Әдетте ол микроскопиялық организм, бірақ тіпті ірі бір жасушалы да (бір жасушалы теңіз балдыры ацетабулярийдің ұзындығы 7 см жетеді) болады. Күнделікті тіршілікте кездесетін көптеген өсімдіктер, өте көп жасушалардан тұратын көпжасушалы организмдер.
Өсімдік жасушаларының негізгі, ең жалпы құрамбөліктеріне: ядро, әр түрлі құрылысы, қызметі көптеген тұрақты қосындылары бар цитоплазмасы, қабығы, көпіршіктері (вакуоль) жатады.
Бактериялар, саңырауқұлақтар, өсімдіктер жасушаларының әртүрлі заттан түзілген қабырғасы (цитоплазманың өсімдік жасушасы қабықшасына жабыса орналасқан сыртқы қабығы) болады. Олар бактерияда – мурсин, саңырауқұлақта–хитин, өсімдікте–целлюлоза аталатын полисахаридтер. Жасуша қабырғасының астында плазмалық жарғақ және тұрақты, тұрақсыз қосындылары бар цитоплазма болады. Онда бір, кейде бірнеше ядролар орналасды. Жалпы жануарлар мен өсімдіктер жасушаларының құрылысы ұқсас болады. Өсімдік жасушаларының ерекшелігі сол, онда пластидтер және көпіршіктер сақталады. Әртүрлі ұлпаның мамандануына байланысты жасушалардың құрылысы, қасиеттері де күрт ерекшеленеді.
Көпжасушалы жіпше балдырлар, біржасушалы өсімдіктер жасушалары тіпті әр түрлі, өзгеше болады. Біржасушалылар көпжасушалы өсімдіктерден ерекше, өйткені бірталай қызметті жалғыз өзі атқарады, көпжасушалыларда бұл қызметтер әр ұлпа жасушаларына бөлінген. Дегенмен де олардың құрылысы мен қызметтерінде айтарлықтай ұқсастықтар байқалады.Әдетте ол микроскопиялық организм, бірақ тіпті ірі бір жасушалы да (бір жасушалы теңіз балдыры ацетабулярийдің ұзындығы 7 см жетеді) болады. Күнделікті тіршілікте кездесетін көптеген өсімдіктер, өте көп жасушалардан тұратын көпжасушалы организмдер.
Өсімдік жасушаларының негізгі, ең жалпы құрамбөліктеріне: ядро, әр түрлі құрылысы, қызметі көптеген тұрақты қосындылары бар цитоплазмасы, қабығы, көпіршіктері (вакуоль) жатады.
Бактериялар, саңырауқұлақтар, өсімдіктер жасушаларының әртүрлі заттан түзілген қабырғасы (цитоплазманың өсімдік жасушасы қабықшасына жабыса орналасқан сыртқы қабығы) болады. Олар бактерияда – мурсин, саңырауқұлақта–хитин, өсімдікте–целлюлоза аталатын полисахаридтер. Жасуша қабырғасының астында плазмалық жарғақ және тұрақты, тұрақсыз қосындылары бар цитоплазма болады. Онда бір, кейде бірнеше ядролар орналасды. Жалпы жануарлар мен өсімдіктер жасушаларының құрылысы ұқсас болады. Өсімдік жасушаларының ерекшелігі сол, онда пластидтер және көпіршіктер сақталады. Әртүрлі ұлпаның мамандануына байланысты жасушалардың құрылысы, қасиеттері де күрт ерекшеленеді.
Көпжасушалы жіпше балдырлар, біржасушалы өсімдіктер жасушалары тіпті әр түрлі, өзгеше болады. Біржасушалылар көпжасушалы өсімдіктерден ерекше, өйткені бірталай қызметті жалғыз өзі атқарады, көпжасушалыларда бұл қызметтер әр ұлпа жасушаларына бөлінген. Дегенмен де олардың құрылысы мен қызметтерінде айтарлықтай ұқсастықтар байқалады.
1513924265.pptx
Өсімдік жасушасының
құрылысы
Өсімдік жасушасының
моделі
Есіңе түсір:
Жасушаны ең алғаш
көрген кім?
Өсімдік
жасушасының
құрылысы
2.Вакуоль
3. Қабықша
4. Цитоплазма
5. Қабықша
саңылауы.
1.Ядро.
1. Ядро
2. Пластидтер
3. Вакуоль
4. Сыртқы қалың
қабықша
5. Ішкі жұқа қабықша
6. Цитоплазма.
Жасуша
қабықшасы
Жасушаны
ң сыртын
қаптайды
Тығыз,
қалың,
қатты,
ыстық суда
,т.б
ерімейді
Өте
жұқарған
жері –
саңылау
деп
аталады,
өзара газ,
су
алмасады
Жасушаға
белгілі
пішін
береді,қорғ
ай
ды
Цитоплазма
Мөлдір,қ
оймалж
ың
Жасушаның
органоидтар
ы
орналасқан
60-90%
су,10-20%
нәруыз, 2-
3%май, 1%
бейорганика
лық зат
Зат алмасу
жүзеге
асады
Ядро
2
қабатты
жұқа
қабықша
сы бар
Қабықшас
ындағы
саңылауы
арқылы
цитоплазм
амен
байланыса
ды
Жасушан
ың
ы
көбеюіне
қатысад
Пластидтер
Хлоропластар
жасыл түсті,
жапырақта ,т.б
сабақ пен
мүшелерде
болады,органика
лық зат түзуге
қатысады
Хромопластар
кездеседі
Қызыл, сары
түсті, піскен
жемістерде, гүл
күлтелерінде
Лейкопластар
Түссіз, өсімдіктің
тамырында,
түйнегінде,
тұқымында
кездеседі,қор
затын жинауға
қатысады
Қабықшасы
бар,
шырынға
толы
Вакуоль
Жасуша
ішіндегі
сұйықтықтың
қысымын
реттейді
Шырын
құрамында
органикалық
қышқылдар
,витаминдер,
тұздар болады
Бекіту
сұрақтары
1.Тірі ағзаның ең кіші бөлігін
ата?
2. Жасушаның құрылысы
қандай?
3. Саңылау дегеніміз не?
4. Пластидтердің түрлері?
5. Жасушаның көбеюіне
қатысатын мүше?
6. Жасуша бөліктерін не
қорғайды?
Жауап
бер
1. Өсімдіктерге түрлі түс беретін пластид?
2. Жасуша құрылысын зерттейтін үлкейткіш
құралды ата.
3. Жұмыртқа ақуызына ұқсас мөлдір,
созылмалы қоймалжың зат?
4. Цитоплазма құрамында неше пайыз су бар?
Материалы на данной страницы взяты из открытых источников либо размещены пользователем в соответствии с
договором-офертой сайта. Вы можете
сообщить о нарушении.