Урок по родной литературе (5 класс)

Төрээн чогаал. 5 класс. Темазы: “Кижи болуру ­ чажындан”  (Басня дугайында быжыглаашкын кичээл). Башкынын ажыл­чорудулгазынын сорулгалары 1. Уругларны эки м зү­шынарга кижизидер: эки  база багай чорукту ылгап билиринге, бот­боттарынга дузалажып, эптиг­найыралдыг болурунга чаңчыктырар. Б лүктерге ажылдаарынга, бодалдарын, санал­ оналын дыңнажып билиринге  редир.  ɵɵ ɵ ɵ    2.   Басняларның   амыдырал­биле   холбаазын   тайылбырлаар,   персонажтарның   аажы­чаңында,   кылдыныгларында  м зүлүг, м зү чок чоруктарны тодарадырынга уругларга дузалаар.  ɵ ɵ    3. Медерелдиг номчулганы чедип алыр, харылзаалыг чугаазын сайзырадыр.  Кичээлдин хевири Быжыглаашкын кичээл. Эртем талазы­биле уругларнын Эртем талазы­биле туннелдери (предметные): басня дугайында билиин системажыдып, быжыглаар. чедип алыр туннелдери Эртемнер талазы­биле чедип алыр туннелдери (метапредметные): уругларнын дыл­домаан, сагынгыр­ тывынгыр чоруун сайзырадыр, сос курлавырын байыдар. Бот­тускайлан чедип алыр туннелдер (личностные): мозу­шынарлыг чорукка, чараш аажы­чанга уругларны хевирлээри. редилгениң   методтары     база Ɵɵ аргалары: Чуруктарны  тайылбырлаары,  мергежилгелер (таблицаны долдурары, айтырыгга харыылап, домактар чогаадыры),   аас­биле   харыы,   башкының   чугаазы,   эвристиктиг     беседа,     бот­боттарынга   айтырыг салчыры, б лүктер­биле база карточкалар­биле ажылдар.  ѳ Принциптер Дерилгези: Ооредилгенин, медерелдиинин, коргузуглуунун, теорияны практика­биле холбаарынын принциптери           Мультимедийлиг  проектор, презентация, б лүктерге үлээр таблицалар, чуруктар, смайликтер ɵ чураан карточкалар. Кол шингээдип алыр билиглер: Басня, жанр, сургаал, диригжидилге Кичээлдин планы: I. Организастыг кезээ. II. Катаптаашкын. 1. Аудиобижидилге. «Кажар диин» (Надежда Наксыл). 2. Беседа. 3. Карточкалар­биле ажыл. III. Онаалга хыналдазы. 1. Аянныг номчулга. Капитаннарга сос. IV. Быжыглаашкын. 1. Рефлексия. 2. Словарь­биле ажыл 3. Оюн «Кым билирил?» 4. Физминутка. 5. Эксперттернин ажылы. 6. Болуктерге ажыл. 7. Таблица­биле ажыл. V. Рефлексия. VI. Онаалга. VII. Демдектер салыры. Эксперттерге сос. Кичээлдин чорудуу (тургузуу) Кичээлдин  кезектери Башкынын ажыл­чорудулгазы Оореникчинин ажылы Чедип алыр туннелдер Организастыг кезээ ­ ­ Экии, уруглар! Кожа олурар эштери?ерже  ѳ к ргеш, хүлүмзүржүп, кичээлге эки  ажылдаарын күзеп каалы. Мен база силерни?­ биле ажылдаарынга белен мен.  Башкы­биле мендилежир, башкынын  айтылгаларын кууседир. Харылзаа тудуп, чугаалажып билири:  чугаалажырынын янзы­буру  хевирлерин билир, эштери­биле  болгаш улуг улус­биле чугаалажып  билири. ­ Богун кичээливис ажык хевирге эртер.  Болуктеп, демнежип ажылдаар сорулганы  боттарывыска салып алыылынар. Болук бурузу  аттарны боттарынга шилип алыр: 1б –  «Дииннер», 2б – «Номнар», 3б –  «Арзыланнар» Катаптаашкын 1. Аудиобижидилге «Кажар диин». 2. Аянныг номчулга. Капитаннарга сос.  1­ «Ном биле Портфель»; 2 ­ «Арзылан биле Пар»; 3­ авторларын адаар. 3. Беседа. ­Чуну дыннадывыс? ­ Чунун дугайында баснялар­дыр? ­Басня деп чул? 3. Карточкалар­биле ажыл. Басняларны шээжи­биле аянныг  чугаалаар. 3­ку болуктун уруглары басняларнын  авторларын адаар — Салчак Серен, Олег Сувакпит. ­Басня. ­Кажар чорук дугайында. 1. Басня дээрге... 2. Басня ­   3. Баснянын маадырлары 4. Баснянын ужур­дузазы Быжыглаашкын 1. Рефлексия: «Кузелдер таблозу» (слайд). 2. Кичээлдин ады­биле таныжылга: «Багын  чугаалаарга, бачыды арлыр». 2. Словарь­биле ажыл. Бачыт деп состу «Тыва дылдын тайылбырлыг  словарындан коор» 3. Оюн «Кым билирил?». Башкы болуктерге чуруктар улеп бээр. Оларны  самбырага аскаш, аттарын тывар. Анаа  хамаарышкан сургаалдарны улеп бээр. 4. Физминутка. Басняларнын маадырларын башкы слайдыга  коргузер. 5. Эксперттернин ажылы. 3 эксперт хыналда чорудар.  Уруглар кичээлде кылыр ажылдарын  кузелдеринге илередир. Шынап­ла, кижинин багай аажы­чанын  чугаалап бээрге, эттинип алыр аргалыг  болур. Ынчангаш бис багай  чаннарывыстан адырлып, эки­багайны  ылгап ооренир ужурлуг бис. Словарьдан состун утказын тыпкаш  номчуур. Чуруктарны самбырага аскаш, адаанга  адын, сургаалын азар. Толеп чок маадырларны коргузерге,  холун аткаар идер, толептиг  маадырларны коргузерге, холун  куспактаар. Сургаал состерни 3  болукке  номчуурга, басняларнын аттарын  тывар. 1) Кедизин­даа, шынарын­даа  херексевес кижилер турар «Арзылан  биле Пар». 2) Болбас тенек черле ындыг, бодун  мактаар «Ном биле Портфель». 3) Чазый чорук башка халдаар  «Теве». 6. Таблица­биле ажыл. Аажы­чан эки­ багай Кежээ чалгаа мактаныр таваар чазый угаанныг  мен …. билип алдым.  1. Б гүнѳ 2. Э? ­не сонуургаан чүүлдерим…  3. Билбээн чүүлдерим…  4. Ам­даа билип алыксап турар  чүүлдерим…  Болук бурузу туннел таблицаны долдурар. Рефлексия Рефлексияны чорудар Онаалга Проект «Амгы уенин баснязы». 1 болук — басня  бижикчилери, 2 болук — чурукчулар, 3 болук —  актерлар. Демдектер салыры Эксперттерге сос