Ұлттық жаңғыру

Ұлттық жаңғыру Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы ел дамуының жарқын үлгісі мен нақты қадамдарын   көрсететін   келелі   ой,   салиқалы   пікір,   батыл   шешімдерге құрылған   маңызды   құжат.   Бұл   мақалада   сананы   жаңғырту,   ұлттық болмыстан, ұлттық кодтан айырылып қалмай, оны әлемдік құндылықтармен үйлестіріп,   Қазақстанның   игілігіне   жарату   жолындағы   мақсат­мүдделер туралы өзекті мәселе көтеріліп отыр. Онда ел Президенті Қазақстан үшін қайта   түлеудің   айырықша   маңызды   екі   үдерісі   –   саяси   реформа   мен экономикалық   жаңғыруды   қолға   ала   отырып,   Біртұтас   Ұлт   болу   үшін болашаққа қалай қадам басатынын және бұқаралық сананы қалай өзгертетіні жөнінде алысты болжайтын көзқарастарымен бөліседі. Мемлекет   басшысы   аталмыш   жаңғырудың   негізгі   қызметі   мен ерекшеліктеріне  ой жүгіртіп, бұл жаңғырудың маңыздылығына тоқталады: «Жаңғыру   атаулы   бұрынғыдай   тарихи   тәжірибе   мен   ұлттық   дәстүрлерге шекеден   қарамауға   тиіс.   Керісінше,   замана   сынынан   сүрінбей   өткен   озық дәстүрлерді табысты жаңғырудың маңызды алғышарттарына айналдыра білу қажет. Егер жаңғыру елдің ұлттық­рухани  тамырынан  нәр ала алмаса, ол адасуға   бастайды.  Сонымен   бірге,  рухани   жаңғыру   ұлттық   сананың   түрлі полюстерін қиыннан қиыстырып, жарастыра алатын құдіретімен маңызды». Саяси,   экономикалық   реформаларда   егеменді   еліміз   бірқатар   жақсы нәтижелерге қол жеткізгені баршаға мәлім. Ол адами құндылықтар, рухани қазына, жастарды тәрбиелеу, олардың бойына патриоттық рухты сіңіре білу жұмысында рухани салаға басымдық берудің қажеттілігін алға қойып отыр. Бұл дегеніміз – ұлтымыздың барлық ұлттық салт­дәстүрлерін, мемлекеттік тіліміз   бен   әдебиетімізді,   мәдениетімізді,   ұлттық   рухымызды   жаңғырту деген   асыл   ұғымға   келіп   сыйаяды.   Елбасымыздың   рухани   жаңғыруға, руханиятқа, білім, ғылымға маңыз беруі – үлкен көрегендік пен ұлттың алға ілгерлеуін жылдам қарқынмен жылжытатын қозғаушы күш. Бұл – тәуелсіз еліміздің   бақытты   болашағы   мен   алаңсыз   келешегі   үшін   жасалып   жатқан жұмыс. Өйткені, рухани байлықтың кемел болғаны бұл жеке азаматтарымыз үшін   де,   әрбір   жеке   тұлғадан   құралған   қоғам,   туған   еліміз   үшін   де   өте маңызды үдеріс. Н.Ә.Назарбаев бұл ретте, тұтас қоғамның және әрбір қазақстандықтың санасын   жаңғыртудың   бірнеше   бағытына   жеке­жеке   тоқталады.   «Сананы жаңғыртудың»   мазмұнын   негіздей   отырып,   Президент   жаңғырудың   алты бағытын белгілейді: 1. Бәсекеге қабілеттілік; 2. Прагматизм; 3. Ұлттық бірегейлікті сақтау; 4. Білімнің салтанат құруы; 5. Қазақстанның революциялық емес, эволюциялық дамуы; 6. Сананың ашықтығы. Аталмыш бағыттардың бәрі барынша өзектендірілген және уақыттың талаптарына нақты жауап береді. «Мәңгілік ел» болуымыз үшін бізге ауадай қажетті  қасиеттер  мен  құндылықтардың   қайнары  тоғысып, ақыл­парасаты толысқан, ғаламдық ғылымды игерген адамдар көп болса, еліміз өркениетті, бәсекеге   қабілетті   болатыны   ақиқат.   «Болашақта   ұлттың   табысты   болуы оның   табиғи   байлығымен   емес,   адамдарының   бәсекелік   қабілетімен айқындалады. Сондықтан, әрбір қазақстандық, сол арқылы тұтас ұлт ХХІ ғасырға   лайықты   қасиеттерге   ие   болуы   керек.   Мысалы,   компьютерлік сауаттылық, шет тілдерін білу, мәдени ашықтық сияқты факторлар әркімнің алға   басуына   сөзсіз   қажетті   алғышарттардың   санатында.   Сол   себепті, «Цифрлы   Қазақстан»,   «Мәдени   және конфессияаралық келісім» сияқты бағдарламалар – ұлтымызды, яғни барша қазақстандықтарды   ХХІ   ғасырдың   талаптарына   даярлаудың   қамы», –  деп ашып   көрсетеді.   Бәсекеге   қабілеттілік   саясат   пен   экономикада,   білім, ғылымда,   технологияда,   яғни   барлық   салада   болуы   тиіс.   Бәсеке   болған жерде   әрбір   тұлға   өзінің   ең   сапалы   қызмет   түрін   ұсынады.   Білім   мен тәрбиесі   ғажайып   түрде   үндескен,   ұлттық   идеологиясы   темірқазығына айналған табысты ел болуымыз үшін жақсылыққа ұмтылып, жаманшылықтан арылып, саналы  түрде   барлық  қасиеттерімізді  ізгілендіріп,  сананы   рухани жағынан үнемі жетілдіріп, дамытып отыруға тиістіміз.   «Үш   тілде   білім   беру», Болашаққа   бағдар   ретінде   әрбір   оқытушылар   құрамы,   оқу   орнында білім   алып   жатқан   жастарымыз   Елбасының   осы   сөздерін   өздерінің   алға қойған   өмірлік   мақсаттарына   енгізе   отырып,   еліміздің   рухани   тұрғыдан дамып,   интеллектуалдық   дәрежесінің   жоғарылауына   үлесін   қосады   деген сенімдемін. Тәуелсіз еліміздің болашағы – жастарымыздың интеллектуалды көрсеткіштері   олардың   тек   білім   деңгейімен   ғана   емес,   сонымен   бірге олардың ұлттық тәрбиесімен, рухани жаңғыруымен де тікелей байланысты. Ұлттық кодтың өзегін  сақтай  отырып, болашаққа  қадам  басуымыз  қажет. Білім – рухани жаңғырудың  басты алғышарты. Өйткені, ой жүйесі терең, алыстан   пайымдап,   тереңнен   тамырланған   дүниетанымы   кең   адам   ғана бәсекеге төтеп береді деген ауқымды ұғымды білдіреді. Мен   Елбасының   осы   сөздерін   толық   қолдай   отырып,   рухани мәдениеттің   дамуы   үшін   тағылымды   ұлттық   тәрбиенің   қайнарынан сусындап, биік адами құндылықтардың кемелдену барысында әрбір маман иесі кәсіби қызметін жоғары деңгейде жүзеге асыруы қажеттілігін түсінемін. Жастарымыз басымдық беретін межелердің қатарында білім жүйесі әрдайым бірінші кезектегі орында тұруы міндет деп есептеймін. Ұлттық жаңғыру дегеніміз – ұлттық санамен тығыз байланысты. Оның түпкі   мақсаты   –   ұлттық   бірегейлікті   сақтап,   ел   ішінде   бейбітшілік   пен келісім   үйлесе   отырып,   ұлттық   береке,   бірлік   салтанат   құрған   бәсекеге қабілетті,   табысты   ел   болу.   «Сонымен   бірге,   жаңғыру   ұғымының   өзі мейлінше көнерген, жаһандық әлеммен қабыспайтын кейбір дағдылар мен әдеттерден   арылу   дегенді   білдіреді»   ,   ­дейді   Н.Ә.Назарбаев.   Сондықтан рухани жаңғыру үдерісін дер кезінде қабылданған оң шешім деп танимыз. Осы рухани жаңғырудың жүзеге асырылуын біз және сіз болып, «Бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып» бірлікте орындауымыз аса қажет. Бәсекеге қабілетті, әлемдік деңгейде танылған әрі дамыған рухани кемел ел болу – Елбасының   асыл   арманы.   Ендеше,   мемлекет   басшысының   жастарға   соны серпін, тың бастама ұсынуы келешекке қамданудың әрекеті деп түсінеміз. Ел   Президенті   аталмыш   тұғырнамасында   білім,   ғылымға   ерекше басымдық   беріп   отыр.   «Терең   білім   –   тәуелсіздігіміздің   тірегі»,   –   деген Н.Ә.Назарбаев «Мәңгілік ел» болуға қадам басқан тәуелсіз Қазақстанның ендігі жаһандану алдында ұлт ретінде жойылып кетпеуі үшін ұлттық кодын сақтаған, терең білімді, бәсекеге қабілетті, ұлттық құндылықтарын бойына сіңірген   ақыл­ойы   кемел   тұлға   болуына   маңыз   береді.   Осы   бағдарда   ол бабалар  ұлағатымен астасып жатқан зерделі ойы мен парасатты пайымын білдіреді:   «Білімді,   көзі   ашық,   көкірегі   ояу   болуға   ұмтылу   –   біздің қанымызда бар қасиет. Тәуелсіздік жылдарында қыруар жұмыс жасалды. Біз он   мыңдаған   жасты   әлемнің   маңдайалды   университеттерінде   оқытып, дайындадық. Бұл жұмыс өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдарының басында қолға алынған «Болашақ» бағдарламасынан басталды. Елімізде өте жоғары деңгейдегі бірқатар университеттер ашылды, зияткерлік мектептер жүйесі қалыптасты.   Басқа   да   көптеген   іс   тындырылды.   Дегенмен,   білімнің салтанаты жалпыға ортақ болуға тиіс. Оның айқын да, бұлтартпас себептері бар». Осылайша  мақалада  айтылған   әрбір ойдың  астарында   терең  мазмұн мен зерделі пікір жатыр. Қазіргі   таңдағы   оқу   орындарындағы   білім   мен   тәрбие   жүйесі Елбасының   парасатты   пайымдарын   негізге   ала   отырып,   қарқынды   түрде жүзеге асыруда.   Елбасы   Н.Ә.Назарбаев   «Болашаққа   бағдар:   рухани   жаңғыру»   атты бағдарламалық мақаласында тарихтың өткеніне көз жүгіртіп, жаңа тарихи кезеңдерге жан­жақты баға бере отырып, рухани жаңғыру арқылы болашаққа деген   өзінің   парасатты   пікірлері   мен   көзқарасын   білдірді.   «Екі   дәуір түйіскен өліара шақта Қазақстанға түбегейлі жаңғыру және жаңа идеялар арқылы болашағын баянды ете түсудің теңдессіз тарихи мүмкіндігі беріліп отыр. Мен барша қазақстандықтар, әсіресе, жас ұрпақ жаңғыру жөніндегі осынау ұсыныстардың маңызын терең түсінеді деп сенемін. Жаңа жағдайда жаңғыруға деген ішкі ұмтылыс – біздің дамуымыздың ең басты қағидасы», ­деп ел келешегіне үміт артады. «БОЛАШАҚҚА БАҒДАР: РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ» Егемен Қазақстан, Пайдалынған әдебиеттер: 1. 2017 ж. 12 сәуір Нурсултан   Назарбаев   –   Болашаққа   бағдар:   рухани   жаңғыру   (статьи, 2. интервью, выступления, экспертные комментарии и справочно­ аналитические материалы) – Астана: Казахстанский институт стратегиче­ ских исследований при Президенте Республики Казахстан, 2017.