Абылай ханның ішкі және сыртқы саясаты

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 7.1B   XVIII ғасырдағы Қазақ хандығы

Мектеп:  Ұйғыр ауданының білім бөлімінің «Ж.Құдайбергенов атындағы орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен» комуналдық мемлекеттік мекемесі

Сағат саны: 1 сағат

Күні:15.10.2018

Мұғалімнің аты-жөні: Матаеева Н.

Сынып: 8 (7)

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Абылай ханның  ішкі және сыртқы саясаты 

Зерттеу сұрағы

   Дербес  Қазақ  мемлекетін сақтап  қалудағы  Абылай  ханның  рөлі қандай?

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаты

7.3.2.3 Абылай ханның ішкі және сыртқы саясатын бағалау   

Сабақтың мақсаты

Барлығы: Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайын және Абылай ханның ішкі және сыртқы саясатын сипаттайды;

Көпшілігі:  Абылай ханның дипломатиялық қабілетін талдайды ;

Кейбірі:  Абылай ханның  қызметі  мен  іс-әрекетін талдап, тұлғалық келбетіне баға береді

Сабақтың мақсаты

Абылай хан тұсындағы Қазақ хандығының ішкісыртқы саясатын түсіну

Бағалау

критерийлері

Түсіну – Абылай хан тұсындағы Қазақ хандығының көрші мемлекеттермен қарым-қатынасын анықтайды;

Сыни ойлау мен талдау -  Абылай ханның дипломатиялық қабілетін талдайды.

Бағалау - Абылай ханның  қызметі  мен  іс-әрекетін талдап, тұлғалық келбетіне баға береді.

Тілдік мақсаттар

Абылай ханның жүргізген ішкі, сыртқы саясаты туралы  видео көрсетілімі (тыңдалым дағдылары);

Абылай ханның тарихи портретін құрау ( жазылым дағдылары);

«Маңыздылық пирамидасы» тапсырмасын орындау (оқылым дағдысы).

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Мәмлегер, дербестік, дипломат.

Диалог пен жазылымға пайдалы сөз тіркестері:

Абылай ханның көздеген мақсаты…

Қазақ хандығындағы ең басты өзгерістер / жетістіктер болды…

Бұл оқиға/өзгеріс маңызды болды/ айтарлықтай, өйткені…

Абылай ханның ішкі, сыртқы  саясатының басты бағыттары...

Құндылықтарды дарыту

«Мәңгілік Ел» идеясына  сәйкес мемлекет тәуелсіздігін бағалай білу, отан тарихы мен тарихи тұлғаға деген құрмет Абылай ханның саясатын талдау барысында жүзеге асады.

Пәнаралық байланыстар

Қазақ әдебиеті

АКТ қолдану дағдылары

Бейнеролик, интерактивті тақтамен жұмыс.

Бастапқы білім

ХVІІІ ғ Қазақ хандығының ішкі, сыртқы саясаты туралы біледі.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Басы

          5-мин

(Б)  Ұйымдастыру сәті.  Ой шақыру.Тақырыпқа шығу.

Оқушыларға Қазақ хандығымен көрші мемлекеттер- Ресей мен Қытай  империяларының символы және Абылай портреті көрсетіліп, төмендегі сұрақтар қойылады. 

Оқушылардың болжам жауаптары арқылы сабақ тақырыбы анықталады.

 М Сабақ  тақырыбы мен оқу мақсаттары,  бағалау критерийлері таныстырылып, зерттеу сұрағына назар аударылады.

  Зерттеу сұрағы:  Дербес  Қазақ  мемлекетін сақтап  қалудағы  Абылай  ханның  рөлі қандай?

Презентация

Ортасы

7 мин

 10 мин

8 мин

5мин

Бейнеролик «ХҮІІІ ғ Қазақ хандығының ішкі және сыртқы саяси жағдайы мен Абылай хан».

1-тапсырма:

Топтарға  «Тарихты тұлғалар жасайды»  тапсырмасы бойынша Абылай ханның тарихи портретін жасаңыз.

Төрт топқа тарихи портрет жасау тапсырмасы беріліп, 1 мин соң бір топ жауабын келесі топ толықтырады, 1 мин соң тағы келесі топқа ауысады. Бір топ екінші топтың жауабын толықтырып, әр топ бір дерек келтіреді.

ҚБ «Бірін-бірі бағалау»

2-топқа «Маңыздылық пирамидасы»

Ой-тұжырымдау жұмысы.

     Топтарға «Қазақ мемлекетінің дербестігін сақтап  қалудағы  Абылай  ханның  рөлі қандай?» екенін түйіндеу үшін «Маңыздылық пирамидасы» тапсырмасы ұсынылады. Оқушылар Қазақ мемлекетінің дербестігін сақтап  қалудағы  Абылай  ханның  рөлін анықтау үшін жинақтаған білімдері негізінде тұжырымдар жазылған карточкаларды маңыздылық дәрежесі бойынша орналастырады. Сынып алдында орналастыру себебін түсіндіріп, қорғайды.

Карточкада жазылған тұжырымдар:

1.Орта Азия хандықтарын Қазақ хандығын мойын ұсындырып, қазақ-қырғыз шекарасында тыныштық орнатты;

2.Абылай жоңғарлардың  ішкі таласын  пайдаланып, жоңғар шапқыншылығын күйретті;

3.Ресей, Қытай, Орта Азия елдерімен экономикалық-сауда байланыстарын күшейтті;

4.Қытаймен дипломатиялық қатынастың нәтижесінде қазақ жерлерін  қайтарды;

5.Қазақ хандығын нығайтудың нәтижесінде сыртқы қауіпсіздікті күшейтті;

6.Абылай шебер мәмлегерлік саясатты жүргізудің нәтижесінде екі алып империяның ортасындағы Қазақ хандығының дербестігін сақтады.

7.      Билер билігін шектеп, хандық билікті күшейті;

8.      Билікті қолына шоғырландырған хандық сотты құрды;

9.      Үш жүздің басын қосып, саяси бытыраңқылықты жойды;

10. Бір орталықтан басқарылатын орталықтандырылған мемлекет құрды;
11. Абылай шебер мәмлегерлік саясатты жүргізудің нәтижесінде екі алып империяның ортасында Қазақ хандығының дербестігін сақтады;
12. Орта Азия хандықтарын Қазақ хандығын мойын ұсындырып, қазақ-қырғыз шекарасында тыныштық орнатты;
13. Абылай жоңғарлардың  ішкі таласын  пайдаланып, жоңғар шапқыншылығын күйретті;
14. Ресей, Қытай, Орта Азия елдерімен экономикалық-сауда байланыстарын күшейтті;
15. Қытаймен дипломатиялық қатынастың нәтижесінде қазақ жерлерін  қайтарды;
16. Қазақ хандығын нығайтудың нәтижесінде сыртқы қауіпсіздікті күшейтті;
17. Абылай шебер мәмлегерлік саясатты жүргізудің нәтижесінде екі алып империяның ортасындағы Қазақ хандығының дербестігін сақтады.

Бағалау критерийі:

Синтез-  Абылай  ханның  Қазақ  мемлекетінің  дербестігін  сақтап  қалудағы жасаған  іс-әрекеттерін  маңыздылығына қарай орналастырып, оның рөлін нақтылайды.

Кері байланыс. Мұғалімнің бағалауы.

3-тапсырма

                 «Өткен заманнан келген хат»           

  Оқушыларға Абылай  хан роліне  еніп, «Қазіргі заманда нені өзгертер едім», «Нені құптаймын» деген мағынада хат жазуға  тапсырма беріледі.  

ҚБ Жазған хаттарына өзге сынып оқушылары жауап немесе комментарий бере алады.

Интерактивті тақта

Қосымша-1

Слаидтан көрсетіп немесе тақтаға жазып қою

Қосымша-2

Парақша-карточкалар

Қосымша-3

Сабақтың соңы

  5 мин

Кері байланыс: «Бес саусақ әдісі»

Уйге тапсырма: Абылай хан туралы Бұқар жырау шығармаларын оқу.

Қосымша-4

Кері байланыс парақшасы

Саралау – оқушыларға қалай  көбірек қолдау көрсетуді  жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?