"Р-элементтері"

САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: р- элементтерінің жалпы сипаттамасы

Сабақтың мақсаты: р­ элементтерінің  жалпы  сипаттамасы, олардың қасиеттері  мен маңызы, қолдануы туралы  түсінік қалыптастыру

Ұйымдастыру кезеңі • Оқушылармен амандасу. • Сабақты қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау; • Сыныпты топтарға бөлу; (s, p элементтері бойынша) • Оқушыларды психологиялық • Оқушылардың сабаққа дайындығын дайындау; тексеру.

Мейірімді  жүрекпен, Орнымыздан  тұрайық, Шеңбер құрып  ортада, Бір жадырап  қалайық!

“Білімді жаңғырту” (үй тапсырмасы) • 1­топ­Алюминийдің атом құрылысы,  табиғатта кездесуі ,физикалық, химиялық  қасиеттері • 3­топ­Қосылыстары мен қолдануы

«Мағынаны тану» (білу) • 1.р-элементтеріне қандай элементтер жатады? • 2.Периодтық жүйеде қайда орналасқан? • 3.Олар қайда таралған?

«Түртіп алу» стратегиясы ПЖ 2­6 периодтарының IIIA­VIIIA  топтарында орналасқан 30 элемент Сыртқы қабаттағы р­деңгейше біртіндеп  электрондармен толтырылады Период бойынша солдан оңға қарай атомдық,  иондық радиустары кемиді, электртерістігі  артады, бейметалдық, тотықтырғыш  қасиеттері жоғарылайды Топ бойынша атомдар мен типтес иондардың  радиустары өседі. Жоғарыдан төмен қарай  2р­6р қатарында иондану энергиясы кемиді,  бейметалдық әлсіреп, металдық күшейеді. Екінші периодтың р­элементтері В,С, N,О,F­де  d, f деңгейшелері пайда болады Кейбір р­элементтері екі атомды молекулалар  түзеді. Олардың тұрақтылығы да әртүрлі.: ең  тұрақты­ N2 ,O2 ,F2 Екінші период элементтері­ N2 ,O2 ,F2 сутектік байланыс түзу бейімділігі айқын. Период бойынша солдан оңға қарай оң  зарядты иондар түзу қабілеті кеміп, теріс заряд  артады N2 ,O2 -өте төмен температурада балқып қайнайтын газдар, В,С- өте жоғары температурада балқып қайнайтын қатты заттар.

Маңызы элементтері өзара және Екінші-үшінші периодтың р- басқа s, d, f элементтерімен қосылыстар түзеді Р-элементтерінің бесеуі (C, N, P, O, S) тіршіліктің негізін құрайтын органогендер, ал кейбіреулері (P, CI, I) ауыстырылмайтын микроэлементтер ҚОЛДАНУЫ -ғылым, техника; -өндіріс, тұрмыста -

«ДЖИКСО әдісі» (түсіну) Мәтінді оқып, топтарда талқылап,  басқа топтарға түсіндіру

«Есептер сайысы» (қолдану) • 1.Берілген айналымдарды жүзеге асыруға болатын барлық реакция теңдеулерін жазыңдар: NH3 N2 NO NO2 HNO3 NH4NO3 Р Р2О5 Н3РО4 Са3 (РО4)2 H3PO4 Na3PO4 N2O NaNO3

«Салыстыру» (талдау) S-элементтері P-элементтері

“Біліміңді тиянақта” (жинақтау) Менің тұжырымым дұрыс па?/дұрыс ­ , қате ^/ 1) р­элементтеріне барлығы 30 элемент жатады. 2) Кейбірі екі атомды молекулалар түзеді. 3)  Период  бойынша  солдан  оңға  қарай  атомдық,  иондық  радиустары  артады. 4) Топ бойынша атомдар мен  типтес иондардың радиустары кемиді. 5) Азот, оттек, фтор сутектік байланыс түзуге бейім элементтер. 6) Ең тұрақты элементтер: N2 ,O2 ,F2  7) Оттек пен азот өте төмен температурада балқиды және қайнайды. 8) Көміртек , күкірт, фосфор­ ауыстырылмайтын микроэлементтер.  9)  р­элементтері жерде кеңінен таралған қосылыстар. 10) Бор мен көміртек өте төмен температурада қайнап балқиды. 11)  р­элементтерін  ғылым  мен  техникада,  тұрмыс  пен  өндірісте  қолданады. 12) Жоғарыдан төмен қарай бейметалдық қасиеттері күшейіп, металдық  қасиеттері кемиді.

жауаптары 1. 2. ­ ­ 3. ^                                                                                  4. 5. 6. 7. 9. ^ ­ ­ ­ ­ 8. ^ 10. ^ 11. ­ 12. ^

Бағалау

Үй тапсырмасы • Параграф 24 (98-100 беттер) • Есептер №11-12-13 • “Бейметалдардың адам өміріне маңызы” тақырыбына кластер дайындау

Рефлексия

Назарларың ызға рахмет!