Конспект урока по кабардинской литературе по теме "Быцэ" Налшык М. (3 класс)

Темэр: Налшык Мухьэмэд «Быцэ».   Мурадыр:   Тхыгъэм и темэмрэ и гупсысэ нэхъыщхьэмрэ   къахутэфу егъэ­ сэнымкIэ,   я   къеджэкIэр,   я   хьэл­щэныр     егъэфIэкIуэнымкIэ,   я   бзэм,   зэхэ­ щIыкIым, акъылым  зегъэужьынымкIэ, адыгэ хабзэм теухуауэ яIэ щIэны­гъэм хэгъэхъуэнымкIэ лэжьыгъэм къыпыщэн. Урокым   ехьэлIапхъэр.       «ЯмыцIыху   щIалэ   цIыкIу»   рассказым   сабийхэм хуащIа сурэтхэр, компьютер презентациехэр, рассказхэр. «Быцэ» рассказым хуэгъэхьэзыра сурэт гъэлъэгъуэныгъэхэр, компьютер презентациехэр. Урокыр зэрекIуэкIынур. I. Унэ лэжьыгъэр къэпщытэжын. 1. ЕджакIуэхэр тхыгъэм  хуэгъэува упщIэхэм жэуап ирегъэтын. 2. Тетрадым ит лэжьыгъэхэр зэрагъэзэщIам щыгъуазэ зыщIын. 3.  Рассказым хуащIа  сурэт гъэлъэгъуэныгъэхэмкIэ рассказыр жегъэIэжын. 4. Компьютер   презентациер   къагъэсэбэпурэ   «ямыцIыху   щIалэ   цIыкIум»   и хьэл­щэнхэм тегъэпсэлъыхьыжын.  5. «ФIы зыщIэ щIегъуэжыркъым» зи фIэщыгъэцIэ  рассказ ятхам къегъэджэн.  II. 1. Псалъэжьхэм я мыхьэнэр къазэрыгурыIуэр жегъэIэн. ТемэщIэм елэжьын.  Псалъэ дахэ гугъэдахэщ.  Дахагъэм гур егъэгушхуэ.  Зи гур фIым и нэгури фIыщ.  Зил мыузым игу узкъым.  Псалъэ щабэ гущабэщIщ. 2. Псалъэ дахэ, псалъэ гуапэ, гулъытэ нэхъ хуэныкъуэр  хэт сымэ? (Псори, ауэ нэхъыбэу абы хуэныкъуэщ сабийхэмрэ жьы хъуахэмрэ). 3. Фигу   къэвгъэкIыжыт   нарт   Бэдынокъуэ   нартхэм   сыт   хуэдэ   хабзэфIт къахилъхьар?  4. Фэ фи нэхъыжьхэм дауэ фахущыт? Ахэр фимыIэмэ, сыт фыхуэныкъуэнут? 5. Налшык   Мухьэмэд   и   гъащIэмрэ   и   литературэ   лэжьыгъэмрэ   теухуа зэпсэлъэныгъэ егъэкIуэкIын. 6. «Быцэ   рассказым»   езыр­езыру   сабийхэр   егъэджэн.   Псалъэ   гугъухэм   я мыхьэнэр   зэреджэс   хуэдэурэ   езы   сабийхэм   егъэгъэбелджылын.     Рассказыр зытеухуар  зы псалъэкIэ жегъэIэн. Ар къазэрыщыхъуам тегъэпсэлъыхьын. 7. Зыр   зым   къыкIэлъыкIуэу   псалъэуха   къэс   зы   сабий   макъкIэ   удихьэхыу къеджэу   еджакIуэхэр   рассказым   и   кIэм   нэс   къегъэджэн.   Рассказым   я   къеджэкIэм   и   фIагъым,   я   интонацием къыщеджэкIэ   сабийхэм   кIэлъыплъын. Псалъэ гурыIуэгъуейхэм я мыхьэнэр гъэбелджылын. 8. Рассказыр упщIэхэмкIэ зэпкърегъэхын.  Хэт сымэ рассказыр зытеухуар?  Сыт рассказыр зытеухуар?  Быцэ     и   хьэл­щэнхэр   сыт   хуэдэ   псалъэхэмкIэ   къэбгъэлъагъуэфыну? (жанщ, гущIэгъу хэлъщ, гулъытэ иIэщ, нэхъыжьхэм пщIэ яхуещI, фIыуэ елъагъу,   гумащIэщ,   гуапэщ,   сэбэп   мэхъу,     ищIам   и   фIыщIэ лъыхъуэркъым, ищIар зыми хуигъэщIагъуэжкъым…)   СыткIэ зэщхь ямыцIыху щIалэ цIыкIумрэ Быцэрэ?  КIурацэ гулъытэ игъуэтыр сыт къызыхэкIыу къыфщыхъур? Сыт хуэдэ цIыху КIурацэ? 9. Адыгэ   хабзэм   нэхъыжьхэм   теухуауэ   нэхъыщIэхэм   сыт   хуэдэ   къалэн ящищIрэ? 10.ИпэкIэ   дызэлэжьа   псалъэжьхэм   къыхэвгъуатэ   Быцэ   нэхъ   хуэфащэ псалъэжьхэр. Унэ лэжьыгъэ. ЕджакIуэхэр тхыгъэм еджэу  абы хуэгъэува упщIэхэм 11.Быцэ и теплъэр дауэ фи нэгу къыщIэувэрэ? I. КIурацэ и теплъэр и щытыкIэр дауэ къыфщыхъурэ? II. жэуап иратын, тетрадым ит лэжьыгъэхэр ящIыжын хуейщ.  Гуп­гупу загуэшу рассказым е сурэт гъэлъэгъуэныгъэ, е компьютер  презентацие хуегъэщIын, е «Гуапагъэ» зи фIэщыгъэцIэ  рассказ егъэтхын