Dars mashg'uloti

Farg’ona viloyati Rishton tumani XTB  tasarrufidagi 31­umumiy o’rta ta’lim maktabi Informatika va Axborot texnologiyalari fani o’qituvchisi Abdurashidov G`oyibnazarning Mavzu:            41­DARS. SHOWMESSAGE OYNASI Darsning maqsadi: Kompetensiy a Ta’limiy:       O’quvchilarga showmessage oynasi bilan ishlashni tushuntirish va o’rgatish. Rivojlantiruvchi:    O’quvchilarni mustaqil fikrlarini oshirish va  rivojlantirish. Tarbiyaviy:          Vatanini sevish, milliy va  umuminsoniy  qadriyatlarga hurmatda bo‘lish, odob­axloq qoidalariga rioya   qilishni singdirish TK:  axborot   kommunikatsion   texnologiyasidan   foydalanishda xorijiy   tildagi   atamalarning   mazmunini   tushungan   holda   uni jarayonga qo‘llash; FK: ob’ektga   yo‘naltirilgan   dasturlash   tillaridan   birida masalalarni yechishga doir dasturlar tuza oladi. Dars usuli Dars turi suhbat,   tushuntirish,   “Savol­javob”   metodi, boshqotirma” , “To‘g‘risini top”,”Yosh aktyor”o‘yinlari. Bilim va ko’nikmalarni nazorat qiluvchi va mustahkamlovchi.  “Rasmli O’quv jarayonining amaliga oshirish texnologiyasi Ishlash bosqichlari vaqti O’qitish usullari:     blits­so’rov,  savol­javob. O’qitish shakllari:   guruhlara ishlash, frontal, jamoaviy. O’qitish vositalari:10­sinf darsligi, mavzuga oid dars taqdimoti,  “Abuturent” jurnali. Monitoring va baholash:  og’zaki va test nazorati, amaliy  vazifalar. Faoliyat mazmuni O’qituvchi O’quvchilar 1­bosqich. Mavzuga kirish. (8­ daqiqa) 1.1Darsni tashkillashtish. 1.2Uy vazifalarini tekshirish, savol­ javob o’tkazish, natijalarni tahlil  etish (5 daqiqa) 1.3O’quv mashg’ulotining mavzusi  maqsadi, rejalashtirilgan natijasi  va uni o’tkazish rejasini e’lon  qiladi: 1. Darsga tayyorlanadi. 2. Vazifalarni bajaradi,  savollarga javob beradi. 3. Maqsad va rejani diqqat bilan tinglaydi yoki yozi oladi. 2­bosqich. Asosiy. (33 daqiqa) 3­bosqich. Yakuniy. (4 daqiqa) hujjatlarda rasmlar bilan  ishlashni  o’rgatish, mavzuni mustahkamlash.  (33 daqiqa) Vazifalarni bajaradi,  tushunmagan joylarida  savol beradi. O’quvchilar olgan bilimlari  baholanadi. Uyga topshiriq va savollar beriladi. 1. Qo’shimcha savollarga  javob beradi,  topshiriqlarni bajaradi. 2. Vazifalarni yozib oladi. Asosiy tushunchalar: Mavzuni yoritish. I Tashkiliy qism: Darsning borishi: O’quvchilar bilan salomlashish Xonani va o’quvchilarni darsga tayyorliklarini kuzatish Yo’qlamani aniqlash Navbatchi axboroti. Siyosiy daqiqa. Darsning maqsad va vazifalarini qo’yish. Tayanch bilimlarning faollashtirish. Uyga vazifalarini tekshirish va o’tilgan mavzuni mustahkamlash. II III Berilgan avollarni ihlash jarayonini daftaringizga yozing: 1.5. Uchinchi tugmani ikki marta  bosib, uning protsedurasini  quyidagi  ko‘rinishga keltiring:  procedure TForm1.Button3Click(Sender: TObject); begin TForm1.Top:= TForm1.Top+10; end; 1.6. Ilovani ishga tushirib, tugmalar qanday vazifa bajarishini kuzating.  Ilova oynasini yopib, uning barcha fayllarini saqlab qo‘ying. Ilovaning  barcha fayllarini yoping. 2. Oldingi mashg‘ulotda berilgan mashqni kompyuterda bajaring. IV Dars materiallarini tushuntirish (materiallarni tushuntirish dars  prezentatsiyasi va videorolik, amaliy harakatlar, tayyor ishlar  ko’rgazmasini namoyish qilish bilan  birgalikda olib boriladi). Nazariy qism: 1.  Ikkinchi  ilovaning  kamchiliklari.  Ikkinchi  ilovani  ishga  tushirib, undagi  “++”   tugmasini  ming  marta  bossak,  ilova  ekranining  eni  16000 pikseldan oshib ketadi. Bu esa  dasturchi uchun kechirib bo‘lmas xato. Uni bartaraf  qilish  uchun  ilova  oynasi  eni  ming   pikseldan  oshsa,  boshqa kattalashtirmaslikka kelishib olamiz. Lekin foydalanuvchi tugmani  bossada, unda  hech  qanday  o‘zgarish  ro‘y  bermasa,  dasturning  to‘g‘ri  ishlayotgani unda  shubha tug‘dirishi mumkin. 2.  ShowMessage  protsedurasi.  Buning  oldini  olish  uchun  ilova  o‘z  oynasi eni 600  dan oshib ketganligi haqida ekranga alohida oynada xabar chiqarsin. Bu  ishni  ShowMessage   orqali  amalga  oshiramiz.  Ikkinchi ilovadagi  Button1  tugmasini ikki marta bosib, paydo  bo‘lgan  protseduradagi  avvalgi  ikki  operatorni quyidagicha qayta yozib chiqamiz: If Form1.Width<600 then begin Form1.Width:=Form1.Width+16; Form1.Height:=Form1.Height+9; End else  ShowMessage(‘Oyna boshqa kengaymaydi’); Ilovani ishga tushirib, uning tugmasini bir necha marta bossak, ekranga  quyidagi  yozuv  chiqadi.  Undagi  OK  tugmasini  chertmagunimizcha,  ilova  o‘z ishini to‘xtatib turadi. 3. IntToStr funksiyasi. Ilovaning ishini yanada yaxshilaymiz. Ilova  o‘z  oynasining  o‘lchamlarini  o‘zgartirganda  ular  qanday  bo‘lgani  bizga  mavhumligicha  qolmoqda.  Uni  ilova  oynasiga  chiqarishning  iloji  bormi?  Hozircha  biz  buning  bitta  yo‘lini  bilamiz:  oyna  o‘lchamlarini  oyna sarlavhasiga chiqarish. Buning uchun  Form1.Caption:=Form1.Height+’*’+Form1.Wide; operatoridan foydalanamiz. Lekin bu operatordan foydalanib bo‘lmaydi, chunki  unda  bir   turdagi  o‘zgaruvchiga  ikkinchi  turdagi  o‘zgaruvchini kiritishga urinish bo‘layapti. Delphida bu xatoga olib keladi. Butun  son  turidagi  kattalikni  matn  satri  turidagi  kattalikka  o‘tkazish  uchun  IntToStr  (integer  to  string  –  butundan  satrga   olingan)  funksiyasidan foydalanamiz: Form1.Caption:=’(‘+IntToStr(Form1.Height)+’*’+In tToStr(Form1.Wide)+’)’; Unga ilovaning haqiqiy nomini ham qo‘shib qo‘yamiz: Form1.Caption:=’Uchinchi ilova’+ Form1.Caption; Button1  tugmasini ikki marta  bosib, dastur kodi oynasini chaqiramiz va  oxirgi ikki satrni unga qo‘shib qo‘yamiz: If Form1.Width<600 then begin Form1.Width:=Form1.Width+16; Form1.Height:=Form1.Height+9; End else  ShowMessage(‘Oyna boshqa kengaymaydi’); Form1.Caption:=’(‘+IntToStr(Form1.Height)+’*’+IntTo Str(Form1.Width)+’)’; Form1.Caption:=’Uchinchi ilova ’+ Form1.Caption; Ilovani ishga tushirib, uning sarlavhasi o‘zgarishini kuzatamiz: Takrorlash uchun krosvordlar: I. Guruh ishtirokchilari ushbu chaynvordda yashiringan fanga oid iboralarni topishlari kerak. Ajratilgan vaqt 3­minut. P R I N S T P P D R L E D T A Y R A A U E T O E K R O S S T R U M R I O T K A L I Y P M B S S Y E B N T A O E S E S I K S E X K R N E T S K K R B L O K L I K A A N O R L A A B A N F E T O T G L O R E II. Har   bir   guruhdan   ikki   ishtirokchi   doskada   berilgan   ushbu   krosvordlarni   Savollar daraxtidagi  beshyulduz   kartalari  orqali   tanlaydi   va  kartadagi  kalit   so’zlarga  e’tibor berib ularga o’z tushunchalarini beradilar.         Kalit so’zlar BARKAMOL AVLOD B va KELAJAK OVOZI. A R K A M O L V A L O D 1.Kompyuter tarmoqlaridan biri. 2.Kompyuterlar orasidagi aloqa. 3.Ommalashgan global tarmoq. 4. Internet texnologiyalari asosida tuzilgan, ammo foydalanish shartlariga ega bo’lgan global  tarmoq. 5.Axborot texnologiyalari orasidagi eng ko’p foydalaniladigan qurilmalar majmui. 6.Global tarmoqqa ulanish uchun zarur bo’ladigan qurilma. 7. Bir yoki bir biriga yaqin binolar orasidagi tarmoq. 8.Bir viloyat yoki hududlar orasidagi kompyuter tarmog’i. 9.Lokal tarmoqlarda ishlatiladigan ulash vositasi. 10.Tarmoqda kompyuterlarni o’zaro axborot almashinuvini ta’minlovchi qurilma. 11.Modemlar tezligi o’lchanadigan birlik. 2 1 K L A J A K O O V O Z I 1. Kompyuterga ma’lumot kiritish qurilmasi. 2. Internetning dastlabki versiyasi. 3. WWW­ning to’liq shakli. 4. Internetda axborotlar saqlanadigan sahifa. 5. Kompyuterning aqli. 6. Aloqa kabellari yordamida ulanadigan tarmoq. 7. Modem atamasi olingan so’z birikmasi. 8. Tarmoq ishini ta’minlovchi maxsus kompyuter. 9. Dunyoning ixtiyoriy davlatidagi kompyuterlani o’zida birlashtirish imkoniyatiga ega bo’lgan  tarmoq. 10. Biror bir maqsad yo’lida jamlangan elementlar majmui. 11. Ommaviy global tarmoq. O’qituvchi o’quvchilar vazifani qay darajada bajarganliklariga qarab guruh hamda  ishtirokchilarni baholaydi, Amaliy ish: V Mavzu yuzasida savol va topshiriqlar: 1. Ikkinchi ilovaning kamchiligi nimada? 2. ShowMessage ning vazifasi nimada? 3. IntToStr funksiyasi nima vazifani bajaradi? 4.  Uchinchi  ilovani  shunday  o‘zgartiring­ki,  u  a)  ilova  oynasining  eni  800  dan,  b)  ilova  oynasi  bo‘yi  450  dan  oshsa  ekranga  ogohlantiruvchi  yozuvni chiqarsin. VI Darsga yakun yasash: O’quvchilarni olgan bilimlari hamda qilgan ishlarini nazorat qilib  baholash, ularni yo’l qo’ygan kamchiliklarini to’g’irlash. VII Uyga vazifa berish: 1. Ilova oynasining asosiy xossalarini esga oling va daftaringizga ko‘chirib oling. O’IBDO’: T.Mirzabekov