Curriculum developed in soil and agroecology
Оценка 5

Curriculum developed in soil and agroecology

Оценка 5
docx
04.01.2024
Curriculum developed in soil and agroecology
2 K TVAE ID 2023-2024.docx

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TALIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI

BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI

 

 

 

 

“Tasdiqlayman”

Oquv ishlari boyicha prorektor  ___________ R. G’. Jumayev

_____ __________ 2023 yil

 

TUPROQ VA AGROEKOLOGIYA

FANI BO’YICHA

SILLABUS

Kunduzgi bo’lim uchun

Bilim sohasi: 700000-Muhandislik, ishlov berish va qurilish sohalari

Ta’lim sohasi: 720 000-Ishlab chiqarish va ishlov berish sohalari

Ta’lim yo‘nalishi: 60710400-Ekologiya va atrof-muhit muhofazasi

                                               (tarmoqlar va sohalar bo‘yicha)

 

 

 

 

 

 

 

 

BUXORO–2023

 

Modul/Fan sillabusi

Tabiiy fanlar fakulteti

Ta’lim yo‘nalishi: 60710400-Ekologiya va atrof-muhit muhofazasi

(tarmoqlar va sohalar bo‘yicha)

Fan nomi:

Tuproq va agroekologiya

Fan turi:

Majburiy

Fan kodi:

TAE 1310

Yil:

4

Semestr:

3-4

Ta’lim shakli:

Kunduzgi

Mashg’ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar:

300

Ma’ruza

40-20

Amaliy mashg’ulotlar

20-10

Laboratoriya mashg’ulotlari

20-10

Seminar

-

Mustaqil ta’lim

160-20

Kredit miqdori:

10

Baholash shakli:

Imtihon

Fan tili:

O’zbek

 

Fan maqsadi (FM)

FM1

Avvalo bu fan tuproqshunoslik, agrokimyo hamda ekologiyaning yangi yo’nalishi bo’lib, tabiiy va antropogen tuproqlarda yashab rivojlanayotgan biotsenozlar va zootsenozlar (o’simlik va hayvonot dunyosi), tirik organizmlar va biogen elementlarning biosferadagi rolini o’rganadigan fandir. Shuningdek inson faoliyati natijasida tuproqda sodir bo’ladigan eroziya, sho’rlanish, pestitsidlar va og’ir metallar bilan ifloslanishiga qarshi kurash ilmiy va amaliy chora-tadbirlarni ishlab chiqish imkonini beradi.

 

Fanni o’zlashtirish uchun zarur boshlang’ich bilimlar

1

Shahar va sanoat ekologiyasi (SSE1510)

2

Umumiy kimyo (UMK 1104)

3

Ekologiya asoslari (EKA 1110)

 

Talim natijalari (ТN)

Bilimlar jihatidan:

ТN1

Bilimlarning  bir butun tizimi bilan o’zaro bog’liqlikda ushbu fanning asosiy muammolari to’g’risida,  o’z bo’lajak kasbining mohiyati va ijtimoiy ahamiyati to’g’risida, tevarak muhitni ekologik bashoratlash.

ТN2

O’quv kursi bo’yicha qabul qilingan qonun hujjatlari va boshqa me’yoriy-huquqiy hujjatlarning asosiy talablarini o’rganish.

Ko`nikmalar jihatidan:

ТN3

Insonlarni texnosferadagi faoliyati xavfsizligining asoslarini o’rganish avvalo, tirik mavjudotlarning o’zaro va atrof-muhit bilan bir-biriga munosabati to’g’risidagi  umumiy bilimlarda Tuproq va agroekologiyaning o’rnini bilishdan boshlanadi.

ТN4

Tuproq va agroekologiya fanini o’qitish talabalarning o’quv rejasida rejalashtirilgan matematik va tabiiy hamda umumkasbiy va ixtisoslik fanlardan olgan bilimlariga tayangan holda olib boriladi.

ТN5

Bo’lajak mutaxassislarga hayotiy faoliyatlarida yuzaga keladigan ekologik xavflarning kelib chiqish sabablarini, xususiyatlarini, oqibatlarini va ularning oldini olish qoidalarini o’rgatishdan iborat

ТN6

Talabalarni turli ekologik falokatlarni umumiy tavsiflari, oldini olish mumkin bo’lgan oqibatlari, oqibatlarni yumshatish, umumekologik talafotlarni kamaytirish yo’llari bilan tanishtirish.

 

 

Mashg’ulotlar shakli: мaruza (М)

 

3-semestr

M1

Tuproq va agroekologiya fanining predmeti, vazifalari va o‘rganish usullari

M2

Tuproqning umumbiosfera bilan uzviy bog‘liqligi

M3

Tuproq paydo bo’lishi jarayonining umumiy sxemasi. Tuproq paydo bo’lish omillari

M4

Tuproqlarning mexanik tarkibi. Tuproqlarning umumiy fizik va fizik- mexanik xossalari va ularining ahamiyati

M5

Tuproq organizmlarining ekologik tarqalishida edafik omillar roli

M6

Tuproqda uchraydigan organizmlarning asosiy tarkibi

M7

Tuproq tarkibi organizmlarining ekologik guruhlari

M8

Tuproqlar strukturasi. Tuproq strukturasining yo’qotilishi va tiklanishi

M9

Tuproqlarning suv xossalari

M10

Tuproqning havo rejimi va havo xossalari

M11

Tuproqning genezisi, klassifikatsiyasi va geografiyasi. Tuproqlar unumdorligi

M12

Sho’rlangan tuproqlar

M13

Quruq subtropiklarni togoldi chol zonasi tuproqlariBo’z tuproqlar

M14

Gidromorf tuproqlar. Cho’l zonasi tuproqlari

M15

Tuproq eroziyasi va unga qarshi kurash chora – tadbirlari

M16

Tuproq banitirovkasi va yerlarni iqtisodiy baholash

M17

Tuproq xaritalari va ulardan qishloq xo’jaligida foydalanish

M18

Qishloq xo’jalik ekosistemalarining biologik mahsuldorligi

M19

Qishloq xo’jalik yerlarinig og’ir matallar bilan ifloslanishi

M20

O’zbekistonning yer zaxiralari va ulardan oqilona foydalanish

4-semestr

M21

O’zbekistonda sug’oriladigan yerlarning hozirgi holati va yaxshilash yo’llari

M22

Foydali yerlarning bioekologik holati

M23

Qishloq xojaligini kimyolashtirishdagi ekologik muammolar

M24

Qishloq xojaligida turli zaxarli kimyoviy moddalar ishlatilishining tiriklikka ekologik salbiy tasiri

M25

Qishloq xo’jaligida ekologik toza mahsulot yetishtirish

M26

Qishloq xojalik ishlab chiqarishda tabiatni muhofaza qilish tadbirlari

M27

Agroekologik monitoring moxiyati, maqsadi va asosiy yo’nalishlari

Mashg’ulotlar  shakli: amaliy mashg’ulot (А)

3-semestr

A1

Tuproq kesmasini olish usullari (chuqurcha, yarim chuqurcha, asosiy chuqur)

A2

Tuproqning morfologik belgilarini o’rganish

A3

Tuproqdan namuna olish texnikasi(monolit, aralash namuna va mikrobiologik analizlar uchun)

A4

Tuproq strukturasi, uning shakllari, buzilish sababi va tiklash usullarini dala sharoitida o’rganish

A5

Tuproqlarni geografik tarqashi qonuniyatlarini o’rganish

A6

Tuproqning havo rejimi va havo xossalarini o’rganish

A7

Tuproq eroziyasi va unga qarshi kurash chora-tadbirlarini o’rganish

A8

Tuproq banitirovkasi va yerlarni iqtisodiy baholashni o’rganish

A9

Tuproq xaritalarini o’qish va chizishni o’rganish

A10

Tuproq xaritalarida GAT texnologiyalarini qo’llashni o’rganish

4-semestr

A11

Qishloq xo’jalik ekosistemalarining biologik mahsuldorligini o’rganish

A12

Qishloq xo’jalik yerlarining og’ir metallar bilan ifloslanishini o’rganish

A13

O’zbekistonda sug’oriladigan yerlarning hozirgi holatini tahlil qilish

A14

Qishloq xojalikni kimyolashtirishdagi ekologik muammolarni organish

A15

Qishloq xo’jaligida ekologik toza mahsulot yetishtirish texnologiyalarini o’rganish

Mashg’ulotlar  shakli: amaliy mashg’ulot (L)

3-semestr

L1

Laboratoriyalarda ishlash tartib-qoidalari va ehtiyot choralari

L2

Tuproqni analizga tayyorlash. Tuproqning gigraskopik namligini aniqlash

L3

Tuproqning umumiy fizik xossalari: hajm ogirligi, solishtirma ogirligini aniqlash va ular orasidagi govaklikni hisoblash

L4

Tuproq tarkibidagi gumus miqdorini Tyurin usulida aniqlash

L5

Tuproq mexanik tarkibini quruq va ho’l usulda aniqlash

L6

Suvli so’rim analizi

L7

O’simlik namunasini kuydirishning quruq va ho’l kuydirish usullari bilan tanishish

L8

Osimlik namunasi tarkibidagi gigraskopik namlikni aniqlash

L9

Bitta osimlik namunasida azot, fosfor, kaliyni aniqlash (K. Ginzburg, G. Sheglova va E. Vulfius usulida)

4-semestr

L10

Tuproq namunasida osimlik ozlashtiradigan azot, fosfor va kaliy shakllarini aniqlash

L11

Go’ng tarkibidagi azot, fosfor va kaliy miqdorini aniqlash

L12

O’simliklarning transpiratsiya jadalligi va nisbiy transpiratsiyani aniqlash

L13

O’simliklarning issiqlikka chidamliligini aniqlash

Mashg`ulot shakli: mustaqil ta`lim (MT)

3-semestr

MT1

Tuproqning kimyoviy tarkibi va organik qismi, ularning ahamiyati

12

MT2

Tuproqning genezisi, klassifikatsiyasi va geografiyasi

12

MT3

Tuproqlar unumdorligi

12

MT4

MDH davlatlari tuproqlari

12

MT5

O’zbekistonda uchraydigan tuproq xillari va ularning ekologik muammolari

12

MT6

Tuproqlarning inson hayotidagi roli

12

MT7

Tuproq sifati va oziq-ovqat xavsizligi

12

MT8

Tuproqlarni muhofaza qilish va ekologik monitoring olib borish

12

MT9

Biosfera va uning qonunlari ta’rifi

12

MT10

Texnogen omillarning agrosistemalar holatiga salbiy ta’siri

12

MT11

O’zbekiston tabiatining asosiy agroekologik omillari tasnifi

12

MT12

Tuproqning bioenergetik tasnifi

14

MT13

Tuproqda organizmlarning ekologik tarqalishida edafik omillar roli

14

4-semestr

 

MT14

O’simliklarni kimyoviy va biologik uslublar bilan himoyalash

6

MT15

Qishloq xo’jalik ekologiyasining asosiy yo’nalishlari va qonunlari

7

MT16

O’zbekistonning yer zahiralari va ulardan oqilona foydalanish

7

 

Asosiy adabiyotlar

1

Alexander, Earl В. Soils in Natural Landscapes. October 21, 2013 by CRC Press. London, New York 2013.

2

Добровольский Г. В., Никитин Е. Д. Экология почв. Учебник / 2-еизд., уточн. и доп.-М.: Издательство МГУ, 2012.-412 с.

3

Эргашев А. Э. ва бошқалар. Агроэкология.-Тошкент, 2006.-Б.534.

4

Xoliqulov Sh., Uzoqov P., Boboxo’jayev I. Tuproqshunoslik.-Toshkent, 2011.-B.574.

Tavsiya qilinadigan qo’shimcha adabiyotlar

1

Турсунов Х. Х. Агроэкология.-ЎзМУ, 1999.

2

Турсунов Х. Х. Суғориладиган тупроқлар экологияси.-ЎзМУ, 2000.

3

Турсунов Х. Х. Тупроқшунослик. Маърузалар матни.-ЎзМУ, 2000.

4

Жарикова Е. А. Экология почв в вопросах и ответах.-Владивосток: Изд-во ДВГТУ, 2005.-С.150.

Internet manbalari

1

www.zivonet.uz

2

www.nature.uz

3

www.uznature.uz

4

www.lex.uz

5

www.zoomet.ru

6

www.oak.uz

7

www.vak.ru

 

Talabaning fan bo`yicha o`zlashtirish ko`rsatkichini nazorat qilish mezoni:

Oraliq nazoratda talaba bilimini baholash talablari

Baholash bali

Talaba bilimi va malakasiga qo’yiladigan talablar

A’lo

5

Mavzularga tegishli savollarning barchasi asoslangan, ilmiy xatoliklarga yo’l qo’yilmagan holda javoblar berilsa, mavzu materiali mohiyatini to’la tushunib yetgan bo’lsa, ijodiy fikr yuritsa, mavzu materiali bo’yicha mustaqil mushohada qilib bilsa, nazariy bilimlarni amalda qo’llashga misollar keltirib bilsa, mavzu bo’yicha xulosalar va qarorlar qabul qilishda faol bo’lsa, material bo’yicha to’la tasavvurga ega bo’lsa.

Yaxshi

4

Savollarning barchasiga to’liq javob bersa, ju’ziy xatoliklarga yo’l qo’ymasa, mavzu materiali mohiyatini to’la tushunib yetgan bo’lsa, ijodiy fikr yurita olsa, nazariy bilimlarni amaliy ahamiyatini anglab yetgan bo’lsa, material bo’yicha tasavvurga ega bo’lsa.

Qoniqarli

3

Savollarga javoblar yozgan bo’lsa, yo’l qo’ygan xatolari ju’ziy bo’lsa, material mohiyatini sayoz tushungan bo’lsa, nazariy bilimlarni amaliy ahamiyatini sayoz anglagan bo’lsa, mavzular bo’yicha to’liq tushunchaga ega bo’lmasa.

Qoniqarsiz

2

Savollarga javoblar yozmagan bo’lsa, yo’l qo’ygan xatolari fizika qoidalariga zid bo’lsa, material mohiyatini tushunmasa, nazariy bilimlarni amaliy ahamiyatini qo’llay olmasa, mavzular bo’yicha to’liq tushunchaga ega bo’lmasa.

 

Yakuniy nazoratda talaba bilimini baholash talablari

Baholash bali

Talaba bilimi va malakasiga qo’yiladigan talablar

A’lo

5

Mavzularga tegishli savollarning barchasi asoslangan, ilmiy xatoliklarga yo’l qo’yilmagan holda javoblar berilsa, mavzu materiali mohiyatini to’la tushunib yetgan bo’lsa, ijodiy fikr yuritsa, mavzu materiali bo’yicha mustaqil mushohada qilib bilsa, nazariy bilimlarni amalda qo’llashga misollar keltirib bilsa, mavzu bo’yicha xulosalar va qarorlar qabul qilishda faol bo’lsa, material bo’yicha to’la tasavvurga ega bo’lsa, masalalarni mustaqil fikr chiqarib to’g’ri yechsa, javoblarni izohlab ularning amaliy ahamiyatini anglay olsa, masalani yechishga ijodiy yondashsa, o’z fikrini to’la ifodalay olsa.

Yaxshi

4

Savollarning barchasiga to’liq javob bersa, ju’ziy xatoliklarga yo’l qo’ymasa, mavzu materiali mohiyatini to’la tushunib yetgan bo’lsa, ijodiy fikr yurita olsa, nazariy bilimlarni amaliy ahamiyatini anglab yetgan bo’lsa, material bo’yicha tasavvurga ega bo’lsa, yozma ishlarni bajarishda masalalarni yechib ayrim noju’ziy xatoliklarga yo’l qo’ygan bo’lsa.

Qoniqarli

3

Savollarga javoblar yozgan bo’lsa, yo’l qo’ygan xatolari ju’ziy bo’lsa, material mohiyatini sayoz tushungan bo’lsa, nazariy bilimlarni amaliy ahamiyatini sayoz anglagan bo’lsa, mavzular bo’yicha to’liq tushunchaga ega bo’lmasa, masalani yechish jarayonini tushuntira olsa, yozma ishda berilgan masalalarning yarmidan ko’pini to’g`ri yechsa.

Qoniqarsiz

2

Savollarga javob berishda qiynalsa, material mohiyatini tushunmasa, tasavvuri sayoz bo’lsa, nazariy bilimlarni amaldagi ahamiyatini anglab yetmasa, savollarning ko’pchiligiga javob bera olmasa, masalalarni shartini to’g’ri tushunib ularni yecha olmasa, masalalarni yechimi to’g’risida aniq tasavvurga ega bo’lmasa.

 

Baholashni 5 baholik shkaladan 100 ballik shkalaga o’tkazish

jadvali

5 baholik shkala

100 ballik shkala

5 baholik shkala

100 ballik shkala

5 baholik shkala

100 ballik shkala

5,00 — 4,96

100

4,30 — 4,26

86

3,60 — 3,56

72

4,95 — 4,91

99

4,25 — 4,21

85

3,55 — 3,51

71

4,90 — 4,86

98

4,20 — 4,16

84

3,50 — 3,46

70

4,85 — 4,81

97

4,15 — 4,11

83

3,45 — 3,41

69

4,80 — 4,76

96

4,10 — 4,06

82

3,40 — 3,36

68

4,75 — 4,71

95

4,05 — 4,01

81

3,35 — 3,31

67

4,70 — 4,66

94

4,00 — 3,96

80

3,30 — 3,26

66

4,65 — 4,61

93

3,95 — 3,91

79

3,25 — 3,21

65

4,60 — 4,56

92

3,90 — 3,86

78

3,20 — 3,16

64

4,55 — 4,51

91

3,85 — 3,81

77

3,15 — 3,11

63

4,50 — 4,46

90

3,80 — 3,76

76

3,10 — 3,06

62

4,45 — 4,41

89

3,75 — 3,71

75

3,05 — 3,01

61

4,40 — 4,36

88

3,70 — 3,66

74

3,00

60

4,35 — 4,31

87

3,65 — 3,61

73

3,0 dan kam

60 dan kam

 

Dastur muallifi:

Katta o’qituvchi Boymurod Normurotovich Doniyorov

E-mail:

[email protected]

Tashkilot:

Buxoro davlat universiteti, Ekologiya va geografiya kafedrasi

Taqrizchilar:

Jabborova O.I. _________ Buxoro davlat tibbiyot instituti Tibbiy biologiya kafedrasi mudiri.

Xayitov Y.Q. ___________ Buxoro davlat universiteti Ekologiya va geografiya kafedrasi professori

 

 

Mazkur Sillabus Buxoro davlat universiteti Ilmiy Kengashining 2023 yil __ avgustdagi 1-sonli yig`ilish bayoni bilan tasdiqlangan.

Mazkur Sillabus Tabiiy fanlar fakulteti ilmiy kengashining 2023 yil __ avgustdagi 1-sonli yig`ilish bayoni bilan maqullangan.

Mazkur Sillabus Ekologiya va geografiya kafedrasining 2023 yil __ avgustdagi 1-sonli yig`ilish bayoni bilan maqullangan.

 

O’quv-uslubiy boshqarma boshlig’i:                                         M.A. Tursunov

 

Fakultet decani:                                                                     E.D. Niyozov

 

Kafedra mudiri:                                                                     Y.D. Xolov

 

Tuzuvchi:                                                                                  B.N. Doniyorov

 


Скачано с www.znanio.ru

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA ’

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA ’

Modul/Fan sillabusi Tabiiy fanlar fakulteti

Modul/Fan sillabusi Tabiiy fanlar fakulteti

ТN2 O’quv kursi bo’yicha qabul qilingan qonun hujjatlari va boshqa me’yoriy-huquqiy hujjatlarning asosiy talablarini o’rganish

ТN2 O’quv kursi bo’yicha qabul qilingan qonun hujjatlari va boshqa me’yoriy-huquqiy hujjatlarning asosiy talablarini o’rganish

M19 Qishloq xo’jalik yerlarinig og’ir matallar bilan ifloslanishi

M19 Qishloq xo’jalik yerlarinig og’ir matallar bilan ifloslanishi

L6 Suvli so’rim analizi

L6 Suvli so’rim analizi

Xoliqulov Sh., Uzoqov P., Boboxo’jayev

Xoliqulov Sh., Uzoqov P., Boboxo’jayev

Baholash bali Talaba bilimi va malakasiga qo’yiladigan talablar

Baholash bali Talaba bilimi va malakasiga qo’yiladigan talablar

Dastur muallifi: Katta o’qituvchi

Dastur muallifi: Katta o’qituvchi
Материалы на данной страницы взяты из открытых истончиков либо размещены пользователем в соответствии с договором-офертой сайта. Вы можете сообщить о нарушении.
04.01.2024