Ғылыми жоба

Ағылшын тілі сабағында ойын элементтерін қолданудың тиімділігі «Ересек адамдардың ісі, жұмысы,қызметі сияқты ойын да бала өмірінде  маңызды болып саналады. Бала ойында қандай болса,  өскенде жұмыста да сондай адам болады». А.С. Макаренко Ағылшын тілі – қазақ елін әлемге танытатын, әлемдік деңгейге шығаратын тіл. Сол себепті ағылшын тілін үйренудің маңызы зор. Ағылшын тілін оқытуда  ойын түрлерін қолдану оқушының тілді үйренуге деген ынтасын арттырады.  Ағылшын тілін үйрету кезінде ойын элементтерін пайдалану оқушының шет  тіліне деген қызығушылығын арттырып, жаңа тақырыпты жақсы түсінуге әсер  етеді. Ойын арқылы балалар ағылшын тілінде жеңіл қарым­қатынас жасай  алады және ойын кезінде оқушылар шаршағандығын сезбей, әсерлене, қызыға  отырып ағылшын тілін тез үйренеді. Егерде мұғалім ойынды тек балалардың көңілін көтеру, демалдыру үшін  ойнатса, онда пайда болмайды. Ойын белгілі бір білім беруді мақсат етіп  ойналған кезде ғана нәтижелі болады. Ойын дегеніміз: 1. 2. 3. балалардың қарым­қатынас саласындағы маңызды іс –әрекеті; қызықтыра отырып үйрету; әр түрлі жастағы оқушылардың даму іс­әрекеттерінің өз бетінше жұмыс  жасау түрі; баланың психикасын, ой­өрісін дамыту. 4. Ағылшын тілі сабағында әрбір оқушының сабаққа белсенді қатысуының,  ауызекі сөйлеуге құлшындыратын, ағылшын тілін оқып үйренуге талпынысы  мен қызығушылығын арттыратын әдіс­тәсілдер түрі ерекше орын алады. Бұл  міндеттерді сабақта оқытудың ойын әдістерінің көмегімен шешуге болады.  Алайда, ойын әрекетін қандай мақсатта қолдануға болады? Қандай деңгейде?  Сабақтың қай кезеңінде? Қай кезде жақсы нәтиже береді? деген сұрақтар  әрбір мұғалімді толғандыратыны сөзсіз. Ойынды мынадай мақсаттар қойып пайдалану керек: алфавитті және  лексиканы меңгерту, қарым­қатынас жасай алуға үйрету, тілдік  материалдарды есте сақтау, белгілі бір тілдік білімді дамыту, қажетті  психикалық қызметтер мен қабілеттілікті дамыту, білім беру. Сондай­ақ,  ойын арқылы қызықсыз тақырыптарды жеңіл, оңай меңгертуге болады. Ағылшын тілінде жұмбақтар, сөзжұмбақтар, лото, лингвистикалық ойындар,  бөлмедегі жиһаздарды орнына қою, дүкендерді аралау, телефонмен сөйлесу,  т.б. түрінде де ойналады. Ойынның түрлері: лексикалық, орфографиялық, дидактикалық және  грамматикалық, рөлдік болып табылады. Сонымен қатар, ағылшын тілінде  сөйлеуге және жазуға үйрететін арнайы ойындар да болады. Ойынды сабақтың әр кезеңінде пайдалануға болады. Мысалы, ұйымдастыру  бөлімі кезінде фонетикалық рифмовка алуға болады. Жарыс түрінде «Let’s draw a Rainbow!»ойыны. өткізсеңіз (Кім өлеңді бірінші жаттайды?), оқушылар өлеңді жарыса отырып  қалай жаттап алғандарын байқамай қалады. Ағылшын тілі сабағында қолданылатын ойындар: 1. Мақсаты: түстерді үйрету. Ойынға қажет құралдар:түрлі –түсті қарандаштар, кемпірқосақ салынған  сурет. Ойын барысы: біріншіден мұғалім кемпірқосақ салынған суретті тақтаға  іледі. Оқушылар 7 түрлі қарандашты партаның үстіне қояды. Мұғалім: This is a rainbow. I can see red colour(суретті көрсетеді, балалар сол  түсті қарандашты көтереді), orange colour, yellow colour, green colour, blue  colour, dark blue colour, violet colour. The rainbow is colourful. It’s beautiful.  Let’s draw a rainbow! Сосын мұғалім балаларға кемпірқосақтағы түстерді реттілігімен есте сақтап  алуларына уақыт береді де, суретті тақтадан алып тастайды. Балалар кемпірқосақты салып болғаннан кейін, мұғалім суретті тақтаға іледі.  Балалар өз суреттерімен салыстырады. Суреттер салынып, салыстырылғаннан  кейін, мұғалім кемпірқосақтың түстерін көрсете отырып сұрайды. What colour is it? Балалар сұраққа жауап береді. Ойынның ұзақтығы: 7­10 минут. 2. «At the Zoo» ойыны. Мақсаты:can  Ойынға қажет құралдар: әр түрлі партаға қойылған ойыншық аңдар. Ойын барысы: оқушылардың біреуі – экскурсовод, қалғандары жануарлар  саябағына келушілер. Мысалы, балалар аюдың қасына барады. Экскурсовод: This is a bear. It can run and jump. It can swim and climb trees but  it can’t fly. Келушілер: Can it hop? Экскурсовод:No, it can’t. Cосын басқа оқушы экскурсовод болады да, ойын ары қарай жалғасады. Ойынның ұзақтығы: 7­10 минут. 3. Жазуға үйрету ойыны. Мұғалім тақтаға қандай да бір сөзді жазады, мысалы:schoolchildren. Осы  сөздегі әріптерден сөз құрастыруы керек. Мәселен: schoolchildren: he, she,  side, shoe, nose, ill, red, doll, line, child, school және т.б. Қай топ көп сөз құраса, сол топ жеңіске жетеді. 4. «Whose birthday is today?» ойыны.Мұғалім оқушыларға “One of you has a  birthday today. Guess who she is”. Оқушылар: What colour is her hear? What colour are her eyes? What is her nose like? What is she wearing?   модальді етістігінің қолданылуын үйрету. What is her hobby? – деген сұрақтарға жауап бере отырып, оқушылар кімнің  туған күні екенін табу керек. Бұл ойын оқушыларды ағылшын тілінде  сөйлеуге үйретеді. Тиімді қолдана білген ойын арқылы білім беру сапасын арттыруға болады: оқушылардың сабаққа қызығушылығы артады; қиын грамматиканы оңай, әрі қызықты етіп түсіндіруге болады; оқушы белсенділігі артады; материалды меңгеруге түрткі болады.     Қорыта келгенде, ойын әрекетінсіз ағылшын тілі лексикасын оқушының есінде қалдыру тиімділігі аз және ақыл ой күшін көп қажет етеді. Оқу үрдісіне  енгізілген ойын ағылшын тілі сабағында оқутыдың бір түрі ретінде қызықты,  жеңіл және жанды болуы керек. Ойын оқу үрдісін жеңілдететінін ескеру  қажет. Оқытушының сабаққа қойған мақсатына, міндетіне, шартына  байланысты ойын түрі өзгертіліп отырылуы қажет. Ағылшын тілі сабағында ойын элементтерін пайдалану тиімділігі  Опубликовано в рубрике Статьи  Сентябрь 1st, 2017   admin оқушы өз бетімен жұмыс істеу үйренеді; сөздік қоры молайады; зейін қалыптасады; ойын арқылы диалогтік оқыту дамиды; өзін­өзіне сенімділік арттады; Тусутаева Динара Кадыровна   Мақсаты: Ойын түрлері арқылы оқушылардың сөйлеу, ойлау, жазу  іскерлігін дамыту. Шет тілін үйренуге деген ынталарын арттыру. Қарым­ қатынас барысында өзін еркін ұстауға тәрбиелеу. Міндеттері:      «Адам ұрпағымен мың жасайды»­ дейді халқымыз. Ұрпақ жалғастығымен  адамзат баласы мың емес миллиондаған жылдар жасап келеді. Жақсылыққа  бастайтын жарық жұлдыз — оқу. Қазіргі мектеп мұғалімдердің алдында  тұрған басты міндет – оқушылардың шығармашылық білім дағдыларын  қалыптастыру, өз ұрпағын өнегелі, өнерлі, еңбексүйгіш, абзал азамат болып  өсуі үшін педагогикасының негізгі мақсатын әрбір ұстаздын міндеті болып  табылады. Білім беру стандарты бойынша «Ағылшын тілі» пәнінің мақсаты –  тұлғалық бағдарланғаны, қызметтік және қатысымдық­ когнитивтік  келістердің үйлесіміне сүйеніп іріктелген оқытудың мазмұны және оны оқыту  жүйесін ұйымдастыру арқылы шешілетін оқушылардың қатысымдық  біліктілігін қалыптастыру болып табылады 12 жылдық білім берудегі экперимент сыныптарда ағылышын тілі ерте  оқытып жүргізіледі. Ерте  жастан шетел тілін оқыту оқушылардың  коммуникативті даму біліктілігін, қызығушылығын ұйымдастыруға мұмкіндік  береді. Жалпы ағылшын тілін 8 жастан бастағаны дұрыс. Балалардың ойлау іс­әрекеті мектептке дейінгі ойлау тәрізді, сондықтан оқыту процесінде көрнекіліктерді  көп пайдалануды, абстактілі тілдік ұғымдарды еңгізуді талап етеді. Сабақта  өтілген жаңа сөздердің мағыналарын, оқылуын, сөйлеуге қолданылуын келесі  сабаққа дейін ұмытып қалатын болғандықтан, сабақты есте қалдыратындай  қызықты етіп өткізу қажет. Бұл бір жағынан оқушылардың жас  ерекшеліктерімен де байланысты. Бастауыш сынып оқушыларына көңілсіздік  әкелетін жаттығуларды ойын түрінде жасағанда, бұл жаттығулар басқаша әсер қалдырып, олардың қызығушылығын тудырады, естерінде сақталады. Сабаққа қызығушылықты көтеру үшін сабақтың басында міндетті түрде  мотивация жасау қажет. Оқушылардың есте сақтау қабілеттерің тұрақсыздығын ескеріп, оқытуды СТО технологиямен жүргізуді және ойын түрлерін қолдану жөн көремін. Сабақта  СТО технологияны қолданамын. Оқушының шаршауын сейілтіп, қызығушылығын арттыратын тек ойын  элементтері болып саналады. Ойын оқушыны бірігіп жұмыс істеуге бағыт  береді, іздендіруге дағдыны қалыптастыруға мүмкіндік тұғызады.   Ағылшын тілін оқытуда ойын түрлерін мынадай мақсаттарда қолдану тиімді:      Алфавитті дұрыс меңгеру; Орфографияны дұрыс оқыту; Дұрыс оқу дағдысын қалыптастыру; Лексиканы меңгеру; Оқушының ойын дамыту, дұрыс жазу, дұрыс айту, білу дағдыларын  қалыптастыру; Ойын дегеніміз — жас ерекшелікке қарамайтын, адамның көңіл­күйін  көтеретін, ойландыратын үрдіс. Ойын — төзімділікті, алғырттықты,  тапқырлықты, ұқыптылықты, ізденіпаздықты, іскерлікті, дүниетаным өрісінің  көлемділігінің, көп білуді, сондай­ақ, басқа да толып жатқан сапалылық  қасиеттердің қалыптастыруға үлкен мүмкіндігі бар педагогикалық, тиімді  әдістерінің бipi. Ойындар баланың тапқырлығын, байқағыштығын, зейінділігін  арттырумен қатар, epiк сезім түрлерін де дамытады. Ойын түрлері көп. Соның ішінде бастауыш және орта буын сыныптарда пайдаланатын: ойын­сабақ,  ойын­жаттығу, сергіту ойындары, дидактикалық мақсаттағы ойындар, сөздік  ойындар, логикалық ойындар т.б. Осылардың ішінде дидактикалық Ойынның өтілген сабақтарының мазмұны мен тақырыбына сай болуы. ойынға берілген уақытты нақты белгілеу. Ойынның ойналу түрі топ болын ойнау. Ойынға қажетті материалдарың түгел дайындалып қойылуы. Қолданылған сөздер, сөз тіркестері, өлең таңдау. Ойындардың өту барысының жоспарын жасау. мақсаттағы ойындардың оқыту үрдісінде оқушылардың коммуникативтік  құзіреттіліктерін дамытуда үлесі зор болып табылады. Таңдап алынған ойындар оқушылардың сөз байлығына, тіл қорына сай болу  керек. Мұғалім кез келген ойынды өткізу үшін алдын­ала жоспар құрып алыу  керек. Сонымен бірге мұғалім ойынға қойылатын төмендегі әдістемелік  талаптарын біліп орындауы тиіс. Ол әдістемелік тұрғыдан алғанда мынадай  бөліктерден тұрады: 1. 2. 3. 4. 5. 6.   І. “In — out” әдісі арқылы жаңа сөздерді бекіту қолданғаны тиімді   Тақырып: «Жыл мезгілдері», “Season”                            Summer       Мұғалім жаңа сөздерді оқиды, оқушылар Summer  тақырыпқа байланысты  сөздерді І кестеге жазады, Winter тақырыпқа  байланысты ІІ кестеге жазады.  Жүппен және топпен талдайды ортаға салады.   ІІ. “Comb” ойыны бойынша сөзжасам “KAZAKHSTAN” p p l e   ІІІ. «Төрт жол өлең» әдісі. Тақырып: “School” 1. 2. 3. 4. 5. Келесі ойындармен таңыстырғым келеді.                                  Winter   1 Зат есім 2 етістік 3 сын есім сөйлем (4 сөз) синоним. Алфавиттік ойындар: «I know many English letters», «Мен ағылшын сөздерін көп білемін» барлық оқушылар ойында қатысады. Доп арқылы оқушы барлық  ағылышын тілінде білетін сөздерді айтады.  Келесі ойын «Әріпті есте сақта»,  «One, two, three, letter B come to me», Сан есімді өткен кезде, немесе қайталау  сабақтарда «Лото» ойыныды өткізуге дұрыс болады. «Кім не жақсы көреді?»  ойында барлық оқушылар қатысады. Жүргізуші ортада жүреді қалған  оқушылар кім не жақсы көретін айтады. Мысалы: I like to eat cheese, I like to  eat an apple. Жүргізуші:  Nina likes to eat cheese, Omar likes to eat an apple.  «Келесі оқушы» оқушылар шенберге отырады. Қызыл және жасыл кубик  дайындалады. Музыка қосылған кезде кубикті бір­біріне береді, музыка  тоқталған кезде кімнін қолында қызыл кубик сурақ қояды, кімнін қолында  жасыл кубик сураққа жауап береді. «Сөздерді дұрыс жаз» ойыны. Ойынға қажетті материалдар: тақтаға 2 сөз жазылады: bank, swim. Әр әріптін  арасында бос орын қалдырады,  кімде­кім сөзді көп тауып жазса, сол жеңген  болып саналады. І команда – bank, ball, apple, not, kettle. ІІ команда – swim, son, well, in, mother. Қазіргі мектептегі ақпараттық құралдарды жетік меңгеру, Power Point, Active  Studio бағдарламаларымен жұмыс істеп қана қоймай үнемі интернет  жүйесіндегі жаңалықтар мен өзгерістерді өзінің кәсіби шеберлігіне қолдана  білу, білім кеңістігін кеңейту, ашу бағытындағы өзгерістер мен әлемдік білім  беру кеңістігіне кіруге талпыну. Соңғы кезде уақыт көрсетіп отырғандай,  мұғаліммен салыстырғанда оқушыда көп ақпарат болатыны кейінгі  көрсетілген тәжірибелер дәлелдеп отыр. Қазіргі кезде адамның кәсіби  шеберлігіне, білім өрісіне, зиялылық және танымдылық деңгейіне өмірдің өзі  биік талаптар қойып отыр. Сондықтан әрбір мұғалім өз қызметіне ақпараттық  технологияны пайдалана білуі кажет. Бұл мәселе білім беруді  ақпаратттындырудың қажетті шартына айналып отыр. Осы мақсатпен  дидактикалық ойындарды оқушыларды Active Studioмен сабақтарымда  суреттерді сәйкестендіру, суретін салу, керекті суретті орнына қою сияқты  ойындары оқушы білімін дамытуға қолданамын, және де суреттер арқылы есте сақтау қабілеттері де дамуына септігін тигізеді. Сабақ барысында оқушының тілін дамытатындай, коммуникативтік  құзыреттілігін қалыптастыратындай ойындарды қолданамын. Олар: «доппен  ойыны» — балалар допты бір­біріне лақтырып тез заттың атын немесе түсін,  яғни жалғастыру керек. «Сұрақ қой» ойынында үстелдің үстінде бірнеше  заттар жатады, оқушылар әр затқа сұрақ қою керек, «Затты тап» ойынында  мұғалім әлдебір затты газетпен жауып, сұрақтар қою барысында оқушылар ол  не зат екенін шешу керек, «Сөз құра» — суретке қарап атын атау және осы сөздің бірінші әрпіне сөз құрау керек, «Дым білмес» ойынында дым білмес  тақтадағы сөзді немесе карташадағы санды дұрыс оқымайды, мысалы: мұғалім 20 санын көрсетеді, ал дым білмес It’s twelve десе, сынып түзетіп No, it’s  twenty деп жауап беру керек, «Түсті ата» ойынында мұғалім қызыл түсті  карташаны көрсетіп « What colour is it ?” балалар  It’s red деп жауап береді .  Әр ойын сабақ мақсатына сай қолданыс табады. Бұл ойындар оқушының  сөйлеу тілін жаттықтырады, яғни коммуникативтік құзіреттілікті арттырады. Қимылдары дамуымен қатар ойын барысында өлең, тақпақ жаттайды, мысалы: «colours”, “friends”, “ school”, “family” . Сонымен қатар оқушы құзыреттіліктерін дамытатындай рольдік, сюжеттік  ойындарға үлкен мән беремін. Ойын үстінде бала сұранысы мен мұғалім  тапсырмасы өзара ұштасады. Мысалы: «Our house» ойыны. Топ өздері  тұрғысы келетін үйдің сұлбасын сызады немесе суретін салады. Одан кейін  осы үйді салу үшін материалдарды анықтап алады. Осылайша ойын өмірмен  байланыста болып, оқушы құзыреттілігін дамытуға септігін тигізеді. Бастауышта ағылшын тілін оқытып үйретудегі басты мәселе бүлдіршіндерді  пәнге деген қызығушылығынан басталады.  Ол үшін олардың жас  ерекшеліктеріне сай оқу кабинеті жабдықталуы қажет. Қабинетте не болуы қажет: 1. 2. Жеке­ жеке кесілген қалтаға салынатын алфавит. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.   Балалар ағылышын тілін тек қана мектепте, пән мұғалімінен ғана естіп оқып  білуге мүмкіндігі бар. Сынып оқушыларынын арасында әртүрлі отбасынан  келген, қабылдау қабілеті әр түрлі және деңсаулығы мен баланын жеке  басынан психологиясын да жете білу қажет. Тәжірибелер жинақтала келе жаңадан жаңа туындайтын сияқты. Америкалық  ұстаз Линданың «Оқытудың бұрынғы әдіс — тәсілдері –бүгінгі әдістеріміздің  ата –анасы » дегеніндей, жаңа технологияларды меңгеру – бүгінгі күннің  өзекті мәселесі. Қай сатыда болсын, оқытудың технологияларын таңдап алу және оларды  жүйелеу бойынша орта және жоғары сатыда қолданылатын технологияларды  төмендегідей етіп топтастыруға болады. Дәстүрлі түрде білім беретін  Магнит тақтасы. Әр­түрлі үй жинақтары, ойыншықтар, жануарлар мүсіндері. Түрлі заттардың жеке суреттері. Кестелер, стендтер. Құыршақ олардың киімдері. Магнитафон. Түрлі ойындар ойнайтын маскалар, сандар. Әдемі ашық түсті әріптер (алфавит) – стенді. технологиялар бойынша: — Деңгейлеп оқыту технологиясы; — Модульдеп оқыту технологиясы; Дамыта отырып оқыту технологиясы бойынша: Сыни ойлауды жетілдіру технологиясы; Іскерлік ойын технологиясы; Қабілетті оқушылармен жұмыс технологиясы. Педагогикалық технологияның қажеттілік, үнемділік, жобалау, бүтіндік,  меңгерушілік, түзетушілік, көру, алгоритмділік, мақсатты білім беру деген  ұғымдарды өз ауқымына сыйдырады. Оқушыға жалпы бірдей қалыптасқан, дәстүрлі әдістермен әлемдік деңгейдегі  озық технологияларды салыстыра, байланыстыра, өмір тәжірибесіне  ұштастыра отырып білім беру, білімге дұрыс бағыттай білуге үйрету — әрбір  оқытушының  міндеті. Ағылшын тілі сабақтарында оқушылардың білім –біліктілік, танымдық,  коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыруда ойын элементтерін  қолданудың маңызы зор. Сабақ үрдісінде оқушыларға ойынның мақсаты мен  талаптары, ережесі толық түсінікті болуы өте маңызды рөл атқарады. Ойын  әдісі арқылы оқыту олардың, пәнге деген қызығуын арттырамыз, өз ойын,  пікірін, көзқарасын білдіруге, екінші бір адамның жауабын тыңдап, оны  толықтыруға, жетістіктері мен кемшіліктерін айта білуге жаттығады. Жақсы  құрастырылған және де үздік әдіспен ұйымдастырылған ойын практикалық,  тәрбиелік және дамытушылық жағынан оқыту тәсілі болып табылады. Ойынға  қойылатын талаптар қандай болмақ деген сұраққа төмендегі сызба негізінде  жауап беруге болады.   Қазіргі таңда ағылшын тілін білу – заман талабы. Мектеп жоспарында  ағылышн тілі пәні бойынша бастауыш сыныптарда апталық ұйымдастыру  жақсы жолға қойылылып келеді. Сыныптан тыс іс шара түрлі мазмұнда  түрлендіріледі. Оқушылардың білім сапасын жақсарту мақсатында олардың  грамматикалық білімін дамытуға көп көніл бөлінеді. Ағылшын тілі  апталығының мақсаты оқушылардың пәнге қызығушылығың арттыру.  Оқушылырды сыныптан тыс кезінде шамадан көп жұмыстырды меңгеру үшін  алдын ала дайындау. Оқушыларға өлең, тақпақ, мақал­мәтел, сахналық  қойылымдарды жаттайды. Және де ең жақсы шыққан газеттерге, ең жақсы  салынған суреттерге конкурс жарияланады. Бастауыш кабинеттерде апталық  өтү барысын тексеріп отырған арнайы жоғары сыныптардан шығармашылық  топ жұмыс істейді. Сонымен қоса апталық өту кезінде мүмкіндігінше  ағылшын тілінде сөйлеуге талап ету. Тіл үйренудің негізі бастауыш сыныптан  басталатын болғандықтан, осы кезенде оқыту жүйесін, әдісін, жаңа Әр оқушының шығармашылығы артады; Жылдам жұмыс істеуге дағдыланады; Оқушының жеке қабілеті анықталады; Оқушы топ жаруға ұмтылады; Оқушының ойлау қабілеті дамиды; Әр оқушы өз деңгейімен бағаланады; технологияны дұрыс таңдау алдағы уақытта жақсы нәтиже береді деп  ойлаймын. Қорыта келгенде, оқу үрдісінде ойын түрлерін пайдалану біріншіден,  оқушылардың білімін берік меңгерту құралы болса, екіншіден балалардың  сабаққа деген қызығушылығын көтеру болып табылады. Ойын түрлерін  пайдалану мынадай нәтижеге жеткізеді:       Осы бір ғана 45 минутта мұғалім балалармен бірге қызыға жүріп қызықтырып, шараштпай әнмен, тақпақпен, шынықтыру жатығуымен өзінің бір жақсы  эмоциялық қасиеттерімен бүлдіршіндерді өзіне тартып отырса сабақ қызықты  да тез өтеді, балалар да көп нәрсені үйренеді, үйренуге құштар болады. Өз ойымды М. Жумабаевтың мына сөзімен аяқталғым келеді: «Мұғалімнің  шеберлігі өзі білген білімі бәрін балаға тез білдіруде емес, еппен білдіруде».   Пайдаланған әдебиеттер тізімі 1. Ағылшын тілі мектепте. Республикалық ғылыми­әдістемелік журнал  2. 3. 4. 5. 6. 2011 ж.   №3 41­43 б. Ағылшын тілі мектепте. Республикалық ғылыми­әдістемелік журнал  2012 ж.  №6 32 б. Мұғалім. KZ. Республикалық оқу­әдістемелік журналы 2013 ж. №1,  9 б. Мұғалім. KZ. Республикалық оқу­әдістемелік журналы 2013 ж. №2,  35­37 б. И.В. Дашкевич «Здравствуй, незнакомый английский язык» и  «Веселое рождество», Петропавловск, 2004. 6 б. Г.В. Рогова «Методика обучения инностранным языкам в средней  школе». Москва, «Просвещение», 1991 г. Ағылшын тілі сабағында ойын элементтерін қолдану Жарияланды 6­02­2013, 19:53 Категориясы: Ағылшын тілі  Тақырыбы: Ағылшын тілі сабағында ойын элементтерін қолдану. Жоспары: І. Кіріспе ІІ. Негізгі бөлім а)Ағылшын тілі сабағында ойын элементтерін және іс – әрекеттер арқылы  оқыту. ІІІ. Қорытынды Елбасы жолдауында кез – келген орта санатты мектептің балаларының ең  жоғарғы деңгейдегі шет тілін оқып үйренуіне жағдай жасайтындай дәрежеге  қол жеткізуіміз керек делінген. Жалпы орта білім беретін мектептерде қазіргі  таңда шет тілін меңгертуге аса мән беріліп отыр. Қазақстан Республикасындағы ең бірінші кезекте тұрған тіл саясаты туралы басты  мәселе мемлекеттік тілді еркін меңгерту,шет тілін меңгертудегі басты мақсат  – білім алушылардың сапасын халықаралық стандартқа сай көтеру. Бұл үшін  жетілдірілген әдіс шетел ғалымдарының іс­тәжірибелерімен танысу қажет  екендігі ешбір дау туғызбайтыны белгілі. 12 жылдық білім беру мазмұнының негізгі мақсаты қарқынды дамып келе  жатқан өзгермелі қоғамда өмір суруге икемді,білімді,қабілетті жеке тұлғаны  қалыптастыру,оның болашақ кәсіби бағдарын айқындауына игі ықпал ету  болып табылады. Бүгінгі күні елімізде 12 жылдық білім беруге көшу қызу пікірталас  туғызуда,оқытудың жаңа жүйесіне көшу­әлемдік білім кеңістігіне енуді  көздейтін заман талабынан туындаған мәселе.12 жылдық оқу мерзімінде  оқытуда жалпы орта білім беру мазмұнында қазіргі білім беру салалары  сақталады: тіл мен әдебиет. Қазақстанның білім беру жүйесінің әлемдік білім кеңістігіне біртіндеп өтуі  жағдайында шетел тілдерін оқытудың рөлі артады.Әрине 12 жылдық білім  беру жағдайында ағылшын тілін оқыту әдістемесінің бірі ойын элементтерімен іс­әрекеттер арқылы оқыту.Ойын элементтері оқытудың бір түрі болып  табылады.Бұл әдістің тиімділігі оқушылардың белсенділігін пәнге деген  қызығушылығын ,ынтасын арттыруында болып табылады. Оқудың алғашқы кезінде оқушының тілдік материалдарды жеңіл меңгеріп  кетуіне көмектеседі.Ойын түрлерін дұрыс өткізілген сабақта оқушылардың  тілді үйренуіне ынтасы артып,сол тілді білуге қызығады. Оқушының шаршауын сейілтіп,қызығушылығын арттыратын тек ойын  элементтері болып саналады.Ойын оқушыны бірігіп жұмыс істеуге бағыт  береді,іздендіруге дағдысына қалыптастыруына мүмкіндік туғызады. Ағылшын тілін оқытуда ойын түрлерін мынадай мақсатта қолдану тиімді. 1.Алфавитті дұрыс меңгерту 2.Орфографияны дұрыс оқыту 3.Дұрыс оқу дағдысын қалыптастыру 4.Лексиканы меңгерту 5.Оқушылардың ойын дамыту, дұрыс жазу, дұрыс айту,дұрыс білу дағдысын  қалыптастыру. Оқушыларды шетел тілінде сөйлеуге қарым­қатынас жасауға шет тілін әрбір  мұғалім өз сабақтарында жаттығудың бір түрі ретінде ойындарды  қолданылып,сабақты қызықты өтуге, оқушылардың тілге деген  қызығушылығын арттыруға білім деңгейін тексеру құралы ретінде  пайдалануға болады. Таңдап алынған ойындар оқушылардың сөз байлығына ,тіл қорына сай болу  керек.Мұғалім кез­келген ойынды өткізу үшін алдын­ала жоспар құрып алуы  керек. Сонымен бірге мұғалім ойынға қойылатын төмендегі әдістемелік  талаптарын біліп орындауы тиіс. Ол әдістемелік тұрғыдан алғанда мынадай бөліктерден тұрады: 1.Ойынның өтілетін сабақтарының мазмұны мен тақырыбына сай болуы. 2.Ойынға берілген уақытты нақты белгілеу. 3.Ойынның ойналу түрі топ болып ойнау. 4.Ойынға қажетті материалдардың түгел дайындалып қойылуы. 5.Қолданылған сөздер,сөз тіркестері,өлең таңдау 6.Ойындардың өту барысының жоспарын жасау. Мұғалім алдымен оқушының оқуға қызығушылығын ояту қажет. Оқушының  қызығу жәрдемімен оқып үйрену барысында қабілеті ашылып, дарыны  ұшталады, өз күшіне мүмкіндігіне сенімі артады,кісілігі қалыптасып, дара  тұлғалық сипаттарға ие бола бастайды. Қызығуды туғызу үшін ойын түрлерін пайдаланудың орны бөлек. Тиімді  пайдаланылған ойын түрлері мұғалімнің түсіндіріп отырған материалын оқушылардың зор ынтамен тыңдап берік меңгеруіне көмектеседі. Өйткені  төменгі сыныптағы оқушылардың аңсары сабақтан гөрі ойынға ауыңқырап  отырады. Қызықты ойын түрінен кейін олар тез серігіп тапсырманы  ықыластана әрі сапалы орындайтын болады. Ойындар барлық сыныптарда  қолданылады. Сонымен бірге сынып ішінде ойнайтын ойындар мен іс­әрекеттер арқылы да  оқытуға болады.Біз сынып ішінде ойындарды қашан қолдануымыз  керек.Мысалы сабақ үстінде жаңа сөздерді қайталау үшін,өтілген жаңа  сабақты еске түсіру үшін қолданған жөн. Сынып ішінде мынадай ойындарды ойнауға болады: What’s in the bag? Around the world Board Race Order Race Question race Bingo Go fish ойындарын қолдануға да болады. Бұл ойындар оқушылардың танымын кеңейтіп, білім мен білік шеберліктерінің жан­жақты дамуына, қалыптасуына,  тілдік материалдарды жақсы біліп, сөз іскерліктерін меңгеруіне көп  көмектеседі. Ойындар оқушылардың танымын, ақыл–ой белсенділігін қалыптастырудың  маңызды құралы бола отырып,олардың бағдарлама материалының негізгі  тақырыптары бойынша алған білімдерін тереңдете түсуді,әрі пысықтауды  көздейді.Бұл ойындар балалардың сабақ үстіндегі жұмысын түрлендіре  түседі, олардың пәнге қызығушылығын оятып, ынта –ықылыас қоюына  баулиды және оқушылардың зейінін,ойлау қабілеттерін дамытады. Ойындар  арнайы мақсатты көздейді және нақты міндеттерді шешеді. Ойынның мақсаты бағдарламада анықталған білім, білік, дағдылар жайында  түсінік беру, оларды қалыптастыру, және тиянақтау және пысықтау немесе  тексеру сипатында болып келеді. Ойынның міндеті баланың қызығушылығын  оятып, белсенділігін арттыру мақсатында іріктеліп алынған нақты  мазмұнымен анықталады. Ойын ұғымына түсінік берсек, бұл баланың мінез –құлқына өзі басқарумен  қатар топпен жұмыс жүргізе білу әрекеті, ол баланың бір­біріне көмектесу,  тез ойлау қабілетін, алға ұмтылу ісін дамытады. Сондықтан бағдарлама  бойынша бекітілген оқыту үрдісінде ойын түрлерін сабақ үрдісінде үнемі  пайдаланып отыру керек. Ағылшын тілі пәнінде көбіне рольдік ойындар, грамматикалық ойындар,  танымдық ойындар қолданылады. Ойын­оқу, еңбек іс­әрекеттерімен бірге  адамның өмір сүруінің маңызды бір түрі. Іс­әрекетті кесте түрінде  қарастырсақ,оқушының белсенділігімен білім сапасын көрсетеді. Білім алумен Баланың дене Оқушылардың қызығуы артады біліктілік оқушының қозғалысы жақсарады Топпен жұмыс істеуге дағдысын Баланы еңбек етуге дағдыланады. қалыптастырады. талпындырады Танымдық әрекеттерді Ұйымшылдық қабілеті жетілдіреді. артады. Ойлау қабілеті артады, дамиды. Осы іс – әрекеттер арқылы оқушыларды оқытуға да болады. Іс­әрекеттің  мынадай түрлеріне тоқталсақ: Matching Categories Fill in the blanks Dialogues Drawing Singing осы іс­әрекеттің түрлерін сабақ үстінде қолданса өте тиімді нәтиже  береді. Ойынның өзіне тән мотивтері болады. Мысалы: мазмұндық, рөлдік ойындар  баланың зейінін есін, ойлауын, қиялын қалыптастыруда зор маңыз атқарады. Ойын әсері арқылы бала өз қасиетін қалай қанағаттандыра алатындығын,  қандай қабілеті бар екенін байқап көреді. Ал, ақыл­ой ойындарында белгілі  бір ережелерді сақтап ойнайды. Ол ойындар баланың тапқырлығын,  байқағыштығын, зейінділігін арттырумен қатар, ерік сезім түрлерін дамытады. Ойын түрлері өте көп. Соның ішінде сабақта пайдаланылатын танымдық  ойындар, сөздік ойындар жан­жақты дамытып білімді толық игеруіне  көмектеседі. Ойын түрлерінің материалдары сабақтың тақырыбы мен мазмұнына неғұрлым  сәйкес келсе, оның танымдық, тәрбиелік маңызы арта түседі. Оны тиімді  пайдалану сабақтың әсерлілігін, тартымдылығын күшейтеді, оқушылардың  сабаққа ынтасы мен қызығушылығы артады. Ойын сабақтың әр кезеңдерінде, тақырыбына қарай мұғалім өзі таңдап алып,  қолданып отырады. Сондықтан осы баяндамада тілді меңгерту мақсатында  сабақта қолданылатын түрлі ойындармен таныстыра кетуді жөн көріп  отырмын. 1.What’s in the bag? Сумкада не бар ойыны. Мұғалім алдымен балаларға бір сумка алып келеді. Балалардан сұрайды.  Балалар сумкада не бар? Балалар ішінде дәптер, қалам, кітап бар деп айта  бастайды. Мұғалім бұл ойынды сабақ соңында қолданса болады. Әсіресе жаңа сөздерді еске түсіру үшін қолдануға болады. Мұғалім сумканың ішіндегі  заттармен таныстырады.Сумкада не бар? Мұғалім оқушылардан What’s this?  Сұрағы арқылы затты көрсету арқылы сұрайды. Мысалы: Pen, copybook,  pencil, ruller, rubber деп көрсетеді. Сосын оқушыларға жеке­жеке  қайталатады.Сөздерді ұмытпау керек. Сосын оқушыларға сумка ішіндегі  заттарды таратып беріп,оқушылардан осы заттарды мына сұрақ арқылы  сұрауға да болады.Мысалы: Who has a pencil? Who has a ruller? Жауап  бергенде оқушылар кімде екенін табу керек.Оқушылар тапса Janar has a pencil деп табу керек. Бұл ойын оқушының абаққа деген қызығушылығы артып,  сөздік қорлары молайып, есте сақтау қабілеті артады. 2.Board race Тақта сайысы ойыны Бұл ойынның шарты: Мұғалім оқушыларды екі топқа бөліп,ойынның ережесімен таныстырады.Бұл  ойында мұғалім түстер,сандар,сөздер айтады сол айтылған сөздерді,сандарды  оқушылар қатесіз жазу керек.Келесі оқушы әрі қарай жалғасын жалғастырып  отырады.Соңында оқушылардың жазғанын тексеріп қателерін жөндеп қай  топтың жеңгенін анықтайды.Мысалы: P­1 ­­­­P­2 Red ­­­­Red Ten ­­­Ten Stone ­­­­Stone Winter ­­­­Winter Book ­­­­­­Book Осылай рет­ретімен оқушылар жалғастырып болған соң қателерін жөндеп қай  жақтын жеңгенін айтады. Бұл ойында оқушылар шапшаңдықты, дұрыс жаза  білуді,есте сақтау қабілеттері артады. 3.Question Race Сұрақтар сайысы Бұл ойынның шарты: Мұғалім сол сабаққа қатысты сұрақтар қойылады. Осы сұрақтар оқушыларға  таратылып беріледі. Оқушылар сол сұрақтарға дұрыс жауап беру керек.  Мысалы жыл мезгілдерін өткен кезде суреттер арқылы да мынадай сұрақтар  арқылы қолдануға болады. 1.How many seasons are there in a year? 2.What are they? 3.How many months are there in a year? 4.What are they? 5.What season is it now? 6.What month is it now? 7.How many days are there in a week? 8.What are they? Осы сұрақтар арқылы оқушылардың сөйлеу қабілеттері артып,сөздік қорлары  молайып,сабаққа деген қызығушылығы артады. Қорыта келгенде, оқу үрдісінде «ойын түрлерін пайдалану біріншіден,  оқушылардың білімін берік меңгерту құралы болса, екіншіден балалардың  сабаққа деген қызығушылығын көтеру болып табылады. Ойын түрлерін  пайдалану мынадай нәтижеге жеткізеді. Нәтиже 1. Әр оқушының шығармашылығы артады. 2. Жылдам жұмыс істеуге дағдыланады 3. Оқушының жеке қабілеті анықталады 4. Оқушы топ жаруға ұмтылады. 5. Оқушының ойлау қабілеті дамиды 6. Әр оқушы өз деңгейімен бағаланады. Ағылшын тілі сабағында ойын технологиясын пайдалану. Шет тілдерін  үйрену, әсіресе ағылшын тілі қазіргі – заманның қажеттілігі.  Н.Ә. Назарбаев. Ағылшын тілі пәнінің мұғалімі: Еламанова Гульхан Усербаевна. Ақтөбе қаласы, №51 гимназия Шетел тілі біздің мемлекетіміздің халықаралық байланыстарын дамытуға  мүмкіндік беретін тұлғааралық және мәдениаралық қарым­қатынастардың аса маңызды құралы болып табылады. Мемлекеттің халықаралық  байланыстарының сапалық өзгерістері адамның практикалық және зияткерлік  іс­әрекетінде шетел тілдерінің сұранысқа ие болу қажеттілігін туғызып отыр. Ағылшын тілі – XXI ғасырдың тілі.Бұл тіл қазақты дүниеге танытатын,  әлемдік деңгейге шығаратын тіл.Оған біз алдағы өтіп кеткен ЕҚҰБ(ОБСЕ)  Саммитіне төрағалық еткен кезіміз осының бір дәлелі бола алады. Еліміздің  шет елдермен қарым­қатынасымыз күшейіп отырған қазіргі кезде  оқушылардың шет тіліне қызығуын, білімге құштарлығын ояту, танымдық  белсенділігін арттыру әрбір шетел тілі мұғалімінің міндеті.  Еліміздің тәуелсіздік алып, дербес мемлекет болып, нарықтық қатынастар  заңымен өмір сүруге бет бұрып, шет елдік мемлекеттермен терезесі теңесіп  тұрған кезеңінде, білім беру жүйесі де өз алдына бөлек дамып, күрделене  түсуде. Бұл өз кезегінде қазіргі таңдағы педагогика саласындағы оқу үрдісінің басты мақсаттары мен міндеттерінің жоғары деңгейде қойылуына өз әсерін  тигізуде. Білім беру жүйесінде білім алушылардың білім сапасын арттыру мәселесінде  ғылым мен тәжірибенің бір­бірімен өзара байланысқан, көптен қалыптасып  келе жатқан қарама­ қайшылықтарын шешу басты мәселелердің бірі болып  табылады. Сол мәселелердің ішіндегі ең бастысы оқыту үрдісіндегі оқытудың  әдістері мен формаларының мазмұнының сәйкес келмеуі. Осы орайда, әлі де  жаңа инновацияның бірі болып табылатын, өте қызықты және алдынан үміт  күттіретін оқыту әдісінің бір түрі­ойын арқылы оқыту әдісі. Күнделікті бір сарынды, дәстүрлі сабақпен оқушыларды қызықтыра алмайсың, керісінше  жалықтырып аламыз. Ағылшын тілі сабағында білім сапасын арттыру үшін  ойын технолдогиясын қолдану керек.   Ойын ойнау арқылы оқушылар өздерін көрсете алады, өзара қарым –  қатынасқа түседі, жеңіске деген ұмтылыс пайда болады. Күнде дәстүрлі сабақ өткізу арқылы, қалаған нәтижеге жетуге болмайды. Ойын арқылы ағылшын  тілін үйрету барысында кездесетін қызықсыз тақырыптарды жеңіл, оңай  меңгертуге болады. Ағылшын тілі сабағында ойын технологиясын пайдалану  арқылы оқушы құзыреттілігі дамиды. Құзыреттілік – оқу нәтижесінде  өзгермелі жағдайда меңгерген білім, дағдыны тәжірибеде қолдана білу,  проблеманы шешу, дайындық сапасының құрылымдық сипатын анықтайтын  жаңа сапа.      Жаңа білім жүйесіндегі басты назар аударылатын мәселелердің  бірі әр оқушының құзыреттіліктер жиынтығы білім нәтижелері ретінде  игеруіне бағдарланған. Тиімді қолданылған кез келген технология білім  сапасын арттыратыны ақиқат. ХVII­XX ғасырларда ойын әрекетін түсіндіруде жаңа көзқарастар,  пайымдаулар орнығып, төмендегідей ғалымдар ойын әрекетінің  философиялық негіздерін ғылыми тұрғыдан қарастырды,олар: Г. Гегель, В.  Вундт, Ф. Шиллер, К. Бюлер, В. Фриге, К.Гросс, Г. Спенсер, И. Хейзинга, И.  Кант, Г.М. Мейес, В.М. Демин, М.А. Каган, т.б. ғалымдар ойын теориясының  қалыптасуы мен дамуын, ойын іс­әрекетінің әлеуметтік жақтарын анықтап,  оның баланың қиялы мен ойлау қабілетіне оң әсер ететінін анықтаған. Ойын – күрделі биологиялық, психологиялық, педагогикалық ұғым.  Психология тұрғысынан ойынды зерттеуге Л.С.Выготский, С.Л.Рубинштейн,  Д.Б.Эльконин, Б.Г.Ананьев, А.Н.Леонтьев секілді ғалымдар ат салысты.  С.Л.Рубинштейннің психологиялық көзқарасы бойынша «ойын негізінде  адамның барлықпсихикалық қабілеттері қалыптасады, баланы ересек өмірге  дайындайды. Ойын арқылы баланың қоршаған ортамен қарым­қатынас  жасауына мүмкіндік туады . Ойын ­ адам іс­әрекетінің негізгі түрінің бірі. Ол  адам іс­әрекет жүйесінің негізгі құрамдық бөлігіне кіреді. Ойын іс­әрекетінсіз  адамдардың, қоғамның, жеке адамның дамуы мүмкін емес. Қоғамдағы ойын іс­әрекетінің обьективті маңыздылығын білімді, шеберлікті,  дағдыны қалыптастыру бағытынан көрінеді. Бұл туралы орыс педагогы А.  Макаренконың айтылған сөздері орынды: «Оқушы өмірінде ойының маңызы  зор, ересек адам үшін еңбектің, жұмыстың, қызметтің қандай маңызы болса,  нақ сондай маңызы бар. Жеке адам ойында қандай болса, өскесін жұмыста да  көп жағынан сондай болады. Сондықтан келешек қайраткерді тәрбиелеу  алдымен ойында басталады. Ойын оқушылар үшін ­ айналадағыны танып­білу тәсілі» ­ деп  тұжырымдайды . Бастапқы және кейінгі этаптарда ағылшын тілін оқытудағы бір негізгі аспект ол ойын элементтерін тиімді пайдалану болып табылады.  Ойын арқылы бала қоғамдық тәжірибені меңгереді, сондықтан әр сабақ  үрдісінде қандай ойын қолдануға болатынын сабақтың мақсатына, жас  ерекшелігіне сәйкес таңдау керек. Ойындар бес негізгі түрге бөлінеді:  1) үстел үсті ойындары 2) дидактикалық ойындар 3) қозғалыс ойындары 4) іскерлік ойындар 5) интеллектуалдық ойындар  І. Үстел үсті ойындары. Оқушылардың зейінділігін дамытатын, ой­өрісін  кеңейтетін құрал. Сыныпта үстел үсті ойындарын топтық және дара жұмыста  қолдануымызға болады. Бұған ребус, кроссвордтар жатады, оларды тақтада,  ватман қағазында, қима қағаздарда немесе компьютерде орындауға болады.  Бұл ойындарды қорытынды, білімді тиянақтайтын сабақтарда қолданған  тиімді. ІІ. Дидактикалық ойындар. Оқушылардың таным белсендігін жандандыратын,  өздігінен ойлауын дамытатын тәсілдердің бірі. Олар кез­келген оқу  материалын қызықты да тартымды қылып, оқушылардың көңілді күйін  көтеруге, өздерінің жұмыстарына қанағаттануға және білім үрдісін жеңіл  меңгеруге көмектеседі. ІІІ. Қозғалыс ойындары . Бұл ойындар оқушылардың іс­әрекеттерін бір  түрінен басқа түріне тез ауысуға көмектеседі және ешқандай арнайы  дайындықты талап етпейді. Бұларды жабық бөлмеде немесе ашық аланда да  өткізе аламыз. IV. Іскерлік ойындар . Оқушылардың оқу мазмұнын терең меңгеруге және  пысықтауға ықпал етеді. Олар саяхат сабақтарда белсене қатысуымен, ауызша мәлімдеуімен, күйзелуімен білімдерін жандырады. Іскерлік ойындар  оқушылардың қиялын дамытады, салыстыруға және дәлелдеуге үйретеді. V.Интеллектуалдық ойындар. Бұл ойындар оқушылардың зор белсендігін  оятады. Бұл категорияға «ұғымталдыққа, жүйріктікке, зеректікке»  бейімделген тапсырмалар – шарадалар, жұмбақтар, бас қатырғыштар  жатады.Кез келген ойынды қолданғанда келесі мәселелерді естен шығармау  керек: ­мектепте әр­түрлі ойындарды ойнаған бала шығармашылыққа дайын;  ­ойын, оның түрі, мазмұны оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай болуы;  ­жарқын көрнекілік ойынды талапқа сай өткізуге ықпал етеді; ­ойынның  қызықты материалы тақырыппен тығыз байланыста болуы; Менің сабақ барысында пайдаланатын кейбір ойындардың үлгілері:  Interviewing an interesting person. Бір оқушы танымал атақты адамның (саясат  қайраткері, әнші, актер, спортшы, т.б) ролін ойнайды. Сыныптастары әртүрлі  сұрақтар қоя отырып, оның кім екендігін табуы тиіс. Сұрақтар былай болуы  мүмкін: What's your hobby? What kind of meal/ sport/clothes/ do you like? Are  you a man or a woman? Are you married or a single? т.б. Just the facts. Мұғалім тақтаға 3 сұрақ жазады, мыс: What kind of music do you like? Where  do you usually listen to music? Who is your favourite singer? Әрбір оқушы 3  үлестірмелі қағаздан алып, оның әрқайсысына, әр сұраққа жауап жазады.  Мұғалім барлық қағаздарды жинап алып, араластырады да, әр оқушыға 3­3тен таратады. Балалар сынып ішінде сұрақ қоя жүріп, қолындағы карточканың  иесін іздейді. Барлық карточкалар өз иесін тапқанда ойын аяқталады. Бұл  ойынды Мектеп баспасынан шыққан, авторлары: Т.Д. Кузнецова, П.Г. Козлов.  8 ­ сынып оқулығындағы «Music in our life» тақырыбын өткенде немесе  музыкаға қатысты сабақтарда пайдалануға болады. What’s in the bag? Мұғалім алдымен балаларға бір сумка алып келеді. Балалардан сұрайды.  Балалар сумкада не бар? Балалар ішінде дәптер, қалам, кітап бар деп айта  бастайды. Мұғалім бұл ойынды сабақ соңында қолданса болады. Әсіресе жаңа сөздерді еске түсіру үшін қолдануға болады. Мұғалім сумканың ішіндегі  заттармен таныстырады.Сумкада не бар? Мұғалім оқушылардан What’s this?  Сұрағы арқылы затты көрсету арқылы сұрайды. Мысалы: Pen, copybook,  pencil, ruller, rubber деп көрсетеді. Сосын оқушыларға жеке­жеке  қайталатады.Сөздерді ұмытпау керек. Сосын оқушыларға сумка ішіндегі  заттарды таратып беріп,оқушылардан осы заттарды мына сұрақ арқылы  сұрауға да болады.Мысалы: Who has a pencil? Who has a ruller? Жауап  бергенде оқушылар кімде екенін табу керек.Оқушылар тапса Janar has a pencil деп табу керек. Бұл ойын оқушының абаққа деген қызығушылығы артып,  сөздік қорлары молайып, есте сақтау қабілеті артады  "Is it true or not?" Ойынды доппен өткізуге болады. Допты кез келген ойыншыға лақтыруға  болады және бір сөз тіркесін айтып:"Is it true or not?" деген сұрақ  қояды,.Ойыншы допты қағып алып "Yes, it’s true", немесе "No, it’s not true"  деп жауап береді. Сосын сол адам допты басқа ойыншыға лақтырады. “Find the sixth.” Ойыншылар дөңгелектеніп отырады. Ойынды бастаушы өткен лексика  бойынша сөздерді атай бастайды.Мысалы,5 спорттың түрі,5 мамандық,5  мектеп құралдары,5жануар т.с.с.Жалғастыруға ұсынған адам 6­шысын атайды.Егер тез айтса, сол адам жүргізуші болады.Біраз ойланып  айтса,бұрынғы адам бола береді. Мысалы:a rubber, a desk, a ruler, a chair, a  board…(a pen)[2]Қорыта келгенде сабақта үнемі ойын түрлерін пайдалану  тиімді де, жақсы нәтижеге жеткізетінін байқадым. Ойын – балалар үшін оқу да еңбек те. Қандай ойын болмасын баланы бір  нәрсеге үйретеді. Ойын балалардың достық сезімін оятып, бір­біріне  қамқорлығы, ұжымдық бірлігі нығаяды. Ойын арқылы баланы жақсылыққа,  қайырымдылыққа. ,ізгілікке ,әдептілікке тәрбиелеуге болады. Ойынның негізгі мақсаты – баланы қызықтыра отырып білімді меңгерту болса, мұғалімнің міндеті – сол ойын түрлерін пайдалана отырып, оқушыларды  өздігімен жұмыс істей білуге, ой белсенділігі мен тіл байлығын арттыра  түсуге түрлі дағды мен шеберлікті меңгертуге қол жеткізу. Тиімді қолдана  білген кез келген технология білім сапасын арттыратыны хақ.           Дамыған  елу мемлекеттің қатарына кіру үшін білімді ұрпақ тәрбиелейік.Себебі,  Қазақстанның болашағы білімді ұрпақтың қолында.Қазіргі жастар ­ ертеңгі  Қазақстанның болашағы Бұл баяндамада қазіргі мектеп үрдісінде шетел тілін оқытуда  оқушылардың коммуникативті құзіреттіліктерін дамыту біліктілігін,  оқушылардың қызығушылығын ұйымдастыруда дидактикалық  ойындардың қажеттілігі, яғни зор екендігі  қарастырылған.       Мұндай ойындар оқушыны жан­жақты дамытып, білімді  толық  игеруіне көмектеседі. Бастапқы этапта ағылшын тілін оқытудағы бір  негізгі аспект ол ойын элементтерін тиімді пайдалану болып табылады.  Ойын арқылы бала қоғамдық тәжірибені меңгереді, сондықтан әр сабақ  процесінде қандай дидактикалық ойын қолдануға болатынын сабақтың  мазмұнына, мақсатына, жас ерекшелігіне сәйкес таңдалуы керек екендігі  назарға алынған. Яғни ағылшын тілін меңгеру барысында ойын  элементтерін қолдана отырып, құзіреттілік тапсырмалар арқылы  оқушының өздігінен дамуға, жетілуге қабілетті тұлғаны қалыптастыру.  «Ойын – бала үшін өмірлік тәжірибе»                                                                                                       М. Жұмабаев        Ойын дегеніміз – жас ерекшелікке қарамайтын, адамның көңіл­күйін  көтеретін, ойландыратын үрдіс. Ойын – төзімділікті, алғырттықты,  тапқырлықты, ұқыптылықты, ізденіпаздықты, іскерлікті, дүниетаным өрісінің  көлемділігінің, көп білуді, сондай­ақ, басқа да толып жатқан сапалылық  қасиеттердің қалыптастыруға үлкен мүмкіндігі бар педагогикалық, тиімді  әдістерінің бipi. Ол ойындар баланың тапқырлығын, байқағыштығын, зейінділігін арттырумен  қатар, epiк сезім түрлерін де дамытады. Ойын түрлері көп. Соның ішінде  бастауыш және орта буын  сыныптарда пайдаланатын: ойын­сабақ, ойын­ жаттығу, сергіту ойындары, дидактикалық мақсаттағы ойындар, сөздік  ойындар, логикалық ойындар т.б. Осылардың ішінде дидактикалық  мақсаттағы ойындардың оқыту үрдісінде оқушылардың коммуникативтік  құзіреттіліктерін дамытуда үлесі зор болып табылады. Психологиялық тұрғыдан алып қарағанда бастауыш және орта буында  оқушылар белсенді және өте қозғалмалы болып келеді. Бұл жастағы балалар  өздерін еркін ұстап, сабаққа аса қызығумен қатысады, өзінің айналасындағы  нәрселерді көріп, соны бейнелеуді ұнатады. Рөлдік ойындарды табысты және  қарқынды жүргізе біледі. Сөйлеу әрекетінде қозғаушы күш – ырғақ. Сөйлеу  ырғағын құру мұғалімдердің рөлдік ойындарды ұйымдастырудағы ең қиын іс  – әрекеті. Оқушылардың қызығуын арттыру мақсатында мұғалім ойынға  қатысушының өзіндік сөз ырғағын бейнелеп көрсетіп, тапсырманы дұрыс құра білуі керек. Тақырыптық «рөлдік­ойындар» оқушылардың сөйлеу дағдысының қалыптасуын дамытады. Ойынның сабақ барысында басты мақсаты – білім беруді ойынмен ұштастыру.  Баланың ойынға белсенді түрде қатысуы оның ұжымдағы басқа да әрекеттерін айқындайды. Ойын бір қарағанда қарапайым құбылыс не әрекет сияқты  болғанымен, ол ұжымдық әрекет. Ойын арқылы оқушының:          қисынды ой­қабілеті дамиды; өздігінен жұмыс істеуге үйренеді; сөздік қоры баийды, тілі дамиды; зейіні қалыптасады; байқампаздығы артады; өзара сыйластыққа үйретеді; ойынның ережесін бұзбау, яғни, тәртіптілікке баулиды; бір­біріне деген оқушы сенімі артады; сабаққа қызығушылығы артады.   Сабақ барысында оқушы зейінін сабаққа аудару, ауызша сөйлей алу және жазу дағдысын қалыптастыру, пәнге деген қызығушылығымен өз бетінше жұмыс  жасай алу қабілетін дамытуда дидактикалық ойындардың үлесі зор  десек  болады. Мәтінді мазмұндауға үйрету, жоспар құруға, белгілі бір суретке  тақырып қоя білуге, сол суретке қарап сөйлем құрауға, мұғалімнің көмегімен  өздерінің ойларын, қызықты іс­әрекеттерін әңгімелеуге үйрету дидактикалық  ойындарды ойнау барысында қалыптасады. Балалар білімді ойын арқылы  қабылдап үйренеді. Сондықтан сабақтағы ойын оқушы білімін тыңдап, ой­ өрісін кеңейте алады, білім алудағы қызығушылығы артады. Ойын арқылы  бала көптеген мәліметтер алады, психологиялық ерекшеліктерін  қалыптастырады. Баланың жас ерекшелігіне, сабақтың мақсатына сай  ұжымдастырылған ойындардың берері мол. Келешекте жаппай 12 жылдық білімге көшетіндіктен 12 жылдық  білім беру  бойынша мемлекеттік стандарт жобасын алып қарасақ та  оқытудың ойын  технологиясына үлкен мән берілген. «Пәндік, пәнаралық сипаттағы  дидактикалық және сюжеттік, рөлдік ойындар білім алушыға өзін танытуға,  жолдастарының пікірімен санасуға, көпшілік алдында сөйлеу қабілетін  үйренуге, жан­жақты білімін көрсетуге мүмкіндік береді. Рөлдік, сюжеттік  ойындардың көмегімен білім алушылардың коммуникативтік құзыреттілігін  қалыптастыратын оқу міндеттерін шешуге болады. Ойын арқылы оқушының білімі мен бейімін, жеке тұлғалық қасиет­ қабілеттерін арттыру мүмкіндіктері зерттелген. Ойындардың қажеттілігін  іріктеп ала білу­ұстаз шеберлігіне байланысты. Оқушының тілін дамытуда  сөздік ойындарын қолдану тиімдірек. Сондай ойындардың бірі – «Керекті сөзді тауып айт». Ойынның мақсаты – қажетті сөздерді дұрыс тауып айтуға  жаттықтыру, оқушы зейінін қалыптастыру. Мұғалім сол сабаққа қатысты  жалпылама сөзді атайды, оқушылар қажетті сөздерді атайды немесе жазады.  Сондай­ақ оқушы зейінін қалыптастыруда «Who’s the faster?» ойынын өткізуге болады. Бұл ойынды барлық сабақтарда қолдануға болады. Сабақ барысында  оқушылардың қызығушылығы, зейіні, тілін дамыту үшін дидактикалық  ойындар мен тапсырмалардан басқа  грамматикалық ойындардың орны  ерекше. Яғни құзіреттілік тапсырмалар арқылы оқушының тілімен, оқуға  деген және пәнге деген ынтасы артады. Сабақта тиімді қолданылған ойын  оқушылардың грамматиканы толық меңгеріп, сауатты жазу дағдысына мол  мүмкіндік береді. Оқушыларды өз беттерімен жұмыс істеуге дағдыландырады, ізденімпаздыққа баулиды. Грамматикалық ойындардың ерекшеліктері де бар.  Бұл ойын әр түрлі жағдаяттар арқылы жүзеге асады. Ойын сабақтың әр  бөлігінде, әр мақсатта жекеленіп, дараланып қолданылады. Жаңа тақырыпты  түсіндіруде, өткенді қайталауда, пысықтау сабақтарында пайдаланылады. Сабақ барысында оқушының тілін дамытатындай, коммуникативтік  құзыреттілігін қалыптастыратындай ойындарды қолданамын. Олар: «доппен  ойыны» – балалар допты бір­біріне лақтырып тез заттың атын немесе түсін,  яғни жалғастыру керек. «Сұрақ қой» ойынында үстелдің үстінде бірнеше  заттар жатады, оқушылар әр затқа сұрақ қою керек, «Затты тап» ойынында  мұғалім әлдебір затты гаетпен жауып, сұрақтар қою барысында оқушылар ол  не зат екенін шешу керек, «Сөз құра» – суретке қарап атын атау және осы  сөздің бірінші әрпіне сөз құрау керек, «Дым білмес» ойынында дым білмес  тақтадағы сөзді немесе карташадағы санды дұрыс оқымайды,мысалы: мұғалім  20 санын көрсетеді, ал дым білмес It’s twelve десе, сынып түзетіп No, it’s  twenty деп жауап беру керек,  «Түсті ата» ойынында мұғалім қызыл түсті  карташаны көрсетіп « What colour is it ?” балалар It’s red деп жауап береді . Әр ойын сабақ мақсатына сай  қолданыс табады. Бұл ойындар оқушының сөйлеу тілін жаттықтырады, яғни  коммуникативтік құзіреттілікті арттырады. Қимылдары дамуымен қатар ойын барысында өлең, тақпақ жаттайды, мысалы: «colours”, “friends”, “ school”, “family” . Сонымен қатар оқушы құзыреттіліктерін дамытатындай рольдік, сюжеттік  ойындарға үлкен мән беремін. Ойын үстінде бала сұранысы мен мұғалім  тапсырмасы өзара ұштасады. Мысалы: «Our house» ойыны. Топ өздері  тұрғысы келетін үйдің сұлбасын сызады немесе суретін салады. Одан кейін  осы үйді салу үшін материалдарды анықтап алады. Осылайша ойын өмірмен  байланыста болып, оқушы құзыреттілігін дамытуға септігін тигізеді. Сонымен, ойын келесі маңызды міндеттер: баланың қоғамдық қатынастарға  бейімделуі, жалпы адамзаттық мәдени құндылықтар мен әртүрлі ұлт өкілдерінің мәдениеттерін меңгеруі: баланың шынайы адамгершілік  коммуникацияға енуіне мүмкіндік беретін коммуникативті іс­әрекеттердің  көрініс табуы жүзеге асырылады. Баланың әр қырынан көрінуіне  интеллектуалдық, шығармашылық, коммуникативтік жағынан және әртүрлі  қиындықтарды жеңуге жағдай жасайды. Осы орайда  сабағымда қолданып  жүрген коммуникативтік құзіреттілікке құрылған тапсырмалардың мынадай  үлгілерін қолданамын:   Task 1.Turn these sentences into questions. a)     Aidar can play the chess. b)    This is Ann’s mother. c)     They can speak French. d)    I am fromJapan. e)     They are friends.   Task2. a) Read the text about Omar’s letter to his friend. Dear  Darkhan! I have got a new friend. His name is Adil. He is 14. He is tall and handsome. He is  not fat, he is thin. He has got a sister. Her name is Asem. She is 13. She is  beautiful. Her hair is short. Adil’s father is strict but he is kind. His mother is very  nice. They are very friendly. b) Answer the questions: 1. What’s Omar’s friend’s name? ________________________ . 2. How old is Adil? ___________________________ . 3. Is Adil fat? ____________________ . 4. What is he like? ___________________________ .   Task 3.  a) Write a short story about your friend . b) Answer the following questions about you friend (friends). 1) What’s your friend’s name? 2) What does she/he look like? 3) What does she like /dislike? 4) What is her favourite sport? 5) What are her father and mother? 6) What do they look like? 7) What are their personal qualities?   Task4. a) Read the text , translate and answer true or false. My best friend Brian is my best friend. He’s 14 years old. He has blue eyes and blonde hair. He’s  short and a bit fat,  and he isn’t very good­looking. When he’s not at school he’s watching TV. His favourite TV programme is The X­ Files. He is very lazy but he’s  a happy person. He always laughs and he is very  friendly. I like him a lot. a. Brain is slim. _____           d. He enjoys watching TV. _____ b. Brain is tall. ______          e. He is friendly. ________ c. He is lazy. _______   Task 5. Say it in English.  a) екінші қалам  b) бесінші күн   c) он екінші ай d) отыз алтыншы сабақ       e) он бесінші жаттығу Task 6. Write 5 sentences of what you did/didn’t do) yesterday. Ex: Yesterday I  worked ( or didn’t work) in the house. to work in the garden, to read a book, to write a letter to granny, to clean the carpet with the vacuum cleaner, to wash up, to make cakes, to go shopping, to water the   flowers, to air the room.   Task 7.  Make compound words. 1. Play                     a. glasses Pop                     b. teller 2. Eye                      c. ground 3. 4. Story                   d. corn 5. Post                     e. card   Task 8. Join a word from box A with a phrase from box B and  write sentences  about your family. A B watches the news on TV reads in bed listens to classical music works at the weekend plays basketball with friends goes shopping on Saturdays Usually Always  Never Often Sometimes   Ex: My sister always reads in bed. 1. My sister _____________________________________ 2. My brother ____________________________________ 3. My mother ____________________________________ 4. My father _____________________________________ Бастапқы және кейінгі этаптарда ағылшын тілін оқытудағы бір негізгі аспект  ол ойын элементтерін тиімді пайдалану болып табылады. Ойын арқылы бала  қоғамдық тәжірибені меңгереді, сондықтан әр сабақ үрдісінде қандай ойын  қолдануға болатынын сабақтың мақсатына, жас ерекшелігіне сәйкес таңдау  керек. Менің сабақ барысында пайдаланатын кейбір ойындардың үлгілері:  «Міlling»  – «Сыңарыңды тап» жаттығуы. Бұл жаттығуды кезкелген пән сабағында  қолдануға болады. Оқушылар екі топқа бөлінеді. «А» және «В» тобы. Өтілген  тақырып бойынша бір топқа оқиғаның аты, ал екінші топқа – оқиғаның мән­ жайы жазылған карточкалар беріледі. Олар сынып бөлмесінде еркін жүріп өз  сыңарларын табу керек. « Сөйлемді аяқта…» . Бұл жаттығуды да кезкелген  пән сабағында қолдануға болады. Оқушылар екі топқа бөлінеді. «А» және «В» тобы. Өткен тақырып бойынша бір топқа сөйлемнің басы, екінші топқа  сөйлемнің аяқталуы беріледі, олар сынып бөлмесінде еркін жүріп өз  сыңарларын табу керек. Бұл ойындарды 4­5 сыныптармен жиі өткіземін.  Teaching with limited Resources:« Шектелген ресурстармен оқыту» Бұл  жағдайда мұғалім сынып бөлмесіндегі бар заттарды қолданып сабақ өткізеді.  Мысалы: бөлмедегі орындықтарды пайдаланып ойындар өткізу. «Hot chair» –  «Ыстық орындық». Тақтаның алдында 2 орындық қойылады. Біреуі – «true»,  екіншісі– «false». Тақтаның алдына 4­6 оқушы шақырылады. Мұғалім өткен  тақырып бойынша сөйлемдер айтады. Оқушылар естісімен екі орындықтың  біреуіне жүгіріп отырады. Дұрыс отырмаған оқушы ойыннан шығады. Женген  оқушы тиісті «5» бағасын алады. “Compare them”ойыны. Жануарлардың  суреттерін дайындаg, оқушыларды жұптап бөлемін де, әр жұпқа 2 суреттен  беремін, тақтаға бірнеше сын есімдерді жазылады, Мысалы: Bad short tasty  Beautiful long small Good young big Nice old sweet. Оқушылар суреттеріндегі  жануарлар ды салыстырып, неғұрлым көп сөйлем жазады. Анаграмма /  Wordsnakes. Оқушыларға берілген анаграмманы шешуге ұсынамын:  woruyehaohellohowareyouIamfineseeyougoodbye. “Kim`s Game” ойыны.  Оқушының сумкасындағы заттарды оқыту үшін бәрін партаның үстіне жинап қойып, оларды қайталату керек. Содан соң  бір­бірден тығып, өздеріне  таптыру керек. Мысалы: Close your eyes! Open your eyes! What“s missing?. Сөйлеу аудирование, оқу және жазумен тығыз байланыста. Аудирование мен  сөйлеу ойды ауызша жеткізу ретінде бір­бірімен тығыз байланысты. Сөйлеу  бұл тікелей оқумен байланысты. Сөйлеу жазумен де байланысты. Мысалы  оқушы жазу үстінде өз ойынан сыбырлап айтып отырады. Сөйлеу монологтық және диалогтық түрде жүзеге асырылады. Диалог­ бұл екі не одан да көп адамдардың сөйлеу кезіндегі қарым – қатынасы. Біреуі  тыңдаушы, біреуі­сөйлеуші бола алады. Яғни диалогтық сөйлесу оқушының  тілін дамытуға көп септігін тигізеді, сабақтар барысында диалог құрау, ойнау  жиі жүргізіледі. Қазіргі мектептегі ақпараттық құралдарды жетік меңгеру, Power Point, Active  Studio бағдарламаларымен жұмыс істеп қана қоймай үнемі интернет  жүйесіндегі жаңалықтар мен өзгерістерді өзінің кәсіби шеберлігіне қолдана  білу, білім кеңістігін кеңейту, ашу бағытындағы өзгерістер мен әлемдік білім  беру кеңістігіне кіруге талпыну. Соңғы кезде уақыт көрсетіп отырғандай,  мұғаліммен салыстырғанда оқушыда көп ақпарат болатыны кейінгі  көрсетілген тәжірибелер дәлелдеп отыр. Қазіргі кезде адамның кәсіби  шеберлігіне, білім өрісіне, зиялылық және танымдылық деңгейіне өмірдің өзі  биік талаптар қойып отыр. Сондықтан әрбір мұғалім өз қызметіне ақпараттық  технологияны пайдалана білуі кажет. Бұл мәселе білім беруді  ақпаратттындырудың қажетті шартына айналып отыр. Осы мақсатпен  дидактикалық ойындарды оқушыларды Active Studioмен сабақтарымда   суреттерді сәйкестендіру, суретін салу, керекті суретті орнына қою сияқты  ойындары оқушы білімін дамытуға  қолданамын, және де суреттер арқылы  есте сақтау қабілеттері де дамуына септігін тигізеді. Қорытындылай келе, дидактикалық ойындар оқушылардың таным белсендігін  жандандыратын,  өздігінен ойлауын дамытатын тәсілдердің бірі. Олар кез­ келген оқу материалын қызықты да тартымды қылып, оқушылардың көңілді  күйін көтеруге, өздерінің жұмыстарына қанағаттануға және білім үрдісін  жеңіл меңгеруге көмектеседі. Сабақ барысында ойын арқылы дамытуға  арналған тапсырмалар жүйелі бағытталып, ұйымдастырылып отырса сонда  ғана мұғалімнің сабақ  мақсатына жеткізуіне мүмкіндік береді.         Пайдаланылған әдебиеттер:   1. 12 жылдық  білім беру бойынша мемлекеттік стандарт жобасы. 2. 3. журнал. №3(45), 2010. 1. 2. 3. Қазақстан мектебі. №1.2004 қаңтар. Ғылыми–педагогикалық журнал. Мектептегі шет тілі. Республикалық әдістемелік – педагогикалық Мектептегі шет тілі. №3(27), 2007. Мектептегі шет тілі. №2(44), 2010. Рогова Г.В. Методика обучения английскому языку. – Москва, 1975. «Ересек адамдардың ісі, жұмысы,қызметі сияқты ойын да бала өмірінде  маңызды болып саналады. Бала ойында қандай болса,  өскенде жұмыста да  сондай адам болады». А.С.Макаренко   Ойын дегеніміз – жас ерекшеліктеріне  қарамайтын, адамның көңіл­күйін көтеретін, ойландыратын үрдіс. Ойын –  төзімділікті, алғырттықты, тапқырлықты, ұқыптылықты, ізденімпаздықты,  іскерлікті, дүниетаным өрісінің көлемділігінің, көп білуді, сондай­ақ, басқа да толып жатқан сапалылық қасиеттердің қалыптастыруға үлкен мүмкіндігі бар  педагогикалық тиімді әдістердің бірі. Ағылшын тілі – қазақ елін әлемге  танытатын, әлемдік деңгейге шығаратын тіл. Сол себепті ағылшын тілін  үйренудің маңызы зор. Ағылшын тілін оқытуда ойын түрлерін қолдану  оқушының тілді үйренуге деген ынтасын арттырады. Ағылшын тілін үйрету  кезінде ойын элементтерін пайдалану оқушының шет тіліне деген  қызығушылығын арттырып, жаңа тақырыпты жақсы түсінуге әсер етеді. Ойын  арқылы балалар ағылшын тілінде жеңіл қарым­қатынас жасай алады және  ойын кезінде оқушылар шаршағандығын сезбей, әсерлене, қызыға отырып  ағылшын тілін тез үйренеді. Егерде мұғалім ойынды тек балалардың көңілін  көтеру, демалдыру үшін ойнатса, онда пайда болмайды. Ойын белгілі бір білім беруді мақсат етіп ойналған кезде ғана нәтижелі болады. Ойындар баланың  тапқырлығын, байқағыштығын, зейінділігін арттырумен қатар, ерік сезім  түрлерін де дамытады. Ойын түрлері көп. Соның ішінде бастауыш және орта  буын сыныптарда пайдаланаты: ойын­сабақ, ойын жаттығу, сергіту ойындар,  дидактикалық мақсаттағы ойындар, сөздік ойындар, логикалық ойындар және  тағы басқа. Психологиялық тұрғыдан алып қарағанда бастауыш және орта  буында оқушылар белсенді және өте қозғалмалы болып келеді. Бұл жастағы  балалар өздерін еркін ұстап, сабаққа аса қызығумен қатысады, өзінің  айналасындағы нәрсені көріп, соны бейнелеуді ұнатады. Оқушының  қызығушылығын арттыру мақсатында мұғалім ойынға қатысушының өзіндік  сөз ырғағын бейнелеп көрсетіп, тапсырманы дұрыс құра білуі керек.  Тақырыптық «рөлдік ойындар» оқушылардың сөйлеу дағдысының  қалыптасуын дамытады. Ойын – оқушылармен дидактикалық қарым­қатынас  жасаудың әмбебап нысаны. Ол білім берудің ең көне нысаны болып табылады,  өйткені қатысушылардың жасына шектеу қойылмайды, ойыншыларға өздерін  оқу үрдісінің субьектілері ретінде сезінуге мүмкіндік береді. Мұғалім  ағылшын тілінің әр сабағында ойын әдістерін пайдалануы тиіс. Төменгі сынып  оқушыларының жасы мен психологиясының ерекшеліктерін ескере отырып,  бұл тәсілдер ең тиімді болып табылады. Ағылшын тілін үйренудің бастапқы  кезеңінде оқу ойындарының тілдік (фонетикалық, лексикалық,  грамматикалық), рөлдік және динамикалық түрлерін араластыра пайдаланған  жөн. Тілдік ойындар дыбыстау дағдысын, лексикалық және грамматикалық  дағдыларды қалыптастыруға, тілдік құбылыстарды пайдалануға  жаттықтыруға бағытталған. Фонетикалық ойындар: ­          фонематикалық  есту қабілетін дамытуға арналған ойындар мен жаттығуларға (ағылшын  тілінің дыбыстарын дұрыс қабылдау үшін қажетті); ­          дыбыстау (оқушылар үшін фонетиканың ең маңызды әрі күрделі бөлімдерінің бірі);  ­          дұрыс интонациялау дағдысын қалыптастыруға арналған ойын  тәсілдері Ойын қызметі оқушылардың сабақтағы  жұмысын түрлендірумен  қатар жұмыс нысандарын, әдіс­тәсілдерін саралауға мүмкіндік береді.  Коммуникативтілік қағидасы арнайы берілген тілдік құралдар – белсенді  лексика мен белсенді грамматикалық материал арқылы коммуникативтік  міндеттерді шешуге бағытталған күнделікті жағдайларда  рөлдік ойындарды  пайдалану арқылы іске асырылады. Ойынның сабақ барысындағы басты  мақсаты – білім беруді ойынмен ұштастыру. Баланың ойынға белсенді түрде  қатысуы оның ұжымдағы басқа да әрекеттерін айқындайды. Ойын бір  қарағанда қарапайым құбылыс не әрекет сияқты болғанымен, ол ұжымдық  әрекет. Ойын арқылы оқушының: ­          қисынды ой­қабілеті дамиды; ­           өздігінен жұмыс істеуге үйренеді; ­          сөздік қоры баийды, тілі дамиды;  ­          зейіні қалыптасады; ­          байқампаздығы артады; ­          өзара  сыйластыққа үйретеді; ­          ойынның ережесін бұзбауға, тәртіптілікке  баулиды; ­          бір­біріне деген оқушы сенімділігі артады; ­          сабаққа  қызығушылығы артады. Сабақ барысында оқушының зейінін сабаққа аудару,  ауызша сөйлей алу және жазу дағдысын қалыптастыру, пәнге деген  қызығушылығымен өз бетінше жұмыс жасай алу қабілетін дамытуда  дидактикалық ойындардың  үлесі зор. Мәтінді мазмұндауға үйрету, жоспар  құруға, белгілі бір суретке қарап тақырып қоя білуге, сол суретке қарап  сөйлем құрауға, мұғалімнің көмегімен өздерінің ойларын, қызықты іс­ әрекеттерін әңгімелеуге үйрету дидактикалық  ойындарды ойнау барысында  қалыптасады. Балалар білімді ойын арқылы қабылдап үйренеді. Сондықтан  сабақтағы ойын оқушы білімін тыңдап, ой­өрісін кеңейте алады, білім алудағы қызығушылығын артады. Ойын арқылы бала көптеген мәліметтер алады,  психологиялық ерекшеліктерін қалыптастырады. Баланың жас  ерекшеліктеріне, сабақтың мақсатына сай  ұйымдастырылған ойындардың  берері мол. Ағылшын тілі сабағында әрбір оқушының сабаққа белсенді  қатысуының, ауызекі сөйлеуге құлшындыратын, ағылшын тілін оқып үйренуге  талпынысы мен қызығушылығын арттыратын әдіс­тәсілдер түрі ерекше орын  алады. Бұл міндеттерді сабақта оқытудың ойын әдістерінің көмегімен шешуге  болады. Алайда, ойын әрекетін қандай мақсатта қолдануға болады? Қандай  деңгейде? Сабақтың қай кезеңінде? Қай кезде жақсы нәтиже береді? деген  сұрақтар әрбір мұғалімді толғандыратыны сөзсіз. Ойынды  мынадай мақсаттар қойып пайдалану керек: алфавитті және лексиканы  меңгерту, қарым­қатынас жасай алуға үйрету, тілдік материалдарды есте сақтау, белгілі бір тілдік білімді дамыту, қажетті психикалық қызметтер мен  қабілеттілікті дамыту, білім беру. Сондай­ақ, ойын арқылы қызықсыз  тақырыптарды жеңіл, оңай меңгертуге болады. Ағылшын тілінде жұмбақтар,  сөзжұмбақтар, лото, лингвистикалық ойындар, бөлмедегі жиһаздарды орнына  қою, дүкендерді аралау, телефонмен сөйлесу, т.б. түрінде де ойналады.  Ойынның түрлері: лексикалық, орфографиялық, дидактикалық және  грамматикалық, рөлдік болып табылады. Сонымен қатар, ағылшын тілінде  сөйлеуге және жазуға үйрететін арнайы ойындар да болады. Ойынды сабақтың әр кезеңінде пайдалануға болады. Мысалы, ұйымдастыру бөлімі кезінде  фонетикалық рифмовка алуға болады. Жарыс түрінде өткізсеңіз (Кім өлеңді  бірінші жаттайды?), оқушылар өлеңді жарыса отырып қалай жаттап  алғандарын байқамай қалады. Ағылшын тілі сабағында қолданылатын  ойындар: «Let’s draw a Rainbow!»ойыны. Мақсаты: түстерді үйрету. Ойынға  қажет құралдар:түрлі –түсті қарандаштар, кемпірқосақ салынған сурет. Ойын  барысы: біріншіден мұғалім кемпірқосақ салынған суретті тақтаға іледі.  Оқушылар 7 түрлі қарандашты партаның үстіне қояды. Мұғалім: This is a  rainbow. I can see red colour (суретті көрсетеді, балалар сол түсті қарындашты  көтереді), orange colour, yellow colour, green colour, blue colour, dark blue  colour, violet colour. The rainbow is colourful. It’s beautiful. Let’s draw a  rainbow! Сосын мұғалім балаларға кемпірқосақтағы түстерді реттілігімен есте сақтап алуларына уақыт береді де, суретті тақтадан алып тастайды. Балалар  кемпірқосақты салып болғаннан кейін, мұғалім суретті тақтаға іледі. Балалар  өз суреттерімен салыстырады. Суреттер салынып, салыстырылғаннан кейін,  мұғалім кемпірқосақтың түстерін көрсете отырып сұрайды. What colour is it?  Балалар сұраққа жауап береді.  «Кесек қар» дидактикалық ойыны. Оқушылар  шеңберге тұрады. Бірінші оқушы отбасының бір мүшесін атап, допты екінші  оқушыға лақтырады. Ол допты ұстап алып, алдыңғы екі сөзді қайталап, өз  сөзін айтып, допты келесі оқушыға лақтырады. Алдыңғы оқушының артынан  барлық сөздерді қайталап, өз  сөзін айта алған оқушы жеңімпаз атанады.  «Доппен ойын» ­ балалар допты бір­біріне лақтырып, тез заттың атын немесе  түсін, яғни жалғастырып айту керек. «Сұрақ қой» ойынында үстелдің үстінде  бірнеше заттар жатады, оқушылар әр затқа сұрақ қою керек. «Затты тап»  ойынында мұғалім әлдебір затты газетпен жауып, сұрақтар қою барысында  оқушылар ол не зат екенін шешу керек, «Сөз құрау» ­ суретке қарап атын атау және осы сөздің бірінші әрпіне сөз құрау керек, « Дым білмес» ойынында  дым білмес тақтадағы сөзді немесе  санды дұрыс оқымайды, мысалы: мұғалім 20  санын көрсетеді, ал дым білмес It’s twelve десе, сынып түзетеді  No, it’s twenty деп жауап беру керек, «Түсті ата» ойынында мұғалім қызыл түсті карточкыны көрсетіп “What colour is it?” балалар  It’s red деп жауап береді. «Bingo»  ойыны. Әр оқушы бір сөйлемді таңдап, сонымен ғана жұмыс істейді. Мұғалім  оқылған сөздерді бейнеленген флэш­карталарды мөлдір емес дорбаға салады.  Балалар кезек­кезек 1 карточкадан шығарып, осы сөзді айтады. Бірақ сыныпқа көрсетпейді. Қолында осы сөзді бейнелейтін суреті бар оқушылар өздерінің  жолынан оны сызып тастайды. Жолдағы барлық сөздерді сызып тастаған  бала   «Bingo!» ­ деп айқайлайды. Мұғалім жаттығудың дұрыс орындалғанын  тексереді. Егер сөздердің барлығы аталған болса, бұл бала жеңімпаз атанады  Қорыта келгенде, ойын әрекетінсіз ағылшын тілі лексикасын оқушының есінде қалдыру тиімділігі аз және ақыл ой күшін көп қажет етеді. Оқу үрдісіне  енгізілген ойын ағылшын тілі сабағында оқутыдың бір түрі ретінде қызықты,  жеңіл және жанды болуы керек. Ойын оқу үрдісін жеңілдететінін ескеру  қажет. Оқытушының сабаққа қойған мақсатына, міндетіне, шартына  байланысты ойын түрі өзгертіліп отырылуы қажет. Ойын арқылы кез­келген  оқу материалын қызықты да тартымды қылып, оқушылардың көңіл­күйін  көтеруге, өздерінің жұмыстарын қанағаттануға және білім үрдісін жеңіл  меңгеруге көмектеседі. Сабақ барысында ойын арқылы дамытуға арналған  тапсырмалар жүйелі бағытталып, ұйымдастырылып отырса сонда ғана  мұғалімнің сабақ мақсатына жеткізуіне мүмкіндік береді.    Әдебиет: 1.       Мектептегі шетел тілі. Республикалық әдістемелік журнал.  №6.2011 2.       Мектептегі шетел тілі. Республикалық әдістемелік журнал.  №6.2012 3.       Қазақстан мектебі. №1.2004. Ғылыми­педагогикалық журнал. Пожалуйста, не забудьте правильно оформить цитату: Кулмырзаева А. Х. Ағылшын тілі сабағында ойын элементтерін пайдаланудың  тиімділігі // Молодой ученый. — 2015. — №7.2. — С. 50­52. — URL  https://moluch.ru/archive/87/17231/ (дата обращения: 05.10.2018). Тақырыбы: “Шетел тілі сабағында ойын технологиясын қолдану” (2015 жылғы тамыз кеңесінің пән секциясында оқылған баяндама) Дайындаған: Ж.Қалдығараев атындағы орта мектебінің II санатты ағылшын тілі пәні мұғалімі Д.Черниязова Бейнеу 2015 Ойын дегеніміз – жас ерекшеліктеріне қарамайтын, адамның көңіл­күйін көтеретін,  ойландыратын үрдіс. Ойын – төзімділікті, алғырттықты, тапқырлықты, ұқыптылықты,  ізденімпаздықты, іскерлікті, дүниетаным өрісінің көлемділігінің, көп білуді, сондай­ақ,  басқа да толып жатқан сапалылық қасиеттердің қалыптастыруға үлкен мүмкіндігі бар  педагогикалық тиімді әдістердің бірі. Ағылшын тілі – қазақ елін әлемге танытатын, әлемдік деңгейге шығаратын тіл. Сол себепті  ағылшын тілін үйренудің маңызы зор. Ағылшын тілін оқытуда ойын түрлерін қолдану  оқушының тілді үйренуге деген ынтасын арттырады. Ағылшын тілін үйрету кезінде ойын  элементтерін пайдалану оқушының шет тіліне деген қызығушылығын арттырып, жаңа  тақырыпты жақсы түсінуге әсер етеді. Ойын арқылы балалар ағылшын тілінде жеңіл қарым­ қатынас жасай алады және ойын кезінде оқушылар шаршағандығын сезбей, әсерлене,  қызыға отырып ағылшын тілін тез үйренеді. Егерде мұғалім ойынды тек балалардың көңілін көтеру, демалдыру үшін ойнатса, онда  пайда болмайды. Ойын белгілі бір білім беруді мақсат етіп ойналған кезде ғана нәтижелі  болады. Ойындар баланың тапқырлығын, байқағыштығын, зейінділігін арттырумен қатар, ерік сезім  түрлерін де дамытады. Ойын түрлері көп. Соның ішінде бастауыш және орта буын  сыныптарда пайдаланаты: ойын­сабақ, ойын жаттығу, сергіту ойындар, дидактикалық  мақсаттағы ойындар, сөздік ойындар, логикалық ойындар және тағы басқа. Психологиялық тұрғыдан алып қарағанда бастауыш және орта буында оқушылар белсенді  және өте қозғалмалы болып келеді. Бұл жастағы балалар өздерін еркін ұстап, сабаққа аса  қызығумен қатысады, өзінің айналасындағы нәрсені көріп, соны бейнелеуді ұнатады.  Оқушының қызығушылығын арттыру мақсатында мұғалім ойынға қатысушының өзіндік сөз ырғағын бейнелеп көрсетіп, тапсырманы дұрыс құра білуі керек. Тақырыптық «рөлдік  ойындар» оқушылардың сөйлеу дағдысының қалыптасуын дамытады. Ойын – оқушылармен дидактикалық қарым­қатынас жасаудың әмбебап нысаны. Ол білім  берудің ең көне нысаны болып табылады, өйткені қатысушылардың жасына шектеу  қойылмайды, ойыншыларға өздерін оқу үрдісінің субьектілері ретінде сезінуге мүмкіндік  береді. Мұғалім ағылшын тілінің әр сабағында ойын әдістерін пайдалануы тиіс. Төменгі сынып  оқушыларының жасы мен психологиясының ерекшеліктерін ескере отырып, бұл тәсілдер ең тиімді болып табылады. Ағылшын тілін үйренудің бастапқы кезеңінде оқу ойындарының тілдік (фонетикалық,  лексикалық, грамматикалық), рөлдік және динамикалық түрлерін араластыра пайдаланған  жөн. Тілдік ойындар дыбыстау дағдысын, лексикалық және грамматикалық дағдыларды  қалыптастыруға, тілдік құбылыстарды пайдалануға жаттықтыруға бағытталған.  Фонетикалық ойындар: ­          фонематикалық есту қабілетін дамытуға арналған ойындар мен жаттығуларға  (ағылшын тілінің дыбыстарын дұрыс қабылдау үшін қажетті); ­          дыбыстау (оқушылар үшін фонетиканың ең маңызды әрі күрделі бөлімдерінің бірі); ­          дұрыс интонациялау дағдысын қалыптастыруға арналған ойын тәсілдері Ойын қызметі оқушылардың сабақтағы  жұмысын түрлендірумен қатар жұмыс нысандарын, әдіс­тәсілдерін саралауға мүмкіндік береді. Коммуникативтілік қағидасы арнайы берілген тілдік құралдар – белсенді лексика мен  белсенді грамматикалық материал арқылы коммуникативтік міндеттерді шешуге  бағытталған күнделікті жағдайларда  рөлдік ойындарды пайдалану арқылы іске  асырылады. Ойынның сабақ барысындағы басты мақсаты – білім беруді ойынмен ұштастыру. Баланың  ойынға белсенді түрде қатысуы оның ұжымдағы басқа да әрекеттерін айқындайды. Ойын  бір қарағанда қарапайым құбылыс не әрекет сияқты болғанымен, ол ұжымдық әрекет.  Ойын арқылы оқушының: ­          қисынды ой­қабілеті дамиды; ­          өздігінен жұмыс істеуге үйренеді; ­          сөздік қоры баийды, тілі дамиды; ­          зейіні қалыптасады; ­          байқампаздығы артады; ­          өзара сыйластыққа үйретеді; ­          ойынның ережесін бұзбауға, тәртіптілікке баулиды; ­          бір­біріне деген оқушы сенімділігі артады; ­          сабаққа қызығушылығы артады. Сабақ барысында оқушының зейінін сабаққа аудару, ауызша сөйлей алу және жазу  дағдысын қалыптастыру, пәнге деген қызығушылығымен өз бетінше жұмыс жасай алу  қабілетін дамытуда дидактикалық ойындардың  үлесі зор. Мәтінді мазмұндауға үйрету,  жоспар құруға, белгілі бір суретке қарап тақырып қоя білуге, сол суретке қарап сөйлем  құрауға, мұғалімнің көмегімен өздерінің ойларын, қызықты іс­әрекеттерін әңгімелеуге  үйрету дидактикалық  ойындарды ойнау барысында қалыптасады. Балалар білімді ойын  арқылы қабылдап үйренеді. Сондықтан сабақтағы ойын оқушы білімін тыңдап, ой­өрісін  кеңейте алады, білім алудағы қызығушылығын артады. Ойын арқылы бала көптеген  мәліметтер алады, психологиялық ерекшеліктерін қалыптастырады. Баланың жас  ерекшеліктеріне, сабақтың мақсатына сай  ұйымдастырылған ойындардың берері мол. Ағылшын тілі сабағында әрбір оқушының сабаққа белсенді қатысуының, ауызекі сөйлеуге  құлшындыратын, ағылшын тілін оқып үйренуге талпынысы мен қызығушылығын  арттыратын әдіс­тәсілдер түрі ерекше орын алады. Бұл міндеттерді сабақта оқытудың  ойын әдістерінің көмегімен шешуге болады. Алайда, ойын әрекетін қандай мақсатта  қолдануға болады? Қандай деңгейде? Сабақтың қай кезеңінде? Қай кезде жақсы нәтиже  береді? деген сұрақтар әрбір мұғалімді толғандыратыны сөзсіз. Ойынды мынадай мақсаттар қойып пайдалану керек: алфавитті және лексиканы  меңгерту, қарым­қатынас жасай алуға үйрету, тілдік материалдарды есте сақтау, белгілі  бір тілдік білімді дамыту, қажетті психикалық қызметтер мен қабілеттілікті дамыту, білім  беру. Сондай­ақ, ойын арқылы қызықсыз тақырыптарды жеңіл, оңай меңгертуге болады. Ағылшын тілінде жұмбақтар, сөзжұмбақтар, лото, лингвистикалық ойындар, бөлмедегі  жиһаздарды орнына қою, дүкендерді аралау, телефонмен сөйлесу, т.б. түрінде де ойналады. Ойынның түрлері: лексикалық, орфографиялық, дидактикалық және грамматикалық, рөлдік болып табылады. Сонымен қатар, ағылшын тілінде сөйлеуге және жазуға үйрететін арнайы ойындар да болады. Ойын­оқушылардың оқуға деген ынтасын арттыратын құрал. Ол әдістемелік тұрғыдан  алғанда мынадай бөліктерден тұрады: 1.Ойынның өтілетін сабақтарының мазмұны мен тақырыбына сай болуы. 2.Ойынға берілген уақытты нақты белгілеу. 3.Ойынның ойналу түрі топ болып ойнау. 4.Ойынға қажетті материалдардың түгел дайындалып қойылуы. 5.Қолданылған сөздер,сөз тіркестері,өлең таңдау. 6.Ойындардың өту барысының жоспарын жасау. Мұғалім сабақтың тақырыбына қарай ойынды өзі таңдап алып отырады. Сондықтан сабақта қолданылатын түрлі ойындармен таныстырып кеткен жөн. Мысалы:  1.«Let’s draw a Rainbow!»ойыны. Мақсаты: түстерді үйрету. Ойынға қажет құралдар:түрлі –түсті қарандаштар, кемпірқосақ салынған сурет. Ойын барысы: біріншіден мұғалім кемпірқосақ салынған суретті тақтаға іледі. Оқушылар 7 түрлі қарандашты партаның үстіне қояды. Мұғалім: This is a rainbow. I can see red colour (суретті көрсетеді, балалар сол түсті қарындашты көтереді), orange colour, yellow colour, green colour, blue colour, dark blue colour, violet colour. The rainbow is colourful. It’s beautiful. Let’s draw a rainbow! Сосын мұғалім балаларға кемпірқосақтағы түстерді реттілігімен есте сақтап алуларына  уақыт береді де, суретті тақтадан алып тастайды.   Балалар кемпірқосақты салып суреттерімен салыстырады. Суреттер салынып, салыстырылғаннан кейін, мұғалім  кемпірқосақтың түстерін көрсете отырып сұрайды. What colour is it? Балалар сұраққа  жауап береді.     кейін, мұғалім суретті тақтаға іледі. Балалар өз      болғаннан   2.Board race. Тақта сайысы ойыны. Бұл ойынның шарты: Мұғалім оқушыларды екі топқа бөліп,ойынның ережесімен таныстырады.Бұл ойында  мұғалім түстер, сандар,сөздер айтады сол айтылған сөздерді,сандарды оқушылар қатесіз  жазу керек. Келесі оқушы әрі қарай жалғасын жалғастырып отырады.Соңында  оқушылардың жазғанын тексеріп қателерін жөндеп қай топтың жеңгенін анықтайды. Бұл  ойында оқушылар шапшаңдықты, дұрыс     білуді,есте сақтау қабілеттері артады.     жаза     3.Question Race. Сұрақтар сайысы. Бұл ойынның шарты: Мұғалім сол сабаққа қатысты сұрақтар қойылады. Осы сұрақтар оқушыларға таратылып  беріледі. Оқушылар сол сұрақтарға дұрыс жауап беру керек. Мысалы жыл мезгілдерін  өткен кезде суреттер арқылы да мынадай сұрақтар арқылы қолдануға болады.  4.«Доппен ойын» ­ балалар допты бір­біріне лақтырып, тез заттың атын немесе түсін, яғни жалғастырып айту керек. «Сұрақ қой» ойынында үстелдің үстінде бірнеше заттар жатады,  оқушылар әр затқа сұрақ қою керек. «Затты тап» ойынында мұғалім әлдебір затты газетпен  жауып, сұрақтар қою барысында оқушылар ол не зат екенін шешу керек, «Сөз құрау» ­  суретке қарап атын атау және осы сөздің бірінші әрпіне сөз құрау керек, « Дым білмес»  ойынында  дым білмес тақтадағы сөзді немесе санын көрсетеді, ал дым білмес It’s twelveдесе, сынып түзетеді  No, it’s twenty деп жауап  беру керек, «Түсті ата» ойынында мұғалім қызыл түсті карточкыны көрсетіп “What colour  is it?”балалар  It’s red деп жауап береді.     оқымайды, мысалы: мұғалім 20          санды     дұрыс       5.«Bingo» ойыны. Әр оқушы бір сөйлемді таңдап, сонымен ғана жұмыс істейді. Мұғалім  оқылған сөздерді бейнеленген флэш­карталарды мөлдір емес дорбаға салады. Балалар      шығарып, осы сөзді айтады. Бірақ сыныпқа көрсетпейді.  кезек­кезек 1 карточкадан Қолында осы сөзді бейнелейтін суреті бар оқушылар өздерінің жолынан оны сызып  тастайды. Жолдағы барлық сөздерді сызып тастаған бала   «Bingo!» ­ деп айқайлайды.  Мұғалім жаттығудың дұрыс орындалғанын тексереді. Егер сөздердің барлығы аталған  болса, бұл бала жеңімпаз атанады 6.«Сандар» ойыны. Оқушылар екі топқа бөлінеді. Тақтаның оң және сол жағына бірдей  сандар жазылады. Мен сандарды бірінен кейін бірін айтып отырамын, ойыншылар сол  сандарды тез тауып, сызып тастап отырады. Тапсырманы бірінші орындаған топ жеңіске  жетеді. Ойын нәтижесінде балалардың сан есім туралы білімі қаншалықты меңгергені  тексеріледі. Қорыта келгенде,ойын түрлерін пайдалану меңгерту құралы болса, екіншіден балалардың сабаққа деген қызығушылығын көтеру  болып табылады.Ойын түрлерін пайдалану мынадай нәтижеге жеткізеді:     біріншіден, оқушылардың білімін берік    1. Әр оқушының шығармашылығы артады; 2. Жылдам жұмыс істеуге үйрету; 3. Оқушының жеке қабілеті анықталады; 4. Оқушының ойлау қабілеті дамиды 5. Әр оқушы өз деңгейімен бағаланады. Ойын әрекетінсіз ағылшын тілін оқушының есінде қалдыру тиімсіз. Әдебиет: 1.       Мектептегі шетел тілі. Республикалық әдістемелік журнал. №6.2011 2. Мектептегі шетел тілі. Республикалық әдістемелік журнал. №6.2012 3. Қазақстан мектебі. №1.2004. Ғылыми-педагогикалық журнал. Бүгінгі таңда қоғамымыздың даму бағытында жан­жақты дамыған, сауатты,  саналы азамат тәрбиелеу мәселесі жүктеліп отыр. Мұндай мақсаттың баянды  болуы оқу­тәрбие жүйесінің үлесіне тиетінін ескерсек, жас жеткіншектердің  білімді, білікті болуында ойынның алатын орны ерекше. Қазіргі кезде “ойын” ұғымының мағынасы кеңейіп, тұрмыс пен мәдениеттің  түрлі салаларын қамтуда. Ойын арқылы оқушы білім алуға, оқуға қызықтыра  отырып тұлғаны дамуын қалыптастыруға болады. Ойын – оқытуда жаңа технологияның маңызды бөлігі болып табылады.  «Ойын» ұғымына түсініктеме берсек – бұл адамның мінез­ құлқын өзі  басқарумен анықталатын қоғамдық тәжірибені қалыптастыруға арналған  жағдаяттар негізінде іс­әрекеттің бір түрі. Ойын әрекеті мынадай қызметтерді атқарады: • Ойын – сауық • Коммуникативтік немесе қарым­қатынастық • Диагностикалық (ойын барысында өзін­өзі тануы) • Коррекциялық (өзін­өзі түзетуі) • Әлеуметтендіру Ойын – адамның өміртанымының алғашқы қадамы. Сондықтан ойын арқылы  балалар өмірден көптеген мәліметтер алып білімін жетілдіреді. Ойын арқылы  бала қоршаған ортаны өз бетінше зерделейді. Соның нәтижесінде өзі көрген  жағдайларды, отбасылық тұрмыс пен қызмет түрлерін жаңғыртады. Ойын  балалардың еңбекке деген қарым­қатынасы мен қабілеттерін қалыптастырады. Ойынның ережелері ойнаушының қисынды ой қабілетінің дамуы, бір­біріне  деген сыйластық, қажеттіліктерімен санасуы әр оқушының жеке әрекетінен  туындайды. Ойынның басты шарты жеңіске жету болса, әр ойыншы өз  қарсыласының мүмкіндігімен санасып, бір­біріне деген сенімен арттырады. Ойын түрлері өте көп. Соның ішінде: * ойын­сабақ; * ойын­жаттығу, * сергіту ойындары, * дидактикалық мақсаттағы ойындар, * логикалық ойындар,  * грамматикалық ойындар, т.б. Мұндай ойындар оқушыны жан­жақты  дамытып, білімді толық игеруіне көмектеседі. Ойын арқылы ұйымдастырылған сабақ балаларға жеңіл әрі тартымды, әрі  түсінікті болады. Ойын сабақтары оқушылардың өздігінен жұмыс істеуге,  ойлау қабілетін дамытуға үйретеді. Ойын кезінде балалардың достық сезімін  оятып, бір­біріне қамқорлығы, ұжымдық бірлігі нығаяды. Балаларды  жақсылыққа, қайырымдылыққа, ізгілікке, әдептілікке тәрбиелеуге болады.  Ойын түрлерін сабақта тиімді пайдалана білу мұғалімнің меңгертіп отырған  білімін ықыласпен тыңдап, білімді берік меңгеруіне көмектеседі. Оқушының  ойын үстіндегі өзін­өзі жаттықтыруы, өмірді білуге деген құмарлығы,  шынығуы, шындалуы, оның ақыл­ойы, дене еңбегіндегі белсенділігінің артуы  оның алдына қойған мақсатына жетуге деген ерік­қайратын шыңдайды, алға  қарай ұмтылсын, құштарлығын оятады. Осының нәтижесінде оқушының өз  бетімен ізденуі, білімді қажетсінуі өсіп, нақтылы мақсаткерлікке ұласады.  Ойынға қатысқан әр оқушының алдына жеңіске деген ұмтылыс пайда болады. Ойынды түрлендіруге жаңылтпаштарды, мақал­мәтелдерді, жұмбақтарды  жатқызуға болады. Олар әрі тілді, әрі ақыл­ойды дамытуға, демалыс сәттерін  тиімді пайдалануға септігін тигізеді. Оқушы әрекет үстінде өзін­өзі еркін  ұстауға, қысылып­қымтырылмауға, басқалармен тіл табысуға, жолдастық,  достық сезімінің оянуына мүмкіндік жасайды. Ойынның негізгі мақсаты­баланы қызықтыра отырып білімді меңгерту болса,  мұғалімнің міндеті ­ сол ойын түрлерін пайдалана отырып оқушылардың  өздігімен жұмыс істей білуге, ой белсенділігі мен тіл байлығын арттыра  түсуге түрлі дағды мен шеберлікті меңгертуге қол жеткізу.  Оқу­тәрбие жұмысында ойындарды қолданудың кең спектрін сипаттау  мақсатында көптеген ғылыми зерттеулер мынадай мәселелердің басын  ашқанын зерделедік: • ойлау, ес, сөйлеу, жігер, назар үрдістеріне дидактикалық ойындардың әсер  ету сипаты; • жеке оқыту маңызының артуы; • оқу ойындарына қатысушылардың таным қызығуы арқылы шығармашылық  ізденіске ұмтылуы, т.б. Қазіргі уақыттағы сабақ үдерісінде қойылып отырған талаптардың бірі ­  оқушылардың коммуникативті сөйлеу біліктілігін дамыту мақсатында сабақ  үдерісінде ойын түрлерін, коммуникативті ойындарды қолдану. Осы тұста  төмендегідей коммуникативті ойындарды пайдалану әбден орынды деп  есептейміз.Мысалы:  Interviewing an interesting person. Бір оқушы танымал атақты адамның (саясат  қайраткері, әнші, актер, спортшы, т.б) ролін ойнайды. Сыныптастары әртүрлі  сұрақтар қоя отырып, оның кім екендігін табуы тиіс. Сұрақтар былай болуы  мүмкін: What's your hobby? What kind of meal/ sport/clothes/ do you like? Are you a man  or a woman? Are you married or a single? т.б. Just the facts.  Мұғалім тақтаға 3 сұрақ жазады, мыс: What kind of music do you like? Where  do you usually listen to music? Who is your favourite singer? Әрбір оқушы 3 үлестірмелі қағаздан алып, оның әрқайсысына, әр сұраққа  жауап жазады. Мұғалім барлық қағаздарды жинап алып, араластырады да, әр  оқушыға 3­3тен таратады. Балалар сынып ішінде сұрақ қоя жүріп, қолындағы  карточканың иесін іздейді. Барлық карточкалар өз иесін тапқанда ойын  аяқталады.  Бұл ойынды «Атамұра» баспасынан шыққан, авторлары: Аяпова.Т.  Әбілдаева.З. Ұқбаев. А. 9 ­ сынып оқулығындағы «Music in our life»  тақырыбын өткенде немесе музыкаға қатысты сабақтарда пайдалануға  болады. Why? Мына төмендегі сұрақтарды пайдалана отырып, оқушылардың сүйікті  заттары, әрекеттері туралы айтыңыздар деп сұрақ арқылы ойынатуға болады. What is your favourite TV show? Why? What is your favourite magazine? Why? What is your favourite gift you have received? Why? What is your favourite time of the day? Why? What is your favourite day of the week? Why? Сұрақтарды оқушылардың деңгейіне қарай жеңілдетіп немесе күрделендіріп  отыруға болады.  Сонымен бірге, мынадай коммуникативті ойындар ағылшын тілі сабағында  оқушылардың коммуникативті сөйлеу біліктілігін дамытуға көмектеседі:  Interrupting the story, Make a text, Answer the questions, Find the theme, Make a  story, Tell the story on the III­rd form, Name game, Introductions, Who am I?,  Word race, Recipe banquet, Questions, Objects, Sentence Completion, Learning  the actions. Грамматиканы үйреніп жатқан оқушыларды ойын барысында бақылаған  Бельгиялық бизнесмен “It isn’t silly at all” ­ “Бұл мүлдем ақымақтық емес” деп өзінің таң қалғандығын білдірген екен, сол сияқты ойын процесі бір уақытта  тиімді әрі қызықты болуы мүмкін.  Қытай даналығында: «Маған айтсаң, мен ұмытып қаламын; маған көрсетсең,  мен есімде сақтаймын; ал өзіме әрекет жасауға мүмкіндік берсен, мен  үйренемін» деп айтылғандай, біз балаға бір ақпаратты тек айтып қана қойсақ,  ол ұмытып кетуі мүмкін, көрсетсек есінде қалуы мүмкін, ал ойын үрдісінде  баланың өзіне жасауға мүмкіндік берсек, бала өзі үйреніп кетуі әбден мүмкін.  Сонымен қатар, зерттеу барысында шетел мектептерінде сабақ үдерісінде  қолданылатын ойын түрлері мен ойын әрекеттері, жаттығулар оқушыларға  беріліп, салыстырыла талданды.  Міне, біз шетел мектептерінде сабақ үдерісінде қолданылатын  коммуникативті ойындар мен ойын әрекеттерін, тапсырмалар мен  жаттығуларға да тоқталып өтуді жөн санадым.  Riddles. Read the first riddle and have the class ask questions to try and solve the  riddle. Riddles promote discussion and curiosity.  The man was injected with deadly poison­but it did not kill him ( He was already  dead) Everyone around him knows who he was , but no one knew his name ( He has just  been born) The man had been a hostage for 10 years. His wife watched him leave he plane,  and called to him excitedly. He did not respond (She saw him on television) I run but no legs (nose) The more there is the less you see (darkness) What has hands but not skin or bones? (сlock) What is black and white and read all over? (newspaper) Tongue twisters. Tongue twisters are phrases or sentences that are very difficult to  say fast. Tongue twisters are not only fun but they train the tongue to speak in  English. Ask for three volunteers to stand up front. Write the first tongue twisters  on the board and have each one say it five times. Have the rest of the class vote on  the fastest and funniest for each one.  Toy boat. Toy boat. Toy boat. The sixth sick shakes sixth sheep’s sick. Suzy sells seashells on the seashore. Three free throws. Greek grapes. I thought a thought. But the thought I thought wasn’t the thought I thought I  thought.  Сонымен қатар, шетелдік мектептер мен оқу орындарында мынадай ойын  әрекеттері қолданылады:  What is in the picture, Weather, That’s me, Expressing Feelings, Description,  Speed up, Dicto Gloss Description, Chain Drills, etc. Осы көрсетілген шетелдік мектептердегі ойын түрлері мен әрекетерін  қарастыра келе, мынадай қорытынды жасауға болады: • шетелдік мектептердегі ойын әдістерінің жүргізілуі өте еркін, яғни олар  ойын барысында өздерін өте еркін ұстайды, ролдік ойындарды да нағыз  образға шынайы түрде ене отырып орындайды, ал біздің мектеп  оқушыларының коммуникативтік ойындарды қолдану барысында, өз ойларын  жеткілікті дәрежеде жеткізе алмауы, олардың сөздерді айтуда қателесемін  деген ойдың туындауында, себебі қазақ мектебінің кейбір балаларына  ұялшақтық пен ұяңдық тән, олардың бойында өзгелермен жылдам қарым­ қатынасқа түсу сияқты қасиеттер баяу. Міне, осы мәселені шешу үшін, ағылшын тілі сабақтарында оқушылардың коммуникативтік сөйлеу  біліктілігін қалыптастырып, дамытуда ойын әдісінің ролі өте зор.  Атақты американдық жазушы Е. Градин «You cannot effectively learn a foreign  language until you make a million mistakes in that language. So hurry up and  made your million mistakes» деп айтқандай, кез­келген адам ағылшын тілін  сөйлеу әрекетінде миллиондаған қателерді жіберу арқылы үйреніп,  шыңдалады. Ойын дегеніміз ­ жас ерекшелікке қарамайтын, адамның көңіл­күйін  көтеретін, ойландыратын үрдіс. Ойын ­ төзімділікті, алғырттықты,  тапқырлықты, ұқыптылықты, ізденіпаздықты, іскерлікті, дүниетаным өрісінің  көлемділігінің, көп білуді, сондай­ақ, басқа да толып жатқан сапалылық  қасиеттердің қалыптастыруға үлкен мүмкіндігі бар педагогикалық, тиімді  әдістерінің бipi.  Ойындар баланың тапқырлығын, байқағыштығын, зейінділігін арттырумен  қатар, epiк сезім түрлерін де дамытады. Ойын түрлері көп. Соның ішінде  жалпы орта мектеп сыныптарында пайдаланатын: ойын­сабақ, ойын­жаттығу,  сергіту ойындары, дидактикалық мақсаттағы ойындар, сөздік ойындар,  логикалық ойындар, рөлдік ойындар т.б. Осылардың ішінде дидактикалық  мақсаттағы ойындардың оқыту үрдісінде оқушылардың коммуникативтік  құзіреттіліктерін дамытуда үлесі зор болып табылады. Психологиялық  тұрғыдан алып қарағанда мектеп оқушылары белсенді және өте қозғалмалы  болып келеді. Балалар өздерін еркін ұстап, сабаққа аса қызығумен қатысады,  өзінің айналасындағы нәрселерді көріп, соны бейнелеуді ұнатады. Рөлдік  ойындарды табысты және қарқынды жүргізе біледі. Сөйлеу әрекетінде  қозғаушы күш ­ ырғақ. Сөйлеу ырғағын құру мұғалімдердің рөлдік ойындарды ұйымдастырудағы ең қиын іс ­ әрекеті. Оқушылардың қызығуын арттыру  мақсатында мұғалім ойынға қатысушының өзіндік сөз ырғағын бейнелеп  көрсетіп, тапсырманы дұрыс құра білуі керек. Тақырыптық «рөлдік­ойындар»  оқушылардың сөйлеу дағдысының қалыптасуын дамытады. Ойынның сабақ  барысында басты мақсаты – білім беруді ойынмен ұштастыру. Баланың  ойынға белсенді түрде қатысуы оның ұжымдағы басқа да әрекеттерін  айқындайды. Ойын бір қарағанда қарапайым құбылыс не әрекет сияқты  болғанымен, ол ұжымдық әрекет. Ойын арқылы оқушының: § қисынды ой­қабілеті дамиды; § өздігінен жұмыс істеуге үйренеді; § сөздік қоры баийды, тілі дамиды; § зейіні қалыптасады; § байқампаздығы артады; § өзара сыйластыққа үйретеді; § ойынның ережесін бұзбау, яғни, тәртіптілікке баулиды; § бір­біріне деген оқушы сенімі артады; § сабаққа қызығушылығы артады. Сабақ барысында оқушы зейінін сабаққа аудару, ауызша сөйлей алу және жазу дағдысын қалыптастыру, пәнге деген қызығушылығымен өз бетінше жұмыс  жасай алу қабілетін дамытуда дидактикалық ойындардың үлесі зор десек  болады. Мәтінді мазмұндауға үйрету, жоспар құруға, белгілі бір суретке  тақырып қоя білуге, сол суретке қарап сөйлем құрауға, мұғалімнің көмегімен  өздерінің ойларын, қызықты іс­әрекеттерін әңгімелеуге үйрету дидактикалық  ойындарды ойнау барысында қалыптасады. Балалар білімді ойын арқылы  қабылдап үйренеді. Сондықтан сабақтағы ойын оқушы білімін тыңдап, ой­ өрісін кеңейте алады, білім алудағы қызығушылығы артады. Ойын арқылы  бала көптеген мәліметтер алады, психологиялық ерекшеліктерін  қалыптастырады. Баланың жас ерекшелігіне, сабақтың мақсатына сай  ұжымдастырылған ойындардың берері мол. Пәндік, пәнаралық сипаттағы  дидактикалық және сюжеттік, рөлдік ойындар білім алушыға өзін танытуға,  жолдастарының пікірімен санасуға, көпшілік алдында сөйлеу қабілетін  үйренуге, жан­жақты білімін көрсетуге мүмкіндік береді. Рөлдік, сюжеттік  ойындардың көмегімен білім алушылардың коммуникативтік құзыреттілігін  қалыптастыратын оқу міндеттерін шешуге болады. Ойын арқылы оқушының  білімі мен бейімін, жеке тұлғалық қасиет­қабілеттерін арттыру мүмкіндіктері  зерттеледі. Ойындардың қажеттілігін іріктеп ала білу­ұстаз шеберлігіне  байланысты. Оқушының тілін дамытуда сөздік ойындарын қолдану тиімдірек.  Сондай ойындардың бірі – «Керекті сөзді тауып айт». Ойынның мақсаты ­  қажетті сөздерді дұрыс тауып айтуға жаттықтыру, оқушы зейінін  қалыптастыру. Мұғалім сол сабаққа қатысты жалпылама сөзді атайды,  оқушылар қажетті сөздерді атайды немесе жазады. Сондай­ақ оқушы зейінін  қалыптастыруда «Who’s the faster?» ойынын өткізуге болады. Бұл ойынды  барлық сабақтарда қолдануға болады. Сабақ барысында оқушылардың  қызығушылығы, зейіні, тілін дамыту үшін дидактикалық ойындар мен тапсырмалардан басқа грамматикалық ойындардың орны ерекше. Яғни  құзіреттілік тапсырмалар арқылы оқушының тілімен, оқуға деген және пәнге  деген ынтасы артады. Сабақта тиімді қолданылған ойын оқушылардың  грамматиканы толық меңгеріп, сауатты жазу дағдысына мол мүмкіндік береді. Оқушыларды өз беттерімен жұмыс істеуге дағдыландырады, ізденімпаздыққа  баулиды. Грамматикалық ойындардың ерекшеліктері де бар. Бұл ойын әр  түрлі жағдаяттар арқылы жүзеге асады. Ойын сабақтың әр бөлігінде, әр  мақсатта жекеленіп, дараланып қолданылады. Жаңа тақырыпты түсіндіруде,  өткенді қайталауда, пысықтау сабақтарында пайдаланылады. Сабақ  барысында оқушының тілін дамытатындай, коммуникативтік құзыреттілігін  қалыптастыратындай ойындарды қолданамын. Олар: «доппен ойыны» ­  балалар допты бір­біріне лақтырып тез заттың атын немесе түсін, яғни  жалғастыру керек. «Сұрақ қой» ойынында үстелдің үстінде бірнеше заттар  жатады, оқушылар әр затқа сұрақ қою керек, «Затты тап» ойынында мұғалім  әлдебір затты гаетпен жауып, сұрақтар қою барысында оқушылар ол не зат  екенін шешу керек, «Сөз құра» ­ суретке қарап атын атау және осы сөздің  бірінші әрпіне сөз құрау керек, «Дым білмес» ойынында дым білмес тақтадағы сөзді немесе карташадағы санды дұрыс оқымайды,мысалы: мұғалім 20 санын  көрсетеді, ал дым білмес It’s twelve десе, сынып түзетіп No, it’s twenty деп  жауап беру керек, «Түсті ата» ойынында мұғалім қызыл түсті карташаны  көрсетіп « What colour is it ?” балалар It's red деп жауап береді. Әр ойын сабақ мақсатына сай қолданыс табады. Бұл ойындар оқушының сөйлеу тілін  жаттықтырады, яғни коммуникативтік құзіреттілікті арттырады. Елбасы жолдауында кез – келген орта санатты мектептің балаларының ең  жоғарғы деңгейдегі шет тілін оқып үйренуіне жағдай жасайтындай дәрежеге  қол жеткізуіміз керек делінген. Жалпы орта білім беретін мектептерде қазіргі  таңда шет тілін меңгертуге аса мән беріліп отыр. Қазақстан  Республикасындағы ең бірінші кезекте тұрған тіл саясаты туралы басты  мәселе мемлекеттік тілді еркін меңгерту,шет тілін меңгертудегі басты мақсат  – білім алушылардың сапасын халықаралық стандартқа сай көтеру. Бұл үшін  жетілдірілген әдіс шетел ғалымдарының іс­тәжірибелерімен танысу қажет  екендігі ешбір дау туғызбайтыны белгілі. Қазақстанның білім беру жүйесінің әлемдік білім кеңістігіне біртіндеп өтуі  жағдайында шетел тілдерін оқытудың ролі артады.Әрине 12 жылдық білім  беру жағдайында ағылшын тілін оқыту әдістемесінің бірі ойын элементтерімен іс­әрекеттер арқылы оқыту.Ойын элементтері оқытудың бір түрі болып табылады.Бұл әдістің тиімділігі оқушылардың белсенділігін пәнге деген  қызығушылығын ,ынтасын арттыруында болып табылады. Оқудың алғашқы кезінде оқушының тілдік материалдарды жеңіл меңгеріп  кетуіне көмектеседі.Ойын түрлерін дұрыс өткізілген сабақта оқушылардың  тілді үйренуіне ынтасы артып, сол тілді білуге қызығады. сабақтарда ойындарды пайдалану оқу үдерісінің тиімділігін көтереді,  оқытудың барлық сатыларында зерттелетін пәнге оқушылардың  қызығушылығын сақтауға көмектеседі. Ойындар оқытудың әртүрлі сатысында шетел тілін зерттеуге ғана көмектеспейді, сонымен бірге оқушының жоғары  психикалық даму сатысына көшуінде де рөл атқарады. Білім – қоғамды  әлеуметтік­мәдени, ғылыми үрдіспен қамтамасыз ететін жоғары құндылық.  Болашақтың бүгінгіден нұрлы болуына ықпал етіп, адамзат қоғамын алға  апаратын күш тек білімде ғана. Қай елдін болсын өсіп­өркендеуі, ғаламдық  дүниеде өзіндік орын алуы оның ұлттық білім жүйесінің деңгейіне, даму  бағытына байланысты. Жаңа ғасыр табалдырығын білім мен ғылымды  инновациялық технология бағытымен дамыту мақсатымен аттауымыз үлкен  үміттің басты нышаны болып табылады. «Ұрпағы білімді халықтың болашағы  бұлыңғыр болмайды» дегендей, жас ұрпаққа сапалы, мән­мағыналы білім беру – бүгінгі күннің басты талабы. Қазіргі таңда өркениетті ел ретінде көптеген  шет елдермен қарым­қатынасымыз күннен­күнге нығайып, беделіміз артып  келеді. Бұл шетел тілін оқытуды жақсартуды, оны терең меңгертуді талап  етеді. Ал, оқытуды жақсарту дегеніміз ­ оқушылардың пәнге деген  қызығушылығын арттыру. Дегенмен, шетел тілін меңгертуде көптеген  қиыншылықтар кездесетіні белгілі. Оқушылардың тілді толық дәрежеде  меңгеруі үшін оның сол тілге деген қызығушылығын арттыруымыз қажет.  Сабақта немесе сабақтан тыс жұмыстарда үйретуші ойындарды түрлерін  жүйелі, тиімді пайдаланудың әдістемелік маңызы зор. Ойындар арқылы біз  балалардың есте сақтау және ойлау қабілетін дамыта аламыз.  Ағылшын тілі пәні сабағында ойын түрлері арқылы оқушылардың тілді дұрыс  меңгеруі олардың ой­өрісін кеңейтіп, өзіндік пікірін қорғауға, сөйлеу тілінің  дамуына ықпал етеді. Шетел тілінде сөйлеуді, қарым­қатынас жасауды  үйретуді мақсат еткен әрбір мұғалім өз сабақтарында ойын түрлерін шамадан  асырмай ретімен, қажеттігіне қарай отырып қолданғаны жөн. Бүгінгі заман  талабы қажет етіп отырған үштұғырлы тілді жетік білуге жетелеуде, ағылшын  тілі пәнінің де өзіндік орны бар. Жалпы бұл пәнді оқуға оқушылар тарапынан  да, ата­ана тарапынан да қызығушылық танытылып отыр, сондықтан оқу үдерісінде оқушылар өздігінен сөйлейтіндей жағдай тудыруымыз керек. Ал,  ойындарды, солардың ішінде рөлдік ойындарды қолдану – шетел тілін  меңгертудегі ең жақсы амалдардың бірі. Ойынның мақсаты бағдарламада анықталған білім, білік, дағдылар жайында  түсінік беру, оларды қалыптастыру, және тиянақтау және пысықтау немесе  тексеру сипатында болып келеді. Ойынның міндеті баланың қызығушылығын  оятып, белсенділігін арттыру мақсатында іріктеліп алынған нақты  мазмұнымен анықталады. Ойын ұғымына түсінік берсек, бұл баланың мінез –құлқына өзі басқарумен  қатар топпен жұмыс жүргізе білу әрекеті, ол баланың бір­біріне көмектесу,  тез ойлау қабілетін, алға ұмтылу ісін дамытады. Сондықтан бағдарлама  бойынша бекітілген оқыту үрдісінде ойын түрлерін сабақ үрдісінде үнемі  пайдаланып отыру керек. Ағылшын тілі пәнінде көбіне рольдік ойындар, грамматикалық ойындар,  танымдық ойындар қолданылады. Ойын­оқу, еңбек іс­әрекеттерімен бірге  адамның өмір сүруінің маңызды бір түрі.  Қорыта келгенде, оқу үрдісінде «ойын түрлерін пайдалану біріншіден,  оқушылардың білімін берік меңгерту құралы болса, екіншіден балалардың  сабаққа деген қызығушылығын көтеру болып табылады. Ойын түрлерін  пайдалану мынадай нәтижеге жеткізеді. Нәтиже: 1. Әр оқушының шығармашылығы артады. 2. Жылдам жұмыс істеуге дағдыланады 3. Оқушының жеке қабілеті анықталады 4. Оқушы топ жаруға ұмтылады. 5. Оқушының ойлау қабілеті дамиды 6. Әр оқушы өз деңгейінмен бағаланады. Пайдаланылған әдебиет: 1. Рақымжанова С.Қ. «Шетел тілін оқыту әдістемесі», 2007ж, №5.–78 б. 2. Сақтағанова М.С., Алиева Н.Қ., Айтбаева Н.Қ. « Ағылшын тілін оқытудың  әдістері», Білім, №3, 2006ж. 43­бет. 3.Шетел тілін оқыту әдістемесі №3/17 2007ж 21 бет 4. Шетел тілін оқыту әдістемесі №5 2007ж 6 бет 5.  Шетел тілін оқыту әдістемесі №4 2008ж 27 бет 5. «Ширату» (“Brainstorm”) ойыны Мақсаты: Оқушылардың сөздік қорын тексеру Шарты: Тақтаға ұзақ сөз беріп, оның ішінен сөз шығару керек. Ескерту: сөз  құрамында қанша әріп бар сонша әріпті қолдануы тиіс. Мысалы: beautiful: eat, tea, but, fil, lie and so on. 6. «Шашу»(“Strew”) ойыны Мақсаты: еске сақтау қабілетін тексеру. Шарты: Сабақтың тақырыбына сай сөздердің жазылу ретін шатастырып жазып  қоямыз. Оқушылар берілген уақыт ішінде сөздерді дұрыс жазуы керек.