Конспект урока по кабардинскому языку по теме "Префикс" (3 класс)

Темэр. Префикс.   Мурадыр. Префиксыр псалъэм щыщ 1ыхьэу, лъабжьэм и пэ иту                 къызэрык1уэр, языныкъуэ префиксхэм псалъэщ1э къызэрагъэхъур ящ1эн. Я  бзэм, тхыбзэм зегъэужьын. Псалъэжьым и мыхьэнэр ящ1эн.    Урокым къыщыдгъэсэбэпыпхъэр. «Адыгэбзэ тхылъым зэрелэжьын             тетрадь» (С. Л.), «Псалъэм и зэхэлъык1э» таблицэр (Т. С.), компьютор,             интерактивнэ доскар.                      Урокыр зэрек1уэк1ынур 1. Урокым зыхуэгъэхьэзырын. 2. Диктантым хащ1ыхьа щыуагъэхэм елэжьыжын. 3. Къабзэрытхэмк1э лэжьыгъэ.     Хъ хъ хъэ эхъ хъа ахъ хъе ехъ хъи ихъ хъы ыхъ хъо охъ хъер хъарбыз хъэуан сыхъэ бахъэ пхъы Хъаний Хъалид  Хъалидрэ Хъанийрэ къагъэк1а хъарбызми хъэуанми сыхъэ къыдех.    1) Фтхахэр вгуэшыт. (Хьэрф, пычыгъуэ, псалъэ, псалъэуха).    2) Хъ хьэрфым сыт хужыф1эфын. (Хьэрф дэк1уашэ дэгу гуэгъу зи1эщ).    3) Псалъэхэр сыт хуэдэу бгуэш хъуну? (Хьэфышхуэк1э къегъэжьарэ хьэрф ц1ык1ук1э къегъэжьарэ).    4) Псалъэухар сыт хуэдэ псалъэуха? (Зэра1уатэ псалъэухащ). Иджыри сыт  хуэдэ псалъэуха щы1эу фщ1эрэ? (Зэрыупщ1э псалъэухарэ хэ1этык1а              псалъэухарэ).    5) Псалъэухам хэт хъарбызми хъэуанми псалъэхэм лъабжьэмрэ к1эухымрэ къыхэвгъэщ. 4. Темэщ1эм елэжьын.     Лэжь. 89. Псалъэухахэм фыкъеджэ. Псалъэ зэлъабжьэгъухэм яхэт  лъабжьэр къэвгъуэт. Лъабжьэм и пэк1э къыщыт псалъэ 1ыхьэр щхьэхуэу  къэфпсэлъыж. (Щ1эшэ, дэшэ, къашэ, хуэшэ, хэшэ; щ1э­, дэ ­, къа ­, хуэ­. хэ­).      Лэжь. 90. а)Тхащ, лэжьащ псалъэхэм я лъабжьэхэр къэвгъуэт. Псалъэ  1ыхьэхэр а псалъит1ым пывгъэувэ. (интер. доска)   (Сытхащ, утхащ, дытхащ, фытхащ, итхащ, ятхащ; сылэжьащ,  улэжьащ,  дылэжьащ, фылэжьащ, илэжьащ, ялэжьащ.   Стхащ, птхащ, ттхащ, фтхащ,итхащ, ятхащ; злэжьащ, блэжьащ,  длэжьащ, влэжьащ, илэжьащ, ялэжьащ).    б) Стхащ, сылэжьащ псалъэхэр хэту псалъэуха зэхэфлъхьэ. (Сэ нобэ письмо стхащ. Сэ дыгъуасэ ф1ыуэ сылэжьащ).    в) Псалъэхэм я лъабжьэр дамыгъэк1э къэвгъэлъагъуэ. (интер. доска)   Сыт хужып1э хъуну префиксым? (Псалъэм щыщ 1ыхьэщ; лъабжьэм и  пэ къитщ; псалъэщ1э къегъэхъу).  Правилэм идогъаджэри езыхэм къахутамрэ правилэм итымрэ зралъыт. Лэжь. 91. а) Префиксхэр пывгъэувэурэ псалъэхэр къифтхык1.  (Къаплъэ, наплъэ, гъаплъэ, дэплъэ, хуэплъэ; къажэ, нажэ, гъажэ, дэжэ,  хуэжэ; къак1уэ, нак1уэ, гъак1уэ, дэк1уэ, хуэк1уэ).    б) Псалъэхэр хэту псалъэуха зэхэфлъхьи нэхъ купщ1аф1эхэр фтхы. 5. Адыгэбзэ тхылъым зэрелэжьын тетрадь.    Лэжь. 1. Лъабжьэхэр къетхых.      (Тетхэ, хэтхэ, тещ1э, хэщ1э; 1ушэ, ф1эшэ, к1элъышэ, хэшэ, бгъэдэшэ,  пышэ, дэшэ, гъашэ, къашэ, бгъурышэ, к1эрышэ, хуэшэ, тешэ, нашэ).     Лэжь. 2. Префиксхэр псалъэхэм пыгъэувэжи къеджэ, уэри къэгупсыс. 1. Сэ уи деж сыгуф1эу сынэк1уэнущ. Сэ уи деж сыгуф1эу сыщыхьэщ1энущ. Сэ уи деж сыгуф1эу сыщылэжьэнущ. Сэ уи деж сыгуф1эу сыщы1энущ. 2. Уэри си деж ущохьэщ1э. Уэри си деж ущолажьэ. Уэри си деж             ущотхьэщ1э. Уэри си деж ущолъасэ. 3. Бажэм деж сык1уэнущ. Бажэм деж сыщыхьэщ1энущ. Бажэм  деж      сыщышхэнущ. Бажэм  деж сыщ1эсынущ. 4. Уэри, бажэ, си деж укъок1уэ. Уэри, бажэ, си деж ущохьэщ1э. Уэри,        бажэ, си деж ущошхэ. Уэри, бажэ, си деж ущ1эсщ.    Лэжь. 3. Мы псысэм сыт хуэдэ псалъэжьхэр къыхуэпхь хъуну, щапхъэр  нэгъэсыж. Уэри таурыхъ ц1ык1у зэхэлъхьэ. (Хьэл1амэ къак1уэмэ, к1эфий нэк1уэнщ. 1ей пщ1ауэ, ф1ы ущымыгугъ. Уи япэ мывэ хъурей бгъажэмэ ухуозэж).   Сытым дыхуаущийрэ псалъэжьхэм? (Хабзэ тхэлъыным, гъэсэныгъэ тэмэм  дбгъэдэлъыным). 6. Яджар егъэбыдыл1эн.      Тест лэжьыгъэхэр.      1) Префикс пытщ:  а) къаплъэн                  б) къаплъэ               в) къэбыстэ      2) Псалъэ зэлъабжьэгъухэщ:  а) 1ухьэ, техьэ, бгъэдыхьэ;  б) уанэ, уардэ, уадэ ;  в) лъагъуэ, лъагъуэщ1э, плъэгъуа. 7. Унэ лэжьыгъэ.     Лэжь. 91(2). Къифтхык1. Тхыгъэм хэт псалъэхэм префиксхэ къыщывгъуэт, къэвгъэлъагъуэ.      Лэжь. 94 – р гук1э зэвгъащ1э.