմնախնդիրներ, ուսումնասիրի որևէ հիմնախնդիր, առաջարկի այդ հիմնախնդրի լուծման այլընտրանքային տարբերակներ:

Մշակի և ներկայացնի հանրային քաղաքականության իրականացման գործողությունների  պլան:

3ժամ

1ժամ

1ժամ

1ժամ

13.

14.

15.

16.

Քաղաքացիություն

Ակտիվ քաղաքացի

Մասնակցություն և առաջնորդություն

Կիսամյակային ամփոփիչ աշխատանք:

Գործնական աշխատանք

Իմանա քաղաքացիություն հասկացու­թյունը:

Բացատրի քաղաքացու, քաղաքացիություն չունեցող անձանց իրավական կարգավի­ճակը Հայաստանի Հանրապետու­թյու­նում:

Ներկայացնի ակտիվ քաղաքացու հատկա­նիշներ:

Մեկնաբանի մասնակցությունն ու առաջնորդությունը որպես քաղաքացիական դիրքորոշման բնութագրիչներ:

Առաջարկի  քաղաքացու պատասխանատու մասնակցության  բնութագրիչներ և վերլուծի դրանք:

4ժամ

1ժամ

1ժամ

1ժամ

1ժամ

17.

18.

Քաղաքացիական հասարակություն

Շահերի պաշտպանություն և բազմակարծություն

Քաղաքացիական հասարակություն կառույցներ:

Իմանա քաղաքացիական հասարակություն հասկացությունը:

Ներկայացնի քաղաքացիական հա­սա­­րա­կու­թյան բաղադրիչները (խոսքի ազա­տու­թյուն, բազմակարծություն, հասա­րակա­կան կազմա­կերպու­թյուններ, միություններ և այլն)։

Հաս­կա­նա և բա­ցատ­րի  հա­սա­րա­կա­կան կազ­մա­կեր­պութ­յուն­նե­րի, միությունների և այլ կազմակերպությունների  տեղն ու դե­րը քա­ղա­քա­ցիա­կան հա­սա­րա­կութ­յան մեջ շահերի պաշտպանության, բազմազանու­թյան և բազմակարծության ապահովման առումով:

Հիմնավորի հասարակական կար­ծիքի և խոսքի, մտքի, խղճի ազատու­թյան կարևորությունը։

5ժամ

1ժամ

1ժամ

19

20.

21.

Զանգվածային լրատվության միջոցներ

Գործնական աշխատանք

Կրկնություն

Իմանա զանգվածային լրա­­տվության ­­մի­ջոցներ հաս­կա­ցությունը:

Ներկայացնի զանգվածային  լրա­տվա­մի­ջոցների դերը քաղա­քա­ցիա­կան հասա­րա­կության ձևավոր­ման գործ­ընթացում:

Հիմնավորի տեղեկացվածության կարևորությունը քաղա­քացիա­կան հասարակության ձևավորման գործում։

Համայնքային հիմնախնդիրներն ուսումնասիրի քաղաքացիական հասարա­կության հաստատու­թյունների և զանգվածային լրատվության միջոցների միջոցով:  

1ժամ

1ժամ

1ժամ

22.

23.

Քաղաքացիական հասարակության տնտեսական բաղադրիչը

 Շուկայական տնտեսությունը որպես ազատ ձեռնարկատիրության հենասյուն:

Մրցակցությունն ապահովող մեխանիզմներ:

Բացատրի շուկայական տնտեսության մեջ արտադրողների և սպառողների փոխկապ­վածությունը:

Նկարագրի սպառողների պահանջարկի վրա ազդող գործոնները, մրցակցությունն ապահովող մեխանիզմներ:

Ներկայացնի շուկայական տնտեսությունը որպես ազատ ձեռնարկատիրության հենասյուն:

Մեկնաբանի տնտեսության պետական կառավարման անհրաժեշտությունը:

Սպառողների իրավունքների խախտման, պետու­թյան կողմից հակամենաշնորհային քաղաքա­կանության իրականացման օրինակներ բերի:

4ժամ

1ժամ

1ժամ

24.

25.

Պետության դերը ազատ շուկայական տնտեսության մեջ:

Պետության եկամտի աղբյուրները: 

Բացատրի պետության դերը ազատ շուկայական տնտեսության մեջ, պետության եկամտի աղբյուրները: 

Ներկայացնի հարկերի և պետական բյուջեի փոխկապվածությունը:

Մեկնաբանի անհատի տնտեսական անկախությունը որպես քաղաքացիական հասարակության կայացման պայման:

Ուսումնասիրի ընտրված հանրային հիմնա­խն­դրի լուծման համար նախատեսված պետա­կան ֆինանսական միջոցները և եզրահան­գում­ներ անի:

1ժամ

1ժամ

26.

Մարդու և քաղա­քա­ցու հիմնական իրավունքները և ազատությունները

մարդու իրավունքների բարո­յական  արժեքները:

Իմանա մարդու իրա­վունք­նե­րի բա­րոյական հիմ­քերը:

Ներկայացնի մարդու իրա­վունք­նե­րի

սահմա­նափակման հիմ­քերը:

Հիմնավորի մարդու իրավունքների բարո­յական  հիմ­քերը:

Վերլուծի մարդու իրավունքների, բարոյա­կանության և օրենքի կապը:

7ժամ

1ժամ

27.

Մարդու քաղա­քա­ցիական իրավունքներն ու ազա­տությունները:

Իմանա մարդու քաղա­քա­ցիական իրավունքներն ու ազա­տությունները:

Օրինակներով վերլուծի մարդու քաղա­քա­ցիական իրավունքներն ու ազա­տություն­ները:

1ժամ

28.

29.

Մարդու քաղա­քացի­ական իրավունքներն ու ազա­տությունները:

Մարդու քաղա­քա­կան իրա­վունք­նե­րի և ազա­տությունների պաշտ­պանության խնդիրը:

Թվարկի մարդու քաղա­քա­կան իրավունքներն ու ազա­տությունները:

Ներկայացնի մարդու քաղա­քա­կան իրա­վունք­նե­րի և ազա­տությունների պաշտ­պանության խնդիրը:

Մեկնաբանի մարդու անձնական և քաղաքական իրավունքների կապը: Բացատրի մարդու քաղա­քա­կան իրավունքների ու ազա­տությունների պաշտպանության և ժողովրդավարական հասարակության կայացման փոխկապ­վա­ծությունը:

1ժամ

1ժամ

30.

Մարդու տնտե­սա­կան, սոցիա­լ­ա­կան, մշա­կու­թային իրավունք­ները:

Իմանա մարդու տնտե­սա­կան, սոցիա­լ­ա­կան, մշա­կու­թային իրավունք­ները:

Ներկայացնի մշա­կու­թային իրավունքների  պաշտ­պանությունը որպես մար­դու հոգևոր զարգացումը և մշա­կութային բազմա­զա­նությունը խթանող գործոն:

Մեկնաբանի մարդու տնտե­սա­կան, սոցիալական,մշակութային իրա­վունքների տեղը այլ հիմնարար իրավունքների ու ազատու­թյուն­ների շարքում:

1ժամ

31.

32.

33.

34

Երեխայի իրավունքների մասին, հաշմանդամների իրավունքների մասին ՀՀ օրենքների հիմնական պահանջները: 

Թեմատիկ  գրավոր  աշխատանք

Ամփոփում:

Կիսամյակային ամփոփիչ  աշխատանք

Իմանա երեխայի իրավունքների մասին, հաշմանդամների իրավունքների մասին ՀՀ օրենքների հիմնական պահանջները: