Жасушанын болинуи. Митоз

Күні: Тобы:  Пәні: Биология Сабақтың тақырыбы: Жасушаның бөлінуі. Митоз Сабақтың мақсаты: 1. Организімнің ең кіші өлшем бірлігі­жасушаның көбеюі. Жасуша цикілі,  жасушаның бөліну түрлері туралы, дене жасушасының бөлінуі – митоз, оның  кезеңдері, тұқымқуалаушылықтағы маңызы туралы түсіндіру.  2. Жасушаның көбеюі туралы білімдерін жетілдіру.  3. Шапшаңдыққа, ұжымшылдыққа тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Дәріс сабақ Сабақтың әдістері: оқулықпен жұмыс (тест), түсіндіру,  Көрнекілігі: слайдтар Сабақтың жүрісі: І Ұйымдастыру Топты түгендеу, сабаққа дайындығын тексеру.                 ІІ Үй тапсырмасын сұрау   1. Тест жұмысы. (Оқулықтағы тарацды қорытындылауға арналған тест сұрақтарына  жауап беру)          ІІІ Жаңа сабақ Жасушаның   бөлінуге  дайындық   жасап,   бөлініп,   оның   келесі  бөліуне   дейінгі   немесе тіршілігін жойғанға дейінгі кезең жасушаның циклі деп атаймыз. Жасушаның бөлінуінің 3 жолы бар:  Митоз (дене жасушалары) Мейоз (жыныс жасушалары) Амитоз (қарапайымдардын тікелей бөлінуі)   Амитоз  процесінде ахроматин жіпшелері пайда болмай­ақ, ядро бірден екіге бөлінеді. Кейбір   жағдайларда   бір   ядродан   бірнеше   ядролар   пайда   болады.   Амитоз   арнайы   және жпотологиялық ұлпаларда кездеседі. Жасушаның осындай жолмен бөлінуін 1841 жылы Ремак анықтаған Дене жасушасының бөлінуі 3 кезеңнен тұрады: Ядроның бөлінуі­кариокинез Цитоплазманың бөлінуі­ цитокинез  Бөлінуге дайындық­интерфаза Бөлінуге дайындық кезеңі яғни интерфазаның өзі үш кезеңнен тұрады: 1) 2) 3) 1. 2. 3. 1) Синтез алдыңғы кезең  2) Синтез кезеңі 3) Синтезден кейінгі кезең Митоз (кариокинез) Көп жасушалы азғалар жасушаларының көбеюінің негізгі жолы — митоз немесе    жасушалардың бөлінуі болып табылады.    жасушаның митоздық бөлінуге дайындық кезеңі және нағыз бөліну кезеңі. Екі кезең бірігіл  митоздық кезеңді құрайды. Жасушаның тіршілігін шартты түрде екі кезеңге бөлуге болады: интерфаза —  Митоз төрт фазадан тұрады: 1. Профаза.            2. Метафаза. 3. Анафаза. 4. Телофаза. Митоздың биологиялық маңызы   Митоздың биологиялық маңызы зор. Көп жасушалы ағзаларда генетикалық материал сақталмаса, мүшелер мен ұлпалардың құрылыстары мен қызметі тұрақты болмас еді. Митоз тіршілік   үшін   қажетті   мынадай   құбылыстарды   қамтамасыз   етеді:   эмбриондық   даму,   өсу, зақымданғаннан   кейінгі органоидтер мен   ұлпаларды   қайта   қалпына   келтіру,   ұлпалардың қызметі   кезінде   тіршілігін   жойып   отыратын   жасушалардың   орнын     толықтыру   (тіршілігін жойған эритроциттердің, түлеген тері, ішек эпителиі жасушаларының орнын алмастыру).   Митоз жолымен дене жасушалары бөлініп, саны көбейеді. Үздіксіз жүретін митоздық бөлінуде төрт фаза анықталады. Митозлын маңызы жаңа пайда болған екі жасушаға (сіңлілі) бірдей генетикалық ықпалы бар ДНК молекуласын өткізуі. ІV Сабақты бекіту 1. Анықтама бер 1.Жасуша циклі. 2. Митоз. 3. Мейоз. 4. Амитоз. 5. Кариокинез. 6. Цитокинез. 7. Интерфаза.  2. Суреттерді реттілігімен орналастыр А)                      Ә)                         Б)          В)                     Г)                              Д)  3. Кестені толтырыңдар (оқулықта №5 тапсырма) V Үй тапсырмасы §30 оқып келу. (Т.Қасымбаев, К.Мұхамбетжанов «Жалпы биология» жаратылыстану­ математикалық бағыт, 138­140 бет) VІ Бағалау