"Су" тақырыбы бойынша презентация

«Бурабай» республикалық оңалту  орталығының орта мектебі Дайындаған: химия пәнінің мұғалімі –  Лепесбаева Сандугаш Кайратовна

Сабақ жоспары 1.1. НН22О + физика О + физика 2.2. НН22О + география О + география 3.3. НН22О + филология О + филология 4.4. НН22О + биология О + биология 5.5. НН22О + химия О + химия 6.6. НН22О + өндіріс О + өндіріс 7.7. НН22О + О + өнер өнер 06.04.19

Н2О + физика Судың молекуласы бір атом оттек  және екі атом сутектен тұрады.   06.04.19

Н2О + физика  Сұйықтық  Дәмсіз  Иіссіз  Түссіз  =1 г/см3  T0  T0 қату=00С(мұзсу) қайнау=1000С(су бу) 06.04.19

Н2О + физика Судың ерекшеліктері   06.04.19

Н2О + физика Судың ерекшеліктері   Су қатқан кезде көлемін көбейтеді. 06.04.19

Н2О + физика Судың ерекшеліктері   Неге мұз судың бетінде  қалқып жүреді? Мұз судың бетінде қалқып  жүреді, өйткені мұздың  =0,92 г/см3. 06.04.19

Н2О + физика Судың ерекшеліктері   Мұздың қалың қабаты суда  тіршілік ететін тірі  организмдерді сақтайды. 06.04.19

Н2О + физика Судың ерекшеліктері   Су неғұрлым таза болса,  электр тогын соғұрлым  нашар өткізеді.  Дистилденген су электр  тоғын өткізе ме? 06.04.19 Бейнеролик: Судың  электрөткізгіштігі

Н2О + физика Судың сипаттамасы Агрегаттық күйі Дәмі Түсі Иісі = T0 T0 Электрөткізгіштігі қату= қайнау= 06.04.19

Н2О + география Судың жер қыртысындағы  мөлшері:   71% ­ су          29% ­ жер Жер шарының ¾ бөлігін су  құрайды.  . 06.04.19

Н2О + география ГИДРОСФЕРА  Дүние жүзілік мұхит   Жер бетіндегі су   Атмосферадағы су       өзендер                 көлдер                       мұздықтар жер астындағы сулар                                                    06.04.19

Н2О + география ГИДРОСФЕРА  97% ­ тұзды су 3 %  ­ тұщы су Мұздықтар 79% Жер астындағы сулар 20 % 06.04.19     Атмосферадағы су         өзендер, көлдер 1%

Н2О + география 06.04.19

Н2О + география 06.04.19

Н2О + география              ­ Емдік сулардың шығып  жатқан жерін арасан деп  атайды.Қазақстанда Сарыағаш,  Алмаарасан, Қапаларасан,  Барлықарасан, Жаркентарасан,  т.б. емдік­санаторийлі  кешендері орналасқан. 06.04.19

Н2О + география 1. Судың жер қыртысындағы мөлшері:       А) 71%         Ә) 59%     Б) 61%              В) 29%  2. Жер бетіндегі суларға жатпайтын:       А) өзен          Ә) көл       Б) қар               В) мұздық 3. Тұзды сулардың мөлшері:       А) 97%          Ә) 57%     Б) 67%              В) 87% 4.   79% тұщы суды не құрайды?       А) өзен          Ә) көл       Б) қар               В) мұздық 06.04.19

Н2О + филология aqua ­ латын тілі;  agua ­испан;  аp ­ румын — Ап nερό ­ грек — Bеро eau ­ француз;  wasser ­ неміс;  voda ­ чеш; vatten ­ швед; vesi ­ фин, эстон; 水  ­ жапон —  Миза 水  ­ қытай —  Ши да  ­هايملا ( ­ араб — Амэр su ­ турік, азербайджан पपपप ­ хинди —  Пани 06.04.19

Н2О + филология «Су» сөзі славян тілінен пайда болған.  Әлемнің барлық халықтарының  мәдениетінде су барлық бастамалардың  бастамалары болып саалады. Ежелгі  Грекияның данасы  ­ Фалес Милесский  айтқан: «Әлемнің барлық элементтері  судан жаратылған».  Француз ғалымы  Рене Декарт өзінің  трактатында су туралы бөлімінде жазған ­  «Судың табиғаты, неге су ауаға немесе  мұзға айналады».  Ағылшын философы Роберт Бойль   жазған: «… Ғаламның материалдық  негізі – су болған». 06.04.19

Н2О + филология Ақындар мен жазушылар суға арнап өз  шығармаларын жазады.  Пушкиннің су  туралы өлеңдері: «Фонтану  Бахчисарайского дворца», «К морю».  Паустовскийдің «Мещорская сторона»  хикаятында Солотче және Пре – орман  өзендер туралы жазған. Эрнест Хемингуэй  – «Старик и море», Жюль Верн – «20  тысяч лье под водой», Умберто Эко –  «Остров накануне», Алессандро Барикко  ­"Море­океан«, Айрис Мердок ­ «Море,  море» және т.б 06.04.19

Н2О + филология Су туралы мақал­мәтелдер Таулы жер бұлақсыз болмас, Сулы жер құрақсыз болмас. Су жүрген жер береке, Ел жүрген жер мереке.   Судың да сұрауы бар.  Суға кеткен тал қармайды.  *** *** *** *** Алпыс күн тасыған су, Алты күнде қайтар.  *** Су патшасы – мұрап, Түн патшасы – шырақ.  *** Таумен тасты су бұзар, Ел арасын қу бұзар.    Су ­ ырыстың көзі, Еңбек кірістің көзі.  06.04.19

Н2О + биология Өсімдіктер үшін судың маңызы • Қоректік және минералды  заттарды тасымалдайды; • тұқымның өсіп өнуі суға  байланысты; • фотосинтез процесіне  қатысады; • жасушадағы сулы  ерітінділер өсімдікке  серпімділік береді 06.04.19

Н2О + биология Тірі организмдер үшін судың маңызы 1. Күшті еріткіш.  2. Тасымалдау функциясы. 3. Сумен әрекеттеспейтін заттарды, су  ығыстырады. Осы принцип бойынша  биологиялық жарғақшалар жұмыс істейді. 4. Жылу сыйымдылығы жоғары, сол үшін  жасушаны температураның ауысуынан  сақтайды. 5. Сығылмайтын сұйықтық, жасушалардың  (тугор) және бүкіл организмдердің тірегі  (гидроқаңқа). 6. Химиялық реакциядағы  реагент (гидролиз  реакциялары, фотосинтез және т.б.). 06.04.19

Н2О + биология Адам организмдегі судың мөлшері – 65­70% Көздің шыны тәріздес денесі ­ 99% Қанның плазмасы ­ 92% Ми – сұр заты ­ 83%, ақ  заты ­ 70%;  Бүйрек ­ 82% Жүрек ­ 79% Өкпе ­ 79% Бұлшық ет ­ 75% Жұлын ­ 74,8% Тері ­ 72% Бауыр ­70% 06.04.19

Н2О + биология Адам организмдегі судың мөлшері Егер организмде су жетпесе, сусыздандыру пайда болады.  • 500 мл ­ 1 л жетіспесе­ шөлдеу; • 2­2,5 л – естен тану; • 14­15 л – өлім. 06.04.19

Н2О + биология  Су фотосинтезге қажет па?  Күніне адамға неше литр су керек?  Судың адам организмдегі жоғары мөлшері 1. Адам организмінде 65­70%? 2. Су минералды заттарды тасымалдай ма? 3. Егер организмде су көп болса, сусыздандыру пайда бола ма? 4. 5. 6.          тістің эмалінде ме? 7.      Судың адам организмдегі төменгі мөлшері          тістің эмалінде ме?   06.04.19