Функция белгілі бір мән қабылдайтын тәуелсіз айнымалының нақты мәндер жиынын функцияның анықталу облысы деп атайды.
Белгіленуі D(y).
Анықталу облысынан алынған тәуелсіз айнымалыға сәйкес табылған функцияның мәндерін оның мәндер жиыны деп атайды.
Белгіленуі E(y).
Функцияның Ох және ОY осімен қиылысу нуктелері функцияның нөлдері деп аталады.
Функцияның анықталу облысы, мәндер жиыны, нөлдері
Анықталу облысының қайсыбір аралықтарында функция тек оң мәндерді (оның графигі ОХ осінің жоғары жағында орналасқан), ал басқа аралықтарында тек теріс мәндерді (оның графигі ОХ осінің төменгі жағында орналасқан) қабылдаса, онда мұндай аралықтарды функция таңбасының тұрақтылық аралықтары деп атайды.
Функцияның
таңбатұрақтылық аралықтары
Егер y = f(x) функциясының анықталу облысындағы Х жиынында кез келген х1 < x2 сандары үшін f(x1)
Өспелі, кемімелі функцияларды монотонды функциялар деп атайды.
Функцияның монотондылығы
Анықталу облысының кез келген нүктесіндегі y=f(x) функциясының мәндерінің абсолют шамасы белгілі бір b>0 санынан кіші немесе оған тең болса, яғни |f(x)|≤b кез келген х ∊ Х, онда ол осы жиында шектелген функция деп аталады.
.
Функцияның шектелгендігі
Егер y = f(x) функциясының Х жиынында хо ∊ Х саны табылып, f(хo) = m кез келген х ∊ Х үшін
f(x) ≥ f(xo) теңсіздігі орындалса, онда m санын функцияның ең кіші мәні дейді.
Егер y = f(x) функциясының Х жиынында хо ∊ Х саны табылып, f(хo) = М кез келген х ∊ Х үшін
f(x) ≤ f(xo) теңсіздігі орындалса, онда М санын функцияның ең үлкен мәні дейді.
Функцияның ең үлкен, ең кіші мәндері
Егер Х жиынында кез келген х ∊ Х үшін f(-x) = f(x) теңдігі орындалса, онда y = f(x) функциясы жұп функция деп, ал f(–x) = – f(x) теңдігі орындалса, тақ функция деп аталады.
Жұп функция графигі ордината өсіне қатысты симметриялы орналасады.
Тақ функция графигі координаталар бас нүктесіне қатысты симметриялы орналасады.
Функцияның
тақтылығы, жұптылығы
Егер хо нүктесінің қандай да бір аймағынан алынған барлық х үшін f(x) ≥ f(xo) теңсіздігі орындалса, онда хо нүктесі f(x) функциясының минимум нүктесі, ал егер f(x) ≤ f(xo) теңсіздігі орындалса максимум нүктесі деп аталады.
Максимум және минимум нүктелерін бір сөзбен – экстремум нүктелері деп атайды.
Функцияның экстремумдары
Функцияның графигі
Анықталу облысына кіретін координаталар жазықтығындағы (х; у(х)) барлық нүктелер жиынын функцияның графигі, деп атайды.
x (абсцисса)
(ордината) y
y = f(x)
0
Қасиеттері:
D(f) = (–; +).
E(f) = (–; +).
b = 0, функция тақ.
а) Нөлдері: (– b/k; 0);
б) Оу: (0; b).
а) өседі k > 0 болғанда;
б) кемиді k < 0 болғанда.
шектелмеген.
Ең үлкен, ең кіші мәндері жоқ.
(–; +) жиынында үзіліссіз.
Тапсырма №3.
Функцияның қасиеттері бойынша графигін салыңыз:
© ООО «Знанио»
С вами с 2009 года.