Конспект урока по кабардинской литературе по теме "Дыщэ сом" таурыхъ. (3 класс)

Темэр. Дыщэ сом (таурыхъ). Мурадхэр.  Сабийхэм   я   псынщIэрыкъеджэри   я   гъэхуауэ,   удихьэхыу къеджэкIэри   егъэфIэкIуэным   елэжьын,   я   бзэм   зегъэужьын,   зэхэщIыкIым хэгъэхъуэн.   Таурыхъым   гурыхь   ящыхъуахэмрэ   ягу   иримыхьахэмрэ къыщыжаIэкIэ,   сабийхэм   я   гупсысэр   тэмэму   яухуэфу,   къаIуэтэжыфу,   я жэуапхэр   тхыгъэм   хэт   псалъэхэмкIэ   щIагъэбыдэфу,   адрей   еджакIуэхэм   я гупсысэм едэIуэфу, жаIэм арэзы темыхъуэмэ, Iэдэбу и пэжыр пхигъэкIыфу, къедаIуэхэм   я   фIэщ   ищIыфу   егъэсэн.     Лъэпкъыр   цIыху   щхьэхынэхэм зэрыхущыр   таурыхъым   къызэрыщыгъэлъэгъуам   кIэлъыгъэплъын,   апхуэдэ цIыхухэм сабийхэм гущыкI хуегъэщIын, лэжьыгъэ фIыуэ зылъагъууу тхыгъэм хэтхэм,   гъащIэм   щацIыхухэм   я   щапхъэхэмкIэ   еджакIуэхэм   гъэсэныгъжэ   Яджым   дерс   къыхаххэр   я   хьэл­щэным лэжьыгъэ   ядегъэкIуэкIын. зэрыхапщэным хущIэкъуу гъэсэн. Урокым   ехьэлIапхъэхэр.   гъэлъэгъуэныгъэр, лэжьыгъэм теухуа псалъэжьхэр.  Урокыр зэрекIуэкIынур.  Сабийхэм   я   IуэхущIафэхэр  щыплъагъу   сурэт I. Унэ лэжьыгъэр къэпщытэжын. 1. Хъыбарым щекIуэкI Iуэхугъуэхэм ящыщу  нэхъ гурыхь ящыхъуам сабийхэм хуащIа сурэтхэмкIэ зэпсэлъэныгъэ егъэкIуэкIын.   2. Тетрадым ит лэжьыгъэхэр зэрагъэзэщIам щыгъуазэ зыщIын. 3. Хъыбарым   хэт   лIыхъужьхэм   я   сэфат   ихьэу   сабийхэр   хъыбар­таурыхъым къегъэджэн.  4.   «Дзей» хабзэм цIыхухэм къахуихьу щыта сэбэпым, нобэ а хабзэр губгъуэ бэджэндэу   къэзыщтэхэм   я   деж   зэрыщекIуэкIым   теухуауэ   сабийхэм   къащIар къегъэIуэтэжын. 5. Текстым   хэбгъэувэм   хэзэгъэну   къащыхъу   псалъэжьхэр   сабийхэм кърегъэIуэн,   ахэр   яджа   хъыбарым   екIуу   къыщIалъытэм   и   щхьэусыгъуэр къыжегъэIэн. 6. Ещанэ   классым   зэджэ   тхыгъэхэр   сабийхэм   ягу   къагъэкIыжу       «Делэм къилэжь   и   Iыхьэщ»,   «ЛэжьакIуэфI   и   фIыщIэ   щIэми,   жьыми   яIуатэ» псалъэжьхэр зыхуэфащэхэм я цIэр кърегъэIуэн.  II. 1. Псалъэжьхэм къегъэджэн. Ахэр къазэрыгурыIуэр жегъэIэн. ТемэщIэм елэжьын.  Къуат къэуаткъым, къэблэжьырщ къэуатыр. ИгъащIэм и Iэ псы щIыIэ хищIакъым. Къыумылэжьар гъэкIуэдыгъуафIэщ. Лэжьэным хэзагъэр щIэныгъэми хогъуазэ. ЦIыхур зыгъэщIэращIэр и гуащIэщ. 2. «Дыщэ сом» адыгэ таурыхъым езыр­езыру къегъэджэн. Къеджэн щIамыдзэ щIыкIэ   псалъэ   къагурымыIуэнухэм   я   мыхьэнэр   езы   сабийхэм (зэчэнджэщыжурэ,   егъэгъэбелджылын.   псалъалъэм   къыщалъыхъуэурэ) КъыщеджэкIэ,   ипэкIэ   зэлэжьа   псалъэжьхэм   ящыщ   таурыхъым   щыхэбгъэувэ хъуну щIыпIэхэр къегъэхутэн. 3. Псалъэжьхэр   хагъэувэурэ   зым   зыр   къыпищэу   таурыхъым   сабийхэр къегъэджэн. 4. Адэмрэ къуэмрэ къазэрыщыхъуар сабийхэм къегъэIуэтэн. 5. Сатыр   къэс   тес   сабийхэр   зэгъэчэнджэщыжурэ   таурыхъым   щIэлъ   гупсысэ нэхъыщхьэр къегъэхутэн, ар езыхэм я псалъэкIэ е псалъэжькIэ къегъэIуэтэн. Гупхэм   я   гупсысэхэм   зэрыклассу   хэгъэплъэжын,   нэхъ   тэмэму   къалъытар тетрадым ирегъэтхэн. 6. ИпэкIэ   зэлэжьа     псалъэжьхэмящыщу   нэхъ   гурымыхьу   къащыхъум къегъэджэн, ягу щIримыхьар жегъэIэн. 7. Лэжьэным хэзагъэр щIэныгъэм нэхъ  хэгъуазэу къыщIалъытэр жегъэIэн.  8. ЕджакIуэ къэс дерс къызыхихыну нэхъ къищтэ псалъэжьым къегъэджэн. III. Унэ лэжьыгъэ.   Таурыхъым хуэгъэува ущIэхэм жэуап хуэгъэхьэзырын, лэжьыгъэхэр   гъэзэщIэн.  Нэхъ   гурыхь   фщыхъуар   къэзыгъэлъагъуэ   сурэт таурыхъым хуэщIын.