Колледж педагогтерінің жарияланым жұмыстары және тәжірибені жалпылау

Жалпы гуманитарлық, әлеуметтік-экономикалық және арнайы пәндер оқытушылары, сондай-ақ өндірістік оқыту шеберлері колледждердің педагогикалық кадрларының жалпы санының 39% құрайды және олардың барлығы инженерлік білімге ие (педагогикалық колледждерді қоспағанда).

Түркістан облысы білім беруді дамыту орталығының ТжКБ кафедрасының әдіскерлері облыс колледж педагогтерінің озық тәжірибелерін жалпылау/ тарату барысында бірқатар мәселелермен кездеседі.

Бұл жұмыстың әлсіреуінің объективті себептерін атауға болады:

- әдіскерлер мен оқытушылардың арасындағы алшақтық (жеке жоспарда тәжірибені зерделеуге уақыттың болмауына байланысты);

- тәжірибені зерделеу және жинақтау үшін педагогтермен тікелей байланыста болу үшін уақыттың жетіспеушілігі;

- озық педагогикалық тәжірибені сипаттауға әдебиеттерде нақты және нормаланған талаптардың болмауы;

- инженер-педагог кадрлардың педагогикалық білімінің болмауы.

Педагогикалық тәжірибені зерделеу - бұл шынайы, нақты педагогикалық процесті тікелей бақылауды, зерттелетін педагогикалық құбылысты ғылыми тұрғыдан түсінуді, нәтижелерді талдауды және салыстыруды, арнайы білімді, педагогикалық біліктіліктің жоғары деңгейін және, ең бастысы, жеткілікті уақытты қажет ететін тәжірибе авторының педагогикалық қызметінің нақты мысалдарымен растауды талап ететін зерттеу қызметі.

Жұмыс тәжірибесінде кәсіптік-педагогикалық қиындықтар колледждің педагогикалық құрамының негізгі бөлігі педагогикалық емес, инженерлік білімге ие болуымен, әртүрлі профильдегі кәсіпорындарда маман болып жұмыс істеп келуімен байланысты. Атап айтқанда, колледж педагогтері

·        оқыту мен тәрбиелеу әдістерін қолдана бермейді,  оларды ұтымды таңдау қиынға соғады,

·        сабақтың мақсатын анықтауда қиындықтарға тап болады,

·        сабақтың мақсаттарын жеке маңызды міндеттерге аудару дағдылары дамымаған,

·        сабақтар мен сыныптан тыс іс-шараларды талдау формаларын білмейді.

ТжКБ инженер-педагогикалық кадрлардың жетістігі кәсіби педагогикалық қиындықтарды жеңу процесінде жұмыс орнында, білім беру мекемелерінің қабырғаларында алатын көмегімен анықталады. Жоғарыда айтылған себептер және қажетті оқу-бағдарламалық құжаттаманың болмауы оқу-әдістемелік қызметті жүзеге асыруда, оқу-әдістемелік құралдарды әзірлеу мен құрастырудағы қиындықтарды түсіндіреді. Үздік тәжірибелердің көбі ғылыми және әдістемелік жарияланымдардан тыс қалады, тек білім алушылармен тікелей байланыста қолданып, жүйеленбейді, зерттелмейді және таратылмайды.

Колледж педагогтерінің озық тәжірибені жалпылау материалдарындағы тұрақты кемшіліктер және  қиындықтар келесі қызмет түрлерінен туындайды:

-тәжірибенің негізгі идеяларын бөліп көрсету, тәжірибенің жаңашылдық дәрежесін анықтау, кәсіби өзін-өзі бағалау;

-жалпы сипаттағы пайымдаулар мен қорытындыларды сипаттайды;

- тәжірибенің орнына ғылыми әдебиеттерден теориялық мәліметтер беріледі, олар әдістемелік әдебиеттердің аннотациясы болып табылады;

-талдаудың болмауы және талдауды жекелеген мысалдармен алмастыру;

- тәжірибені сипаттауда оң нәтижелерге қол жеткізу жолдары (әдістері, тәсілдері, құралдары)ашылмайды;

-оқытушы мен білім алушылардың іс-әрекеттері арасында нақты байланыс көрсетілмейді;

-тәжірибеде педагогтың дайындық деңгейі мен біліктілігіне қойылатын талаптар көрсетілмейді.

Бұл кемшіліктер педаготің жұмысы жүйелі ұйымдастырылмағанына және уақтылы кеңес ала алмайтындығына байланысты туындайды.

Тәжірибені таратудың әртүрлі формаларының таралуы мен тиімділігін анықтау мақсатында колледж педагогтеріне сауалнама жүргізілді. Сауалнамаға 327 педагог қатысты. Педагог қызметкерлерге соңғы бес  жылдағы өз педагогикалық тәжірибесін тарату белсенділігін және сол кезеңдегі әріптестерінің педагогикалық тәжірибесін зерттеу белсенділігін бағалау ұсынылды.  Сауалнама нәтижелері тәжірибені зерттеу белсенділігі өз тәжірибесін тарату белсенділігіне қарағанда әлдеқайда жоғары екенін көрсетті. Бұл көбінесе колледждегі ұжымдық әдістемелік жұмыстың дамыған жүйесімен анықталады. Педагогикалық тәжірибені таратудың қолданылатын түрлерінің танымалдылық рейтингі кестеде келтірілген.

Педагогтердің тәжірибесі колледждердің әдістемелік кабинеттерінде әдістемелік әзірлемелер, әртүрлі деңгейдегі конференциялар жинақтарындағы мақалалар, оқу сабақтары мен сыныптан тыс іс-шаралар жобалары , бейнесабақтар түрінде ұсынылған. 2023 жылдың қараша айында 37 колледж педагогтерінің баспа қызметі өнімдері туралы ақпаратына назар аударсақ, колледждің әдістемелік кеңесімен бекітілген құралдар саны 460 құрайды, ал соның  16% (74 құрал) ғана облыстық сараптамалық кеңеске ұсынылды. 2022жылы колледждерден 22 құрал ұсынылса, 2023 жылы тек 11 оқу-әдістемелік өнім сараптауға жолданды.

Жоғарыда айтылғанды ескере отырып, облыстың ТжКБ ұйымдарының инженерлік-педагогикалық кадрларына өз тәжірибесін зерделеу, жинақтау  және жалпылау, тәжірибе алмасу үшін педагогикалық қарым-қатынасының жаңа, тиімді нысандарын ұсыну қажеттілігі туындады.

Педагогикалық озық тәжірибені жалпылаудың бұл формасын кесте түрінде берілген: