ELEKTR QA'WiPSiZLIK ILAJLARI’.

Nókis rayonı XBMXMThSHBne qaraslı

№ - 22- sanli' uluwma orta bilim beriw mektebiniń

Fizika páni muǵallimi

Aǵılash   Saylauovtıń

ELEKTR QÁWIPSIZLIK ILAJLARI

atlı teması boyınsha

sabaqlıq is jobası

2015-2016 jıl

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash

№ 30-TEMA    ELEKTR QÁWIPSIZLIK ILAJLARI.

Sabaqtıń maqseti

a)Bilimlendiriw maqseti

Oqıwshılarǵa Elektr qáwipsizlik ilajları haqqında uluwma túsinikler beriw hám bul temanıń basqa temalardan ózgesheligin aytıp ótip temanı baslaw.

b) Tarbiyalıq maqseti.

Oqıwshılarǵa temadan kelip shıqqan halda ómirde jaqsı menen jamannıń birdey juriwin biraq jaqsılıqtıń jeńip shıǵıwın túsindirip, oqıwshılardı jaqsılıq ruwxında tárbiyalaw.

c)Rawajlandırıw maqsetı

Oqıwshılardıń pánge degen qızıǵıwshılıǵın arttırıw nátiyjesinde olardıń oqıw hám jazıw kónlikpelerin arttırıp barıw

Sabaqtı qurallandırıw

Sabaqlıq kitap,tarqatpa materiallar, hám korgizbeli qurallar.

Sabaqta paydalanılǵan metodlar: «Báseki sáwbet» interaktiv metodı «Debatlar» interaktiv metodı

Sabaq jobasi

Sabaqtıń barısı

Shólkemlestiriw

Oqıwshilardıń nawbettegi sabaqqa tayarlıǵın tekseriw

Úyge tapsırma soraw

Xojalıq elektr shınjırındaǵı tutastırıwlar  temasın soraw

TEMA

Dógerek átirapımızda elektr tarmaqları júdá kóp, kúndelikli turmısımızda turaqlı túrde elektr úskeneleri menen jumıs alıp baramız. Olardaǵı buzılıslar, paydalanıwda biyparwalıq penen is alıp barıwǵa itibar bermew qáwip astında qalıwg" alıp keliwi múmkin

Adam denesi elektr toǵın jaqsı ótkizedi. 36 V tan joqarı kernewli elektr tarmaǵı adam organizmi ushın qáwipli esaplanadı.

Xojalıq elektr shınjırı tutastırılǵan elektr tarmaǵı 220  V  kernewge iye ekenligin bilesiz. Biyparwalıq yetip bunday tok uslap alınsa. deneden tok ótedi. Bunday jaǵday, ádette. tok urdı delinedi.Eger tok urǵan adamlar elektr sımnan tezde ajıratıp alınbasa, ol ólip qalıwı múmkin. Qanday biyparwalıq nátiyjesinde adamdı tok urıwı múmkin? Tok urmaslıq ushın qanday elektr qáwipsizlik ilajına itibar beriw kerek? Kósheden ótken elektr tarmaqlarınıń sımınan izolyaciyalanbaǵan boladı. Ayırım waqıtlarda elektr .tarmaǵınıń hir sım úzilip. jolda asılıp jatqan bolıwı múmkin. Onı uslaǵanda tok sımnan adam denesi arqalı ótedi hám tok uradı

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash

Kóshede úzilip jatqan elektr tarmaǵıniń sımın uslamaw kerek. Onnan ózińizdi hám basqalardı ıxtıyat qılıń.

2 Xojalıq elektr shınjırınıń sımiarı, ádette, diywaldiń ishinen ótedi. Eger birer zárúrlik penen diywalǵa shege qaǵılǵan waqıtta sımnıń izolyaciyasınıń buzılıwı hám shege sımǵa tiyip qalıwı  múmkin. Bul jaǵdayda tok adam denesi arqalı jerge ótiwi hám tok urıwı múmkin (111-súwret).

Diywalǵa shege qaǵiwdan burın sol jerden elektr sımı ótpegenligine isenim payda etiw kerek.

3.Ayırım jaǵdaylarda buzılıslar sebepli elektr úskenesi ishindegi tok ótken bir sım onıń metall korpusına tiyip qalǵan bolıwı múmkin. Bunday elektr úskenesiniń metall bólegin uslaǵanda tok adam denesi arqalı jerge ótiwi hárn tok urıwı múmkin (112- súwret).

Kishi jastaǵı balalardan saqlaw ushın rozetkalar olardıń qolı jetpeytuǵın dárejede poldan biyigirek etip ornatıladı. Kishi jastaǵı balalar bolǵan úylerde rozetkaǵa plastmassalı arnawlı maslama tıǵıp qoyıw maqsetke muwapıq boladı.

Bázıbir jaǵdaylarda sımnıń toklı bir fazası uslap turılsa tok urmawı múmkin. Bul ushın adam jerden izolyatsiyalanǵan, yaǵniy adam ayaǵi astında tok ótkizbeytuǵın material qoyılıwı, denesiniń heshbir jeri ótkiziwshi material arqalı jerge tiyip turmawı kerek.

Elektr toǵı urǵanda birinshi járdem

Biyparwalıqtan tok ótiwshi sımdı uslap alǵan hám denesinen tok ótip turǵan adam ózin-ózi derlik qutqara almaydı. Buǵan sebep, birinshiden, etleri tok tásirinde óz-’ózinen qattı qısılıp, qolı tok ótiwshi sımdı qısımlap qaladı. Ekinshiden, deneden tok ótkende bulshıq etler tartısıp. Adamnıń ózine boysınbaydı. Úshinshiden, tok adamnıń oraylıq nerv sistemasına zıyan keltiredi hám huwshınan ketiredi. Adam tok tásirinde qansha uzaq waqıt turıp qalsa, onıń ómirin saqlap qalıw sonsha qıyın boladı. Sonıń ushın, birinshi náwbette adamdı tok tásirinen azat etiw kerek. Eger baxıtsızlıq úyde júz berip atırǵan bolsa, jábirleniwshige tiyip turǵan sımnıń vilkasın rozetkadan suwınp alıw kerek. Eger tiyip turǵan sım tuwrıdan-tuwrı xojalıq elektr shınjırına jalǵanǵan bolsa, shaqqanlıq penen elektr esaplaǵısh astındaǵı saqlaǵıshlardı burap alıw yamasa túymelerin basıw kerek. Bunıń nátiyjesinde xojalıq elektr shınjrı úziledi. Eger baxıtsızlıq kóshedegi elektr tarmaǵı arqalı júz berse, jábirleniwshiden toklı sımdı qurǵaq tayaq járdemide shetlestiriw lazım.

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash

Jábirleniwshi toklı sımdı qolı menen uslap qalǵan bolsa. dáslep izolyatsiyalanǵan atawız, qurǵaq aǵash saplı balta yamasa basqa izolyatsiyalanǵan ótkir ushli ásbap penen tok kelip turǵan sımdi úzip laslaw kerek. Jábirleniwshini tok tásirinen qutqarǵannan keyin, dárhal onı shalqasına jatqarıw kerek, dem alıwına kesent beretuǵın ilgeklerin sheshiw kerek. Eger dem alısı toqtaǵan bolsa. jasalma dem beriw kerek boladı. Sonıń menen birge tez járdemdi yamasa jábirleniwshini tezlik penen sawallandırıw mákemesine alıp barıw sharaların kóriw kerek.

Sabaqtı bekkemlew

«Kishi toparlarda islesiw» interaktiv metodı bunda oqıwshılar tiykarınan bólek máseleler boyınsha óz pikirin islep shıqqan halda onı toparda taqılawǵa hám hár túrli pikirler tiykarında uyımlasqan kóz qarasqa keliwge úyretedi.Oqıwshılardı kishi toparlarǵa bólgen halda islesiw.Hár toparǵa hár túrli sorawlar taslap juwaplar esitip qatelerin basqa toparlarǵa baqlatıw menen oqıwshılardıń bilim dárejelerin bekkemlep barıw.

1.Adam denesi ushın neshe volttan joqarı kernew qáwipli esaplanadı?

2.Kóshede elektr tarmaǵınıń sımı úzilgen bolsa ne qılıw kerek?

3.Xojalıqta diywalǵa shege qaǵıwdan burın nege itibar beriw kerek?

4.Elektr ásbabı ishindegi elektr sımı korpusqa tiyip qalǵan bolıwı múmkin. Tok urmaslıǵı ushın ne qılıw kerek?

5.Rozetka tesigine hám lamposhkasız patronǵa ne ushın metall buyımlardı tıǵıw qáwipli?

6.Xojalıq elektr shınjırındaǵı buzılısqa ushıraǵan orındı remontlawdan aldın ne islew kerek?

7.Elektr toǵı urǵan adamǵa qanday birinshi járdem kórsetiledi?

Úy tapsırma tapsırıw

Elektr qáwipsizlik ilajları temasın oqıp keliw

Sabaqtı juwmaqlaw

Úy jumısın qayta yadına salıp ótip,búgingi sabaqqa belsene qatnasqan oqıwshilarga tiyisli bahaların qoyǵan halda búgingi sabaǵıma juwmaq jasayman

Nókis Rayonı                                                                                                          22-mektep  Saylauov Aǵılash