Ыбырай Алтынсарин

Өмірбаяны Ол 1931 ж. 9-шы ақпанда Алматы облысы, қазіргі Райымбек (бұрынғы Нарынқол) ауданының Қарасаз ауылында дүниеге келген. Ақынның туған күні жөнінде екі түрлі ақпарат бар. Алайда, құжаттар бойынша ақынның туған күні ақпанның 9-нда тойланады. Екінші ақпарат: ақынның анасы Нағиман апа былай деген: «Мұқағалиым 1931 жылы наурыз айының 8-інде дүниеге келген болатын. Жаңылысуым мүмкін емес. Себебі балам мынау фәнидің есігін ашқаннан біраз уақыт кейін Наурыз тойы болады, наурыз көже жасаймыз деп күтіп отырғанбыз.» Мұқағали Мақатаев атындағы әдеби сыйлықтың лауреаты Оразақын Асқарақынның екінші туған күніне байланысты мынадай сөз айтады: «Ал құжат бойынша Мұқағали 9 ақпанда дүниеге келген. Бұл куәлікті ақын ес білген кезде сол кездегі сайлау науқанына байланысты өзі жаздырып алған екен».[1] Азан шақырып қойылған аты - Мұхаммедқали.[2] Әкесі қарапайым шаруашы:колхозда сушы, шалғышы болып істеген. Мұқағали үйдің тұңғышы болған, оның артынан бір қыз және үш ұл туған. Ақынның қарындасы мен алғашқы інісі ерте көз жұмған. Соңғыларының есімдері - Тоқтарбай мен Көрпеш. Қазақ дәстүрі бойынша үйдің алғашқы баласы ата-әжесінен тәрбие алуы тиіс, сондықтан Мұқағали әжесі Тиынның қолында өсіп, анасын жеңгесіндей қабылдайды. Балалық шағы соғыспен қатар өткендіктен, ақын тағдырдың ащы дәмін ерте татады("Неңді сенің аңсаймын,бала шағым?"). Мұқағалидің әкесі 1941ж Калиниград майданында қаза табады.[2]слаид

Ыбырай Алтынсарин

Ыбырай Алтынсарин 1841 – 1889

Ыбырай Алтынсарин

Өмірбаяны: Туған жері: Қостанай облысы, Затабол ауданы Шын аты: Ибраһим Атасы: Балғожа Мектепте ол алғаш татар тілінде оқиды Кейін орыс тілінде аяқтайды Жеті жылдық мектепті бітіреді Балаларға арнап мектептер ашады Қыздар үшін де мектептер ашады

Ыбырай Алтынсарин

Отбасы: Жұбайы: Айғаным Балалары: Абдолла, Әбдірахман,Шарипа. Әбдірахман мен Шарипа жас кезінде қайтыс болған. Абдолланның Нағима атты қызы – Ыбырай Алтынсариннің жалғыз немере қызы.

Ыбырай Алтынсарин

Алтынсариннің қызметі мен өмірі туралы даталар: 1850 – 1857 жылдар арасында Орынбордағы орыс мектебінде оқиды; 1857 – 1864 Орынборда тілмаштық қызмет атқарған; шығарды; 1879 Орыс әріпімен қазақ әліппесін; 1880 – 1889– Оқу хрестоматияларын бастырып 1888 – Алтынсариннің ұсынысы бойынша мұғалімдер мектебі ашылды. 1976жылы – Алтынсариннің Арқалық қаласында мемориалдық педагогикалық мұражайы ашылды.

Ыбырай Алтынсарин

Балғожа би Үміт еткен көзімнің нұры – балам, Жаныңа жәрдем берсін хақ тағалам. Атаң мұнда анаң мен есен – аман, Сүйіп сәлем жазады бүгін саған. Балқожа

Ыбырай Алтынсарин

Ыбырай Алтынсарин Дарынды педагог Жазушы Ақын Аудармашы Өз халқын сүйген патриот адам Көрнекті ғалым Ағартушы “Қазақ хрестоматиясы” атты оқулығының авторы Этнограф Фольклоршы Қоғам қайраткер Балалар әдебиетінің атасы

Ыбырай Алтынсарин

Ыбырай Бір аллаға сыйынып, Кел, балалар, оқылық! Оқығанды көңілге Ықыласпен тоқылық! Оқысаңдар, балалар, Шамнан шырақ жағылар. Тілегенің алдыңнан Іздемей – ақ табылар.  Ыбырай

Ыбырай Алтынсарин

Ыбырай Алтынсариннің өлеңдері мен шығармалары Өлеңдері: “Кел,, балалар, оқылық”, “Өнер – білім бар жұрттар”, “Өзен”, “Жаз”,  “Әй, жігіттер”, “Залым төреге” т.б. Әңгімелері: “Ағаш үй мен киіз үй”, “Қыпшақ Сейітқұл”, “Асан мен Үсен” т.б.

Ыбырай Алтынсарин

Ыбырай өлеңдерінің негізгі идеясы Әңгімелерін идеясы, еңбекті сүю, қадірлеу, жақсы мінез- құлыққа бағыттау, халқын сүю махаббат- мейірім перзенттік парыз, т.б. Араз бол, кедей болсаң, ұрлықпенен, Кете бар, кессе басың, шыңдықпенен. Қорек тал бейнеттен де, тәңірім жәрдем, Телмірме бір адамға мұңдықпенен. Әй, жігіттер, үлгі алмаңыз Азған елдің ішінен Алыс- алыс қашыңыздар Зияндасты кісіден. Жақсыны көзден салмаңыздар, Жақсыдан қапыл қалмаңыздар…

Ыбырай Алтынсарин

Ыбырай шығармаларының биік шыңы Ыбырай Алтынсариннің жемісті еңбек етіп, едәуір жақсы шығармалар қалдырған саласының бірі проза жанры болды. Оның » Бай баласы мен жарлы баласы», «Қыпшақ Сейітқұл», «Киіз үй мен ағаш үй», «Надандық», «Лұқпан хакім», т.б. бірсыпыра шығармалары қоғамдық өмірдің әр алуан жақтарын суреттеуге арналған. Бұл еңбектерінде жазушы өз дәуірінің елеулі мәселелерін көтере отырып, еңбекші халықтың қоғамдық санасын оятуды, тәрбиелеуді мақсат етеді. «Бай баласы мен жарлы баласы» — Ыбырай шығармаларының биік шыңы.

Ыбырай Алтынсарин

Ыбырай аудармашы И. А. Крыловтың Л. Н. Толстойдың И. Паульсон К. Д. Ушинскийдің әңгімелерін қазақ тіліне аударды

Ыбырай Алтынсарин

Ыбырай Алтынсарин туралы Драматург М. Ақынжанов “Ыбырай Алтынсарин” деген пьеса жазды. Ыбырай Алтынсарин туралы ақын Ғ. Қайырбеков “Дала қоңырауы” атты поэма жазды.

Ыбырай Алтынсарин

Ыбырай Алтынсарин есімімен Қостанай қаласында оған ескерткіш орнатылды. Республикадағы педагогика ғылыми-зерттеу институты Ы.Алтынсарин есімімен аталады. Ыбырай есімі берілген аудан, ауылдар, оқу оырндары, көшелер, жер атаулары Қазақстанның түкпір-түкпірінде кездеседі.

Ыбырай Алтынсарин

Ыбырай Алтынсаринның қазақ әдебиеті тарихындағы орны. Көрнекті әдебиетші ғалым Қ.Жұмалиев өзінің «ХҮІІІ- ХІХ ғасырлардағы қазақ әдебиеті» деген ғылыми – зерттеу еңбегінде педагог- жазушыға: ХІХ ғасырда қазақ даласынан шығып, орыс, Европа мәдениетіне қолы жеткен оқымысты, халық ағартушылар дәрежесіне көтерілген әрі педагог, әрі ақын- жазушы Ыбырай Алтынсаринның өз халқының келешегі үшін істеген еңбегі зор,»- деп баға береді. Оның еңбектері жан-жақты зерттеліп, ондаған ғылыми – зерттеу еңбектер жазылған,докторлық, кандидаттық диссертациялар қорғалды. Өзінің өнегелі өмірі, тынымсыз ізденісі, жан- жақты таланты арқылы танылған Ыбырай Алтынсарин шығармаларының қазақ әдебиеті тарихында алатын орны орасан зор.

Ыбырай Алтынсарин

Ескерткіш

Ыбырай Алтынсарин

Қорытынды Ыбырай Алтынсариннің жұмысы жастарды үш тілді игеруге, сауатты және жоғары білікті маман болуға шақыратын елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың үндеуімен үлеседі. Ыбырай Алтынсарин — нағыз халықшыл жазушы, өмір шындығын озық идея тұрғысынан таныта білген кемеңгер суреткер, аса қажырлы қоғам қайраткері, заманының ең маңызды мәселесін көтеріп, жыр төккен азамат ақын, жаңашыл жазушы, сол жаңаның тынымсыз жаршысы. Өз бойындағы қуатын халық мақсаты үшін аямай жұмсаған адал жанды азамат.

Ыбырай Алтынсарин

Ақылбек Шаяхметов Алтынсарин – қазақтың жарық шамы, Ойлағаны аяулы халық қамы. Жап-жасыл жайқалатын жапырағы, Алтынсарин – елімнің алтын бағы. Алтынсарин- мазмұнды өмір әні, Үлгі болып алдыңнан жолығады. Шырт ұйқыдан оятқан бабамызды Алтынсарин – даланың қоңырауы.

Ыбырай Алтынсарин

Ақылбек Шаяхметов Алтынсарин – ел үшін соққан жүрек, Сезіп оның дүрсілін шаттанды көп. Қалың қардың жібіткен мұз денесін Алтынсарин – аңқылдақ алтын күрек. Денесі оның Тобылдың жағасында, Мүсіні тұр Қостанай қаласында. Ыбырай бұлағының мөлдір суы Шүпілдейді білімнің шарасында.

Ыбырай Алтынсарин

Ақылбек Шаяхметов Сол сумен егін егіп, мал суардық, Жыр жазып, дала жайлы ән шығардық. Сол сумен қаталаған шөлді басып, Шығып тұр қазағымның дауысы анық. Сол судан мейірі қанып барлық халық, Өмірден өз орынын тапқаны анық. Алтынсарин – ұлы ұстаз ұлағатты, Алтынсарин – ұлтыма ұлы жарық.

Материалы на данной страницы взяты из открытых истончиков либо размещены пользователем в соответствии с договором-офертой сайта. Вы можете сообщить о нарушении.

10.02.2017