Білім беруде жаңа технологияларды қолдану-өмір талабы

Білім беруде жаңа технологияларды қолдану­өмір талабы Қазіргі   кезде   республикамызда     қолға   алынған   білім   беру   жүйесін реформалау   ісі   осы   саналы   жан­жақты   өзгертуге   бағытталған   кешенді шаралармен тығыз байланысты. Білім беру ісіндегі жаңа үрдістің мақсаты, бағыты,   сипаты   Қазақстан   Республикасының   тәуелсіз   егеменеді   мемлекет болуына   ұлттық   білім   беру   ісінің   әлемдік   білім   жүйесінде   кіруіне   тығыз байланысты. «Білім туралы» Заңда қабылданған білім беру жүйесінің жаңа моделі 1997   жылы   ЮНЕСКО   ұсынған   Халықаралық   білім   жүйесіне сәйкестендірілген.   Осы   Заңның   8­ші   бабында   білім   беру   жүйесінің   басым міндетті   ретінде   оқытудың   жаңа   технологияларын   енгізу,   білім   беруді ақпараттандыру,   халықаралық,   Ғаламдық,   комимуникациялық     желілеріне шығу деп аталып отыр. Әлемдік білім беру кеңістігіне ену педагогика теориясы мен оқу­тәрбие үрдісіндегі елеулі өзгерістерге байланысты: білім беру парадигмасы өзгерді, білім   берудің   мазмұны   жаңарып,   жаңа   көзқарас   басқаша   қарым­қатынас, өзгеше менталитет пайда болуда және педагогикалық технологияның кеңінен қолданылуына және ғылымның рөліне мән беруде.  Оқыту   технологиясын   жетілдірудің   психологиялық­педагогикалық бағытты негізгі ой­тұжырымдары былайша сипатталады: ­ есте сақтауға негізделген оқып білім алудан, бұрынғы меңгергендерді пайдала отырып, ақыл­ойды дамытатын оқуға көші; ­ білімніңстатистикалық   үлгісінен   ақыл­ой   әрекетінің   динамикалық құрылым жүйесіне көшу; ­ оқушыға   орташа  деңгейде   білім  беретін   бағдарламалардан   жекелеп, саралап бағдарламасына өту. Қазір облыс  орындары,  педагогикалық  ұжымдары  өздерінің  қалауына сәйкес әртүрлі үлгі бойынша қызмет етуіне мүмкіндік алды. Бұл бағытта білім берудің әртүрлі нұсқаудағы мазмұны, құрылымы, ғылымға және тәжірибеге негізделген жаңа идеялар, жаңа технологиялар бар.Сондықтан әртүрлі оқыту технологияларын  оқу мазмұны мен оқушылардың жас және психологиялық ерекшеліктеріне орай таңдап, тәжірибе сынап қараудың маңызы зор. Қазіргі білім   беру   саласында   оқытудың   озық   техноологияларын   меңгермейінше сауатты, жан­жақты маман болуы мүмкін емес. Жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің инттелектуалды, кәсіптік адамгершілік, рухани азаматтық және де басқа   көптеген   адами   келбетінің   қалыптасуына   әсерін   тигізеді,   өзін­өзі дамытып, оқу­тәрбие үлгісін тиімді ұйымдастырылуына көмектеседі. Педагогикалық   технологияларды   мәнділігіне,   қолданылуына, ұйымдастырылуына қарай бірнеше топтарға бөледі.Атап айтқанда: Қолдану деңгейіне қарай /жалпы педагогикалық, пәндік, жеке әдістемелік, модульдық/; философиялық   негізі   бойынша   /материалистік,   идеалистік,   диалектикалық метофизикалық, ізгілікті, ғылыми, прагматикалық т.б./; психикалық дамудың жетекші   факторына   қарай   /биогендік,   социогендік,   идеалистік/;   қабылдау концепсиясы   бойынша   /ассоциативтік   –рефлекторлық,   дамытушы   т.б./;тұлғалық құрылымдарға бағытталғанына қарай /ақпараттық, әрекеттік өзін­өзі дамытушы,   қолданбалы,   сезімдік,   эвристикалық/;   құрылымдық   және мазмұндық   сипатына   қарай   /білімдік   және   тәрбиелік,   зайырлы   және   діни, жалпы   және   кәсіби   бағытты,   технократтық   және   гумандық/;   ұйымдастыру формасына   қарай /сынып­сабақтық, альтернативтік,  академиялық, клубтық, дара және топтас, ұжымдық оқу әдісі, саралап оқыту/; танымдық іс­әрекетін басқару   типі   бойынша   /классикалық,   традициялық,   техникалық   құрал қолдануы,   оқулықпен   оқыту,   кішкене   топ   жүйесі,   компьтерлік   оқыту, «репетитор»   жүйесі,   бағдарламалық   оқыту/;   оқушыға   қатысты   /авторлық, ізгілік,   тұлғалық   бағытталған   еркін   тәрбие,   ынтымақтастық   технологиясы/; әдістің басымдылығы бойынша /догматикалық, репродуктивтік, түсіндірмелі көрнекілік/;   дамыта   оқыту,   проблемалық   –   ізденіс   әдісі,   шығармашылық, диалогтық,   ойын,   информациялық   –   компьтерлік/;   традициялық   жүйені жетілдіру   бағыты     бойынша   /қарым­қатынасты   ізігілендіру   және демократияландыру   негізінде/;   балалардың   іс­әрекетін   активтендіру   және интенсивтендіру арқылы; ұйымдастыруды және басқаруды тиімділеу арқылы, оқу материалын әдістемелік және дидактикалық негізінде түрлендіру; табиғат тәріздендіру   т.б./;   оқушылардың   категориясы   бойынша  /жалпы   технология; ілгері тамытылған білім беру; компенсацияланған; виктиомологиялық; қиын балалармен жұмыс жасау технологиясы; дарынды балалармен жұмыс жасау технологиясы/ және тағы басқалары. Бірақ бір технологияның өзі әр түрлі атқарушылардың шеберлігіне байланысты әр қилы жүзеге асырылуы мүмкін.  Қазіргі кезде әдебиеттерден қазіргі заманғы білім берудің даму бағыты мен   тенденцияларын   қамтитын  100­ден   астам   педагогикалық   технология қолданып   жүр.   Педагогикалық   технологиялардың   таңдау   барысында   мына факторларды ескеру керек: ­алынып   отырған   технологияның   мектептің   мүмкіндігі   мен   нақты жағдайына сай болуы; ­ тиімділігі, жүйелілігі және т.б.    ХХІ ғасырда барлық елдер бірінші орынға білім беру сапасын қояды. Оның   өлшемі   тек   сауаттылық   деңгейімен   /жазу,   оқу,   есептеу/   өлшенбейді, оның   критерийі   –   фукционалдық   сауаттылық.   Фукционалдық   сауатсыздық ЮНЕСКО   –ның   айтауы   бойынша   цивилизацияның   ең   үлкен   жауы   дейді. Алдыңғы   қатарлы   елдердің   реформаларының   негізгі   мақсаттары   да   осы функционалдық   сауатсыздыққа   қарсы   бағытталған.   Бұл   проблемаларды шешуде де жаңа педагогикалық технологиялардың атқаратын орны бөлек.     Болашақта   өркениетті   елдердің   жоғары   технологиясын   меңгеру дүниежүзілік білім кеңістігіне шығу бүгінгі мектептің мақсаты.    № 23 мектеп­лицейдің  орыс тілі пән мұғалімі Кабашева К.Б.