Конспект урока по кабардинской литературе по теме "Пц1ащхъуэ" Гъубжокъуэ Л. (3 класс)

Темэр:  Гъубжокъуэ Лиуан  «ПцIащхъуэ» Мурадыр: Рассказым гъэхуауэ къеджэфу, гупсысэ нэхъыщхьэр къахутэфу  сабийхэр егъэсэн. ЕджакIуэхэм я бзэм зегъэужьын. Псэущхьэхэм гулъытэ  хуащIу, ахэр щIыуэпсым и Iыхьэ нэхъыщхьэхэм зэрыщыщыр къагурыIуэрэ  ахэр хъумэным хущIэкъуу къэгъэхъун. Урокым ехьэлIапхъэр. «Гузэвэгъуэ» рассказым сабийхэм хуащIа сурэтхэр,  компьютер презентациехэр, рассказхэр. «ПцIащхъуэ» рассказым  хуэгъэхьэзыра сурэт гъэлъэгъуэныгъэхэр, компьютер презентациехэр. I. Унэ лэжьыгъэр къэпщытэжын. 1. ЕтIуанэ   классым   щеджа   КIуантIэ   Iэзид   и   «Джэджьейм   и   Iэмалыр» рассказымрэ   рассказхэмрэ зэрегъэгъэпщэн.    Шыбзыхъуэ   Мухьэдин   и   «Анэ   бгъафэ»,   «Гузэвэгъуэ» 2. «Гузэвэгъуэ»   рассказым   ирегъэтын.   хуэгъэува   упщIэхэм   еджакIуэхэм   жэуап 3. Тетрадым ит лэжьыгъэхэр зэрагъэзэщIам щыгъуазэ зыщIын. 4.  Рассказым хуащIа  сурэт гъэлъэгъуэныгъэхэмкIэ рассказыр жегъэIэжын. 5. Компьютер   презентациер   къагъэсэбэпурэ   рассказым   хэт   щIалэ   цIыкIум, адэшхуэм, анэм  я хьэл­щэнхэм тегъэпсэлъыхьыжын.  6. «Къуалэбзухэр хъумэн» зи фIэщыгъэцIэ  IэрыщI тхылъ цIыкIу ящIахэм, абы иратхахэм тегъэпсэлъыхьыжын, сочиненэ ятхахэм къегъэджэжын.  7. Фэ дауэ феплърэ, рассказым и лIыхъужь нэхъыщхьэр мэз джэдыра   хьэмэ щIалэ цIыкIура? Фи гупсысэр ди фIэщ зыщIын щапхъэхэр къэфхь. 8. Сыт Шыбзыхъуэ Мухьэдин тмы рассказыр щIитхар? 9. Рассказым и фIэщыгъэцIэр фагъэхъуэжамэ, фэ сыт фIэфщынт? 10. Фэ сыт хуэдэ дерс щхьэпэ къыхэфха «Гузэвэгъуэ» рассказым? 11. Шыбзыхъуэ Мухьэдин итхауэ иджыри сыт хуэдэ тхыгъэхэм феджа? 12. Фэ   дауэ   феплърэ,   сыт   Мухьэдин   дунейм   щынэхъ   гузэвэгъуэу къилъытэр? Ар абы и дэтхэнэ тхыгъэми къыхегъэщ, фегупсыси къэфхутэ. II. ТемэщIэм елэжьын. 1. Бзухэм теухуауэ  усэ ящIэхэм сабийхэр къегъэджэн. КъэтIысакъэ – Си бзу цIыкIухэм Уэрэд жаIэ, Си бзу цIыкIухэр Уэрэдусщ. Къезджэн? Ахэр  къызодаIуэ, Ди бжэIупэм КъыщотIыс. Загъэтхъэжыр, Зыгъэтхъэжхэри Сэращ. ЗагъэнщIакъэ Нэхъ дахэжу УэрэдыщIэ Къысхураш.                                             Хьэрхьуп АфIэунэ Лиуан Хьэрхьупыр жьыуэ мэтэдж, И сыджыр пшынэкуу зэгуеш, Шхэн дымыухыу къолъатэ, ПщIей жыгыжьым тотIысхьэ, ЗытетIысхьами тоуIуэ….                   Нало Заур Къанжэ дыгъуэрабз Ей, къанжэжьу бзаджэкIей, Джабэ хужьу кIакIэрей, Хьэл мыгъуэжьу дыгъуэрей, Уи кIэ кIыхь бгъэхьэнцэранцэу, Ди кхъужьейм ущымылъей.          Уэ бзу цIыкIум Бзу цIыкIу Адыгэбзэ  Хьэту Петр Хэт уэзыгъэщIар?! “Псы сыхуолIэ, тIу”,­ ЖыпIэфу Сэ къызэрысщIар – Сылъэтэным хуэдэу Гуапэ, Гуапэ къысщыхъуащ. УрикъухукIэ Псынэпс щIыIэ Ефэ, Къыпхуэсхьащ!   (Аф1эунэ Лиуан) 2.  Къуалэбзухэр щымыIатэмэ, сыт дунейм къыщыхъунут? 3. Къуажэхьхэр къегъэщIэн. 4. 5. 6. 7.  Зи кIэр дыкъуакъуэ, Бгыкъур зи унапIэ                  (пцIащхъуэ) Адрэмыдабз, къырымыбзэгу            (пцIащхъуэ) 8. Сабийм   (е   сабийхэм)   егъэгъэхьэзырауэ   пцIащхъуэм   теухуау   сурэт гъэлъэгъуэныгъэ зыдэщIыгъу къэпсэлъэныгъэ егъэкIуэкIын.  9. АфIэунэ Лиуан  и «ПцIащхъуэ» усэм къегъэджэн. 10. ПцIащхъуэм и кIэр дыкъуакъуэщ, 11. И фэр щIакIуэу фIыцIабзэщ, 12. И бгъэгу цIыкIур хужьыбзэщ, 13. Бжэ къеуIуи хэмыту, 14. Къысхуэгушхуэ зэпыту 15. КъыщIолъатэ ди унэм. 16. 18. 17. АфIэунэ  Лиуан 19. Мухьэз дауэ хущытын хуейуэ фэ къэфлъытэрэ? (Сабийхэр сыт щыгъуи фIым и телъхьэ мэхъу, Мухьэз нэмыплъ иратыну хуежьэнущ. Ар зэрыгущIэ­ гъуншагъэр   сабийхэм   къагурыгъэIуапхъэщ.   Мухьэз   и   щыуагъэр   ирагъэлъа­ ъужу, апхуэдэу ущыт зэрымыхъунур и фIэщ ящIым нэхъ зэрызахуэр къагу­ рыгъэIуэн хуейщ сабийхэм.  20. Авторым   мы   рассказымкIэ   къыджиIэну   зыхуеймкIэ   сабийхэм   я гупсысэхэр къегъэIуэтэн.  21. 23. Мухьэз дауэ хущытын хуейуэ фэ къэфлъытэрэ? (Сабийхэр сыт щыгъуи фIым и телъхьэ мэхъу, Мухьэз нэмыплъ иратыну хуежьэнущ. Ар зэрыгущIэ­ гъуншагъэр   сабийхэм   къагурыгъэIуапхъэщ.   Мухьэз   и   щыуагъэр   ирагъэлъа­ ъужу, апхуэдэу ущыт зэрымыхъунур и фIэщ ящIым нэхъ зэрызахуэр къагу­ рыгъэIуэн хуейщ сабийхэм.  24. Авторым   мы   рассказымкIэ   къыджиIэну   зыхуеймкIэ   сабийхэм   я гупсысэхэр къегъэIуэтэн.  III. Унэ лэжьыгъэ. ЕджакIуэхэр тхыгъэм еджэу  абы хуэгъэува упщIэхэм жэуап иратыну, тетрадым ит лэжьыгъэхэр ящIыжыну къалэн ящыщIын.  25.Гуп­гупу   загуэшу   рассказым   е   сурэт   гъэлъэгъуэныгъэ,   е   компьютер презентацие хуегъэщIын, «ПцIащхъуэхэр» зи фIэщыгъэцIэ тхылъ IэрыщI ящIыну, рассказым сурэт хуащIыну лэжьыгъэ сабийхэм етын.  26. 27.