"Алтын қақпа" зияткерлік ойын 4 сынып

Астан қаласы ММ №32 мектеп­гимназиясы Ашық тәрбие сағаты Сабақтың тақырыбы:               «Алтын қақпа – 2019» зияткерлік ойыны Сынып: 4 сынып Өткізген: Идрисова Мархабат Исмаилқызы 2018­2019 оқу жылы Алтын қақпа Сабақтың тақырыбы:   «Алтын қақпа» зияткерлік ойыны Сабақтың мақсаты:Оқушылардың білімдерін толықтыру, қазақтың салт­ дәстүрлерін, ел тарихын қаншалықты білетіндіктерін тексеру. Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ой­өрісін, тіл байлығын дамыту,  шапшаң ойлауға, ойын жинақтап жеткізе білуге үйрету. Тәрбиелік мақсаты: Ұйымшылдыққа, адамгершілікке, ел тарихын,  мәдениетін, салт­дәстүрін сақтап, қадірлей білуге тәрбиелеу. Көрнекілігі: интерактивті тақта, слайдтар, алтын, күміс, тас қақпалар,  сұрақтар, алтын сандықша. Ойының шарты: Жылдам, ұтымды және сұраққа толық жауап беру керек. Ойынның барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Психологиялық дайындық. Армысыздар, қадірлі ұстаздар және білім мен өнерге құштар шәкірттер!  Бүгінгі біздің «Алтын қақпа» атты жарысымызға қош келдіңіздер!  «Қайырымдылық жылы жүректен» атты апталығымызда бүгін «Алтын қақпа»  сайсының есігін мектеп директорының оқу ісінің меңгерушісі Карина Орал  Аубакировна ашса деймін. «Алтын қақпа» сайысының есігін ашып,  оқушыларға сәттілік тілесеңіз. Бүгінгі шәкірт ­ ертеңгі азамат. Сол азамат  бойында тапқырлықты, алғырлықты қалыптастыру мектеп қабырғасынан  басталады. Бүгінгі білім сайысына 4­сынып оқушылары қатысқалы отыр. Бүгінгі сайысымызға әділ баға беретін әділқазы алқасымен таныстырып  өтейік. Сайысымыз бірнеше кезеңнен тұрады. Олар: 1­ айналым. Таныстыру 2­ айналым. «Алтын қақпа» ойыны 3­ айналым. «Алтын сандық» ойыны 1­ айналым. Таныстыру Тапсырма: Таныстыру (Әр топ топтарына ат қойып, ұранын, сол бойынша суретін салып,  қорғайды). Жалғайтын достастырып бар елменен, Жолдардан тұрады ғой әлем деген. Бүгінгі бізге келген қонақтарға Ертеңгілік басталсын сәлемменен ­ дей келе, бүгінгі сайысымыздың бірінші  шартына кезек берейік.  «Тас» қақпа ашылды. ­ Әділқазы алқасынан бірінші сайыстың қорытындысын сұраймыз. 2­айналым. «Алтын қақпа» ойыны. Ойын үш қақпадан тұрады: І. Тас қақпа ІІ. Күміс қақпа ІІІ. Алтын қақпа Әр қақпаға жету үшін тапсырма беріледі.  Мықты болсаң ­ алдағыны басып оз, Мықты болсаң ­ арттағыны жеткізбе. Мықты болсаң ­ тайғанама көк мұзда, Мықты болсаң ­ бөгеттерді бұзып өт – деп келесі сайысымыз ­ «Алтын қақпа»  ойынына кезек берейік. 1­ші: «Тас қақпа» ойыны. «Тіл тас жарар, Тас жармаса, бас жарар» ­  дегендей, сандықшада берілген сөздердің мағынасын ашып көріңдер. Жәдігерлік – көне тарихи заттар. Қасірет жасы – қиындық көрген халықтың көз жасы. Барымта – жауласқан адамдардың бір­бірінің мал­мүлкін күшпен тартып  алып, кек қайтаруы. Шолғыншы – айналаны бақылаушы, хабар беруші. Жер қайысқан қол – көп әскер. Табыну – басию, құрмет тұту. Ұрыс тоқырағанда – ұрыс тоқтап, дамылдаған кезде. Қонтайшы – жоңғар билеушісі. Талғажау – қоректік зат. ­Жауап дұрыс берілсе, тас қақпаның есігі ашылады. 2­ші:  «Күміс қақпа» ойыны. «Ескірмейтін есті сөз» Жас ұрпақтың ұлттық дүниетанымын қалыптастыруда қазақ халқының  тыйымдары мен ырымдарының орны ерекше. Бұл халықтық  этнопедагогиканың үлкен бір бөлігі. Бұл ырым­тыйымдарды, наным  сенімдерді кейде халықтың ұзақ жылғы тәжірибесінен шыққан түсінігіне,  кейде қарапайым әдеп қағидаларына жатқызуға болады. Мысалы, адамзаттың  алтын бесігі ­ табиғатқа байланысты: құмырсқаның илеуін бұзба, суға түкірме, көкті жұлма, ысырапшылдыққа жол берме, т.с.с. (Берілген суретке қарап, сайыскерлер заттың атауын қатыстырып ырым­ тыйым сөздер айтып, оның болжамын түсіндіру керек) 1. Жақын адамға ит  сыйламайды (араздасып қалады дейді) 2. Ауылға атпен шауып келуге болмайды (қаралы хабар жеткізгенде немесе  ауылға жау шапқанда шауып кіреді) 3. Аққуды атпайды (киесі ұрады, аққу ­ киелі құс) 4. Ішінде суы, тамағы бар ыдыстың бетін ашық қалдырмау (тазалық жағынан  шөп­шалам, шіркей түсіп кетеді және жын­шайтан жалап кетеді дейді) 5. Құс ұясын бұзуға блмайды  (құс адамның досы, обал болады). 6. Отпен ойнама (отпен ойнама ­ күйерсің) 3­ші: «Алтын қақпа» ойыны. «Өткірдің жүзі, Кестенің бізі, Өрнегін сендей  сала алмас», ­ деп ұлы Абай атамыз таңырқап, тағзым еткен де осы қасиетті  тіліміз. Келесі кезең – тұрақты сөз тіркестерінің баламасын табу. Мысалы, ит  арқасы қиянда – алыста, қызыл кеңірдек болу – дауласу т.с.с. «Алтын қақпа» сұрақтары  1. Қой аузынан шөп алмау – момын 2. Төбесі көкке жетті – қатты қуанды 3. Екі көзі төрт болды ­ ұзақ күтті 4. Жүрегі зу етті – қорықты 5. Таяқ тастам жер – жақын жер 6. Екі езуі құлағында – қатты қуану 7. Жерден жеті қоян тапқандай болу – қатты қуану 8. Жанын шүберекке түю – қорқу 10. Аузына құм құйылу – сөзден жеңілу 11. Бет ­ аузына бес ит тойғандай – нас, лас, кір 12. Ат шаптырым жер – алыс жер 13. Қабағынан қар жауғандай – ашулы ­ Әділқазы алқасынан екінші сайыстың қорытындысын сұраймыз. 3­айналым. Алтын сандық Ғасырлар бойы сұлуланып, салмақтанған асыл сөз, сөз мәйегі ­ мақал келесі  қақпамыздың мазмұны. Дана халқымыздың көне де, көркем мәдени мұрасы­ мақалдар мен мәтел сөздер. Мына алтын сандықта сары майдай, көздің  қарашығындай сақталған асыл дүние – мақалдар жазылған. Берілген сөздерді   қолданып,  мақал­мәтел шығарыңдар. 1. Білім 2. Денсаулық 3. Күш 4. Жақсы 5. Тәуекел Жауабы: Тәуекел – түбі жел қайық. Қорытынды:    Өрендер, өрлей берсін өнерлерің, Айналаң бәрі сенің көрерменің. Тілеймін дәл осылай барлығыңның, Тек қана биіктерден көрінгенің.­ дей отырып ойынымызды аяқтаймыз. Осымен сайысымыз аяқталады.Сөзді қазылар алқасына береміз. Білім  Денсаулық  Күш  Жақсы