Жылу қозғалтқыштары

Ұзақмерзімдіжоспарбөлімі:10.2.С Термодинамиканегіздері

Мектеп:

Күні:

Мұғалімніңаты-жөні:

Сынып: 10

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтақырыбы

Жылу қозғалтқыштары.

Осысабақтақолжеткізілетіноқумақсаттары (оқубағдарламасынасілтеме)

Жылу қозғалтқыштың жұмыс істеу принципі мен қолданылуын   сипаттау;

Сабақмақсаттары

Оқушылар орындай алады:

Термодинамиканың негізгі заңдарын білу;

Жылу қозғалтқышының жұмыс жасау принципін және қолданылуын түсіндіру;

Жылу қозғалтқышының пәк формуласын қолдану.

Бағалаукритерийлері

Білу

 Жылу двигателінің жұмыс істеу принципін біледі

Түсіну

Жылу двигателінің барлық түрлерін біледі.

Қолдану

ПӘК формуласын есептер шығаруда қолданады.

Тілдікмақсаттар

Пәндік сөздік қор/Пәндік лексика мен терминология:

Ішкі энергия, жылу, жұмыс

Термодинамиканың бірінші заңы

Термодинамиканыңекіншізаңы.

Диалогқа/жазуға қажетті сөз тіркестері :

Энергия ... нәтижесінде жоғалады.

Жүйеге берілген жылу.......жұмсалады.

Мәнгі қозғалтқышты жасау мүмкін емес.

Құндылықтардыдарыту

Физиканың тарихын, әртүрлі физикалық теориялардың дамуын бағалау.

Пәнаралықбайланыстар

Математика

АКТ қолдану дағдылары

Ноутбуктер, веб-сайттар, электронды калькуляторлар қолдану.

Бастапқы білім

8сынып: жылу мөлшері, меншікті жылусыйымдылық, газ жұмысы, пайдалы әсер коэффициенті.

10-сынып:температуралықшкалалар, газ заңдары, молекула-кинетикалық теория.

Сабақбарысы

Сабақтыңжоспарланғанкезеңдері

Сабақтағыжоспарланғаніс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

Сабақ басында мұғалім:

Сабақтың мақсаты және міндетімен таныстырады.

1.Қызығушылығын ояту.

(D) Оқушаларға бу қозғалтқышын демонстрациялайтын видео көрсетіңіз және оның жұмысы кезінде туындайтын энергияның түрленуін талқылатыңыз.

Буқозғалтқышы:

https://twig-bilim.kz/mindmap/1677/energy/

Сабақтыңортасы

2. Мағынаны тану

G) Оқушыларға  жылу қозғалтқыштардың мысалдарын: іштен жану қозғалтқышы, жылу электростанциясы  және  бу машинасын т.с.с ұсыныңыз. Оларға бұл машиналардағы энергия «жоғалу»  себептерін талдауды тапсырыңыз.

 (T) Оқушылардан осындай нақты және идеалды қозғалтқыштардың  ПӘК(h)  үшін теңдеу жазуды сұраңыз:

және берілген формулаларды қолдануға деңгейлік есептер ұсыныңыз.

 (І/f) Жылу қозғалтқыштарының  ПӘК-ін есептеуге байланысты әртүрлі сұрақтарды қойыңыз. 

  Бекіту сұрақтары:

  1.Жылу қозғалтқышы деген не?Жылу қозғалтқыштардың түрлерін ата.

2.Жылу қозғалтқыштардағы энергияның түленуіне сипаттама бер.

3.Іштен жану қозғалтқыштың негізгі бөліктерін ата.

4.Қай процесті циклдік деп атаймыз?

5.Қай цикл тура, ал қай цикл кері деп аталады?

6.Жылу қозғалтқыштың жұмыс істеу принциптері қандай?

7.Карноның идеал машинасы деген не? Ол қалай жұмыс жасайды?

     8.Карно циклі деген не?

Есептер шығару:

1.  Карно циклі бойынша жұмыс істеп жатқан қозғалтқыш бір циклде  735 кДж жұмыс атқарды. Қыздырғыштың температурасы  100 ⁰С, ал салқындатқыштың температурасы   0 ⁰С. Бір циклде қыздырғыштан алған жылу мөлшері қандай? 

2. Қыздырғыштың температурасы  390 К, ал салқындатқыштың температурасы  300 К. Жұмыс денесі 1 с ішінде қыздырғыштан   6∙10⁴  Дж жылу мөлшерін алса, онда жылу қозғалтқыштың ПӘКі мен қуаты қандай болғаны? 

3. Жылу қозғалтқыштың жұмыс денесі қыздырғыштан алған әр килоджоуль энергиядан 300 Дж жұмыс жасайды. Салқындатқыштың температурасы  290 К. Қыздырғыштың температурасын және қозғалтқыштың ПӘКіп табыңдар.  

4. Қыздырғыштың температурасы 800 К, ал салқындатқыштың температурасы  300 К. Қозғалтқыштың ПӘКін тап.

5. Қыздырғыштың температурасы 520 ⁰С, ал салқындатқыштың температурасы  20 ⁰С. Қыздырғыштан 10⁷ Дж жылу мөлшерін алған қозғалтқыштың жұмысын тап.

6. 58 км/сағ жылдамдықпен келе жатқан мотороллердің қуаты 3,31 кВт және ПӘКі 20%. Мотороллер багінде 3,2 л бензин боса, ол сол жылдамдықпен қозғала отырып қандай жол жүре алады?   (q _б = 46∙10⁶ Дж/кг; ρ _б = 710 кг/м³

Жылу қозғалтқышының жұмыс істеу принципі:

https://www.youtube.com/watch?v=NDt2g7vsNY0

Буқозғалтқышы:

https://twig-bilim.kz/mindmap/1677/energy/

Сабақтың соңы

  Үйге тапсырма:

§5.10,5.11. Жылулық қозғалтқыштар. Жылулық қозғалтқыштардың ПӘК. Есептер шығару

12-жаттығу. №8-15   ,  Оқулық «Физика-10»

Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:

- нені білдім, нені үйрендім

- нені толық түсінбедім

- немен жұмысты жалғастыру қажет

Оқулық «Физика-10»,

Есептер жинағы-10класс.

Саралау – оқушыларға қалай  көбірек қолдау көрсетуді  жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Саралау іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету, оқу материалдары мен ресурстарын оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу (Гарднердің жиындық зият теориясы) түрінде болуы мүмкін.

Саралау уақытты ұтымды пайдалануды есепке ала отырып, сабақтың кез-келген кезеңінде қолданыла алады

Бұл бөлімде оқушылардың сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазасыз

Денсаулықсақтаутехнологиялары.

Сергітусәттеріменбелсендііс-әрекеттүрлері.

ОсысабақтақолданылатынҚауіпсіздіктехникасыережелерініңтармақтары

Сабақбойыншарефлексия

Сабақмақсаттары/оқумақсаттарыдұрысқойылғанба? ОқушылардыңбарлығыОМқолжеткіздіме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақтасаралаудұрысжүргізілдіме?

Сабақтыңуақыттықкезеңдерісақталдыма?

Сабақжоспарынанқандайауытқуларболды, неліктен?

Бұлбөлімдісабақтуралыөзпікіріңіздібілдіруүшінпайдаланыңыз. Өзсабағыңызтуралысолжақбағандаберілгенсұрақтарғажауапберіңіз. 

Жалпыбаға

Сабақтыңжақсыөткенекіаспектісі (оқытутуралыда, оқутуралыдаойланыңыз)?

1:

2:

Сабақтыжақсартуға не ықпалетеалады (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақбарысындасыныптуралынемесежекелегеноқушылардыңжетістік/қиындықтарытуралыненібілдім, келесісабақтарда неге көңілбөлуқажет?