«ТӘЛІМГЕРЛІК ШЕБЕРЛІКТІҢ МЕКТЕБІ» ЖАЗҒЫ ДЕМАЛЫС БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК ӘЗІРЛЕМДЕР

«Қостанай қаласы әкімдігінің білім бөлімінің №7 орта мектебі» ММ ГУ «Средняя школа №7 отдела образования акимата города Костаная»   «ТӘЛІМГЕРЛІК ШЕБЕРЛІКТІҢ МЕКТЕБІ» ЖАЗҒЫ ДЕМАЛЫС БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК  ӘЗІРЛЕМДЕР 1 ҚОСТАНАЙ, 2016 ЖЫЛ КОСТАНАЙ, 2016 ГОД Құрастырушылар: «Қостанай қаласы әкімдігінің білім бөлімінің №7 орта мектебі» ММ директорының   тәрбие   жұмысы   жөніндегі   орынбасары   Иванова   А.Б.,  «Қостанай   қаласы әкімдігінің білім бөлімінің №7 орта мектебі» ММ тәлімгері Уразалина А.Т.        Жинақта мектеп жанындағы алаңда жасақтармен жұмыс жасауға арналған  ойындар, ұрандар мен шумақты ұрандар  берілген.   2 МАЗМҰНЫ КІРІСПЕ….………………………………………………………………………………….…4 ОЙЫНДАР……..........................................................................................................................5 ЖАСАҚТАРДЫҢ АТАУЫ, ШУМАҚТЫ ҰРАНДАР, ӘН ҰРАНДАР…......................41 3 КІРІСПЕ Ойын  –  бұл баланың өзін­өзі тануының бір тәсілі және бұл ұғым көп қырлы. Әртүрлі ойындар   бар.   Кейбір   ойындар   баланың   ойлау   қабілетін   және   ой­өрісін   дамытады,   ал басқалары – ептілікті, сабырлылықты және т.б. дамытады.  Еңбектің,   қажетті   маңызды   психикалық   қасиеттердің   дамуында,   жоғары   моральдық қасиеттерді иемденуде, азаматтық сана­сезімнің қалыптасуында, ойын – оқу үдерісі үшін жақсы толықтауыш.  Ойын – даму мен тәрбиенің маңызды құралы, жанды, жарқын, әрі көңілді құрал. Бұл өзіңе   ыңғайлы   заң   орнатуға,   тұрмыстық   қиындықтардан   арылуға,   армандар   мен физиологиялық   және     интеллектуалдық   серпіліске   берілуге   болатын,   өзіндік   әлемнің жаратылысы. Ойын – қанша оғаш естілгенімен, күрделі іс. Миллиондаған адамдар ойын түрінде өмір мектебін өтті, қоршаған әлеммен танысты және  адамдық қарым­қатынастарды танып білді. Ойын – балалар ұйымы қызметінің мазмұны жаңаруы үшін ең тиімді құрал бола алады. Бұл балалар  мен ересектердің  бір  одаққа бірігу  мүмкіндігі,  әртүрлі  қызметті таңдауда оның тартымдылығы және әрбіреуінің қызығушылығын есепке алу. Балалар   ойыны   әртүрлі   қоғамдық   маңызды   рөлдер   мен   орындарды   еркін   таңдауды ұсынады   және     балалардың   шектеусіз   мүмкіндіктері   мен   таланттарын   дамытатын қызметпен   қамтамсыз   етеді,     сондықтан   ол   –   тұлғаның   белсенді   баю   саласы   болып табылады.  Ойын   –   физиологиялық,   психикалық   және   өнегелі   дамуға   мүмкіндік   беретін, балалардың   өзіндік   қызметінің     маңызды   түрі.  Осы   жинақта   әртүрлі   ойындар   берілген. Әрине, жинақта балалардың қазіргі кезде ойнайтын, барлық ойындар жиынтығы берілген жоқ. Бұл тіпті мүмкін емес. Себебі, әр жаңа күн жаңа ойын әкеледі.  4 Ойын – балалық шақтың  мәңгілік серігі. Сондықтан, әрбіріміз  ойын  жылуын  жанымызда  сақтап,  бала болып қалайық...  ОЙЫНДАР Танысуға арналған ойындар  «Жентек қар» Топ шеңберге тұрады және бірінші адам өз есімін атайды.Екінші адам бірінші адамның  есімін атайды және өзінің есімін атайды.  Үшінші адам бірінші, екінші адамның есімін  атайды және өзінің есімін атайды. Есімімен бірге өзінің сүйікті қылығын көрсетуге, сүйікті  шырынын, жеке қасиетін (есімінің бірінші әрпінен басталатын нұсқа), қызығушылығын және т.б. атауға болады.   «Есімдер» Есімдер бойынша топтарға жиналады және хормен өз есімдерін айқайлап айтады.  Есімдері ерекше адамдар бір топқа жиналып, оларды біріктіретін бір сөзді айқайлап  айтулары қажет.  «5 маңызды зат» Жұптарда орындалады. Жұптар 5 минутқа ажыратылады және үндемей ыммен бір­ біріне бес маңызды затты көрсетеді. Содан кейін, жұп ымдармен бір­бірін ортаға  таныстырады. Мен  үшін ең қорқынышты бес зат, мен үшін ең жаман бес зат және т.б.  нұсқалар болуы мүмкін.             «Үш сөз»  Әр қатысушы үш сөзбен өзі жайлы айтып беруі қажет.  «Газет» 5 Топ шеңберде тұрады. Жүргізуші ортада, оның қолында оралған «газет». Шеңбердегі  біреудің есімі аталады және жүргізуші оған газетті  тигізуге тырысады.  Аталған адам  газетті тигізіп алмау үшін, тезірек шеңберде тұрған басқа біреудің есімін атап үлгеруі тиіс.  Егер газет адамға есімді атамастан бұрын тиіп қалса, онда ол жүргізуші болады. Біраз  уақыттан соң,  қосымша ереже енгізіледі: бұрынғы жүргізуші шеңберге тұрған соң, тезірек  біреудің есімін атау керек. Егерде, жаңа жүргізуші оған газетті тигізгенше, ол есімді атап  үлгермесе, ол қайтадан жүргізуші болады. Бірін­бірі дұрыс танымайтын адамдардың   ортасында, адамдар кейде қолдарын әдейі көтереді. Себебі, жүргізуші есімі аталған  адамдардың түрін білмеуі мүмкін. «Өзін әр түрлі таныстыру» Әр адам ортада "өзін таныстыруы" қажет: ым көрсету, сөз айту, тақпақ оқу және т.б.  «Домалақ жіп» Ойыншылар ортаға тұрады. Өзінің есімін және әуестігін атай отырып, домалақ жіпті  бірінші ойыншыдан екінші ойыншыға береді. Домалақ жіп толықтай тарқатылған соң  (жіпсіз ойнайтындар қалмайды) – домалақ жіпті алған адамнан, оның атын және әуестігін  атай отырып, домалақ жіпті орайды. Жіпті тарқата бастаған адам, соңғы жіпті алған  адамның есімін және әуестігін атауы қажет. Домалақ жіпті орау ережелері туралы алдын­ ала айтуға болмайды.  «Шеңбер бойынша доп» Барлығы ортада отырады. Доп бірінші ойыншының қолында болады. Ол біреудің атын  атайды да, оған допты лақтырады. Допты ұстап алған адам басқа есімді атап, допты соған  лақтыруы керек. Осылай, барлық шеңберді айналып шыққанша лақтыра береді, бірақ доп  адамда бір­ақ рет болуы тиіс. «Әліпби»    Есімдер бойынша әліпбилік тәртіпте жиналу керек.  «Карточкалар»  Топқа шаршыға бөлінген карточкалар таратылады. Әр шаршыда адамның қандай да бір  қасиеті жазылған. (Мысалы: Мен ән салғанды жақсы көремін. Менің итім бар. Мен  жабырқаулымын. және т.б.) Әрқайсысы берілген қаситтер бойынша адамды тауып алып,   барлық торлар толы болу үшін, олардың есімдерін өз карточкачына жазулары қажет.  Тапсырмаға мұғалім үшін маңызды қасиеттер енгізілуі тиіс: профильдік қызметке  қызығушылық (мен театрды жақсы көремін), әуестіктері бойынша топтар (мен фантастика  оқығанды ұнатамын) және тек қана ойын төңірегінде «жеңіп кеткің келетін» қатысушыға  тән қасиеттер, (нақты адамға байланысты жазылады).  «Орын ауыстыру» Бірнеше адам сапқа тұрады және жүргізушіге өз есімдерін атайды. Содан кейін  жүргізуші бұрылады, қатысушылар орындарын ауыстырады да, жүргізуші оларды есімдері  бойынша дұрыс атап шығуы керек.  «Жануарларды жасыру» Әр адамның арқасына жануардың суреті (немесе атауы) көрінбейтіндей ілінеді.  Суреттің атауын тауып алу үшін, адам айналасындағыларға иә, жоқ деген жауап алуға  болатын, сұрақтар қоя алады. (Мысалы: "Менің қанатым бар ма? Мен жыртқышпын ба?  Мен суда өмір сүремін бе? және т.б.). Сұрақтар барлығына қойылуы тиіс. Егер адам  жануарды тез тауып алса, оның арқасына басқа суретті іліп қоюға  болады.  Жануарлардың  орнына, топтың ішіндегі адамдардың портретін пайдалануға болады. Сұрақтарды ішкі  қасиеттер бойынша қойған жөн.   «Қол беріп амандасу»      Әрқайсысы белгілі уақыт ішінде (1­3 мин.) барынша көп адаммен қол беріп амандасып  үлгеруі тиіс. Қатысушылардың назары, адамның қолын ақ пейілмен және көзіне қарап  6 амандасуға бағытталады. Нұсқа: өз есімін міндетті түрде атау қажет. Амандасқан  адамдардың санын есептеу керек екенін, ескертіп айтуға болады.Содан соң, тапсырма  аяқталғаннан кейін, жүргізуші сұрақ қояды: Кім 10­нан көп адаммен амандасты? Ал кім  20­дан көп адаммен амандасты?" Бірнеше үздіктер анықталады.  «Есімдер­қасиеттер» Әрбір адам есімінің 1­ші әрпінен басталатын (Мысалы: Маржан – махаббат, Серік –  сыпайы), бүгін осы топқа қоса алатын, тұлғаның қасиетін, мінез ерекшелегін және т.б.  ойлап табады. Жақын танысу үшін жайлы.  «Мен ешқашан…»      Қатысушылар кезек бойынша «Мен ешқашан…» деген сөздерден  басталатын  сөйлемді  айтады. Мысалы, мен ешқашан парашютпен секірген жоқпын.  Егерде, айтылған пікір дұрыс  болмаса (яғни, олар парашютпен секірді ), қалған қатысушылар қолындағы  бір саусақты  жымырады. Қолында бір жымырылмаған саусағы қалған адам жеңіске жетеді. Жүргізуші  сөйлемдердің шындыққа жанасу керектігін және саусақты шынымен жымылдыру керек екендігін  алдын ­ ала айтады.  «Танысайық» Ойыншылар екі шеңбер жасайды. Ішкі шеңберде тұрған адамдар бетімен сыртқы жаққа  бұрылады. Музыка ойнайды, шеңбердегі ойыншылар қарама­қарсы жаққа жылжиды.  Музыка біткен соң, ойын қатысушылары бір­бірінің алдына тоқтап, есімдерін айтып,  танысады.  Әрі қарай қайтадан музыка ойнайды, бірақ олар енді әр түрлі жаққа  қимылдайды және танысының жанынан жүгіріп, оған қолын сермейді. Музыка тоқтайды,  жаңа таныстар пайда болады. Ойын жалғасады.  «Өзің туралы айтып бер» Ойыншылар жұпқа бөлінеді және белгілі уақыт барысында  (30 сек. шамасында) өзі туралы серіктесіне айтып береді. Содан кейін, жұптан бір адам бет жағымен шеңберге отырады, ал  серіктестері олардың артына тұрып, белгілі уақыт ішінде (15 сек. шамасында) өздерінің  атынан, серіктесінен естігенді айтып беру керек. Кейін серіктестер орындарымен ауысады.  «Біз сапарға барамыз» Сіз ересектерге айтасыз: «Мен солтүстікке барамын (оңтүстік, батыс  және т.б.)  және  сендердің менімен бірге баруларыңды қалаймын. Қазір мен өзіммен бірге алатын заттарды  атаймын, ал сендер логиканы түсінуге тырысып, өздеріңмен бірге алатын заттарды атаңдар. Егер  түсініп алсаңдар, мен сендерді өзіммен бірге аламын». Логика оңай: әр адам өзімен бірге өз  есімінің бірінші әрпінен басталатын затты алу керек. Яғни, Марат мысықты, мойыншақты алады.  Камила көйлекті, кітапты алады және т.б. «Көрпе» Қатысушылар бір­біріне қарама­қарсы тұрып, екі топқа бөлінеді. Олардың арасына көрпе  тартылады. Әр топтан бір адам көрпеге жақын отырады. Көрпені түсірген бетте, қарама­қарсы  отырған адамның есімін атап үлгеру қажет. Тез айтқан адам – өз тобына бір ойыншыны алып  кетеді. Өзіне көп ойыншыларды «тартып алған» топ, яғни көп есімдерді білетін топ жеңіске  жетеді.   «Бинго» Қатысушылар бірінің ішіне бірі, адам саны тең, екі шеңбер жасайды. Шеңберлер  әртүрлі жаққа айналады, бір­біріне бет жақтарымен қарап, келесі сөздерді айтып: «Мой лохматый серый пёсик» У окна сидит.  Мой лохматый серый пёсик  На меня глядит.  БИНГО (2 раза) Да, Бинго звать его.  7 «БИНГО» сөзі әріп бойынша бөлініп дыбысталады, әр әріп дыбысталған сайын,  шеңбердің сыртында тұрғандар ішінде тұрғандардың алақанынан ұрады. Әр әріп сайын –  жаңа адамның қолын соғады. Соңғы «О» әрпі созылып айтылады  (аң­таң ­ қауанышты)  және соңғы («Да, Бинго звать его») сөздерін жұптар қолдарынан ұстасып, бірге айтады.  Осыдан кейін, қатысушылар есімдерін айтып, танысады. Бәрі танысып болғанша, осылай  жалғаса береді.  «Мен барамын, менде барамын, ал мен қоянмын» Ойын қатысушылары шеңбер бойынша орындықтарда отырады, бір орын – бос, ешкім  отырмайды. Жүргізуші – ортада. Ойын барысында, барлық қатысушылар шеңбер бойынша,  сағат тіліне қарама­қарсы орындарын ауыстырады. Бос орындықтың жанында отырған  ойыншы, бос орындыққа «мен барамын» сөзімен отырады. Келесі ойыншы ­ «менде  барамын» сөзімен отырады. Үшінші ойыншы «ал мен қоянмын» деп айтады және сол  қолымен бос орындықты ұрып, ортада отырған адамның есімін атайды. Есімі аталған адам  тезірек бос үстелге жүгіріп үлгеруі тиіс. Жүргізушінің міндеті – аталған адамнан бұрын,  бос үстелге жүгіріп, отырып қою.Үлгермеген адам  жүргізуші болады және ойын қайтадан  басталады.  «Мен жыланмын, жыланмын, жыланмын» Қатысушылар қыз, ұл болып араласып, ортаға тұрады, Жүргізуші біреуге жақындайды да,  мына сөздермен бастайды: «Мен жыланмын, жыланмын, жыланмын, мен жорғалаймын,  жорғалаймын, жорғалаймын, менің құйрығым болғың келе ме?». Егер жауап  оң болса, сұрақ  қойылған адам жүргізушінің аяқ астынан жорғалап өтіп, танысады және өзінің оң қолымен, аяғы  арқылы, сұрақ қойылған адамның сол қолын алады. Жауап  теріс болған жағдайда, «Болуыңа  тура келеді!» сөйлемі естіледі және тіркесу жүргізіледі. Осылайша, жылан үлкейе береді және  барлық ойыншылар бір­біріне тіркеспегенше, ойын жалғаса береді.  «Сары шымшық» Қатысушылар адам саны тең, ішкі және сыртқы, екі шеңбер жасайды. Ішкі шеңбер  ойыншылары ортаға арт жағымен бұрылады және жұптар пайда болады. Әрі қарай, барлығы жүргізушімен бірге «Мен сары шымшықпын, сен сары шымшықсың, менің мұрным бар,  сенің мұрның бар, менің бетім алқызыл, сенің де бетің алқызыл. Біз екеуміз екі доспыз. Бір­ бірімізді жақсы көреміз» дейді. Сонымен бірге, олар ашық алақандарын өздері мен  көршілеріне көрсетеді және саусағының ұшын өзінің және көршісінің мұрны мен бетіне  тигізеді. Құшақтасып, қол алысып танысады. Содан кейін, ішкі шеңбер оңға бір қадам  жасайды және жаңа жұптар пайда болады. Ойын жалғаса береді.  «Қалпақ» Қатысушылар   ортаға     тұрады.   Барлығы   бірге   екі   рет   шапалақ   ұрады,   оң   қол саусақтарымен   бір шертеді, сол қол саусақтарымен бір шертеді, екі рет шапалақ ұрады және   т.б.   Жүрзізушінің   бірінші   болып   бастағаны   жақсы.   Сөйтіп,   оң   және   сол   қол саусақтарымен бір шерткенде, жүргізуші өз есімін атайды, екі шапалақ, содан соң, оң қол саусақтарымен бір шерткенде, өз есімін атайды, ал сол қол саусақтарымен бір шерткенде – қатысушылардың   біреуінің   есімін   атайды.   Есімі   аталған   оқушы   барлығын   қайталайды. Мысалы: Азамат, Азамат, екі шапалақ, Азамат, Гүлім, Гүлім, Гүлім, екі шапалақ, Гүлім, Данара және т.б. Кім үлгермейді, сол жеңіледі.   «Паровоз» Қатысушылар ортаға тұрады. Жүргізуші кез келген ойыншыға жақындайды да, «Мен –  паровозбын Чух, мен – паровозбын Чух. Сенің атың кім?» дейді. Қатысушы өз есімін  атайды, «паровоз» қайталайды. Қатысушының айтқан интонанциясымен қайталаған  маңызды. Өзін таныстырған адам, паровозға қосыла береді. Барлық қатысушылар  қосылғанша, ойын жалғаса береді.   «Мен бес есім білемін» 8 Қатысушылар ұл, қыз болып араласып, ортаға тұрады. Әр ойыншы кезек бойынша,  «Мен бес есім білемін...» сөйлемінен бастап, осы ұжымдағы 5 ұлдың және 5 қыздың есімін  атайды.  «Сүйікті іс» Барлық қатысушылар ортада орындықтарда отырады. Жүргізуші ортада бір  сипаттаманы айтады (мысалы: кім билегенді жақсы көреді, кім гитарада ойнай алады, кім  балмұздақ жақсы көреді және т.б.). Сипаттамаға сәйкес келетін оқушылар, орындарымен  ауысуы тиіс. Егер жүргізуші бірінші болып бос орынды алып қойса, онда орындықсыз  қалған қатысушы жүргізуші болады.  «Молекула – хаос» Қатысушылар молекулалардың броун қозғалысын көрсетеді. Көрісе тұрып, амандасады және бір­бірімен танысады. Жүргізушінің бұйрығы бойынша: «Молекула 2­ден, 3­ден және  т.б.», ойынышлар 2, 3 адамнан топқа бөлінеді. «Хаос» бұйрығы дыбысталған соң,  қатысушылар қайтадан молекулалар сияқты қимылдай бастайды. Осылайша, ойын жалғаса  береді.  «Оқиға» Жүргізуші балаларды 2 топқа бөледі. Бірінші тапсырманы орындау уақыты анықталады (мысалы 5 минут). Осы уақыт ішінде, әр топ шынайы мәліметтерді қолдана отырып, өздері  туралы оқиға құрайды. Мысалы: "Біз Алматыда, Мәскеуде тұрамыз. Біздің үйде 9 ит, 14  мысық, 2 тотықұс және 1 тасбақа бар.Үшеуміздің аналарымыздың есімдері Айжан және  екеуміздің әкелеріміздің есімі Қайрат және т.б." Берілген уақыт аяқталғаннан кейін, әр топ  баяндаушыны таңдайды және топтар орындарымен ауысады, яғни «А» тобы  «Б» тобы  туралы айтады және керісінше. Аз қателік жіберген топ жеңіске жетеді.  «Тиін» Бөлмеде қарама­қарсы екі орындық қойылады. Балалар өз еркінше орындықтарға  отырады. Содан кейін жүргізуші: «Эстрадалық әнді жақсы көретіндер – оң жақтағы  орындыққа отырсын, ал классиканы жақсы көретіндер – сол жаққа отырсын» дейді.  Балалар өздеріне сәйкес орындықтарға отырады. Содан кейін, жүргізуші қайтып бір  тапсырма береді және балалар қайтып орындарға отырады. Ойын 11­13 жас аралығындағы  балаларға арналған.   «Достық» Ойыншылар шеңбер жасап, үш­үштен бірінің артына тұрады. Шеңбердің сыртында 2  жүргізуші тұрады (егер шеңбер үлкен болса – екі жұп жүргізуші). Жүргізушілер шеңберді  айнала отырып, кез­келген үштіктен бір баланы таңдайды, сол баламен танысады және жаңа үштік болып тұрады. Босатылған 2 адам жүргізуші болады. Ойын жалғасады.  Залмен ойнауға арналған ойындар  Қойылымның, бір істің, концерттің басталу алдында, залда отырған балаларды әрқашан  “жандандыру” қажет, яғни ұсынылатын қойылымды оң қабылдауға даярлау қажет. Міне, дәл  осындай жағдайлар үшін, келесі ойындар қажет болуы мүмкін. Бұл ойындар ойын­ән ұрандарға  өте жақын, (айтпақшы, оларды да осы мақсатта қолдануға болады) және сонымен қоса, отырған  адамдарға арналғандықтан, ерекшеленеді.  Сахнада ойнай бастағанда, естерініңізде болсын, кейбір ойындар балалар мен ересектерді  әзілдік арнаға бағыттайды, ал бұл жұмыс сценарийімен сәйкес болмауы мүмкін. Сондықтан  залмен ойнауға шықпас бұрын, сізден кейін қандай әрекет болады? Сіздің қанша уақытыңыз бар? Балалар қандай ойынды біледі екен? соны ойлаңыз.  Сонымен қатар, этика мен эстетика туралы ұмытпаңыз. Сіз сахнаға көтерілесіз. Сіз  балаларға еліктеу үлгісін көрсетесіз. Бұл жерде, балалармен залда өзін өзі ұстау тәртібі  9 туралы  сөйлесу, артық болмайды. Және де өзіңіз ойнататындықтан, ойынды әзілдік  формада жасаңыз.  «Гол – мүлт кетті» Зал екіге бөлінеді. Жүргізуші кезек бойынша оң қолын және сол қолын көрсетеді.  Балалар көтерілген қолға қарап айқайлайды:  Залдың оң жақ жартысы ­ Гол! (оң қол көтеріліп тұр) Залдың сол жақ жартысы – Мүлт кетті! (сол қол көтеріліп тұр) Егер жүргізуші екі қолын бірге көтерсе, балалар «штанга» деп айқайлайды. Ойыншылар үшін ең бастысы ­ шатысып қалмау, себебі жүргізуші оң қолын көтеріп,  оны залдың сол жақ жартысына көрсете алады.  «Слон»  Ведущий: ­ Вы знаете как чихает слон? А хотите узнать?  Зал делится на три равные части, и каждая группа разучивает свое слово: Первая группа ­ ящики. Вторая группа ­ хрящики. Третья группа ­ потащили. И затем по взмаху руки ведущего, все дети кричат одновременно ­ но каждая группа свое  слово. Вот так чихает слон. «Мы с тобой одна семья» Мы с тобой ­ одна семья: Вы, мы, ты, я. Потрогай нос соседу справа. Потрогай нос соседу слева. Мы с тобой ­ друзья. Мы с тобой ­ одна семья: Вы, мы, ты, я. Обними соседа справа. Обними соседа слева. Мы с тобой ­ друзья. Мы с тобой одна семья: Вы, мы, ты, я. Ущипни соседа справа. Ущипни соседа слева. Мы с тобой друзья. Мы с тобой одна семья: Вы, мы, ты, я. Поцелуй соседа слева. Поцелуй соседа справа. Мы с тобой ­ друзья. «У тети Моти…» Ребята повторяют за ведущим движения и слова: У тети Моти четыре сына. Четыре сына у тети Моти. Они не ели, они не пили. А только пели один куплет. Правая рука". После этого ребята вытягивают вслед за ведущим правую руку вперед, и повторяют  тот же текст, помахивая рукой. Затем ребята повторяют слова, только в конце добавляют левую руку. К движениям  рук добавляются движения ног, плеч, живота, головы и пр. 10 «Паровоз» Зал екіге бөлінеді. Жүргізуші қол сілтегеннен кейін, залдың бір жартысы жай  шапалақтайды, ал екініші жартысы қолдарын «қайық» сияқты етіп, шапалақтайды.  Жүргізуші кезек­кезек оң және сол қолын сілтейді. Жүргізушінің қол сілтегеніне қарап, зал  кезек­кезек поезд дөңгелектерінің  дыбысын салып, тез­тез қол шапалақтайды. Егер  жүргізуші екі қолын бірдей жоғарыға көтерсе, балалар"ТУ­ТУ" деп айқайлайды. (отвечают дети) (отвечают дети) (отвечают дети) «Загадки – нескладушки» Ребята должны правильно продолжить предложение. Ведущий: Ночью, голову задрав, Воет серый злой  Кто в малине знает толк? Ну конечно серый  Кто любит по ветвям носиться? Конечно, рыжая  Все преграды одолев, Бьёт копытом верный  (отвечают дети) Зимой кору с деревьев ест? Ну конечно серый  Дубовый жёлудь любит он. Конечно ­ это дикий  «Чим­Ран» Данная игра­песня разучивается с детьми заранее, и пропевается. По мере пения слова  (отвечают дети) (отвечают дети) (с конца фразы) заменяются хлопками в ладоши (количество хлопков соответствует  количеству слогов). Чим­Ран смазал лыжи один раз (3 раза). И уехал на Кавказ. Чим­Ран намазал лыжи один (хлопок) (3 раза). И уехал на Кавказ. Чим­Ран намазал лыжи (хлопок, хлопок) Чим­Ран намазал (хлопок, хлопок, хлопок) И так далее... «Чайничек» Чайничек ­ ладони параллельно друг другу  Крышечка ­ ладошка правой руки ­ крышечкой Шишечка ­ кулачок Дырочка ­ пальцы кольцом (знак ОК) Пар идет ­ указательным пальцем делаются круги по возрастающей. По мере пения слова заменяются словом ­ Ля­ля­ля и движениями рук. Чайничек c крышечкой. Крышечка с шишечкой. Шишечка с дырочкой... В дырочке пар идет. Пар идет в дырочку. Дырочка в шишечке... Шишечка в крышечке. Крышечка с чайничком. «Колокола» Зал делится на пять частей, и каждой группе раздаются свои слова: 11 1 группа ­ Блин­н­н­н­н 2 группа ­ Полблина 3 группа ­ Четверть блина 4 группа ­ Нет блинов, одна сметана 5 группа ­ Блинчики­блинчики Каждое слово произносится в определённой тональности и в определённом размере,  причем увеличивается тон от первого слова к последнему (Блинчики­блинчики ­ 1/16).  Если одновременно произносить эти слова всем залом и правильно выдерживать тон и  частоту, то в зале создается ощущение колокольного звона.  «Иностранные языки» Ведущий предлагает взять всем известную песню:  Жили у бабуси Два веселых гуся. Один серый, другой белый. Два веселых гуся. И попробовать спеть ее на другом языке. Все гласные в словах необходимо поменять на какую­нибудь одну. Если заменить все гласные на "А", то на английском языке эта песня  будет выглядеть так: Жала а бабаса Два васалах гаса. Адан сарай, драгай балай. Два васалах гаса. Польский – «Э»; Испанский – «И»; Французский – «Ю»; Немецкий – «У»; Английский  – «А»; Японский – «Я»; «Охотник» Играющие вслед за ведущим повторяют слова и движения. Действия Слова Собрался охотник на охоту. Надел шляпу,  сапоги, взял ружье и Топают ногами. Потирают  ладонью о ладонь. Ударяют  кулаками в грудь. Хлопают в  ладоши. Хлопают по  коленям. пошел по дороге, затем по песочку, по бревнышкам через  мостик, по болоту с кочки на  кочку, по тропинке. Устал. «Уфффф!» Сел на пенек, осмотрелся,  увидел за кустом медведя, испугался и побежал  обратно.  по тропинке, Хлопают по  коленям. Хлопают в  ладоши. Ударяют  кулаками в грудь. Потирают  ладонью о ладонь. по болоту с кочки на  кочку, по бревнышкам через  мостик, затем по песочку, 12 пошел по дороге. Топают ногами. Прибежал домой, снял сапоги, шляпу, ружье.  Устал. «Уфффф!», рассказал жене, как пошел  Топают ногами. по дороге, Потирают  затем по песочку, ладонью о ладонь. по бревнышкам через  Ударяют  кулаками в грудь. мостик, по болоту с кочки на  Хлопают в  ладоши. кочку, Хлопают по  по тропинке. коленям. «Жаңбыр» 1. Оң қолдың сұқ саусағымен сол алақанымызды ақырындап соғамыз.  2. Содан кейін екінші саусағымызды қосып, екі саусақпен соғамыз.  3. Содан кейін үш саусақ.  4. Төрт. 5. Бес. 6. Бүкіл қолымызбен шапалақтаймыз. 7. Саусақтарымызбен ғана шапалақтаймыз. 8. Бір саусағымызды алып тастаймыз және төртеуімен шапалақтаймыз. 9. Үш саусақ. 10. Екі. 11. Бір.  «Картоп» Сіздің кез­келген сұрағыңызға «картоп» деп жауап береді. Сұрақтар барлығына  арналуы мүмкін, бірақ кейде бір адамға арналғаны жақсы. Мысалы: «Мына жерде не бар?»  (мұрынды көрсетіп). Залдың реакциясын елестету қиын емес.  Келесі сұрақтарды қоюға  болады: —  Сіз түскі асқа не іштіңіз? —  Ал кешкі асқа не ішкіңіз келеді?  —  Кім кешігіп, залға кіріп жатқан? —  Анаңыз сізге сыйлыққа не әкелді? —  Түнде не жайлы армандайсыз? —   Сүйікті итіңіздің аты кім?... және т.б. Жеңімпаздарға — ең ұқыпты балаларға — ойың соңында әзіл сыйлық беріңіз — картоп. «Еден, мұрын, төбе» Оң қолыңызбен еденге көрсетіңіз және «еден» деп айтыңыз. Содан кейін, мұрынға  көрсетіңіз және «мұрын» деп айтыңыз, ал содан кейін  қолыңызды жоғарыға көтеріңіз және  «төбе» деп айтыңыз. Сіздің міндетіңіз балаларды шатастыру. Балалар мұқият тыңдап,  дұрыс көрсетулері қажет.  «Өтінемін» Балалардан сіздің барлық бұйрықтарыңызды орындауды сұраңыз, тек бір шартпен — сіз  сыпайы боласыз — әр бұйрықтан кейін сіз «өтінемін» деп айтасыз. Егерде сіз бұл сөзді айтпасаңыз, бұйрық орындалмайды. Сонымен, «Оң қолыңызды  жоғарыға көтеріңіз, өтінемін... сол қолыңызды да жоғарыға көтеріңіз, өтінемін. Өтінемін,  қолдарыңызды қатты қысып ұстаңыз... және енді бірден жіберіңіздер...» Залда қаншама  ұқыпсыздардың бар екенін көрдіңіздер ме? Ойын қорытындысын қызықты қылып, талқылап беріңіз.  13 «Кірпілер» Залда отырғандардың барлығы сіздің артыңыздан сөздерді қайталап, оны қимылмен  көрсетулері керек: Жүгіріп келдік, жүгіріп келдік (жүгірушінің қимылын көрсетесіздер) Кірпілер, кірпілер Қайрадық, қайрадық (қолдарыңызбен қайрақты көрсетесіздер) Пышақтар, пышақтар, Шауып барамыз, шауып барамыз (шауып бара жатқан қимыл көрсетесіздер) Қояндар, Қояндар. Ал қанекей бірге, бәріміз көңілді: Қыздар! — Ұлдар! «Кеттік...» Барлығы тізелерін соғып, хормен «Кеттік, кеттік, кеттік...» деп айтулары керек.  Сонымен бірге, ойыншылар жүргізушіге қарап, оны тыңдап отырады. Жүргізуші   «қозғалысты» тоқтата отырып, дене мүшелерін көрсетіп, атайды (желке, мұрын, көз, және  т.б.). Балалар жүргізушінің артынан, ол көрсеткен мүшелерді, өздерінен тауып көрсетуі  тиіс. Өте ұқыпты болу керек, себебі жүргізуші алдап, бір нәрсені көрсетіп, басқа нәрсені  атауы мүмкін.   «Гиппопотам» Дети повторяют каждую фразу за ведущим и выполняют действия. Меня укусил гиппопотам (разводят руки в стороны) От страха я на дерево залез (показывают, как лезут на дерево) И вот я здесь (показывают руками на себя) А рука моя там (одну руку отводят в сторону) Меня укусил гиппопотам (разводят руки в стороны, но отведенную на предыдущей  фразе руку не возвращают, а держат ее в этом положении до самого конца игры) И так далее про все части тела, не забывая про то, что уже гиппопотам «откусил» «Два гнома» Зал заранее делится на две половины. Каждая группа разучивает свои слова. Когда  ведущий, после своей фразы ­ вопроса, показывает правую руку, то кричит "Петька", когда  левую ­ кричит "Васька". Когда поднимаются обе руки, то кричат две команды. Кто  дружнее? Кто громче? Ведущий: На солнечной поляночке стоит красивый дом. А рядом с этим домом стоит  весёлый гном. Гном, гном, как тебя зовут? Дети: Васька, у меня рубашка в клетку. Я пришёл к вам детки, что бы съесть конфетку. Ведущий: На солнечной поляночке стоит красивый дом. А рядом с этим домом стоит  весёлый гном. Гном, гном, как тебя зовут? Дети: Петька, у меня штаны в горошек. Я пришёл из сказки, потому что я хороший. «Ку­ку» Бұл ойынның барысында келесі қимылдар жасалынады: қол саусақтарымен шерту,  тізеден соғу, қол шапалақтау. Жүргізуші неше саусақ көрсетсе, балалар сонша рет КУ­КУ  деп айқайлайды. Ұзаққа созылған ойын барысында, жүргізуші саусақтар санын көбірек   көрсетеді, және балалар КУ­КУ деп айқайлай бастағанда, жүргізуші сұқ саусағымен  самайын айналдырады.   «Қалпақ» Ойын барысында сөздер бірінен соң бірі қимылмен алмастырылады.  Менің қалпағым үшбұрышты, 14 Ал егер ол үшбұрышты болмаса,  Ол менің қалпағым емес. Қалпақ – қолдарын конус сияқты бастарының  үстіне қояды;  Менің – оң қолдарын кеудеге қояды; Үшбұрышты –  қолдарының сұқ және үлкен саусақтарымен үшбұрышты көрсетеді; Ол – қолдарын алдыға көрсетеді; Емес – өз алдарынан оң қолдарымен сермейді; «Шар» Во время проведения игры слова одно за другим заменяются на движения. Летит, летит по небу шар По небу шар летит, Но знаем мы, до неба шар, Никак не долетит Летит – показываются взмахи руками, изображается полет; По небу – указательный палец правой руки поднимают вверх; Шар – руками обводится круг перед собой; Но знаем – руки прислоняются к груди; Мы – руки разводятся перед собой; Никак не – руки перекрещиваются; «Барыня» Зал делится на три части. Каждая группа разучивает свои слова: 1я группа – Веники замочены. 2я группа – Ножики заточены. 3я группа – Кидай веники на баню 4я группа – Пей чай с сухарями 5я группа – Завтра едем за грибами 6я группа – Бревна в реку покатились 7я группа – Все коровы отелились. Ведущий задает темп ­ Барыня ­ барыня, сударыня – барыня. По команде ведущего, та часть детей, на которую он показывает рукой говорит свои  слова. Если ведущий поднимает вверх обе руки все дети поют последнюю строчку. У вас  получится прекрасный большой хор, способный выступать на любом представлении. «Ипподром» Ойыншылар жүргізушімен бірге тұяқтардың дүбірін салып, ырғақпен тізелерін ұрады.  Жүргізуші: Аттар жарысқа шығып жатыр. Трибуналар айқайлап жатыр. Ойыншылар қолдау дыбысы мен айқайларын еліктеп салады.   Жүргізуші: Дайындал!Алға! Бас!  Ойнаушылар жүргізушімен бірге «жүгірісті» тездетеді. Жүргізуші: Кедергі! Ойнаушылар екі қолмен бір шапалақ жасайды.  Жүргізуші:  Қос кедергі! Ойнаушылар екі қолмен екі шапалақ жасайды. Жүргізуші: Көпірдің үстімен жүгіреміз. Ойнаушылар жүргізушімен бірге кезек­кезек кеуделерін ұрады.  Жүргізуші: Шөптің үстімен жүгіреміз. Ойнаушылар алақандарын үйкелейді.  Жүргізуші: Қыздар трибуналары. Қыздар өз жылқыларына қолдау көрсетіп: «Тез, тез!», «Эгей!» деп айқайлайды. Жүргізуші: Ұлдар трибуналары. 15 Ұлдар өз жылқыларына қолдау көрсетіп: «Тез, тез!», «Эгей!» деп айқайлайды. Жүргізуші: Финиш жақындап қалды.  Ойыншылар жүргізушімен бірге тізелерін  тездетіп ұрады.  Жүргізуші: Финиш! Жеңімпаздарды марапаттау! Барлығы қол соғады.  «Цирк келген жоқ»  Ойын реквизиттері:  карточкалар тапсырмалармен, өлең фонограммалары, доптар,  баулар. Ойынның мәні: цирк қалаға келген жоқ, бірақ көрермендер залда жиналып,  қойылымның басталуын күтіп отыр. Не істейміз?! Конферансье залда отырғандарға,  өздеріне қойылым қоюды ұсынады. Үстелге немесе  жерге карточкалар тапсырмаларымен  төмен қаратып, қойылады. Кез­келген адам өз еркімен шығып,  кез­келген карточканы  таңдайды.  Оған дайындалуға уақыт беріледі, содан кейін ол ду қол шапалақтаумен тапсырманы  орындайды. Тапсырма біткенше, осылай жалғаса береді. Тапсырмалар үлгілері:  Фонограммамен өлең айту, сиқыр көрсету, доптармен  жонглерлеу және т.б.  «Ой – ля – калина»  Я буду показывать движения и напевать слова, а вы должны повторять вместе со мной.  Слова такие:  (Ритмично хлопает по коленям.) Ой (хлопает по коленям) Ля (Хлопает в ладоши) Калина (щелкает пальцами) Ой (хлопает по коленям) Ля (хлопает в ладоши) Ку­ку (щелкает пальцами). (повторяем все слова 2 раза) Бэмс! (хлопаем по коленям) Ой­ля­калина, ой­ля­ку­ку, (2 раза) Румба­румба (вращаем руками перед грудью) Тач­тач­тач (сжимаем ладоши, как в танце маленьких утят) А­а­а (правой рукой «протираем стекло» справа от себя) О­о­о (левой рукой «протираем стекло» слева от себя) Пиф­паф (складываем ладони в виде пистолета и «стреляем» вправо и влево) Вжик­вжик (проводим рукой по горлу вправо­влево) Хрясь (показываем воображаемую петлю на шее) Бэмс! Повторять три раза, темп можно менять. В ходе игры  после каждого нового движения  нужно добавлять «Бэмс!» В самый последний раз делается на самой большой скорости.  «Орамжапырақ­сәбіз» Жүргізуші: Орамжапырақ пен сәбіздің қалай өсетінін есімізге түсірейікші.     Сәбіз жоғарыға қарай, орамжапырақ төменге қарай өседі.  Көрсетеді: қолдарымызды алдыға созамыз. Сонымен, қолдарыңды мен сияқты  созасыңдар. Мен «сәбіз» деп айтқанда, қолдарыңды төмен, ал «орамжапырақ» деп  айтқанда, қолдарыңды жоғары көтересіңдер. Мені мұқият тыңдаңдар, себебі менің  қолдарым кейде дұрыс, кейде бұрыс көрсетеді. Жүргізуші тез­тез не «сәбіз», не  «орамжапырақ» деп айтады. «Бұғының үйі үлкен»  Жүргізуші келесі сөздерді шырқайды:  ­ Бұғының үйі үлкен (айқастырылған қолдарын басының үстіне көтеріп, бұғының  мүйізін көрсетеді).  16 ­ Ол өзінің терезесіне қарап отыр (терезені көрсетеді). ­ Қоян қырмен жүгіріп келе жатыр (орындарында тұрып, жүгірісті көрсетеді). ­ Оның есігін қағып тұр (қиялдағы есікті қағады). ­ Тық, тық, есікті аш (есікті қағып көрсетеді және қиялдағы есіктің тұтқасын өзіне  тартады).   ­ Орманда ашулы аңшы бар (үлкен саусағымен арт жаққа көрсетеді және  мылтықты көрсетеді).  ­ Қоян, қоян тез кір (қолын басының үстіне сермеп, қоянның құлағын көрсетеді,  содан кейін, шақырушы ым жасайды).         ­  Қолыңды бер маған (қолдарын құлып сияқты тіркейді). «Мы охотимся на льва» ­ Мы охотимся за львом (хлопают руками по коленям) ­ Не боимся мы его (покачивают головой) ­ у нас огромное ружье (хлопают руками по коленям) ­ И большущий меч! (победно выбрасывают вверх руку) ­ Ой, кто это? Ой, что это? (прикладывают руку козырьком к голове) ­ Это речка! ­ Над ней не пролетишь (поднимают руки вверх и описывают дугу) ­ Под ней не проползешь (описывают дугу снизу вверх) ­ Её не обойдешь (как будто охватывают руками большой надувной мяч) ­ Пойдем прямо! (взмах рукой вперед) Далее слова повторяются сначала, но слово "лес" заменяется словами: поле, болото, нора,  хвост, постепенно понижая интонацию.  (Ребята копируют интонацию ведущего.) После слов: — А, это хвост... Над ним не пролетишь, Под ним не проползешь, Вокруг не обойдешь, Надо ж напрямик. Побежали! (Ударяя руками по коленям, ребята изображают быстрый бег.) Далее звонким голосом ребята проигрывают первый куплет до слов: ­ И, конечно,  победим, ух! «Возьми приз» Руководитель объясняет, что при слове три надо взять приз и начинает свой рассказ: Однажды щуку мы поймали, Распотрошили, а внутри, Рыбешек мелки увидали, Да не одну а целых … пять! Мечтает мальчик закаленный  Стать олимпийским чемпионом, Смотри на старте не хитри, А жди команду: «раз, два, … марш! Когда стихи запомнить хочешь, Их не зубри до поздней ночи, А про себя их повтори, Разок, другой, а лучше … пять! Недавно поезд на вокзале Мне три часа пришло прождать. 17 Ну что ж, друзья, вы приз не взяли,  Когда была возможность взять! «Кірпілер 2» Екі тарс    (шапалақтар) Екі дүрс  (аяқтармен дүрсілдету) Кірпілер, кірпілер  (қолдарымен шумақшаларды көрсетеді) Орнында тұрып жүгіру – 2 рет (қолдарын алдыға, артқа қозғалту) Пышақтар, пышақтар  Төс, төс (жұдырықпен жұдырықты соғамыз) Қояндар, қояндар  (қоянның құлақтарын көрсетеміз) Ал қанекей, бәріміз тату (қыздар айқайлайды) (айқастырылған қолдардың қозғалысы)        Ал қанекей, бірге  (ұлдар айқайлайды) Қыздар, ұлдар (барлығы бірге) «Үш сөйлем» Жүргізуші: «Балалар, мен қазір үш сөйлем айтамын. Сендер соны қайталап айтып бере  аласыңдар ма?» (барлығы қайталайды) (барлығы қайталайды) ­ Бүгін ауа­райы жақсы… ­ Біздің көңіл­күйіміз тамаша… ­ Ал, міне сендер жеңіліп қалдыңдар... (балалар «неге?» деп сұрайды) Олардың қателігі де осы, себебі бұл үшінші сөйлем болатын. «Покупки бабушки» Слова повторяются за ведущим. Купим мы с бабушкой себе курочку. Курочка по зернышку кудах­тах­тах (хлопают себя по коленям) Купим мы с бабушкой себе уточку. Уточка та­та­та­та (качаем головой из стороны в сторону). А курочка по зернышку кудах­тах­тах. Купим мы с бабушкой себе индюшонка. Индюшонок фу­ты­ну­ты (шевелим плечами) Уточка та­та­та­та. Курочка по зернышку кудах­тах­тах. Купим мы с бабушкой себе кисоньку. Кисонька – мяу­мяу (кистью руки показывает какие у кошки усы). Индюшонок фу­ты­ну­ты. Уточка та­та­та­та. Курочка по зернышку кудах­тах­тах Купим мы с бабушкой себе собачонку. Собачонка гав­гав (качаем головой на каждый «гав»). Кисонька – мяу­мяу  Индюшонок фу­ты­ну­ты. Уточка та­та­та­та. Курочка по зернышку кудах­тах­тах Купим мы с бабушкой себе коровенку. Коровенка муки­муки (руками показывает какие рога у коровы). Собачонка гав­гав. Кисонька – мяу­мяу  Индюшонок фу­ты­ну­ты. Уточка та­та­та­та. Курочка по зернышку кудах­тах­тах 18 Купим мы с  бабушкой себе поросенка. Поросенок хрюки­хрюки (рукой показывает, какой пятачок у поросенка). Коровенка муки­муки. Собачонка гав­гав. Кисонька – мяу­мяу. Индюшонок фу­ты­ну­ты. Уточка та­та­та­та Курочка по зернышку кудах­тах­тах Купим мы с бабушкой себе телевизор. Телевизор время – факты (руками показывает экран телевизора). Дикторша ля­ля­ля­ля­ля А курочка по зернышку кудах­тах­тах. «Эхо» Ведущий: Можно ли стать эхом? А как? Скажите, как отвечает эхо? Если я спрошу:  «Сколько времени сейчас?» Что оно мне ответит? «Час! Час!» – правильно. А может ли  ответить эхо: «Одиннадцать часов пятнадцать минут»? Конечно нет. Итак, правила игры  вам понятны? Начинаем играть. ­ Ра! – Ра! ­ Ра! – Ра! ­ Лей! – Лей! ­ Лей! – Лей! ­ Час! – Час! ­ Час! – Час! ­ Два! – Два! ­ Ва! – Ва! ­ Ух! – Ух! ­ Ух! – Ух! ­ Так! – Так! ­ Как! – Как! Собирайся детвора!  Начинается игра! Да ладошек не жалей! Бей в ладоши веселей! Сколько времени сейчас? Сколько будет через час? И неправда: будет два! Думай, думай, голова! Как поет в селе петух? Да не филин, а петух! Вы уверены, что так? А на самом деле как? Если дети закукарекают – штраф и игра продолжается Сколько будет дважды два? Ходит кругом голова! Это ухо или нос? Ведущий держится за ухо Или может сена воз? Это локоть и глаз? Ведущий показывает на локоть А вот это, что у нас? Ведущий показывает на нос. За ошибку – штраф. Вы хорошие всегда? Или только иногда? Не устали отвечать? При ответе «нет» – штраф. Разрешаю помолчать Ал мына шағын конкурстарды қойылым арасындағы үзілістерді толтыру үшін немесе  ­ Да! – Да! ­ Да! – Да! ­ Чать! – Чать! ­ Два! ­ Два! ­ Ва! – Ва! ­ Нос! – Нос! ­ Воз! – Воз! ­ Глаз! – Глаз! ­ Нас! – Нас! үлкен бір конкурстардың ішінде өткізуге пайдалануға болады.  Шеңбер ­  қатысушылар кезек­кезек  берілген тақырып бойынша сөздерді атау керек, ол  киім, музыкалық аспап, немесе бикешке арналған  қошемет болуы мүмкін. Жалғастыра  алмаған адам ­ жеңіледі. Әр ойыншыға жауап беру үшін 5­10 секунд беріледі және бұл  19  берілген уақыт қатты және қорқынышты саналып айтылады. Бұл ойыншыны абыржытады  және басындағы соңғы ойын ұмыттырады.                                                   Алма – бұл ойын екі немесе бірнеше топтың зат беруіне байланысты. Бұл зат алма болады  және оны қолды артқа тығып, мойын мен иектің арасында қысып, ұстау қажет. Бастадық!  Алманы бірінші болып өткізген топ, жеңіске жетеді.   Дауыс қаттылығын реттеуші. Көрермендер залын тез тынышталдыратын және  бәрі бір­бірімен қоса сөйлесіп, өтінішке мән бермейтін залда тыныштықты  орнататын өте оңай әдіс. Сахнада залға бет жақпен қарап тұрасыз және сіздің  созылып тұрған қолдарыңыз залдағы дауыс қаттылығын реттеуші екенін  жариялайсыз. Көлденең қалпы (қолдарыңыз екі жақта) ­ тыныштық, тік қалпы (бір  қолыңыз жоғары, біреуі төмен). Жарты минут ішінде, залдың дауыс қаттылығын  көтере және түсіре отырып, қолдарыңызды айналдырыңыз және міндетті түрде  жүргізушінің "рұқсатымен" әбден айқайлап алуға мүмкіндік беріңіз. Содан кейін,  кенеттен қолдарыңызды көлденең қойыңыз және нәтижесінде залда толық  тыныштық орнайды.  Эмоционалдық фонды көтеруге арналған ойындар   Брейн ­ ринг Топ бірнеше командаға бөлінеді. Әр командадан бір адам жүргізушіге барады және  жүргізуші олардың құлағына бір сөзді айтады. Олар бұл сөзді өз командаларына ыммен  жеткізіп, түсіндіруі тиіс. Кім тезірек жеткізеді. Жасырылған заттың өзін көрсетуге  болмайды. МОК Бір­біріне сұрақ қою арқылы, топ МОК деген  не екенін тауып алу керек. Шын мәнінде, ол "менің оң жақтағы көршім"дегенді білдіреді. Басқалары біртіндеп түсіну үшін,  шеңбердегі бірнеше адам алдын­ала  білу қажет.  «Ха­ха­ха» Ойыншылардың міндеті күліп қоймау болып табылады. Ойыншылар отырады немесе  шеңберге тұрады және қатысушылардың бірі мейлінше, байсалдырақ «Ха!» деп айтады. Келесі  адам «Ха­ха!» дейді. Үшінші адам «Ха­ха­ха!» дейді және солай жалғаса береді. Кім «Ха!»   санын дұрыс айтпаса немесе күліп қойса – көрермен болады. Көрермендер ойынның басқа  қатысушыларын  күлдіре алады. Ойынның соңғы қатысушысы күліп қойғанда, ойын аяқталады. «Мекеме» Жабдық: карточкалар атауларымен. Ойынның жалғасуы: 10 минут. Болжалмалы ойыншылар саны: әртүрлі. Жүргізуші бірнеше қатысушыларды шақырады, оларды бір қатарға тұрғызып: "Сендер  бүгін қайда болдыңдар, қандай мекемелерде, қазір соны білеміз" дейді. Содан кейін  ойыншылардың 180 С бұрылуын сұрайды және олардың оқып қоймауын қадағалай отырып,  олардың арқаларына жазбалары бар тақтайшаларды іліп қояды.  Мысалы: "Монша",  "Айықтырғыш", "Перзентхана", "АХАЖ" және т.б. Жүргізуші әр оқушының кезек­кезек  жауап беруін сұрап, келесі сұрақтарды қояды:   1. Осы мекемеге қалай келдіңіз? 2. Ол жерде кіммен болдыңыз? 3. Сізге ерекше не ұнады? 4. Ол жерде қанша уақыт болдыңыз? 5. Ол жерге жиі барып тұрасыз ба? 6. Достарыңызға баруға кеңес бересіз ба? 20 Қатысушылар ешқандай жағдайда, олардың "арқаларында" не жазылып тұрғанын  білмеуі қажет. Асқан қырағылық үшін, ойыншылардың көзін ормалмен байлап қоюға  болады.   «Идет бычок качается»  Под стихи Агнии Барто «Идет бычок качается» (1 четверостишие) играющие идут по кругу  простыми шагами. Потом идет повтор того же четверостишия, на которое все идут в обратную  сторону, согнув в коленях. А руки положив себе на плечо. И так далее. Играющие встают в одну шеренгу. Плечо к плечу. Ведущий стоит первым и спрашивает рядом стоящего: Ты не видел медведя?! И немного сгибает колени. Тот говорит: Нет! Задает тот же  вопрос следующему и т.д. Последний игрок спрашивает первого. Далее ведущий задает вопрос: А  он очень страшный? И садится на корточки. Ему отвечают: Не знаю. И так далее. Последний  спрашивает ведущего и тот отвечает: Очень! Так почему же мы не убегаем?! После этих слов  ведущий толкает всю шеренгу. Көз­қараспен алмасу Топ шеңберде тұрады. Жүргізуші ортада тұрады және біреудің орнын алуға тырысады.  Жүргізуші кімнің орнын алып қойса, сол адам  ойынды жүргізеді. Адамдар кімнің кіммен  алмасатынын, көз­қарасастарымен келісіп, шешеді.  Бір реттік ойындар Түйе Ойыншылар шеңберге тұрып, бір­бірінің  иықтарына қолдарын  қояды. Тәлімгер әр  ойыншының құлағына жануардың атын айтады, содан кейін ортаға тұрып сол   жануарлардың атын атайды, кімнің жануары аталса,  ол аяғын басып көршісінің иығына  асылу керек. Тәлімгер әркімге келіп: "Түйе" ­, дейді. Оны өте мұқият айту керек, себебі,  көршісіне айтып жатқанда басқалар естімеу керек. Содан кейін, тәлімгер ортаға тұрып  былай дейді: "Мұқият тыңдаңдар! Казір мен жануарлардың атын атаймын. Мен айтпаған  жануарларды да айтуым мүмкін, сондықтан өз жануарларыныздың атын естеріңізде  сақтаңыздар. Сонымен : Мысық! Ат! Түйе!!!" «Ду қол шапалақ» Бәрі шеңберге тұрады. Бірнеше ойыншы қысқа қашыққа шегінеді. Олардың міндеті:  оларға қол шапалақтау үшін, олар ерекше бір нарсе істеу керек.  Шеңберде тұрғандардың  міндеті : ойыншылардың істерін қайталау. Ойыншылар өздері шапалақтап болғаннан кейін  ғана, шапалақтауға болады. Жабайы маймыл Бұл ойын, "Бұхара есегі" атымен белгілі. Кез келген ойыншы залдан немесе жалпы  залдан тыс шығу керек, себебі олар қалған ойыншыларды көрмеу ж не естімеу керек.  Жүргізуші айтады: " Қазір бір ойыншы кайтып келеді, ал біз оған бұл жерде ең жабайы  маймылдардың симпозиумы екенін және ол ең жабайы маймылды табуы керек екенін  айтамыз. Ол үшін біз,  сен "Бұл жерде ең жабайы маймыл кім?" деп сұрау керексің деп  айтамыз. Б рі "Мен!" "Мен!" деп айқайлайды. Екі мүмкіндіктен кейін, ең жабайы маймыл  кім екенін табуың керек. Ал ең жабайы маймыл ол ­ б рінен де катты айқайлап ж не  кеудесін қолымен катты ұратын ойыншы. Сонымен екі мүмкіндік. Ол сұрайды, ал біз  айқайлаймыз. Екі мүмкіндіктен кейін, ол бір ойыншыны көрсетеді. Біз таң қалып, сен  таптың деп айтамыз. Ең жабайы маймыл деп белгіленген ойыншы ортаға шығады. Біз  біреуді шынайы түрде жасырамыз, сөйтіп екінші жүргізуші келіп сұрай бастағанда,  ə ə ə ə 21 алдымен біз айқайлаймыз, содан кейін ­ айқайлау үшін ауаны терең жұтамыз ­ сонда бәрі  белгілі болады. Ойын осы нұсқаулық бойынша жалғаса береді. Сен Яцекты білесің бе?   8­10 адам өз еріктері бойынша сапқа тұрады  және иықтарымен бір­біріне тығыз  орналасады. Жүргізуші бірінші ойыншының алдына тұрады және "Сен Яцекты  білесің бе?  Яцек міне осындай!"  деп сұрайды. Және де қолын басына дейін созып  көрсетеді. Бірінші  ойыншы екіншесінен сұрайды : және жүргізушінің қимылын қайталайды. Екінші ойыншы –  үшіншісінен  сұрайды және т.б. Бірақ, қолдары сол қалпында қалады. Содан кейін жүргізуші  қайтадан бастайды, бірақ қолдары белінде тұрады. Тағы да қайталау ­ қолдары тізенің бойында тұрады. Ақыр соңында, қолдары  еденге тиеді. Бәрі осындай ыңғайсыз қалыпта қалғанда,  жүргізуші "Сен Яцекты  білесің бе? Яцек міне осындай!" деп айтады да, осы сөздерімен бірінші ойыншыны денесімен катты итереді. Махаббат оқиғасы Еркі бойынша  ­ жігіт пен қызды ­ есту шегінен асырады. Тәлімгер олар қазір өзіндік  тарихы бар махаббат оқиғасын құрастырады, ­ дейді.  Жүргізуші кайтып келгеннен кейін  сұрақтар қояды, егер сұрақтарының соңғы сөзіндегі соңғы әріп ­дауысты болса, онда  шеңбер ішіндегілер  : "Иә!", ал егер ­ дауыссыз болса, онда ­ "жоқ!" деп жауап береді. Егер  сөз жұмсақ белгімен  аяқталатын  болса, онда шеңбер ішіндегілер : "білмеймін" және  "маңызды емес", деп жауап береді. Жүргізушіге нұсқаулық беріледі: "Біз мұнда сіз жоқ  кезінде, махаббат оқиғасын құрастырдық. "Иә", "жоқ", "білмеймін" деген жауаптар алатын  сұрақтар қоя отырып, сіз оны білу керексіз. Түсінгеніңізді кейін әңгімелеп бересіз. Егер  жүргізушілер қобалжып калса, сіз оларға кішкене көмектесу керексіз. Соңында, тәлімгер  жүргізушілерге "таңғажайып махаббат оқиғасын " айтып бергені үшін алғыс білдіреді. Нөмірі 6 палата Қалауы бойынша екі ойыншыны есту шегінен асырады. Тәлімгер нөмірі 6 палатаның  барлық емделушілері ­ жындылар екенін айтады. Шыққан дәрігерлер ­ біздің ауруымыздың  белгілерін айқындауы тиіс. Олар шеңберден өте отырып, бір­бірден сұрақ қояды. Бірақ,  ойыншыға қойылған сұраққа, ойыншыдан кейінгі ойыншы жауап беру керек, яғни төртінші  ойыншы екінші ойыншыға қойылған сұраққа жауап береді, бесінші ­үшіншіге  және т. б.  Алғашқы екеуі: "Өзің ақымақ" немесе тағы осы сияқты жауап береді. "Дәрігерлер" кірген  кезде, алдымен, олар өздерінің дәрігерлер екенін айтады, ал айналасындағылар ­ №6  палатаның науқастары екенін айтады. Аурулардың белгілерін түсіну үшін, бір сұрақ қана  қою керек екенін түсіндіреді: фаза бойынша сол жаққа екі такт жылжу. Сағат бойынша жүр Топтың сағаттары мен өзге де шағын, бірақ бағалы заттары жиналады  және еденге  орналастырады. Адамды  бөлменің  шетіне шығарады, заттардың орналасу ретін мұқият есте  сақтауын сұрайды және көзін байлайды. Оның міндеті ­ бөлменің соңына жету. Сол уақытта  сағатты байқатпай алып тастайды (ал оның орнына жаңғақтар сияқты заттарды салып қоюға  болады ): адамға "ұқыпты жүруге" көмектеседі  және "сағаттың сынып қалмауы" үшін қатты  алаңдайды. Ойыншы көзіндегі байлауышты  шешкенше, сағатты орнына  қояды. Қылқалам Қатысушылар тізесімен шеңбер бойынша орналасады, қолдарын еденге өз алдарында  қояды, сонымен қатар оң жақ және сол жақ үлкен саусақтары бір­біріне қосылып тұрады ал  шынашақтары көршілерінің шынашақтарымен қосылып тұрады. Балалар бір­бірінен шеңбер  бойынша сұрайды: " Әлия, сен "Қылқалам"  ойынын  білесің бе? " Әлия сыпайы жауап береді:  "Жоқ, Айгүл, мен "Қылқалам" ойынын білмеймін ", бірақ қазір Талғаттан сұрап көрейін.  Талғат, сен "Қылқалам"  ойынын білесің бе? және т. б., барлығы сұрап шыққанша. Біріншіден  (жүргізуші) сұраған кезде, ол былай жауап береді: "Жоқ, білмеймін, қазір бәрінен сұрап  көрейін.  Балалар, сендер "қылқалам" ойынын білесіңдер ме? Балалар: "жоқ "­, дейді.  22 Жүргізуші жанында отырғандарды  иығымен сәл итеріп, "Ендеше неге мұнда отырсыңдар?" ­,  деп сұрайды. Осылайша бүкіл шеңбер құлайды. «Ысқырық» Жүргізуші, бұл ойынды білмейтін бірнеше адамның бөлмеден шығуын сұрайды. Ойын осы  жерден басталады. Қалған қатысушылар шеңберге тұрады, ал жүргізуші өзінің  мойнына  жіпке ілінген ысқырықты  киеді, бірақ ысқырық оның арқасында болу керек . Осыдан кейін,  бөлмеден шыққан, бір ойыншыны шақырады. Оның міндеті – ысқырық кімнің мойнында екенін  табу керек. Алдымен көзін жабады, ал жүргізуші сол уақытта бір ойыншының қасына келіп   ысқырады. Әрі қарай, жүргізуші  шеңбер бойынша жылжуды жалғастырады, сол кезде  ойыншылар білдіртпей ысқырады. Көзін ашқан ойыншы, ысқырық кімнің мойнында  ілініп  тұрғанын табу керек. «Кенгуру» Ойын алдында, жүргізуші осы ойынды білмейтін бірнеше адамның басқа бөлмеге  шығуын сұрайды. Бұл уақытта барлық қалған ойыншылар жүргізушімен бірге  қандай да бір жануарды жасырады. Осыдан кейін бөлмеге бір ойыншы  шақырылады, жүргізуші  ойыншының құлағына жасырған жануардың есімін айтады. Ең бастысы, ойыншы  басқалардың жануардың атын біліп отырғанын түсінбеу керек. Ойыншының міндеті  – ым  мен ишарат арқылы, сөзге жүгінбей­ақ, қандай жануар екенін түсіндіру. Басқа  ойыншылардың  міндеті ­ дұрысынан басқа,  кез келген жануардың атын айту. Егер  тусіндіруші шаршаса, ойыншылар хормен жануардың атын айтады. Содан кейін келесі  ойыншыны шақырып, ойынды жалғастыруға болады. «Қабырға» Ойыншылар қабырғаның жанына тұрып, қолдарын қабырғаға қояды. Жүргізуші сұрақ қояды.  Егер ойыншы "Иә" деп жауап берсе, ол қолын жоғарыға жылжытады, ал егер "Жоқ" деп жауап  берсе, онда төменге жылжытады. Соңғы сұрақты жүргізуші былай қояды: Сендер ақылды  адамсыңдар ма?!  Онда неге қабырғаға шығып барасындар?! «Бау­бақшадағы үркітуші қуыршақтар мектебі» Ойыншылар жүргізушінің артынан бүкіл қимылдарды қайталайды. Жүргізуші: Қазір біз  сендермен шағын сергіту сәтін өткіземіз. Оң қолдарыңды жоғарыға көтеріңдер, білезіктеріңді  сілкіңдер, сол қолдарыңды жоғарыға көтеріңдер және қолдарыңды тербетіңдер. Аққайыңдар  сияқты ш­ш­ш деп шулаңдар! Қолдарыңды бұлғап, құстар сияқты кыш­кыш деп айқайлаңдар!  Қолдарыңды екі жаққа ажыратып, ұшақтар сияқты шуылдаңдар. Құттықтаймын сіздерді, сіздер  бау­бақшадағы үркітуші қуыршақтар мектебін  өттіңіздер!   «Ойлан» Сұрақтарға жауап бер: Қолда 10 саусақ бар. 10 қолда қанша саусақ бар? 1 велосипедші Мәскеуден шықты, екіншісі Малоярославцадан 30 минутқа кейінірек шықты.   Екеуі де бір­біріне қарама­қарсы жүреді. Біріншісі  22 км /сағ., ал екіншісі 26 км /сағ. жасайды.  Олардың ішінде қайсысы Мәскеуден әр жақта  болады, олар қашан кездеседі? 4 адам пойызды 8 сағат күтті . Әрбіреуі  қанша уақыт күтті? 10 вагон поезд 50 шақырым жүріп өтті. Әр вагон  қанша шақырым жүріп өтті?! Қозғалмалы ойындар Жылдам ойындар адамды зеріктірмейді. Бұл ойындар эмоционалдық барлауды   жасауға көмектеседі және  балалармен жақсырақ танысуға мүмкіндік береді. Қозғалмалы  ойындар әрқашан қимыл­қозғалысты  талап етеді. Қозғалмалы ойындардың ерекшелігі –  олардың жарыс түрінде және шығармашылық, ұжымдық сипатта болуы. Топпен бірге іс­ әрекет жасауға мүмкіндік береді. «Үйшігі жоқ қоян» 23 Ойыншылар  бір­біріне бетпе­бет жұп болып, байланған қолдарын жоғары көтеріп  тұрады. Бұл "үйлер" немесе "қояның үйшігі". Екі жүргізуші  таңдалады — "қоян" және  "аңшы". Қоян аңшыдан қашуға тиіс, бұл ретте ол " үйшікке" тығылуына болады, яғни  ойыншылардың  арасына. Артқы жағымен тұрған ойыншы  "қоянға " айналады және  аңшыдан қашып кетеді. Егер аңшы  қоянды ұстап алса, онда олар орындарымен алмасады. «Алтын дән» Ойыншылар жүргізушілерді таңдайды және жұпқа бөлініп, шеңбер құрайды. Бір жұп  екіншісіне жақын тұру керек. Жүргізуші ойынды бастайды. Ол кез келген бір жұпқа барып  былай  дейді: ­Қайырлы Күн! Сенде не бар? ­Алтын дән ­ деп біреуі жауап береді ­Бұл үшін оған не керек ?! ­Көп қар мен көп су! Жауап бергеннен кейіне, тұрып түрған ойыншылар әр жаққа қашады  және шеңбер бойынша  жүгіреді, ал жүргізуші  олардың орнына тұрады. Сол ойыншылардың ішінен, 1 болып келген  ойыншы жүргізушімен жұп болады. Ал кешігіп келген ойыншы сұрақтарды басқа жұпқа қойып,  жүргізе бастайды. «Есінеме!» Ойыншылар  қабырғалар бойындағы орындықтарға отырады. Жүргізуші олардың алдына  тұрып, қызық оқиғалы әңгіме (импровизация) құрастырады. Кенеттен, әңгіменің  қызықты жерінде, ол : "ЕСІНЕМЕ!"­, деп айқайлайды. Барлық ойыншылар орындарынан тұрып, қарама­қарсы қабырғаға дейін жүгіріп, оған  қолдарын тигізіп, қайтадан орындарына келу керек. Жүргізуші олармен бірге жүгіреді, бірақ  барлықтарынан тезірек, бос орынға келуге ұмтылады. Кім орындықсыз қалады, сол  жүргізуші  болады және басталған әңгімені жалғастырады. «Сантики­сантики­лим­по­по» Ойыншылар  шеңберде тұрады . Жүргізуші бірнеше секундқа шеңберден аз қашықтыққа  алыстайды... бұл уақытта ойыншылар кім "көрсетуші " (ол әр түрлі қимылдарды көрсетеді)  болатынын таңдайды. Барлық қалған ойыншылар  оның қозғалысын  қайталау тиіс. Кейін  көрсететін  адамды таңдап болған соң, жүргізушіні шеңберге  шақырады. Оның міндеті ­  барлық қимылдарды көрсетіп жатқан кім екенін тауып алу. Қозғалыс жай шапалақтан   басталады. Ойын барысында хормен «Сантики­сантики­лим­по­по» деп айту керек. Жүргізуші  байқамай тұрған кезде, көрсетуші адам қимылды өзгерту керек, сол кезде барлығы қайталау  керек. Жүргізушінің тауып алуға бірнеше мүмкіндігі болуы мүмкін. Егер жүргізуші тауып  алса, онда көрсетуші адам жүргізуші болады. «Жапондық» Барлығы  екі адамнан шеңберге (бірінің артына бірі) тұрады. Жүргізуші шеңбердің   сыртқы жағында жүріп, кез­келген жұпқа келеді. Және ішкі шеңберде тұрған  ойыншының  иығынан қағады (бұл үйшік). Диалог басталады:  ­ (Жүргізуші) Тық – тық ­ Кім (сыртқы шеңберде тұрған ойыншы  жауап береді) ­ Бұл мен  – жапондық. Кеттік Фудзиямаға (тау) қыдырып қайтайық? ­ Кеттік, қыдырып қайтайық. Ойыншылар  әр түрлі жаққа қашады, кездескен кезде қолдарын алысып,  "посикоку –  посикоку" деп айтады. Содан кейін, олар бос үйшіктің алдындағы орынды алу үшін, әрі  қарай  жүгіреді. Кім орынсыз қалады, сол жүргізуші болады. «Кімнің дауысы екен?»  Ойыншылар кім дауыс беретінін шешіп, келісіп алғанша, жүргізуші шет жаққа қарай  кетеді. Содан кейін жүргізуші шеңбердің ортасына тұрып, көзін жабады. Ойыншылар  24 шеңбер бойымен жүріп, мына сөзді қайталайды: "Біз шеңберге  тұрдық, бір бірімізге  бұрылдық, ал айтамыз "тақ, тақ, тақ" (бұл сөздерді бір адам айтады), кімнің дауысы екенін  тап". Жүргізуші көзін ашады және кім "тақ,тақ, тақ" деп айтқанын табады. Егер ол айтқан  адамды тапса, онда екеуі орындарымен алмасады. Жүргізушіге үш мүмкіндік беріледі. Егер таба алмаса, ойын басынан басталады. «Қарғалар және торғайлар» Қашықтығы 1­1,5 метр аралығында, екі параллель сызық сызылады. Олардан тағы 4­5 метр өлшенеді және тағы  бір сызық сызылады. Алғашқы екі сызық  — бұл старт сызығы, екіншісі — "үйлер". Командалар бір­біріне арқа жағымен тізіліп тұрады, яғни  1­1,5 метр қашықтықта. Екі  команда, олардың біреуі "торғайлар", ал екіншісі — "қарғалар" деп аталады. Жүргізуші екі  команданың ортасына тұрып, торғайлар немесе қарғалар деп сөздерді атайды. Егер  жүргізушілер "қарғалар " десе, онда қарғалар  торғайларды қуады, ал олар болса  үйшікке  тығылып калу үшін, екінші сызықтан жүгіріп өтуге тырысады. Барлық ұсталған торғайлар  қарғаларға айналады. Егер жүргізуші "торғайлар" десе, онда торғайлар  қарғаларды ұстайды.  Ойын бір командада ойыншылар қалмағанша, жалғаса береді. Немесе ойын белгілі сан мәрте  рет өткізіледі және қай командада көп ойыншы қалады, солар жеңіске жетеді. "Тиін, жаңғақ, бүршік" Барлық балалар үш адамнан, "тиіннін  ұясын" салып, қол ұстасып тұрады. Кім "тиін ",  "жаңғақ", "бүршік" болатынын бір­бірімен келісіп алады. Жүргізуші жалғыз болады, оның  ұясы жоқ. Бұл ойында тағы бір жүргізуші бар, оның айтатын сөздері: "тиіндар ",  "бүршіктер", "жаңғақтар". Егер ол "тиіндар"десе, онда барлық тиіндар өз ұяларынан  шығып, басқа ұяларға қашады. Жүргізуші бұл уақытта, кез­келген ұяшықтағы бос орынға  барып, тиін болады. Ұядан орын  жетпей қалған адам, жүргізуші болады. Егер жүргізуші  "жаңғақтар" десе, онда жаңғақтар орындарымен алмасады және ұядан орын алған  жүргізуші жаңғақ болады. «Айдаһардың құйрығын ұстап ал» Балалар қатарға тұрады. Әрбір ойыншы алдында тұрған ойыншының белінен ұстайды.  Олар "айдаһарды "бейнелейді. Бірінші бағанадағы — бұл айдаһардың басы, соңғы  бағанадағы — құйрығы. Жүргізушінің бұйрығы бойынша "айдаһар" жылжи бастайды.   "Бастың" міндеті — "құйрықты" қуып жету. Ал "құйрықтың" міндеті — "басты" қуып  жету. Айдаһардың денесі үзіліп кетпеу керек, яғни ойыншылардың қолдарын үзуге  құқықтары жоқ. "Құйрықты" ұстап алғаннан кейін, жаңа "бас" пен  жаңа "құйрықты"  тандауға болады. «Ау» Ойын алаң шегін ешкімге асып өтуге болмайтын, шектеулі алаңда өтуі керек. Екі  немесе үш ойыншы  қолдарынан ұстасып,  "ау" құрады. Олардың міндеті — көп "жүзетін  балықтарды "ұстау, яғни  басқа ойыншыларды. "Балықтардың" міндеті ­ "ауға " ұсталып  қалмау. Егер "балықтар" ауға ұсталып қалса, онда олар жүргізушілерге ау құрайды.  "Балықтардың" ауды жыртуға  құқықтары жоқ, яғни қолдарын жіберуге болмайды. Ойын   ең "мықты балық" анықталғанша,  жалғаса береді. «Қақпан» Алты ойыншы екі қолдарынан ұстасып, қолдарын жоғары көтеріп, жұппен тұрады. Бұл  қақпандар бір­бірінен шамалы қашықтықта орналасады. Барлық қалған ойыншылар  қолдарынан ұстасып, тізбек құрайды. Олар қақпан арқылы жылжу керек. Жүргізушінің  шапалағы бойынша, қақпандар байланып калады, яғни қақпанды бейнелеген балалар  қолдарын түсіреді. Қақпанға түскен ойыншылар жұп құрайды және қақпан болады. Бұл  ойында, ең епті және жылдам ойыншы анықталады, яғни ойынның соңына дейін бірде­бір  қапқанға түспеген ойыншы анықталады. «Жағалау» және «өзен» 25 Жерде шамамен бір метр қашықтықта екі сызық сызылады. Осы сызықтардың арасы  "өзен", ал жиектері — "жағалау". Барлық балалар "жағалауларда" тұр. Жүргізуші "ӨЗЕН"  деп бұйрық береді және барлық балалар "өзенге"секіреді. "ЖАҒАЛАУ" бұйрығы  берілгенде, барлығы "жағалауға" секіреді. Жүргізуші ойыншыларды шатастыру үшін,  бұйрықты тез және ретсіз береді. Мысалы: "ЖАҒАЛАУ, ӨЗЕН, ӨЗЕН, ЖАҒАЛАУ, ӨЗЕН, ӨЗЕН, ӨЗЕН...". Егер "ЖАҒАЛАУ" бұйрығы берілсе, суға секірген ойыншылар ойыннан  шығады. Сол сияқты "ӨЗЕН" бұйрығы берілгенде, жағалауда қалған ойыншылар ойыннан  шығады. Ең алғыр ойыншы анықталғанша, ойын жалғаса береді. «Ордағы қасқыр» Алаңда ені бір метр дәліз ("ор")сызылады. Орды қисық сызықпен сызуға болады.  Орда  жүргізушілер ­ "қасқырлар" орналасады. Олар аз  — екі немесе үш. Қалған барлық   ойыншылар — "қояндар". Олар орға түсіп қалмауға және қасқырларға ұсталып қалмауға  тырысады. Егер қоян ұсталып қалса, онда ол ойыннан шығады  немесе "қасқыр" болады.  "Қасқырлар" "қояндарды" тек ордың ішінде тұрып, ұстай алады. "Қояндар" орды айналып  өтпейді, секіреді. Егер "қоянның" аяғы орға тиіп кетсе, онда ол "орға түскен болып"  саналады  және ойыннан шығады. «Мен ақымақ емесмін» Барлық ойыншылар  щеңберге, бір­біріне иықтарымен және ортаға бет жақтарымен  бұрылып тұрады.Олар сан ретімен саналады және сол санды есте сақтап қалу керек.   Жүргізуші шеңбердің ортасында тұр, оның орны жоқ, бірақ нөмірі бар — мысалы, нөл. Ол  тез екі нөмірді атауы керек. Нөмірлері аталған ойыншылар орындарымен алмасу керек.  Жүргізуші бос орынға тұру тиіс. Кімде­кім орынсыз қалса, ортаға тұрып жүргізуші болады  және ол  "мен ақымақ емеспін" дейді. Қалған ойыншылар "Ал біз байқадық " деп  жауап  береді. Сөйтіп ойын жалғаса береді және басқа екі сан аталады. «Көз қысу» Барлық ойыншылар жұппен ортада тұрады. Бір ойыншы біреуінің артында тұрады.  Барлықтарының қолдары төмен түсіп тұрады. Шеңбер сызығы бойында жүргізушіде  тұрады. Оның артында серіктесі болмайды. Ол бірінші сызық бойындағы ойыншылардың  біреуіне көзін қысу керек. Жүргізуші кімге көзін қысса, сол адам өз орнынан жүгіріп,  жүргізушінің артына тұру тиіс. Бірақ былай болмау қалуы мүмкін, себебі, екінші сызық  бойындағы ойыншы жүргізушінің кімге көз қысатынын мұқият аңдып тұрады. Ол өз  серіктесіне көз қысылғанын байқаса, сол адамды ұстап қалуы мүмкін. Егерде ол үлгермей  қалса, жүргізуші көзін қысуды нәтижелі болғанша, жалғастыра береді. Ал егерде екінші  сызық бойындағы ойыншы уақытында қимылдап үлгермесе және бірінші ойыншыны ұстап  қалмаса, ол жүргізуші болады. Яғни, ол бірінші сызыққа тұрып, өзі біреуге көзін қысуды  бастайды.    «Тайландтық  бокс» Көзі байланған екі адам, рингте жұмсақ маталармен толтырылған қаптармен  төбелеседі. Әр түрлі амалдар болуы мүмкін: біреуіне қоңырау, екіншісіне қап беруге  болады, яғни ол дыбыс үшін ұрады, ал қоңырау ұстап тұрған адам бұлтару қажет.  Екеуіне  де қап беруге болады және оларды шағын бұйрықтарымен  бағыттап отыратын, екі  делдалды енгізуге болады.  «Әжетхана қағазы» Әжетхана қағазынан лента төселеді, сол қағаздан шығып кетпей жүгіріп өту керек. «Эстафета» Топ бірнеше қатарға тұрады. Әр қатардың алдында кегльдер тұрады. Бірінші адам  көзін жұмады және оларды бұралаңдап өтуге тырысады, ал топ оған қозғалыс бағыттарын  айтып, көмектеседі.  Ойынның күрделілігі ­ барлық топтар біруақытта айқайлап жатқан  кезде, өз тобыңның айқайын естімеу болып тапбылады. 26 «Екі дөңгелек» Команда жерде салынған дөңелектің айналасында қол ұстасып тұрады. Үлкен дөңгелектің  ішінде, кішкентай дөңгелек болады. Ойыншылар тек үлкен дөңгелектің сыртында немесе  кішкентай дөңгелектің ішінде тұруы керек.  Барлығының міндеті ­  басқаларға тиым салынған  жерлерді басқызу және өзін ұстап  қалу. «Байланып жүгіру».  Берілген қашықтықты байланған аяқпен жүгіріп өту керек. Жұппен немесе бірнеше  адаммен жүгіруге болады.  «Американдық үшбұрыш» Барлығы төрт адамнан бөлінеді. Үшеуі үшбұрыш құрайды. Қалған адам ­ жүргізуші. Оның міндеті  – бір адамды үшбұрыштан шығару. Қалғандарының міндеті ­ үшбұрыштың ішіндегі досын  құтқарып қалу. Үшбұрышты тек айнала жүгіруге болады. Жүргізуші бір адамды  шығарып  алғаннан кейін, екеуі орындарымен алмасады.  «Паровоз эстафетасы» 4 адамнан құралатын  бірнеше команда. Кемінде 2 белгі (сөре және мәре), 10 метр қашықтықта бос алаңда орналасқан. Ережелері: Ойыншылар жөнелту сызығында орналасады. Әрбір команданың бірінші  ойыншысы – "локомотив", оның серіктестері – «вагондар». «Локомотив» белгісі бойынша  вокзалға дейін жүгіреді (мәреге жету сызығы), содан кейін бірінші "вагон" тіркелетін жер, сөре  сызығына қарай артымен шегіншеп,  артқа қайтады. Одан кейін, екі ойыншы вокзалға қарай  жүгіреді немесе  адымдап бет алады, содан соң, шегіншектеп қайтады және  екінші «вагонды»  тіркейді. Барлық құрамды бірінші болып жинаған және вокзалға жеткен команда жеңіске  жетеді. «Үш серпіліс» 2 команда. Алаң 2 бөлікке бөлінген және бейтарап аймақпен қоршалған. 1 доп. Мақсаты: допты 3 реттен кем емес, жаудың лагеріне ату. Ережелер: Ойыншылар бейтарап аймаққа кірмей, допты тек өз лагерьлерінен лақтыру  керек, ал қарсылас команда  доп 3 серпіліс жасағанға дейін, оны ұстап алуға тырысу керек. Егер допты ұстап алса, команда ұпай алады. Доп басқа лагерьге ұсталынған жерден немесе  3 серпіліс жасаған жерден лақтырылады. «Гвардияшылар және Мушкетерлер» Қатысушылар тобын екі командаға бөлу: гвардияшылар (қызыл жетондар). Жетондарда  айырмашылық көрсетілген: капитан, лейтенант, қатардағы жауынгер. Де Тревиль және  Ришелье жеке таңдалады. Кімге қандай атақ бұйырады, сол атақ бойынша ойнайды. Белгілі бір уақытта, барлық ойыншылармен келісілген, командалар жиналады. Штаб орнын таңдайды және құпия сөз ойлап табады.  Құпия сөз танымал әннің кез келген жолы бола алады. Команданың  әрбір қатысушысы,  құпия сөздің тек бір сөзін есте сақтайды. Екі команда  штабқа жиналып, құпия сөзді таңдап және бөліп алғаннан кейін, ойын басталады.      Ойын мәні мынада: барлық қарсыластарды  ұстап алып, штабтың орналасқан жерін және құпия сөзді  анықтау қажет. Де Тревиль мен Ришелье үнемі штабта болады. Тек оларда ғана  "тұтқындарды  тергеу " құқығы бар. "Жауап алу" былайша жүргізіледі: штабта болған адам, "тұтқынға" кез  келген бір сұрақ қояды. Мысалы: «Сіз бүгін таңғы ас іштіңіз бе?». Тұтқын қойған сұраққа  жауап берер бұрын, оған өзі жаттаған құпия сөзді қосып айту керек, бірақ құпия сөзді  интонациямен білдірмеу керек. «Тұтқынқа алуды» да барлық қатысушылармен келісілген, ережелер бойынша жүргізу  қажет. Мысалы: 1 капитан тұтқынға екі қатардағы жауынгерді немесе бір лейтенантты алу мүмкін 2 қатардағы жауынгер ­ бір қатардағы жауынгерді; 1 лейтенант – бір қатардағы жауынгерді және т.с.с. 27 Ойын өзара адалдық пен тәртіптілікке негізделген. Мына ереже қолданылады: топқа екі  адамнан көп жиналуға болмайды. Егер ойын аяқталмаса, жүргізуші  тең ойын жариялап,  ойынды өзі аяқтайды. «Көрінбейтіндер» Ойын қалың орманда өткізіледі. Ойынға қатысушылар үлкен шеңбер құрайды, оның  ортасында басқарушыал қасында – жүргізуші тұрады. Басшының белгісі бойынша, барлығы  арқа жағымен  жүргізушіге бұрылады және жүргізушіден 100 қадам әр жаққа  алыстап,  оларды жүргізуші көрмейтіндей бүркенеді. Кейін олар жүргізушіге бет жақпен бұрылып  (жасырын жерде бола отырып), басшының шартты белгісін күтеді.   Ойын сипаттамасы: Басшының ысқырығы бойынша, «көзге көрінбейтіндер»  (бетперделенген ойыншылар) жүргізуші оларды байқап қалмайтындай, оған жақындай  бастайды. Біраз уақыттан кейін, басшы екінші белгіні (ысқырық) береді. Барлығы бойлары  бойынша көтерілулері тиіс. Жүргізушіге бәріненде жақын келген адам, жеңімпаз болады.  Екінші ысқырыққа дейін, жүргізушінің көзіне түскен ойыншылар есепке алынбайды.     Ережелер: 1. Егер жүргізуші ойыншылардың біреуін байқап қалса немесе таныса, бұл туралы  басшыға хабарлайды, ал ол ойыншының атын жазады. 2. Ойыншы танылған болса ғана (костюмнің түсі бойынша және т.б.), байқалған болып  есептеледі.       3. Ойыншыларға кез келген қозғалыс тәсілдерін пайдалануға рұқсат етіледі, бірақ  жасанды бетпердемен бүркенуге тиым салынады (бұтақтан және т.б. бас киімдер және  костюмдер жасау)  «Түлкілерді қуу» Дайындалу: 1,5­2 шақырымнан кейін бұтамен. 2­3 «түлкі» таңдалады, оларға ұсақ түсті қағаз кесілген сөмкелер берілеі. Қалған ойыншылар – «аңшылар» ­ сөреде жиналады. Ойын сипаттамасы:  басшысының белгісі бойынша, «түлкілер» бір бағытта сөреден жүгіріп шығады. 50­100 м жүгіріп өтіп, әр 500­100 қадам сайын, олар із қалдыра бастайды (қағазды, сабанды). 5 минуттан соң «аңшылар» ізбен жүгіріп шығады. 1.5 км жүгіріп өтіп, «түлкілер» соңғы ізден 30­50 м жерде тығылады. «Аңшылар» «түлкілерді» іздейді (30­40 минут), одан кейін іздеудің аяқталғаны туралы белгі беріледі. Егер «аңшылар» белгіленген уақыт ішінде, «түлкілерді» тауып алса ­  олар жеңімпаздар, егер олай болмаса ­ жеңіледі. "Түлкіні"   бірінші   болып   тапқан   адамдар,   жаңа   «түлкілер»   болады.   Егер   «түлкілер» табылмаса, онда олар екінші рет қашады.    Ережелер: 1. «Түлкілер» 5­10 қадам сайын ізін қалдыруға міндетті. Егер бұл ереже сақталмаса, «түлкілер» ұтылады. 2.   «Түлкілер»   жүгіре   отырып,   бірге   қозғалмауы   мүмкін,   бірақ   міндетті   түрде   бір бағытта болу керек. 3. Әрбір «түлкі» ізін өз бетінше қалдырады. 4. «Түлкілер» ойын алаңында бекітілген шекаралар бойынша, соңғы ізден 30­50 м алыс емес жерде (уағдаластық бойынша) тығылады.  5. «Аңшылар» «түлкілерді» бәрі бірге, жалғыз және топтармен іздей алады.  6.  Егер «аңшы» түлкіге тисе, онда «түлкі» ұсталынған болып есептеледі. 7. «Түлкілер» бекітілген «мәреге» алдын ала жүгіріп келу үшін, ереже енгізуге болады (өзен, арық, жол және т.б.). Бұл ретте «аңшылар» «түлкілерден» кейін  бір минут өткен соң жүгіріп шығады және оларды белгіленген шекараға дейін аулайды. Егер түлкілердің үштен бір бөлігі ұсталынған болса, «аңшылар» ұтады, егер азырақ болса, жеңіледі. «Ромбтар» (қызыл және көк) 28 Көк немесе қызыл ойын карточкаларын суырып тарту арқылы,  қатысушылар екі топқа  бөлінеді. Осы карточкалардың сырт жағында жазылған сандар: 10, 20, 30, 45, 75, 100.  Барлық қарсыластарды ұстау қажет және мүмкіндігінше көп ұпай жинау керек. Ойын шартты түрде шектелген аймақта ғана болады. Егер екі қатысушы бір түсті  немесе бірдей ұпай санымен кездессе, онда олар жан­жаққа бейбіт түрде тарайды. Егер  қызыл және көк кездессе, онда ұпай саны аз адам, тұтқын болады. Кімде көп ұпай, сол  «тұтқынның» карточкасын алып қояды және оны өз ұпайына қосады. Ойын бірнеше  ойыншы– жеңімпаздардың карточкалары жиналғанға дейін созылады.       «Алтын қақпалар» Қатысушылар саны: 16 ­ 20 адам (жұп сан). Қатысушылардың жасы: 9 ­ 13 жас. Екі жүргізуші бір біріне бетпен қарап тұрады және қол ұстаса отырып, оларды жоғары  көтереді – бұл «қақпалар». Қалған ойыншылар бір­бірінің қолдарын мықтап ұстап, тізбек құрайды. «Қақпа» өзінің санамағын айтады:  Алтын қақпа, Өткізеді кейде Өткіземіз бір, Өткіземіз екі, Ал үшінші рет Жібермейміз біз сізді! Жүргізушілер сөздерді айтып жатқанда, ойыншылар тізбегі тез арада «қақпа» ішінен  өту керек. Ойыншылар сөздер аяқталғанға дейін, қақпа ішінен өтулері тиіс. Санамақтың ең соңғы сөздерін айта отырып, «қақпалар жабылады» ­ қатысушылар  дереу қолдарын түсіреді. Іште қалып қойған ойыншылар « қақпаларды нығайтады» ­ өз  достарын тастап, жүргізушілермен бірге қалған ойыншыларды аулайды. Қақпадағы  қатысушылар саны біртіндеп ұлғаяды, ал тізбек барған сайын азая береді. Соңғы қалған екі  ойыншы ­ жеңімпаз және енді олар жаңа «қақпалар» болады. «Атыс» Қатысушылардың жасы: 12 және одан үлкен. Қатысушылар саны: 8­ден 40 адамға дейін. Ойнайтындар екі топқа бөлініп, әр команда өз капитанын таңдайды.  Командалар бір­біріне қарама қарсы 15­20 метр қашықтықта құрылады. Әр  команданың алдында 1­1,5 м, диаметрлі шеңбер сызылады – бұл оның аванпосттары.  Үшінші шеңбер екі басқа шеңбердің ортасында болады. Капитандар аванпосттарға тұрады,  ал қалған ойыншылар еркін тәртіп бойынша орналасады.  Жеребе түскен капитан ойынды бастап, допты алады  және қарсылас команданың  капитанына тигізуге тырысады. Ал ол өз кезегінде соққыдан сытылып шыға алады, бірақ  аванпосттың шекарасынан шықпауы тиіс. Егер капитан мүлт кетсе, онда доп қарсылас  командаға ауысады. Артқы жақта тұрған ойыншылар өздерінің капитанына лақтырылған  допты қағып алады. Егер олар допты қағып  алса, онда олардың капитаны орталық  шеңберге тұруға және допты сол жақтан лақтыруға құқылы болады. Бір капитан екінші капитанды шығарып тастаса, онда аванпостқа команданың басқа  ойыншысы тұрады және қарсылас команданың капитанымен астысады. Шығарылған  капитан команда ойыншыларына қосылады және допты қағып алады. Екінші ойыншыға  тигеннен кейін үшінші және т.с.с ойыншының кезегі келеді. Ережелер: 1. Аванпосттан  кездейсоқ шыққан капитан немесе ойыншы, түртілген болып  саналады. 29 2. Доп лагерьден лагерьге кезекпен асырылып тасталады және екі рет қатарынан  лақтырылмайды. 3. Егер ойнайтындар допты ұшқан қалпында ұстаса немесе ол бір рет жерге соғылса, онда допты лақтырушы ойыншы орталық шеңберге өтеді және оған доп тимейінше оны  тастап кете алмайды. «Тыңшылар­қарақшылар» Қатысушылардың жасы: кез­келген. Қатысушылар саны: 20 адамға дейін. Қатысушылар екі топқа бөлінеді: "тыңшылар" және "қарақшылар" – күштері тең. Ойынның   жүргізілу   аймағы   аталады.   Қарақшылар   қашады   (бұған   белгілі   бір   уақыт беріледі),   содан   кейін   тыңшылар   қарақшыларды   қалдырылған   бағыттар   бойынша іздестіреді. Сондай­ақ құпия сөз пайдаланылуы мүмкін.Тыңшылар қарақшыларды жеңу үшін, құпия   сөзді   тауып   алуы   керек.   Іздегенде   немесе   жүгіргенде   команда   бөлінбеуі   тиіс. Қарақшылар   қалдырған   бағыттар   жалған   болуы   мүмкін,   сондықтан   тыңшылар   оларды түзету керек. Барлық қарақшылар ұсталған кезде, тыңшылар жеңіске жетеді. «Вампундағы шайқастар» Қатысушылар саны: кез келген, бірақ жұп санды. Қатысушылардың жасы: кез­келген. Құрал­жабдықтар: жіптер, түрлі­түсті картон. Барлық   ойыншылар   жұп   болып   бөлінеді.   Әр   қатысушының   мойнында   жіпшеде «вампун» ­ шағын шаршы картон ілініп тұрады.  Ойыншылардың міндеті ­ қарсы команданың "вампунын" жұлып алу, бірақ өзінікін сақтап қалу.  Ойын "вампуны" бар бір ойыншы қалған кезде аяқталады. «Штандер» Қатысушылар саны: кез­келген. Қатысушылардың жасы: кез­келген. Құрал­жабдықтар: доп. Барлық   ойыншылар   шеңбер   бойымен,   бір­бірінен   бір   адым   қашықтықта   тұрады. Жүргізуші шеңбер ортасында орналасады. Ол допты жоғарыға лақтырады және ойнайтын ойыншылардың бірінің атын айқайлап айтады. Соңғы ойыншы допты қағып алып, шеңбер ортасына жүгіріп келеді, ал жүргізуші оның орнын алуға тырысады. Егер ойыншы допты сәтті қағып алса, онда ол жүргізуші болады. Егер ойыншы допты бірден қағып ала алмаса немесе ол оны жерден алып көтерсе, онда барлық ойыншылар жан­жаққа қашады, ал ол допты солардың біреуіне лақтырып тигізуге тырысады.  Допты қағып немесе ұстап алғаннан кейін ойыншының "штандер!" деп айқайлауға құқығы   бар.   Сонда   барлық   ойыншылар   тұрған   орындарында   қатып   қалады   және ойыншыларға   жақыннан   доп   тигізуге   мүмкіндік   туады.   Доп   тиген   ойыншыға   айыптық ұпайлар тағайындайды немесе ол ойыннан шығады. Ойынның ережесі өте оңай және тез жатталады. Көзделген ойыншыға доптан жалтаруға, еңкеюге, жоғары секіруге және т. б. рұқсат етіледі, бірақ орнынан кетуге оның құқығы жоқ. Жұмылдыруға арналған ойындар  30 «Жел бір жаққа соғып тұр…» Ойнайтындар шеңберге тұрады. Жүргізуші «Жел бір жаққа соғып тұр…» (мысалы кімнің ағасы бар соған) – яғни қатысы бар ойыншылар (ағалары бар ойыншылар) – шеңберге тұрулары керек. «Айна» Ойыншылар бір лекке тұрады. Олардың біреуі "айна" болады және лектің алдына  тұрады. Оның міндеті ­ дыбыссыз және сөзсіз лекте тұрған бірінші адамға, артында кім  тұрғанын (ол айнадан көрініп тұрғандай) түсіндіру. Әрі қарай  "кескінді" тауып алған адам  айна болады, ал "кескін" өз кезегінде ойлап табатын адамның  орнына тұрады.  «Киімге қол тигізу…түсті» Ойнаушылар жүргізуші айтқан түсті киімге (өздерінікіне немесе бөтен біреудікіне)  қолдарын тигізулері  қажет. Жүргізуші қол тигізіп үлгермеген біреуді, түртіп үлгеруі тиіс.  Түртілген адам жүргізуші болады. «3 іс бір уақытта»  Жүргізушінің көмекшісі қолдан жасалған маятникті іліп қояды және оны қозғалтады. Бұл  уақытта, жүргізуші маятниктің артынан, бірінен соң бірі 3 үлкен суреттің көшірмесін көрсетеді  және 2 қысқа сөйлем айтады. Көмекші маятниктің 1 минуттың ішінде тоқтап қалмауын бақылайды және ішінен қозғалыс санын санайды. Тапсырма: сөйлемді жазып алу, маятниктің тербеліс санын  санау және көшірменің мазмұнын айтып беру. Жүргізуші әр командадағы 4 адамнан, олардың неше маятник тербелісін санағанын сұрайды. Содан кейін, ол сөйлемдерді оқып шығады және барлығы  оны жазғандарымен сәйкестендіріп қарайды. Әр командадан 1 адам шығып, көшірме жайлы айтып  береді.  «Кодталған хабарлама»  Жетекші әр бір санның астына әріптерді тез, еркін тәртіпте орналастырады. Үздік   шифрлаушы  жалғыз тақтаға шығып, аталған сөзді сандармен жазады. Қалғандары тексереді.  Содан кейін, жүргізушінің  белгісі бойынша, барлығы бір құпия хабарламаны құрайды. Содан  кейін, бір партада отырғандар бір­біріне қысқа шифрланған хат құрайды және хаттармен  алмасады. «Көпір» Бұл екі команданың ойын­жарысы. Еденде көпірге арналған орын айқындалады. Көпір  жолағының ені 0,5 метр және ұзындығы 3­5 метр. Командалар көпірдің екі жақ сызығында  орналасады. Ойынның міндеті – сүрінбей, бір­ бірін ұстап,  көпірдің екінші жағына өту, сол сияқты қарама­қарсы жақтың да міндеті осындай. Қай команда жылдам өтеді? «Лавата» Ойыншылар қолдарынан ұстасып,  шеңбер бойымен тұрады және  "Біз билейміз, біз  билейміз, тра­та­та, тра­та­та, біздің көңілді би ­ бұл Лавата" деп қатты әндетіп, шеңбер  бойымен жылжи бастайды. Содан кейін тоқтайды және жүргізуші "Менің шынтағым жақсы, ал көршінікі  одан да жақсы"  дейді және барлығы көршілерін шынтағынан алып, қайтадан  ән шырқап, қозғала бастайды. Жүргізуші қалауы бойынша билей алады (бел, иық, табан,  аяқ және т. б.), ең бастысы ­ балалардың жанасу қысымын төмендету. «Аяқ ұшы­табан» Барлығы  шеңберге өте тығыз тұрады, аяғының ұшы алдыда тұрған ойыншының  табанына қадалатындай. Барлығы дұрыс тұрғаннан кейін, бәрі осындай қалыпта баяу отыра бастайды, яғни әрбір  ойыншы алдындағы ойыншының  тізесіне отыру керек. Егер сәтті  отырсаңыздар ­  осылай отырып, сәл шыдап көру керек. «Менің желкеме дем алма»          Бір "ойыншы" мен екі көмекші таңдалады. "Ойыншы " қалған ойыншыларға арқа  жағымен орналасады, ал көмекшілер "ойыншының" алдында, аудиторияға қарап  орналасады. Аудиториядан бір ойыншы "ойыншының " артына тұрады; көмекшілер мимика  31 және ым арқылы "ойыншыға" артта тұрған адамның кім екенін түсіндіреді, ал "ойыншы" өз  кезегінде артта тұрған адамның есімін атайды. "Ойыншы" мен  көмекшілер үш қателіктен  кейін ауысады. Көмекшілерге уақыт шектеуін қоюға болады (артында тұрған адамды көрсету  үшін, оларға неше секунд беріледі). «Тиым салынған сөздер» Әрбір қатысушыға бес бұршақтан береді. Барлық ойыншылар бөлме ішінде емін­еркін  жүре алады және түрлі сұрақтар қояды, бұл ретте "иә" немесе "жоқ" деген сөздермен   жауап беруге  болмайды. Егер біреудің  жауабы "иә" немесе "жоқ" болса, онда ол әлгі  ойыншыдан өзіне бір бұршақ алады. Берілген сұраққа жылдам жауап беру керек. Егер  сұрақ қойылған ойыншы ақырын және ұзақ жауап берсе, онда оданда бір бұршақ алынады.  Егер бір ойыншы өзінің бұршақтарын жоғалтып алса, ол  басқаларға сұрақ қойып, " ия  "немесе "жоқ" деген жауаптар алып, өзіне бұршақтар жинай алады. Ойын 10­20 мин  жалғасады, содан кейін бәрі өздерінің олжаларын санайды. «Сеннен көремін» Ойыншылар бір­біріне бетпе­бет екі шеңбер құрып тұрады  (екі шеңбер ішкі және  сыртқы).  Бірінші кезең "Үш саусақ": жетекшінің командасы бойынша, қатысушылар қарсы  тұрған ойыншаларға 1­ден 3 дейін саусақтарын көрсетеді; 1 саусақ ­ жай тұрып, бір­ біріміздің көздерімізге қараймыз, 2 саусақ – бір­біріміздің  қолдарымызды аламыз, 3 саусақ  ­ құшақтасамыз; егер қатысушылар әр түрлі саусақтарын көрсетсе, онда аз саусақ санына  сәйкес қимылдар орындалады (мысалы, біреу 3 саусағын, ал екіншісі 2 саусағын көрсетсе ­  бір­бірінің  қолдарын алады). Жүргізушінің "ауысамыз" деген  бұйрығы бойынша, ішкі  шеңбер оңға бір адамға жылжиды. Содан кейін жүргізуші " Бір, екі, үш. Ауысамыз" деп  тағы санайды. Сөйтіп ойыншылар толық айналым жасап, осы кезеңді бірге бастаған  серіктестерімен қайтіп жұп болғанша, ойын жалғаса береді. Ойынның екінші кезеңі ­ "Мен саған ұсынғым келеді".  "Мен саған ұсынғым келеді" осы  кезеңнің тұрғылықты сөйлемі. "Ішкі сыртқыға, кеттік" командалары бойынша, ішкі шеңберде  тұрған ойыншы қарама ­ қарсы ойыншыға, ойынның ұраны бойынша, оған не ұсынғысы  келгенін айтады. "Тоқта" бұйрығы бойынша барлық сөйлесулер тоқтатылады және "Сыртқы   ішкіге, кеттік" бұйрығы бойынша, сыртқы шеңберде тұрған сөйлей бастайды. Екінші "Тоқта"  бұйрығы  ­ әңгімелерді тоқтатады. Жүргізуші ойыншыларға бір ­бірінің көздеріне карап алу  үшін 1­2 секунт береді және "Ауысамыз" бұйрығы бойынша, сыртқы шеңбердегі ойыншылар  бір адамнан оңға карай жылжиды.  Үшінші кезең ­ "Мен сенде көремін". Төртінші кезең ­ "Маған сендегі ұнайды". Бесінші кезең ­ "Маған сендегі ұнамайды". Үшінші кезең мен бесінші кезең, бірінші мен екінші кезеңнің ережесі бойынша  жүргізіледі. Алтыншы кезең­ "Үш саусақ" (1 кезеңді қарау). «Ғарыштық  жылдамдық» Ойынның мақсты ­ допты үш секунд ішінде қолдан қолға беру. Міндетті шарт ­ доп әр  ойыншының қолында бір рет қана болу керек және допты беруге болмайды (допты екі адам  біруақытта ұстай алмайды). «Аяншақ» Екі команда, екі шоколад (алма және т.б). Барлық ойыншылар кезек бойынша бір  кесектен тістеп шығады. Шоколадты тез бітіріп жеп қойған команда жеңіске жетеді, бірақ  шоколад барлық ойыншыға жету керек. 32 «Аралар мен жыландар» Ойын алдына көлем жағынан тең, екі командаға бөліну керек. Аралар болғысы келетін  команда әйнекке қарай орналасады, ал жыландар болғысы келетін команда қарсы  қабырғаға қарай орналасады. Әр команда өзінің патшасын тағайындау керек. Ойынның ережесі ­  екі патша есіктің сыртына шығып, оларды шақырғанша күтеді.   Содан кейін жүргізуші екі зат жасырады, ал патшалар оларды тауып алу керек. Аралардың  жыланы бал тауып алу керек (мысалы, орамал), ал жыландардың патшасы кесірткені  тауып алу керек ( мысалы, қарындаш). Аралар мен жыландар патшаларына көмектесу керек. Әр  команда дауыс шығару арқылы, көмектесе алады. Барлық аралар ызылдайды: ззззззззз.  Балға жақындаған сайын қаттырақ ызылдау керек. Ал жыландыр өз патшаларына ысылдау  арқылы көмектеседі: сссссс. Жыландардың патшасы кесірткеге жақындаған сайын,  жыландар қаттырақ ысылдау керек.  Ойын ережесін түсіндіріп болған соң, патшалар есіктің сыртына шығады, ал аралар мен  жыландар өз орындарына отырады. Ойынның барысында, сөйлеуге ешкімнің құқығы жоқ  екенін ұмытпау қажет. Қай команданың патшасы затты тез тауып алады, сол команда  жеңіске жетеді.  Ойыннан кейін анализ жүргізуге болады: Сенің командаң патшасына жақсы көмектесті ме? Бір­біріңмен қалай араластыңдар? Өзіңді патша рөлінде қалай сезіндің? Бұл рөлде сен үшін ең қиыны болған не? Сен өз қарамағыңдағыларға разы болдың ба? Қалай ойлайсыздар орамал мен қарындашты табу бірдей оңай ма?  «Ассоциациялар» Жүргізуші таңдалады және  оған уақытша аудиториядан шығу керек. Жүргізуші  шыққаннан кейін, ойыншылар кім туралы айтатындарын тандайды. Жүргізуші келгенде әр  ойыншыға сұрақ­ ассоциациялар қояды ( мысалы ­ мына адам саған қандай ағашпен  ассоцияланады, қандай гүлмен, жануармен және т.б.). Ойыншылар шынайы жауап беру  керек,ал  жүргізушінің міндеті ­ жасырылған адамды табу. «Махаббат мүсіні» Ойыншылар арасынан ойын шартын білмейтін, бірнеше адам тандалады (қыздар мен  ұлдар саны тең ). Бір жұп (ұл­қыз) ойын өткізілетін бөлмеде қалады, ал қалғандары  бөлмеден шығады. Содан кейін, бөлмеде қалған жұпқа "махаббат мүсінін" салуға тапсырма беріледі. Жауhар салынып болғаннан кейін, бөлменің сыртынан бір ойыншыны шақыру  керек. Кірген ойыншы мүсінді бағалау керек және өзін мүсінші ретінде елестетіп, қажетті  өзгерістер мен толықтырулар енгізу керек. Жұмыс аяқталғаннан кейін, жүргізуші   ойыншыға енді ол бір жұптың орнын алмастыратынын жариялайды (өз жынысы бойнша).  Кейін есіктің сыртынан келесі ойыншы шақырылады (қатысушыларды кезек бойынша  шақырады ­ ұл­қыз). «40 секунд» Жүргізуші ешкімге ешнәрсе айтпай, барлығына парақ таратады. Парақта былай  жазылған: ЕСТЕРІҢІЗДЕ БОЛСЫН, СІЗДЕРДЕ ТЕК 40 СЕКУНД БАР!!! 1.  2 рет отырыңыз. 2. Сол аяқпен 5 рет секіріңіз. 3. 2 қолыңызды екі рет көтеріңіз. 4. Барлық тапсырманы мұқият оқыңыз. 5. Өз есіміңізді қатты айқайлап айтыңыз. 33 6. Екі рет қатты мияулаңыз. 7. Кез келген 3 адамды сүйіңіз. 8. Өз өзіңізді үш рет айналыңыз. 9. Ойын жүргізушісіне қатты күліңіз. 10. Кез келген 3 адамға қолыңызды тигізіңіз. 11. Оң аяқпен 5 рет секіріңіз. 12.Барлық тапсырманы оқып болған соң, тек №13 және №14 тапсырманы орындаңыз. 13. Тізелеп отырыңыз. 14. Парақты алдыңызға, еденге қойыңыз. Ойыншылар парақты алғаннан кейін, тапсырмаларды орындай бастайды. Жүргізуші   балаларға осы күрделі тапсырманы орындауға тек 40 секунд бар екенін айтады. Егер  ойнамайтын балалар болса, жүргізуші 20­25 секундтан кейін, парақтың мазмұнын дауыстап  оқып бастай алады.  Байланысуға арналған ойындар  «Мұрынмен амандасыңдар» 1 минут ішінде мүмкіндігінше көп адаммен амандасу керек. Аяқпен, қолмен,  мұрынмен, ерінмен және т.б амандасуға болады. «Аттарға сурет саламыз» Жұппен орындалады. Балалар көздерін жұмып, бір­ біріне қолдарын созады: бірі  алақанымен жоғары, ал екіншісі ­ төмен. Бір адам қандай да  бір образды елестетеді және  екінші адамға, оны алақанмен сипау арқылы  жеткізуге тырысады (мысалы, өзен, жел және  т.б.). Содан кейін, жұптар орындарымен ауысады.  «Үй – ағаш – ит» Материал: қағаз, фломастерлер немесе қылқаламмен бояу, көз байлауға арналған  орамал. Ойын ұзақтығы: 10 минут. Болжамалы ойыншылар саны: жұптар. Әр жұп бір фломастер немесе қылқаламмен бояу және бір ватман алады. Екі  ойыншының көзі байланады. Әр жұп тек бір ғана  құралмен жұмыс жасай отырып, үй­ағаш­  итті салу керек. Бірақ, ойыншылар бір­бірімен сөйлеспеу керек. «Шымшып анықта» Топ шеңберде тұрады. Кімнің қолдары (мұрындары, құлақтары...) ең жылы екенін  анықтау керек. «Арал – 1»  Топқа олардың елсіз аралда қалып қойғаны туралы, алдын­ала хабарланады. Кенеттен  олар көкжиектен кеме көреді. Бұл олардың соңғы мүмкіндігі, сондықтан  олар кез­келген  тәсілмен өздеріне назар аударту керек. Содан кейін топтан, кім кімді байқағанын сұрауға  болады. Байқаған адам саусағын майыстырады және содан соң  кімнің саусағы көп екенін  көруге болады. «Арал – 2» Топқа кішкентай «арал» ­ мата тілімдеріне орналасу керек. Сонымен қатар «су  көтеріледі», яғни су көлемі азаяды. Шексіздікке дейін азайтуға болады.  «Шексіз сақина» Топ шеңберге тұрып, қолдарынан ұстасады. Жүршізушінің қолында жіпті сақина ілініп  тұрады. Барлығы қолдарын үзбей, сол жерден (шеңбер бойынша) өтіп, сақинаны қайтып алу қажет. Екінші сақинаны басқа жаққа жіберуге болады.  34 «Соқыр мүсінші»  Топ  үш адамнан бөлінеді және біреуінің көзі байланады. Бұл уақытта екінші,  үшіншіден "мүсін" жасайды. Соддан кейін, "соқыр" үшінші адамнан жасаған мүсінді, екінші адамнан жасайды. «Демалу» Жұппен: Бір­біріне арқа жағымен тұрып,"жатып" демалады. «Дорба» Топ қолдарынан ұстасып, шеңберге тұрады және қолдырын алға созып, шеңбер  бойынша бұршақ дорбасын лақтырады. Ең бастысы ­ оны түсіріп алмау, себебі бұл  жағдайда, ойын басынан басталады. Содан кейін дорбаны бір адамнан және екінші адамнан  кейінгі ойыншыға лақтырады. «Ленин атаның бөренесі» Топ жерге жатады, бір адам үстіне перпендикуляр жатады. Тапсырманың мақсаты –ось  айналасын бірлесіп айналу арқылы, оны қатардың басынан соңына  жылжыту. Қолмен  көмектесуге болмайды.  «Жіптегі алма» Капронғ алма ілінеді және жұп алманы қолдарының көмегінсіз жеп қою керек. Бұл  ойын жұптар жарысы ретінде өткізіледі. (Бірақ топпен болады ­ кім бірінші тістейді –  немесе кезек бойынша). Олар бір аяқпен секіргенде, қызық болады. Топқа кірмеген адам ­  ойыннан шығады.  «Қырықбуын» Топ сызық бойымен тұрады. Әр ойыншы артындағы ойыншыға қолын береді. Бұл үшін  ойыншылар, аяқтарын иық бойымен қойып, аяқ ортасынан қолдарын жібереді. Бұл ретте,  әрбір ойыншы алдындағы адамның қолын алады. Топ жылжи бастайды. Бұл ретте артқы  ойыншылар еденге жата бастайды. Барлығы еденге жатқанға дейін, топ жылжи береді.  Содан кейін топқа кері тәртіпте, бастапқы қалыпқа келу ұсынылады. «Бұл менің мұрным» Егер адам қолын шынтағына көрсетіп, "бұл менің мұрным " десе, сіздер  не деп жауап  бересіздер? Сіздер  өз бастарыңызды көрсетіп, "бұл менің шынтағым"  деп жауап бере  аласыздар. Ал ол өз кезегінде табанын көрсетіп, "бұл менің басып" деп жауап береді.  Ойынның мақсаты ­ неғұрлым көбірек шыдап, шатысып қалмау.  «Хайуанаттар бағы» Топ мүшелері орындарынан тұрып, шеңбер құрады және бір­бірін қолының астынан  ұстайды. Жүргізуші әрбір оқушыға жануарлардың атын айтады. Содан кейін, жүргізуші  бір есімді атайды. Осы есімді балалар аяқтарын қысу керек. Ал қалғандары оларды ұстап қалу  керек. «Тутти – фрутти» Топ екі немесе одан да коп топка бөлінеді және өздеріне жеміс атын таңдайды. Бір  адам ортаға тұрып, бір оқиғаны айтады.  Ол бір жемістің атын атағанда, жемістер  орындарымен алмасу керек. Егер " тутти­фрутти " десе, онда барлық топтың адамдары  орындарымен алмасады. «Таяқша» Команда шеңберге отырып, бір­біріне қандай да бір затты, әртүрлі дене мүшелерімен   қысып, тығып береді. Зат құлап қалған жағдайда, ойын басынан басталады. «Қылмыскер» Топ шеңберде тұрады. Қолдары арттарында байланған.  Жүргізуші шеңбер сыртын  айналып, білдіртпей "қылмыскерді" оның иығынан ұстап таңдап алады. "Қылмыскер"  көршісінің қолын  қысады. Көршісі келесі адамның қолын қысады. Кім соңғы болып қол  35 алысады, сол өлтірілген болып есептеледі және ойыннан шығады. Топтың мақсаты –  бірауыздан  қылмыскерді табу. Сәтсіз әрекет болған жағдайда ­ "қылмыскер" жаңа  «импульс» жібереді. «Қол мен аяқты ұстау» Топ сызық бойымен тұрады. Әр адам қолын алда тұрған ойыншының иығына қояды  және аяғын көтереді. Арттағылар екінші қолымен алдындағылардың аяғын ұстап алады.  Ойынның мақсаты – ажыратылмай, белгілі қашықтықты секіріп өту. «Жұптар» Әр жұп бір­біріне бет жақтарымен қарап, бір парақ қағазды алады және оны екі жақтан  маңдайларымен қысып ұстап тұрады. Қолдары арттарында болу керек және жұптар осы  қалпымен бөлменің ішінде қозғалып жүру керек. Ойыншылардың басты мақсаты ­   әріптесінің  интуициялық түсіну каналын табу. «Азаматтық қорғаныс» Барлық ойыншылар бөлме ішінде қыдырып жүреді және жүргізуші қауіп жайлы  хабарлайды. Мысалы: "Назар салыңдар!". Сендер үңгірлік арыстандарға тап болдыңдар   (бұзақылар, римдік легиондар, тұмау вирустары, кішкентай жасыл адамдар, ұждан алдында азап шегу, есінеу және т.б.) Қауіп дабылынан кейін, ойын қатысушылары әлсіздерді ортаға  жасырып,тығыз шеңберге жиналу керек және «төтеп береміз… (үңгірлік арыстандарға және т.б.). деп жауап берулері керек. Содан кейін ойыншылар бөлмеде қайтып таралады және  ойын жалғасады.           «Маса» Барлық ойыншылар алдарына 9 торға бөлінген, шаршы елестетеді. Ортада маса тұрады  және оның қимылын біз кезекпен басқарамыз. Өз бұйрығымызбен оны ось бойынша  «жоғары­төмен»  немесе «төмен –жоғары» бір торға жылжыта аламыз. Жүрістерді кезекпен орындаймыз және егер біреудің жүрісінен кейін, маса ойын шегінен шығып кетсе, ол  жеңіледі. «Кері жүруге» болмайды. «Аралдар» Әрбір адамның өз "аралы" – газет  бар. Мезгіл бойынша "демалыс" басталады және  барлығы аумақ бойынша серуендейді. Жүргізуші бірнеше аралды "іріктейді", тұрғындар  өздеріне басқа арал іздеулері керек. Ойын қорытындысында талқылау жүргізіледі: сізді  басқа аралда қалай қарсы алды, өздері шақырды ма, қуып жіберген жоқ па және т.б.  Кімге басқа аралға қосылуға ұсыныс жасалған жоқ, соған міндетті түрде назар аудару  қажет. Өмірде де осындай жағдайларға назар аударып жүріңіз. «Қосылу» Жұмыс жұппен орындалады. Біреуінде – «қосылу», ал екіншісінде – «қабылдамау»  нұсқауы. «Қосылушы» жымиыс, жанасу, көзқарас және т.б. арқылы.  Бұның бәрі өмірдегідей  және әр ойыншы бұны түсінеді. Сондықтан, кейде мүлдем  бөтен адамның «жүрегіне», «көңіліне» жол табуға  мүммкіндік беретін заттар жайлы  сөйлескеніміз дұрыс болады. Мүмкін жымию арқылы? Немесе «басқа адамның» жағдайын,  көңіл­күйін түсіне білу қабілеті арқылы.  «Қол алысу» Жүргізуші таңдалады  және ол есіктің сыртына шығады. Бұл уақытта, әрбір ойыншыға   тапсырма беріледі: қол алысу арқылы біреуге қандай да бір сезімді жеткізу (махаббат, ашу, қорқыныш және т. б.) Жүргізуші қол алыс арқылы, оған деген сезімдерді  анықтау қажет. «Шеңбер» Барлығы 1­2­ге саналады. Содан кейін екі шеңбер құрайды – ішкі және сыртқы.  Барлығы көздерін жабады және сыртқы шеңберде тұрғандар, жабулы көздерімен сағат  тіліне қарсы 10 қадам жасайды. Содан кейін 1­ші және 2­ші нөмірлі ойыншылар бір­біріне  қарам­қарсы тұрады және тек қолдарын сипауға мүмкіндік беріледі. Осыдан кейін барлығы 36 араласады және барлығының көздері жабылып тұрады. Енді бәрі көздерін ашады және  олардың міндеті – өз жұптарын табу. «Қуантуға асық» Лента немесе т.б. зат шеңбер бойымен беріледі. Дабыл бойынша – аялдама болады.  Кімнің қолында лента болады, сол көршілерін қуанту керек (қошемет сөздерін айтады, бір  нәрсе сыйлайды және т.б., бірақ қайталауға болмайды). Бұл тапсырма балаларды мейірім  сезімін төгуге итермелейді және жақсы қарым­қатынас көрсетудің көптеген түрлері бар  екенін көрсетеді.           «Көшеде» Барлық қатысушылар бір­бірімен кездесе отырып, еркін жылжиды.   1­ші күн – "жаман" музыка аясында – жаман көңіл­күй (байланыс көзқарас арқылы ғана).   2­ші күн – "жаман" музыка аясында – жақсы көңіл­күй.   3­ші күн – 20 ғасыр (қол алысу арқылы сәлемдесу).   4­ші күн – 16 ғасыр (тәжім ету және рәсімдік сөйлемдер арқылы сәлемдесу).   5­ші күн – 21 ғасыр (қарқынды, ешкімді байқамай, біреумен соғысып қалып немесе      біреуді соғып итеріп).    6­1 – сәлемдесудің жаңа тәсілі.  Талқылау кезінде  кім қандай күні өзін сенімді сезінді, кім ешкіммен «амандаса алмады»  және т.б. анықталады. Адамдармен араласу бойынша, әртүрлі амалдардың кең ауқымы  беріледі.  «Фотоайналым» Топ мүшелері жинақтама фотопортрет жасаулары қажет. Оның бейнесі 12­15  элементтен құралады. Мұнда бас, мойын, сол және оң қол, кеуде, сол және оң аяқ, көз,  мұрын, ауыз, құлақтар және шаш кіреді. Әрбір мүше талқыланады, мысалы: "Біздің  фотопортретке Еңсеповтың басын алуды ұсынамын, себебі ол ең ақылды бала" және т.б. «Айырмашылық қырлары» Екі жұпқа бөлініңіздер. Сіздерді бір­біріңізбен не біріктіретінін түсініп көріңіз. Ол  туралы өз серіктесіңізбен бөлісіңіз. Бұған 2­3 минут уақыт беріледі. Енді мына қағазды  алыңыз және оған "біздің айырмашлығымыз" деп тақырып қойыңыз. Бір­біріңізге мұқият  қараңыздар. Сіз жаңа ғана бір­біріңізге немен ұқсайтындарыңызды айттыңыздар. Бірақ  көптеген айырмашылықтарыңызды көріп тұрған шығарсыздар: бәлкім, әр түрлі  темпераменттер, өзге дағдылар және өмірге деген әртүрлі көзқарастар.  Айырмашылықтарыңыз неде екенін ойлаңыз, бірақ бұл жайлы басқа адамнан сұрауға  болмайды. 4­5 минут аралығында сіз қағазды толтырасыз. Биографиялық немесе  физикалыққа қарағанда, мүмкіндігінше, психологиялық сипаттамалар туралы көп ойлаған  жөн. Жазу үшін келесі стильдер ұсынылады: "Сен маған қарағанда көпшілсің". «Сен маған  қарағанда икемшілсің»  және т.б. Айырмашылықтарды жазып болған соң,  жазылған  жазбалармен келіскеніңізді немесе келіспегеніңізді білдіру үшін, қағаздарыңызды  серіктесіңізбен алмастырасыздар. Егер сіз жазбамен келіссеңіз, ол тізімде қалады, ал егер  келіспіңіз, жай ғана тізімнен сызып тастайсыз.  «Жазуы бар жейде» 37 Жүргізуші бір адам өзін басқа біреу ретінде "ұсынатынын" айтады. Әртүрлі жазулары  бар жейделер туралы айтып, «сөйлейтін» жазулар туралы мысал келтіреді. Содан кейін  балаларға 5­7 минут ішінде өз жейдесіне жазу ойлап табу ұсынылады. Бұл жазудың әрі  қарай өзгеруі мүмкін екендігі айтылады. Жазудың айтқан бала туралы бір нәрсені  сипаттау керектігі маңызды – оның сүйікті сабақтары мен ойындары, басқаларға деген  қарым­қатынасы, оның басқалардан не қалайтындығы туралы және т.б. Тапсырманы орындағаннан кейін, әркім өз жазуын оқиды. Жүргізуші барлық  жағдайларда эмоционалдық қолдау береді. Содан кейін шағын талқылау жүргізіледі: ­ Жейделердегі жазулар негізінде нені білдіреді; ­ біз өзіміз жайлы басқа адамдарға не айтқымыз келеді. Ойын соңында жүргізуші өз жейдесіндегі (мүмкіндігінше әзілмен орындалған түрдегі)  жазуды  көрсетеді. «Мен барлық адамдар сияқты емеспін және біз бәріміз әртүрліміз» Жеткіншектерге 5 минут ішінде түрлі түсті қарындаштардың көмегімен, "қуаныш"  дегенді қалай түсінетіндерін  суреттеп салу немесе сипаттап беру ұсынылады. Сурет нақты, абстрактілі және кез­келген түрлі болуы мүмкін екен. Тапсырманы орындап болғаннан  кейін,  барлық суреттер мен сипаттамалар "сиқырлы жәшікке" салынады. "Сиқырлы  жәшіктің" ішіндегі суреттер мен сипаттамалардың саны да, мүмкіндігінше осындай  көлемде болу керек. Барлығы араластырылады, жәшіктің ішінен үлкен бума қағаз алынады  және балалар оны бір­біріне беріп, қарап шығады. Жүргізуші балаларды «қуаныш» ұғымын  түсіну мен елестету айырмашылығына назар аударуды сұрайды.  Аздаған талқылау  жүргізіледі және адамдардың бір нәрсені әр түрлі түсінулері туралы қорытынды жасалады.  Парақтар қайтадан  "Сиқырлы жәшікке" салынып, араластырылады және оқушыға өз  парағын іздеп табу ұсынылады.Талқылау жүргізіледі, бұны істеу оңай ма, әлде қиын болды  ма және неге екендігі сарапталады. Әр адамның орны бөлек екені туралы қорытынды  жасалады және бұл адамға өз құндылығын сезіну үшін маңызды негіз болады. Талқылау: Сенің өз қадір­қасиет сезімің болу үшін, не маңызды. Көшбасшыны анықтауға арналған ойындар «Үлкен отбасылық сурет» Балалардың барлығына, олардың үлкен отбасы екендігін және барлығына отбасылық  альбомға бірге суретке түсуді елестету ұсынылады. "Суретке түсіруші"  адамды таңдау  қажет. Ол бүкіл отбасын суретке түсіру үшін, орналастыру керек. Отбасы ішінен бірінші  болып «ата» таңдалады, ол да «отбасы» мүшелерін орналастыруға қатыса алады. Балаларға басқа ешқандай орналастырулар берілмейді, олар кім болатындарын және қайда  тұратындарын өздері шешулері керек. Ал сіз бұл қызықты бейнеге қарап, бақылай тұрыңыз. Әдетте «суретке түсіруші» мен «ата» рөлдерін көшбасшылыққа ұмтылатын балалар алады.  Бірақ, басқа да «отбасы» мүшелерінің басшылық элементтерінің болуы ғажап емес.  Рөлдерді бөлісу барысын және орналасу жерін таңдаудағы белсенділік пен бәсеңділікті  бақылау сіз үшін өте қызықты болады. Рөлдерді бөліп болған соң және «отбасын»  орналастырғаннан кейін «суретке түсіруші» үшке дейін санайды. «Үш!» дегенде, бәрі  көңілді және қатты «ірімшік» деп айқайлайды. «Арқан» Ойын көшбасшылық қасиеттерді анықтайды. Осы ойынды өткізу үшін арқан алыңыз  және оның ұштарын сақина сияқты байлаңыз (жіптің ұзындығы қатысушы санына  байланысты). Қатысушылар шеңберге тұрады және шеңбердің ішінде орналасқан арқанды  екі қолымен ұстайды.  38 Тапсырма: "Қазір барлығы көздерін жабу керек және көздерін ашпай, арқанды қолдан  жібермей, үшбұрыш салу керек". Алдымен үзіліс және балалардың толық әрекетсіздігі туындайды. Содан кейін  қатысушылардың бірі қандай да бір шешім нұсқасын ұсынады: мысалы, саналу, реттік  нөмір бойынша әрі қарай  үшбұрышты құрастыру және содан кейін іс­әрекеттерге  басшылық жасау.  Осы ойынның тәжірибесі, әдетте, бұл функцияларды өзіне көшбасшылар алатынын  көрсетеді. Тапсырманы қиындата отырып, ойынды жалғастыруға болады және шаршы,  жұлдыз, алтыбұрыш және т.б. құрастыруға ұсыныс жасауға болады.  «Аңды жаз» Әркім параққа қандай да бір жануардың атын жазады және ешкімге оны көрсетпейді.  Бүкіл жануарларды жазып болғаннан кейін, барлығы кезек бойынша оқиды. Содан кейін  бір­бірімен сөйлеспей, тағы да бір жануардың атын жазу ұсынылады Қорытынды мақсат: барлығында бірдей аң болуы керек (мұны бірінші айналымнан  кейін түсіндіру керек). Оппозицияны, айқын және көлеңкелі көшбасшыларды анықтауға мүмкіндік береді.  «Саусақтар» «Үш» дегенде, барлығы бірнеше саусақ санын көрсетеді. Ойын барлығы бірдей саусақ  санын көрсеткенше, жалғаса береді. «Сығандар жүріп бара жатты» Ойын ұзақтығы: 10 ­20 минут. Ойыншылар саны: 10 адамнан екі топ. Жүргізуші балаларға үш жылқыдан, арбадан, арбаның қабырғасынан, төбеден,  доңғалақтардан, тасушыдан, жолаушылардан және байлаудағы құлыннан тұратын сыған   керуенін құрастыруды ұсынады. Тапсырманы дайындауға – 3­5 минут уақыт беріледі.  Интерпретация:  Кучер ­ қазіргі уақытта бас лидер ­ ұйымдастырушы Қабырғалары мен төбе ­ кімге сенім артуға болатындар, жақсы орындаушылар  Дөңгелектер, арба, жылқылар – барлығы "отырып алуға" ұмтылатындар және апаруға  қабілетті, яғни аз дәрежелі көшбасшылар.  Құлын  ­ "түсіп қалған", бірақ көшбасшылыққа наразылығы бар.  Жолаушылар ­ негізгі көпшілік.    Ойын аяқталған соң, балаларға барлығы осы бөлінген рөлдердермен келісе ме және олар  қандай орындардан үміттенетіні туралы сауалдар қою қажет.  «Қолыңды қой» Құрал­жабдықтар: орындықтар. Ойын ұзақтығы: 10 ­20 минут. Болжамалы ойыншылар саны: 20 адам. Балаларға, бәріне бірдей, оң алақанын отбасындағы ең сүйкімді адамның иығына қою,  ал сол алақанын кімдібасшы ретінде көргісі келеді, сол адамның иығына қою ұсынылады.  Жүргізуші қолдарды санау арқылы, кімнің кім екенін анықтайды. «Көрсеткіш» Сізде қозғалыстың 4 түрі бар: қолды жоғарыға көтеру, отыру, орталыққа жиналу, және  қабырғалар бойымен таралу. Сіздің міндетіңіз ­ адамдардың көпшілігі бір нәрсені жасау  керек. Содан кейін дауыстарды алып қоямыз. Содан соң ­ ишаратты. Содан соң ­ мимиканы және көп мағыналы көзқарастарды. «Ұшқын» Барлық қатысушылар шеңберде отырады. Ойынның мақсаты ­ барлығы кезек бойынша,  тез­тез алақандарымен шапалақтаулары тиіс.  39 «Саусақтарымен көрсету» Барлығы, топпен «бір­екі­үш» дегенде, жүргізушінің соммасымен бірдей болатындай  сандарды саусақтарымен көрсету керек. Жаттығу нәтижелі болғанша, қайталана береді.  «Секіру» Бүкіл топ бір уақытта, бір­бірімен келіспей, алға секіру керек. «Синхронды іс­әрекет» Топ белгі бойынша қолдарын көтереді, кейін белгісіз, бір уақытта қолдарын түсіру  керек. Орындықтармен де дәл осылай жасауға болады: келіспей, үнсіз, бірге тұрып,  орындықты айналып (синхронды) және бір уақытта отырады. «... дейін санап шығу» Топ тәртіп бойынша N­ға дейін (қатысушылар не тең, не көбірек)санау керек, оның  үстіне әр санды тек бір адам ғана айту керек. Кімнің қандай сан айтанын, келісіп алуға  болмайды. Бірнеше адам санды бір мезгілде айтса немесе керісінше, ешкім ұзақ бойы  айтпаса, санақ басынан басталады. Әр адам тым болмаса, бір сан айту керек.  «Әріп» Сөйлеспей, орындықтардан қандай да бір фигура құрастыру (мысалы, "ю" әрпін). Уақытқа   өткізуге болады.       «Сиам егіздері» Екі адам бір­біріне арқаларын тіреп тұрады. Бірге отырып, сонымен қатар бірге тұру  керек. Бір біріне қарап, қолдарын ұстасып, артқа қарай еңкейеді және дәл солай бірге  тұрып, бірге отырулары қажет. Жаттығу нұсқасы – шеңбер бойынша тұрған, бірнеше  адамнан тұратын топ. «Түйін» Топтың әрқайсысы жіпті ұстап тұрады. Олардың міндеті ­ жіпті түйін етіп, байлау.  Қолдарын босатуға болмайды, тек арқан бойымен жылжытуға болады (егер біреу қолын  жіберсе, жаттығу басынан басталады). Нұсқа – содан кейін осы ережелер бойынша  түйінді  шешу. Нұсқа ­ жетекші түйген түйінді шешу. «Табақшалар­ 1» Топқа бірнеше табақшалар беріледі. Топ кілемді баспай, табақшалар арқылы өту тиіс.  Шарт: Әрбір табақшада, үнемі, ең болмаса, бір аяқ болу керек. Әйтпесе, табақшаны алып  қояды. «Аяқ киімді іздеу» Барлығы шеңберде тұрады. Көзді жұмып, аяқ киімді шешеді және араластырады.  Қолымен тигізбей, өз аяқ киімін тауып алу керек (аяғымен). «Құмырсқа жолы» Топ екіге бөлінеді және тақтаның ортасынан бастап, қос екі жағына тұрады. Ойынның  міндеті ­ екі топша орын ауыстыру керек. Егер әлдекім жерді басса немесе жерге тисе,  жаттығу басынан басталады.  «Кілемше» Барлық топ кілемшенің үстінде тұрады. Кілемнің екінші жағын аударып тастау керек.  Егер біреу еденді басса, жаттығу басынан басталады. «Қолдағы жіп» Жіп топтағы ең ұзын бойлы адамның белінен сәл төмен тартылады. Топ қолдарынан  ұстасып тұрады. Міндет – барлығы жіпке тимей, үстінен өту керек. Ескерту: Топтық  жұмыс жүру үшін, секіруге болмайды деген ереже енгізу керек немес «соқыр», «мылқау»  адамдарды жетектеу керек. «Шеңбер бойынша табақшалар» 40 Табақшалар шеңбер бойынша орналасқан және олардың саны қатысушылардың санына  тең. Барлығы бір уақытта, еденді баспай, шеңбер бойынша табақшадан табақшаға секіріп  өту керек.Табақшалардың көлемі, әр табақшада тек бір адам орналасатындай ғана  таңдалады. «Сегізаяқ» Дөңгелектің  ішіне ұзын жіптер байланады және оған теннис добы салынады. Міндет –  допты түсіріп алмай, оны лектің айналасынан өткізу (алаңның  үстімен алып жүру). Нұсқа:  дөңгелектің ішіне әуе шарын салуға болады. «Фиксация» Барлық ойнаушылар шеңберге тұрады. Әрбір қатысушы шеңберде тұрған, кез келген  адамды өзіне жұпқа таңдайды және ол туралы ешкімге айтпайды. Жүргізуші көздеген  адамға жету үшін, әр адам 15 қадам жасау тиіс екенін (артық та, кем де емес) және сол  адаммен алдын­ала жұпта ойлап тапқан мүсінді белгілеп қою керек екенін түсіндіреді.  Жүргізуші 15­ке дейін қатты  дауыстап санайды, әр сан бойынша бір қадам жасалады.  Ойын топтағы  эмоционалды көшбасшыларды, топтамаларды анықтауға мүмкіндік береді  және ынтымақтастық деңгейін анықтайды. Ойынды өткізіп болғаннан кейін, бірден  талқылау жүргізу керек. «Жаңғақтар» Топтағы әрбір адамға грек жаңғағы беріледі. Оны жаңғақты мұқият қарап шығып, есте  сақтау керек. Содан кейін жаңғақтар бір жерге үйіледі және араластырылады  (күрделендіру үшін тағы жаңғақ қосуға болады). Әркім өз жаңғағын таба білу керек. Бұдан да күрделі нұсқа,  дәл осы тапсырманы жұмулы көзбен орындау. Содан кейін шеңбер  бойынша, әр балаға өз жаңғағын қалай тапқаны туралы сұрақ қойылады. Әдетте, алдымен,  адамдардың бәрі бірдей болып көрінеді, ал шын мәнісінде адамдар өте қатты ерекшеленеді. Осылайша, қатаң адамдардың ішінде, өте жиі, нәзік және жаралы бір нәрсе жасырылады.  «Қол алысу» Барлық балалар тар дөңгелекке тұрады және оң қолдарын алдыға созады. Жүргізушінің белгісі бойынша әркім өзіне жұп табады – «қол алысатын серіктесін». «Айна» Жұптық ойын. Серіктесіңнің барлық (ерікті) қимылдарын қайталау қажет. Ойын  вербальды емес өзара қарым­қатынастың қабілеттерін дамытады. «Қол арқылы әңгімелесу» Ойын қатысушылары жұппен бір­біріне қарама­қарсы, көздері баулаулы болып  отырады. Барлығы, серіктестер бірін­бірі танымайтындай отырғызылады. Қолмен келесі  қимылдарды жасау қажет:  ­ амандасу; ­ ұрысып қалу; ­ табысу; ­ қоштасу. Осыдан кейін көз байлауыштары шешіледі және серіктестер бір­бірімен әсер алмасады.          «Шеңберге тұрыңдар» Қатысушылар   жүргізушінің   айналасында   тығыз   тобыр   болып   жиналады.   Ол "Бастадық!"   деп   нұсқау   береді   және   барлығы   мынадай   әрекеттерді   жасайды:   көздерін жауып кез­келген жаққа қозғала бастайды, бұл ретте ешкімді басып кетпеуге тырысады. Сонымен қатар, әр ойыншы ара сияқты ызыңдайды. Біраз уақыттан кейін, жүргізушінің шапалағымен барлығы тынышталады және сол жерде, яғни жүргізушінің шапалағы соғылған сәтте, бір орында тұрып қалады. Содан кейін жүргізуші   екі   рет  шапалақтайды.   Ойыншылардың   міндеті   –  көзді   ашпай   және   бір­бірін қолмен жанамай, шеңберге жиналу. Бұл толық тыныштықта өтуі тиіс, әйтпесе, ойыншылар 41 жанында   тұрған   бірде­бір   адамды   да   және     шеңбердің   формасын   да   сезе   алмайды. Жүргізуші қолын үш рет соққанда, жұмыс аяқталуы тиіс. Ойын қорытындысы қағазға салынған фигура болады және ол топтың келіспеушілік дәрежесін көрсетеді. «Кельт дөңгелегі» Ежелгі кельттер аңызы бойынша барлық адамдар  жарық жақтары бойынша бөлінеді. Солтүстік адамдары ­ бұл әрекет адамдары. Олар жұмыс жасайтын көшбасшылар.  Олар мүмкіндіктерге қарамай, мақсатқа кез­келген жолмен жететін адамдар, оларды  айналасындағы атмосфера аз қызықтырады. Батыс адамдары ­ бұл кестелердің, есептердің, дәлдіктің және тәртәптің адамдары.  Оларды безбүйрек адамдар деп, жиі айыптайды. Шығыс адамдары­ бұл шығармашылық адамдары. Идеялар көп, бірақ олар  идеяларды іске асырумен айналыспайды. Оңтүстік адамдары ­ топта жылы қарым­қатынас пен жайлылықты қамтамасыз етеді. Топтағы атмосфера, алға қойылған мақсат пен алға қарай жылжудан көрі маңызды. Ежелгі кельттер аңызы бойынша, үйлесімге қол жеткізу үшін, әрбір топта, сондай­ ақ, әр адамда жарықтың бүкіл жақтары болу тиіс, дегенмен  бір жақ басым түседі. Бұл  тұйық кельт дөңгелегін білдіреді. Топ мүшелері жарық жақтарына деген бейімділіктеріне қарай, шағын топтарға  бөлінеді. Егер адам шатысып тұрса, оған өзін дәл қазір жатқызып тұрған, жарық жағын  таңдауды ұсынады. Кезеңдері: 1. 7­10 минут дайындыққа арналады. Әр жарықтың тарапы өзін таныстырады және өз қасиеттерін жарнамалайды. 2. Әр топ  басқа жарық бөліктерінің теріс жақтарын әңгімелейді және өздерінің  жағымсыз қасиеттері туралы тыңдайды. 3. Әр топ келесі сұраққа жауап береді: неге ол басқа жарық тараптарынсыз бола  алмады. 4. Топ жалпы міндеттерді шешу үшін, жарық тараптарына сәйкес келетін адамдарға  міндеттерін бөліп беруді, жақсылап ұйымдастыруды қарастырады. Егер топта  жарықтың  бір тарапы болсамаса, онда жүргізуші сөйлегенде бұл рөлді өзіне алады, ал бұл жағдайда,  топтың назары  топта белгілі бір қиындықтардың туындайтынына аударылады. Соңында  топқа сұрақ қойылады, аталған жарық жағынан басқа, тағы қандай жақ басым болып  келеді. Егер топта қандай да бір тарап (көбінесе Батыс) болмаса, онда Батысты екінші  қылып атаған адамдарға, топтағы проблемаларды шешу үшін, осы функцияны қолдану  ұсынылады.  «Римдіктер мен христиандар» Дайындық: "Жасырын кездесу орнын"  табыңыз және барлық қатысушыларды ұстаздар  мен қызметкерлер ойынына дайындаңыз (оларға ережені түсіндіріңіз).  Топқа арналған нұсқау: Көзіңізді жабыңыз. Сіз біздің заманымыздың бірінші ғасырына  ауыстыңыз, Христостың оқушылары қудалауды және аңдуды бастан кешіруде. Сен  христиансың, ал бұл билікке ұнамайды. Елдің көзінше өзінің христиан екенін мойындаған кез­ келген адамды, арыстандардың жемтігіне тастайды. Күзетшілер көшелерде қарапайым  адамдарды сұрастырады және христиандарды анықтап, жоюға тырысады. Сен бұл бөлмеден  шыққан кейін, дәл осы кезеңге тап боласың. Алайда, бүгін ерекше күн. Бүгін христиандардың  жасырын жиналысы өтеді. Сенің міндетің – сол жасырын орынға жетіп, өзіннің бауырларың  және әпкелеріңмен «жасырын шіркеудегі» жиналысқа қатысу.  Сонымен қатар, саған күзетшілердің бірі келіп: "Сен римдіксің бе, әлде христиансың ба?"  деп сұрақ қоюы мүмкін. Егер сен «римдікпін» деп жауап берсең, олар сені босатады, ал егер  42 "христианмын" десең, олар сені зынданға апарады және сені арыстандарға тастағанша, сен  сонда отырасың. Өзіңді осындай қоғамда елестет. Сөйте тұрып, сен өз сеніміңді сақтап қалғың  келеді. Не істейсің? Сізге белгілі нәрсе (ал оларға ­ жоқ) ­ Жасырын орынның орналасқан жері (ол барлығын сыйғызатындай, біршама үлкен  болу керек) ­ Күзетшілердің кейбіреулері (бесеудің біреуі) христиан, егер сен өзіңнің христиан  екеніңді айтсаң, олар сені жіберіп қана қоймай, жасырын орынның қайда екенін  айтып  береді. ­ Сенімде тұрғандар және түрмеге түскендер (ойын басында), Қасиетті Рухтың сенгісіз  әрекетімен босатылатын болады (періштелер келеді және күзетшілерді ұстап,тұтқындарды  бостандыққа шығарады) ­  Ойынның соңында ұсталғандар, ол жақтан шыға алмайды, шұңқырда арыстандармен  бірге өледі (өзіңіз білетіндей, олар азап шегушілер болған). Басқа да аңғартпалар Әр 5 қатысушыға, кем дегенде бір күзетші болу керек. Жасырын кездесу орны, оны  алғашқы бес минутта тауып алмайтындай, жеткілікті түрде жақсы жасырылған болу тиіс.  Ойынға қатысушы жасырын орынды тауып алған кезде, басқа ойыншыларды әкелу үшін, ол  ЖЕРДЕН КЕТПЕУ КЕРЕК, себебі бұл өте қауіпті. Ойын алаңы неғұрлым үлкен болса,  соғұрлым жақсы болады. Қорытынды шығару Бұл ойынның ең маңызды бөлігі, сондықтанда оны ақылмен өткізу керек. Кейбір  балалар сенуден қалуы мүмкін, сондықтан ұжданы алдында азап шегеді. Кейбіреулер  олардың шындықты айтқысы келмегендерінде, жаман нәрсе жоқ деп ойлайды. Себебі олар  мақсатына (жеңу) жетті. Егерде, біреулер өз сенімдері үшін тұратын болса, олар шын  өмірде олармен не болатынынан қорқулары мүмкін. Қорытынды шығару  –  сіз үшін  балаларға шарасыз және қарама­қайшы жағдайларда, өз сенімдерінде нық тұру және  Құдайға толықтай сенудің қандай екенін түсіндіру мүмкіндігі.    43 НАЗВАНИЯ ОТРЯДОВ И РЕЧЕВКИ Отряд: Апельсин Девиз: Мы все дольки апельсина. Мы дружны и неделимы. Отряд: Адреналин Девиз: У нас в крови адреналин и наш отряд не победим! Отряд: Алые паруса Девиз: Ветер дует в паруса , юность верит а чудеса. Девиз: Плыви всегда, плыви везде и путь найдешь к своей мечте! Девиз: Вперед, заре навстречу, на алых парусах! Речевка: На корабле с парусами цвета зари, Сквозь бурю навстречу мечте плыви! Отряд: Альтаир Девиз: Когда освоим звездный мир, светить нам будет Альтаир! Отряд: Ангелочки Девиз: Мы такие ангелочки, не дадим поспать и ночки! Отряд: Банда Девиз: Мы отличная команда ­ называемся мы БАНДА! Отряд: Белки Девиз: А у нас девиз таков ­ Не пускать в дупло врагов! Отряд: Белиберда Девиз: Белиберда, белибердень, веселимся целый день! Отряд: Бесы Девиз: Не ходи по лесу, там гуляют бесы! Отряд: Беспредел Девиз: «Беспредел» ­ это круто! «Беспредел» ­ это класс! Мы живем совсем не худо, Вы соскучитесь без нас! Отряд: Бригантина Девиз: Нету скуки, нету тины на борту у "Бригантины" 44 Отряд: БРиЗ Девиз: Больше Романтики и Задора! Отряд: Будильник Девиз: Проснулся сам ­ буди другого! Отряд: Булавки Девиз: Не смотря на все проколы ­ наша жизнь полна приколов! Отряд: Весельчак Девиз: Смейся в день сто раз и больше: весельчак живет всех дольше! Отряд: Гроза (Туча) Девиз: Не смотри на гром и град, очень дружный наш отряд! Отряд: Данко Девиз: Гореть так ярко, как сердце Данко! Речевка: Возьми свое сердце, зажги его смело, Отдай его людям, чтоб вечно горело! Отряд: Девчата Девиз: Без девчат, как без воды, ­ ни туды и ни сюды! Отряд: Дельфин Девиз: Дельфин всегда плывет вперед и никогда не отстает. Песня:"Дельфин. Затихает в море шторм..." Отряд: 220 Вольт Девиз: Мы не можем без движенья, Мы всегда под напряженьем, Искру вашу распалим, Всех вокруг подзарядим. Девиз: Если надо что­то сбацать! Мы врубаем 220! Отряд: Динамит Девиз: Если лагерь наш гремит, это сделал Динамит! Девиз:Мы не рушим, не взрываем ­ Веселим и зажигаем! Девиз: Мы ребята (или спортсмены,) классные. Мы ­ взрывоопасные. Кто сегодня победит? Ну, конечно, «Динамит»! Отряд: Дружба (Дружные ребята) Девиз: Мы лучшие друзья, надежная команда, Нас победить нельзя, Бояться нас не надо. Девиз: Чем сильнее ветер, тем крепче дружба! Девиз: Дружить всегда, дружить везде, дружить на суше и в воде! Девиз: Дружба ­ сильнее всего: один за всех и все за одного! Отряд: «Crazy dance Девиз: Живем ­ разумно, творим ­ чудеса, Любим ­ безумно! Crazy? Да! Отряд: Кеды Девиз: Хоть в одном мы будем кеде, Все ­ равно придем к победе. Девиз: Даже если дырка в кеде, все равно бежим к победе! Девиз: Тем, кто в кедах возраст не помеха, Кеды, кеды вот залог успеха. Отряд: Кнопочки Девиз: Куда хотим ­ туда воткнемся. Чего хотим ­ того добьемся! Девиз: Не садись на кнопочку! А то уколешь попочку! Отряд: Колобок Девиз: Через море, через лес ­ Колобок везде пролез! Отряд: Комета 45 Девиз: У кометы есть девиз, некогда не падать в низ! Отряд: Короли Девиз: Мы короли своего королевства! Эта страна называется детство! Отряд: Котята Девиз: Задорные ребята, играем как котята! Отряд: Кристалл Девиз: Кем бы в жизни ты не стал, будь ты чистым, как кристалл! Отряд: Крутые Девиз: Крутые джинсы, крутые кроссовки, мы дети крутые, мы дети тусовки! Отряд: Крутые перцы Девиз: «Перцы» ­ это круто! «Перцы» ­ это класс! Не найдете в лагере Перцев круче нас! Отряд: Лесничий Девиз: Сосны, липы, голос птичий, охраняет нас лесничий!» Отряд: Лучики Девиз: Мы лучики веселые, яркие и клевые. Девиз: Мы хотим всегда светить, чтобы лучше было жить! Девиз: Солнце выйдет из­за тучек, победит команда "Лучик"! Отряд: ЛЮкС Девиз: Любите Юмор, как Сметану! Отряд: Максимум Девиз: Максимум ­ силы, максимум ­ смеха, так мы быстрее добьемся успеха! Если другой отряд впереди, Мы ему скажем: ну погоди! Отряд: Мега­пачи Девиз: Нагружают больше всех, Все равно нас ждет успех. Мы охотники удачи. Супер  племя «Мега­пачи»! Отряд: Монолит Девиз: У отряда "Монолит", дружба крепче чем гранит! Девиз: Наша дружба ­ монолит, и на том отряд стоит! Отряд: Мушкетеры Девиз: Только вперед, назад ­ ни шагу. За честь отряда поднимем шпагу! Отряд: Непоседы  Девиз: Непоседам нет покоя ­ даже спать умеем стоя! Отряд: НЛО Девиз: По всем галактикам летать, друзей в беде не оставлять. Отряд: Новое поколение Девиз: Не доволен — возражай, возражаешь — предлагай, Предлагаешь — делай, берись за дело смело! Отряд: Носопырки Девиз: Мы ребята­носопырки. Хочешь жить, сопи в две дырки!» Отряд: Ночной дозор Девиз: Днем смотри во все глаза. А ночью можешь спать. Ночной дозор спасет всегда,  Сразим любого мы врага! Девиз: Мы ваш отдых охраняем, Будет круто ­ обещаем! Отряд: Ну, погоди! Девиз: Если соперник наш впереди, мы ему скажем: "Ну, погоди!" Отряд: «Оба­на!» Девиз: Мы не панки, не шпана, мы ребята Оба­На. 46 Девиз: Без отряда ОБА­НА всему лагерю Хана. Девиз: «Оба­на!» — это чудо, «Оба­на!» — это класс, Мы живем совсем не худо, вы соскучитесь без нас». Отряд: Обжоры или Пончики Девиз: Съел сам, помоги другому. Девиз: Наш девиз известен всем: сколько надо ­ столько съем! Отряд: Одуванчики Девиз: Держаться вместе, чтоб не сдуло! Отряд: Омега Девиз: Лучше ярче блеснуть и быстрее сгореть, Чем всю жизнь бесполезно и медленно тлеть. Отряд: Орки Девиз: Мы рождены, чтоб эльфы стали пылью! Девиз: Ничего на свете лучше нету, чем поджарить эльфа как котлету! Отряд: Орлята Девиз: Орлят ничем не испугать, орлята учатся летать! ( Орлята учатся летать! С дивана прямо на кровать ) Девиз: Сильным крыльям ­ полет высокий!» Песня:"Орлята учатся летать" Отряд: Охотники за удачей Девиз: Нам нужна всегда удача, только так, а не иначе! Отряд: Пламя Девиз: Гореть, а не тлеть; быть, а не казаться! Отряд: Пираты. Девиз: Мы, пираты, молодцы – умные, спортивные! На все руки мастера и, конечно, сильные! Песня: "Бабушка пирата" Отряд: Позитив Девиз: Наш отряд ­ Позитив! Наш девиз ­ Позитив! Наш веселый коллектив Излучает позитив! Отряд: Поиск Девиз: Бороться и искать, найти и не сдаваться! Гореть, а не тлеть; быть, а не казаться! Отряд: Поколение «next»  Девиз: «Next» всегда вперед идет, Никогда не отстает, Торопит всех, кто позади, И не сбивается с пути! Отряд: Прометей Девиз: Зажечь огонь в сердцах людей сумеет только Прометей! Девиз: Зажжем огонь в сердцах людей, как это сделал Прометей! Отряд: Пчелка Девиз: Хоть пчелка и не велика, но велики ее дела! Отряд: Пупсы  Девиз: Пупсиков любят, пупсиков знают, пупсиков в лагере все обожают! Девиз: Дружба пупсов крепче кокоса. Отряд: Рваный кед Девиз: Мы хотя и рваный кед, но добьемся всех побед! Отряд: РИТМ Девиз: Романтики, Искатели, Творители, Мечтатели! Девиз: Решать! Искать! Творить! Мечтать! В ритме века быть человеком! 47 Отряд: Светлячки Девиз: Хоть свет наш мал и мы малы, Но мы дружны и тем сильны! Отряд: Cмайлик Девиз: Сонце світить ми дурієм, дощ іде ми фанатієм, від життя ми ловим кайф ­ все  чудово ітс май лайф! Девиз: Солнце светит ­ мы балдеем. Дождь идет ­ мы фанатеем. Мы от жизни ловим  кайф. Всё прекрасно ­ It's my life (итс май лайф) Отряд: "Созвездие" или "Звездочка" Девиз: Светят звёзды в вышине, в нашей маленькой стране, звёзды шлют нам свой  привет, дарят нам тепло и свет! Радость людям мы несем, Песни весело поем! Отряд: Солнышко Девиз: Сколько у солнышка ярких лучей, столько у нас забот и затей! Отряд: Спасатель Девиз: Наш девиз ­ четыре слова: тонешь сам ­ спасай другого! Отряд: Супергерои или Мореходы. Девиз: Не страшны нам штормы, бури. Мы герои по натуре. Отряд: Таланты Девиз: В землю не зароется то что можем мы! Отряд: Тинэйджеры Девиз: Мы ребята заводные, Наш девиз не падать вниз, И держаться за карниз! Отряд: Торнадо Девиз: Наезжать на нас не надо, Потому что мы торнадо! Отряд: Трубодуры Девиз: Только чокнутая дура не полюбит трубадура! Отряд: Чебурашка Девиз: Хоть Чебурашка ростом мал, но он добьется всех похвал! Отряд: Черепашки Девиз: Тише едешь ­ дальше будешь. Отряд: Улыбка Девиз: Жизнь без улыбки ошибка, да здравствует смех и улыбка! Девиз: Наш девиз всего три слова ­ улыбаться это клево! Отряд: Экстрим Девиз: «Экстрим» ­ это круто! «Экстрим» ­ это класс! «Экстрим» ­ это только для нас! Отряд: Экстрималы Девиз: Мы ребята экстрималы, нам одной победы мало, и на суше, и в воде, будем первыми везде. Отряд: Юнга Девиз: Юнга станет капитаном, надо только подрасти! Отряд: Юность Девиз: Мы самые юные, Самые смелые. Все говорят, А мы, делаем! Лагерные кричалки Рассказ "Пигалица" Отряд «Виктория» – «Лучший в истории наш отряд "Виктория"!» Отряд «Дьяволята» – «Мы дьяволята двадцать первого века!» Отряд «Искра» – «Каждый ­ искра, вместе ­ пламя!» Отряд «Карандаши» – «Мы все из одной коробки!» Отряд «Лягушата» – «Мы все из одного болота!» 48 Отряд «Орешек» – «Попробуй раскуси!» Отряд «Пингвинята» – «Только смелым покоряются моря!» Отряд «Робинзоны» – «Провались земля и небо, мы на кочке проживем!» Отряд «Русалочка» – «Наш девиз всегда такой: все мы за одно, всех соперников своих  за ноги ­ на дно!» Отряд «Совята» – «Совят ничем не испугать, совята учатся летать!» Отряд «Тельняшка» – «Нас мало, но мы ­ в тельняшках!» Отряд «ТВиКС» – «Тебе Весело ­ и Компании Смешно!» Отряд «Топтышки» – «Мы веселые топтышки, мы ребята­шалунишки!» Отряд «Чистюльки» – «Мыло, щетка и вода ­ наши верные друзья!» Отряд «Улыбка» – «От улыбки станет всем светлей!» Отряд «Юность» – «Родина скажет ­ надо, юность ответит ­ есть!» На зарядку: ­На зарядку выходи. ­На зарядку всех буди. ­ Все ребята говорят. ­ Физзарядка­ друг ребят! ­ Физкультурнечек ­ ребенок. ­ Набирайся­ка силенок. ­ Физзарядка по утрам Не во вред ­ на пользу нам  Левая, правая, бегая, плавая. Вырастем смелыми,  На солнце загорелыми. В столовую:  ­Раз, два. ­Мы не ели. ­Три, четыре. ­Есть хотим. ­Открывайте шире двери, А то повара съедим. Поварятами закусим,  А столовую раскусим. А директора в компот КРИЧАЛКИ 1. Тым­тыгыдым, тым­тыгыдым. Кто шагает дружно в ряд – Это первый наш отряд! Кто шагает дружно в ногу – Уступите нам дорогу! 2. Наш отряд реально красив: Мы – актив! Мы – креатив! Мы – позитив! 3. Yeah, yo! Yeah, yo! Мы в столовую (купаться, в наш корпус) идём! 4. Мы – не туса, мы – не банда! 49 Мы – отличная команда! 5. Раз, два, три – оле­оле­оле! Наш отряд самый лучший на Земле! 6. Спасибо нашим поварам, Что вкусный завтрак (супчик, полдник, ужин) дали нам! 7. Раз, два, три, четыре, пять! Мы готовы побеждать / Победили вас опять! 8. Тучи на небе, но это не беда – В лагере нашем здорово всегда! 9. (с разной интонацией) Море. А на море – суша. А на суше – пальма. А на пальме клоп сидит и видит… 10. Я люблю свою лошадку – Причешу ей хвостик гладко! Гребешком разглажу хвостик – И верхом поеду в гости. (и другие известные детские стихи) 50