Праздник урожая

Көзге уңыш бәйрәме. Максат: балаларны туган як мәдәнияте һәм традициясе белән таныштыру. Бурычлар: ­ тәрбияви: балаларны уңышның кадерен белергә,  хөрмәт итәргә өйрәтү, ­ үстерелешле: балаларның башкару осталыкларын үстерү, ­ белем бирү: балаларның яшелчәләр турында белемнәрен арттыру.  Җиһазлар һәм материаллар: чиләкләр, бәрәңгеләр, кашыклар.  Техник чаралар: ноутбук, дисклар. Зал бизәлеше: яфраклар, шарлар. Балалар белән алдан эшләнелгән эш: яшелчәләр турында җырлар, шигырьләр, табышмаклар, биюне  өйрәнү, яшелчәләрдән ясалган әйберләр күргәзмәсе оештыру.  Балалар залда ярымтүгәрәк ясап басалар. Алып баручы. Хәерле кич  дуслар! Һәрбер чорның үз матурлыгы бар. Кыш үзенең ачы  бураннары, яз  ­ тезелешеп кайткан кыр казлары белән матур. Җәйнең йөзен аллы­гөлле чәчәкләр бизи. Ә көз? Алтын көз! Исеме дә әнә нинди матур яңгырый. Болай әйткән вакытта без табигатьтәге буяу­бизәкләрне генә  күздә тотмыйбыз. Көзнең алтынлыгы, аның муллыгы һәм күркәмлеге көзге муллык белән билгеләнә. Борын заманнарда бер авыл агаеннан ­ Синеңчә яз яхшыракмы, әллә көзме?­ дип сораганнар. Ул, һич тә аптырамыйча: ­ Күз өчен яз яхшы, авыз өчен көз яхшы,­ дип җавап биргән. Менә шундый авыз өчен яхшы булган  табигатьнең иң асыл фасылында без “Көзге бал” бәйрәменә  җыйналдык. ­ Ни арада җәй үтте, Матур көз килеп җитте. Шатлык тулы бу бәйрәмне Балалар күптән көтте.   ­ Бүген бездә матур бәйрәм       Энже Бүген бездә көзге бал. Бүген көзге байлык белән Бизәлгәндер  безнең зал.   ­ Җиргә яфрак коелган, Сап­сары келәм булган. Яфракларны без җыярбыз, Букет ясап куярбыз.   ­ Көз көннәре килеп җитте,    Илдан Хушлашабыз җәй белән. Бөтен җиргә яфраклардан Алтын келәм җәелгән.   ­ Җылы якларга кошлар да китә.       Ралина Көз агачларны сап­сары итә. Алар коела җил искән саен. Җилферди җилдә сап­сары каен. ­   Исламия Алмаз Җирдә сары яфрак –     Нияз Көз килүнең билгесе. Сары яфрак – көз чибәрнең Төшеп калган көзгесе.   Саргая таллар, усаклар,     Алина Алмагачлар һәм каен. Көннән­көнгә арта бара Җир өстендәге алтын.   ­ Көннәр инде салкынайды,    Залина Кышлар бераз якынайды. Тирә­юнь гел сары төстә Әллә соң бу алтын аймы?   Җыр: «Яфраклар бәйрәме»  Көз керә.  Көз: ­ Исәнмесез, балалар!  Мин алтын Көз булам. Сезгә көзге байлык, көзге муллык  китердем. Кырларда – игеннәр, бакчаларда яшелчәләр өлгерттем. Бар табигатьне  алтын төскә төрдем.   Алып баручы. Көз килде, көз килде, Уңышы да куп булды. Көзге муллык базларны, Амбарларны тутырды.  ­ Балалар, көзге муллыкның нәрсә икәнен сез беләсездер инде. Көз – басулардан җыеп  алынган иген, бакчалардан җыелган яшелчә, җиләк­җимеш ул. Ә аларның безнең өчен  файдасы бик зур.    Коз: Бүген безнең бәйрәмебез яшелчәләргә багышланган. Мин сезгэ яшелчэлэр турында  табышмаклар эйтермен, э сез жавапларын табарсыз. Сез ризамы, укучылар?! 1. Кат­кат тунлы, карыш буйлы. (Кәбестә) 2. Җир астында җиз бүкән. (Бәрәңге) 3. Тәрәзәсе юк, ишеге юк, эче тулы халык. (Кыяр) 4. Җир астында алтын казык. (Кишер) 5. Кечкенә сары карт, кигән туны тугыз кат. (Суган) 6. Җир астында кызыл әтәч. (Чөгендер) 7. Таяк, таяк башында табак, табак эчендә кибет, кибет эчендә ике мең егет.  (Көнбагыш) 8. Алтын баш, камыш аяк, нечкә бил, – Ни икәнен мин әйтермен, үзең бел! (Бодай) Кэз,кэз эйт эле керзиненде нилер бар? Песня» Осень наступила» Кишер. Көчле, җитез булыйм дисәң,   Марьям Кишер ашап кара син. Кишер – саулык чыганагы, Кишердә күп каротин.   Суган. Ә мин – суган. Әрчегәндә       Аделия Килсә дә яшь күзегезгә, Мине ашасагыз әгәр Суык тимәс үзегезгә.   Чөгендер. Мин – чөгендер.          Замира Мин дә кирәк кешеләргә ашар өчен. Борщ пешерер өчен һәм Винегрет ясар өчен.   Помидор. Ә мин булам помидор.    Ильяс Төп яшелчә салатта. Тәмле генә түгел әле, Витамин күп томатта. Кабак: Карагыз әле бер генә      Адиля Менә миңа – кабакка. Турап куйсагыз, мин сыймыйм, Хәтта 9 табакка.   Песня» Урожайная» Коз: Укучылар, унышыгыз бигрэк мул булган икэн. Нинди генэ яшелчэлэр устереп  бетермэгэнсез. Э монда тагын бер яшелчэгез качып калган. Нинди зур шалкан.  Бу  шалканны кем устергэн икэн?!  Алып баручы. Бу шалканны кем үстерүе турында  әкиятне карагач  белерсез. Укучылар  бу шалкан турында әкият  беләләр. Аны сезгә  уйнап та  курсәтерләр. Рәхим итеп карагыз! Тычкан.    Мин – тычкан,чи­чи­чи!(Йөгереп кереп кача.) Песи.      Ә мин песи булам. Исемем­Мияубикә.Мияууу! (Йомшак келәмгә барып ята.)          Эт.           Мин эт булам.Исемем­Акбай,һау­һау­һау! (Оясына кереп кача.) Кыз .      Ә мин­кыз ,исемем­Залина (өйгә кереп китә.) Әби.       Мин әби булам инде (өйгә кереп китә.) Бабай.    Ә мин бабай булам (өй янына бара.) Шалкан. Ә мин –шалкан  (әйләнеп ала да уртага барып утыра.) Алып баручы.  Бабай шалкан утырткан. .  Шалкан зу­у­ур булып үскән Бабай . (чыга,кулын каш өстенә куеп, шалкан тирәсендә йөри.)Нияз  Ай Аллам ,вай Аллам!  Каян үскән бу шалкан ?!  Кайсы ягыннан тартыйм  Ничек кенә чыгарыйм? (Башын кашып тора.) Тукта, әбине чакырыйм әле! Әбисе, әбисе, дип , чык әле монда! Әби  (яулыгын төзәткәләп.)                                      Ятып кына торыйм,дисәм,    Исламия                                      Тагын нигә чакыра?                                      Нәрсә булган бу бабайга,                                      Шалканга карап тора? Бабай  (шалканга күрсәтеп.)                                     Күр, әбисе,нинди шалкан                                     Үскән безнең бакчада!                                     Бергәләп тартып чыгарыйк,                                    Тотын минем аркага! Әби  (маңгаендагы тирен сөртеп ала.) Булмый, бабай, туктале, Кызны чыгарыйк әле. Кызым! Кызым!Залина! Кил әле син бергә! Кыз  (көзгесенә карый­карый чыга.) Залина Ай, битләрем алланды, Иреннэрем кызарды. Әбием, тагын нәрсәгә Мине өйдән чыгардың? Әби  (кулы белән шалканга күрсәтеп.) Кара, кызым, Күрәмсең: Шалкан ничек үскәнен! Бергәләп тартып карыйк, Бу шалканны чыгарыйк! (Кыз,бии­бии шалкан тирәли әйләнеп чыга, әбигә килеп тотына Кыз  ( кулларын карый.) Ай, кулым арды! Тартуы авыр ла!  Акбайны чакырыйк, Булышсын тартырга! Акбай! Акбай!.Кайда син?  Ник бирегә килмисең? Акбай, булыш, бик авыр Бу шалканны тартуы! Акбай  (чыга.) Һау­һау! Ни булды монда?   Илдан  Көн буе саклыйм йортны. Бер каракны китермим,  Энәгә дә тидермим Һау­һау! Ни булды, Кыз  ( күрсәтеп.) Тотын минем артыма, Әйдә, шалкан тартырга ( Акбай һау­һаулап урап чыга, кызның артына килеп тотына.) Алып баручы. Акбай кызга, кыз әбигә, әби бабайга,бабай шалканга тотынган.  Тарталар­тарталар, тартып чыгара алмыйлар икән.  Акбай  ( туктап, тирен сөртә.)  Һау­һау­һау! Булмый болай! Шалкан бигрәк зур булган. Кая син, Мияубикә? Ярдәмгә килеп җит лә. Энже Мияубикә  (.) Мияу­мияу­мияу мин,     Һәрвакытта уяу мин. Сөт эчәм, тычкан тотам, Йокларга бик яратам! (Киерелеп ала.) Акбай, Акбай! Ник уяттың мине? Акбай  (күрсәтеп.) Бабай шалкан үстергән. Шалкан гаҗәп зур булган. Тартып­тартып карыйбыз­ Һич чыгара алмыйбыз                      ­Булыш әле, Мияубикә! .            Мияубикә. Мияу­мияу, арыдым! Ә шалкан чыкмый һаман! Бергә­бергә җиңел булыр, Ярдәм сорыйк тычканнан. Тычкан­тычкан,чи­чи­чи! Син кайларда йөрисең? Һич тимәскә сүз бирәм, Килсәң иде бирегә!         Тычкан (чи­чи килеп чыга.)Ралина Качып ипи кимердем, Әллә шуны сиздәңме? Мияубикә, ни кирәк? Чабып килдем тизрәк. Мияубикә (күрсәтеп.) Бабай үстергән шалкан. Шалканы бик зур булган! Тычкан, ярдәмең кирәк, Татып чыгырыйк тизрәк! Алып баручы. Башы булмаса да – эшләпәле, Сыңар аяк – төксез, Ул да булса – итексез.    (Гөмбә)   «Гөмбәләр турында частушки» Грибные частушки  Ставьте ушки на макушки, слушайте внимательно  Про грибы споём частушки очень замечательно.  Я на дереве сидела, с высоты грибы смотрела  Как подуло ветерком, я с берёзы кувырком.  Сколько лет тебе, Сморчок? Ты, наверно, старичок?  Удивил грибок меня: возраст мой всего два дня!  Лёня рано­рано встал, все грибы в лесу собрал  Хвалится грибочками с беленькими точками.  Девочки – поганочки пляшут на поляночке,  Не жалеют каблуков, распугали грибников.  По лесочку шла я шла, много я грибов нашла  Как увидела медведя, еле ноги унесла.  Мы частушки вам пропели, хорошо ли, плохо ли!  А теперь мы вас попросим, чтобы вы похлопали!   Инсценировка стихотворения «ОВОЩИ»   Вед:  Перец:   Кто из нас, из овощей, и вкуснее, и нужней?  Кто при всех болезнях будет всех полезней?  Горох (весело):   Я такой хорошенький зелёненький мальчишка.  Если только захочу, всех горошком угощу!   Свёкла (важно):   Дай сказать хоть слово мне, выслушай сначала.  Свёклу надо для борща и для винегрета  Кушай сам и угощай – лучше свёклы ­ нету!   Капуста (перебивая):   Ты уж, свёкла, помолчи! Из капусты варят щи  А какие вкусные пироги капустные!   Хозяйка однажды с базара пришла,  Хозяйка с базара домой принесла:  Картошку, капусту, морковку, горох, петрушку и свеклу. Вот!  Вдруг овощи спор завели.     Редиска (скромно):   Я – румяная редиска, поклонюсь вам низко­низко  А хвалить себя зачем? Я и так известна всем!   Огурец (задорно):   Очень будете довольны, съев огурчик малосольный.  А уж свеженький огурчик витаминный! Очень нужен!   Морковь (кокетливо):   Про себя рассказ недлинный: кто не знает витамины?  Пей всегда морковный сок и грызи морковку –  Будешь ты всегда, дружок, крепким, сильным, ловким!   Помидор:   Не болтай, морковка, вздор! Помолчи немного  Самый вкусный и приятный уж, конечно, сок томатный!   Лук:   Я – приправа в каждом блюде и всегда полезна людям.  Угадали? Я – ваш друг! Я простой зелёный лук!   Картошка:   Я – картошка так скромна ­ слова не сказала.  Но картошка так нужна и большим, и малым!    Осень: Спор давно кончать пора! Что вы спорите, друзья?    Перец: (Повторяет вновь свои слова)   Осень:   Чтоб здоровым, сильным быть, надо овощи любить,  Все без исключения, в этом нет сомнения!  Спорить не за чем все вы и полезны, и вкусны!  Дустым бар Песня