Жобалау технологиясын қолдану əдістерінің тиімділігі.

Жобалау технологиясын  қолдану  дістерінің тиімділігі. ə ə ə ə ə ə ə        "Кісіліктің өлшемі ­ білімділік. Қазақ жастары тек білімге ұмтылу керек.  ə Т уелсіз мемлекетіміздің тұтқасын ұстау үшін де білімді болу керек. Ал бар  ғылымның тоғысар арнасы, з улім шырқау шыңы – қасиетті. Еліміздің ертеңгі болашағы ­ бүгінгі мектеп қабырғасынан алған білім  ə н рімен сусындаған оқушы жастар, бүгінгі студенттер. Сондықтан,  оқушыларға сапалы білім берудің тиімді жолдарын іздестіру өзекті  ə м селелердің бірі болып қала береді... қазіргі кезде оқу орындарында  жаңарту жұмыстары жүргізіліп, оқыту, т рбиелеу, дамытудың жаңа  мүмкіншіліктері ашылуда, соның н тижесінде жаңа технологияларды оқыту  үрдісінде кеңінен қолдану жан­жақты насихатталуда. Ендеше, оның көрінісі  неде?          Жаңа технологияларға ынтымақтастық педагогикасы, білім берудің  ізгілендіру технологиясы, түсіндіріле басқарып озат оқыту технологиясы ,  деңгейлік саралап оқыту технологиясы, модульдік технологиясы ж не ə жобалап оқыту технологиясы кіреді. Оқу технологияларының басқа да  түрлері баршылық:  р деңгейлі оқу, толық меңгеру, ұжымдық ықпалдаса оқу,  икемдесе оқу, жобалап оқу, авторлық оқу технологиясы (мысалы, В.Ф.  Шаталов технологиясы) ж не т.б.          Жобалап оқыту технологиясына тереңірек үңілсек, д стүрлі сабақ беру  жүйесінде оқушыны тұлға ретінде қалыптастыру мүмкін еместігіне көз  жеткіземіз. Жобалап оқыту технологиясы педагогтың интеллектуалдық,  ə к сіби, моральдық, рухани, азаматтық ж не басқа да сапалы қасиеттерін  қалыптастырып отырып, мұғалімнің жеке тұлғасына тікелей  сер етеді. Ең  алдымен оқу барысында оқушыны өз бетімен іздендіре отырып, өзіне деген  сенімділік күшін тудырып, өз ойын анық жеткізе біліп , дұрыс шешім  қабылдауға, яғни жеке тұлға болып қалыптасуына бейімдеу қажет. 21­ ғасырда  лемдік білім беру жүйесінің дамуындағв негізгі  басымдылықтарының   бірі   ­  оқушы  білімін   жаңарту.   Ол   оқушылардың неғұрылым өз бетінше білім алып, оны іс жүзінде қолдана білу қажеттілігін ə т рбиелеуге бағытталған. Оқушылардың зерттеу жұмысын ұйымдастыру ə ж не жоба жұмысын жасауға маұсатты  рі жүйелі түрде бағыттау керек екен­ бүгінгі күн талабы. Сондықтан да жобалау технологиясының тиімділігі  күннен күнге артуда. Бұл технология  лемдік педагогикада жаңалық емес.  Ағылшын тілінен аударғанда "cooperative learning" ­ бірге үйрену деген  мағынаны білдіреді. Түсіндірме сөздікте оған төмендегідей анықтама  беріледі: Жобалау технологиясы ­ оқушылардың жоспарлау ж не күрделене  беретін тапсырмаларды орындау арқылы меңгеретін білім.  Жобалау технологиясы 19 ғасырдың 2­ші жартысында АҚШ  ауылшаруашлығы мектептерінде пайда болған. Оның негізін қалаған ­ Джон  Дьюи атты психолог ж не педагог , философ. Дьюидің ілімін жалғастырушы­  Колумбия университетінің жанындағы мұғалімдер колледжінің профессоры  ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə Ə Ульям Херд Килпатриктің ойынша, балаларды өз жұмысының жемісін  көруге ынталандыру арқылы үлкен өмірге дайындау ­ бұл технологияның  негізі. "Өзіне көйлек тігіп киген бойжеткенді мысалға алайық. Егер ол кейін  өзі киетін көйлегі үшңн жанын аямай, ерінбей, аса қызығушылықпен көйлек  үлгісін өзі ойлап тауып, өз бетімен өлшеп, пішіп, тігіп кисе ­ бұл мысал  жобалау технологиясының нағыз титік үлгісі" ­ деген үлкен Хилпатрик.  Кеңес үкіметі кезіндегі мектептердегі жобалау технологиясын енгізуге  асықпай жүргенде, ағылшын тілінде сөйлейтін мемлекеттерде: АҚШ ­та,  Канадада, Англияда, Австралия ж не Жаңа Зеландияда ол кеңінен таралып  жатты. Европанын да бірқатар мемлекеттерінде ол кең тамырын терең жая  бастады.  рине, уақыт өткен сайын бұл технологияда бірқатар өзгерістерге  ұшырап отырады. Еркін т рбиелеу ойынан туындаған жобалау  дістемесі  біртіндеп "т ртіпке бағынып" , білім беру  дістемесі құрамына табыс пен  еніп отыр.  Бірақ оның негізі, түпкі мақсаты қай кезде болса да қала бермек­оқушының  білім   алуға   ж не   сол   білімін   өмірде   нақты   проблемаларды   шеше   білуде қолдануға үйрету.  Жобалау технологиясын қолданудағы негізгі мақсат ­ оқушылардың  қызығушылық ынтасын дамыту, өз бетімен жұмыстарын жүргізу арқылы  білімдерін жетілдіру, ақпараттық бағдарлау біліктілігін қалыптастыру ж не ə сыни тұрғыдан ойлау қабілетін арттыру арқылы оқушыны болашақта  р ə түрлі жағдаяттарда,  р түрлі қоғамдық ортада өзін қзі көрсете білуге  бейімдеу.   Егер   оқушы   жобасы   тақырыбын   дұрыс   таңдай   отырып,   жоспарлай   білсе, оныдұрыс орындай алса ­ ол болашаққа дұрыс тұлға болып ə қалыптасады.  ртүрлі жағдаяттарды дұрыс шешім қабылдап отырып,  р  түрлі адамдармен тіл  табыса отырып,  р ортада дұрыс бағыт ­ бағдар бере алады. Сонымен,  жобаның тиімділігі ­ көзбен көріп, құлақпен естіп, есте сақтай отырып,  оқушыны ізденіске іскерлік пен танымдық ынтаға , шығармашылық  қабілетті жетілдіру арқылы түрлі м селелерді шеш жаңа ғылыми ізденіске жетелеуде.  Жобалау технологиясы негізінде ­ оқушылардың жұппен немесе топпен  бірігіп дайындайтын шығармашылық жұмыстар жатыр.  Оқушылардың жоба жұмыстарын ұйымдастыру үшін жоғарғыда  айтылғандай, оны жоспарлай білу қажет.  Жоба жұмысы кезеңдері.  Жұмыстың мазмұны.  Мұғалімнің т рбиелік мақсатты шешудегі негізгі іс­ рекеттері.  ə Оқушылардың іс ­  рекеттері.  1. Дайындық кезеңі  Жоба тақырыбын анықтау.  Бір бағыт төңірегінде оқушыларды тақырып таңдауға ынталандырады.  е білуге , тапқырлыққа,  Ə ə ə ə ə ə ə Ə ə ə ə Ə р оқушы өмірлік т жірибесіне (егер ол болса) , сүйене отырып, өз ойын  ə Топтағы  рбір оқушының пікірін ескере отырып жұмысты жоспарлауға  үйретеді.  Ə ортаға салады, бірігіп жобаның мақсаты анықтайды.  2. Жоспарлау  Топқа бөлу. Ақпарат жинау ж не талдаудың жолдарын көрсету.  рбір топ  мүшесі алдындағы жұмысын анықтау.  Оқушыларды өз бетімен акпарат жинауды бағыттайды.  рбір топ  мүшесінің пікірін ескере отырып, ұжымдық талқылау шешімін тыңдайды,  қажет болса өз ойымен бөліседі. Оқушылардың жобасы бойынша  күнделігін тексереді. Топ арасында  ркімнің атқаратын қызметін анықтайды, өз тақырыптарын анықтау жұмыс істеу кезеңдерін жоспарлап , бірінші н тижеге жету уақытын белгілейді. "Қоғамдық " тапсырманы орындауға дайындығын көрсетеді.  3. Зерттеу жұмысы.  Ақапарат жинау, аралық н тижені талдау, зерттеудің негізгі құралдары:  сұқбат, анкета бақылау, алынған түрлі ақпаратты талдау.  Оқушы күнделігін бақылап,  рбір жетекшісімен топ мүшелерімен жеке ­  жеке сөйлесу , талдау, н тижені салыстыру арқылы алдағы жұмысқа бағыт  беру.  Жеке ж не жұптық жұмыс , анкета сұрақтарын құрастыру. Қажет болса  сценари жазу, қоғамдық ұйымдар мен қарым қатынас қалыптастыру.Білімін  ə р п ндік салада кеңейтеді, түрлі қоғамдық жұмыстармен танысады,  шығармашлық, белсенділік, талаптылық қасиеттерін бойында  қалыптастырады.  4. Н тижені талқылау.  Ақпаратты талдау , шешім шығару, тұсау кесердің қандай түрде өтетінін  жоспарлау.  Бақылайды, кеңес береді. Топ ішіндегі жеке оқушылардың еңбегін бағалай  отырып, бірігіп қорғау үшін ынтымаққа бір­біріне деген сыйластыққа  шақырады. Тұсау кесерге келгетін қонақтар тізімін жазады, қажетті аудио­ видо техниканы жабдықтайды.  Топ арандағы  ркімнің рөлін анықтап, алынған ақпараттың арасынан ең  негізгіні белгілеп жазады. Проблемаларды сұрақтарды анықтап, оны бірге  шешуге дайындалады.  5. Жұмыстың тұсау­кесері .  Тыңдайды, проблемалық сұрақтарды қоя отырып, оқушыны сөйлетуге  мүмкіндік жасайды.  Алынған н тиже туралы есеп береді. Бір­бірін мұқият тыңдайды, сөйлеу  ə м нерін ескере отырып, бір­бірінің ойларын жалғастырып отырады.  6. Бағалау ж не жоспарлау.  Шығармашылық жұмысты бағалайды, еңбек иелерін алдыңғы үлкен  ə ə ə ə ə ə ə мақсаттарға жетелейді. Ұжымды талқылай отырып бір­біріне, өздеріне баға береді, алдағы жұмыс құрайды.  Технологиядағы жобаның түрлері:  Ғылыми жоба;  Шығармашылық жоба;  Ойын түріндегі жоба;  ə Ақпараттық жоба ж не т.б түрлері бар.  Мерзіміне қарай қысқа мерзімді жоба болып бөлінеді.  Сонымен, оқушыларға дайын өнімді қабылдайтын ғана емес, өз бетімен  ізденетін, дербес іс­ рекет жасай алатын тұлға ретінде қарау ­ жобалау  технологиясының негізі. Нақты тақырып төңірегінде оқушының алдында  р ə кезеңде мақсат қоя біліп, сол мақсатқа қол жеткізудегі іс­ рекеті.  Конфуцийдің естігенімді­ұмытамын, көргенімді­есте сақтаймын , өзім  істегенімді ­ меңгеремін дегені ­ бұл технологияның негізгі ұстанымы.  ə ə