Меншіктеу операторы. Сандык функциялар

Меншіктеу операторы – берілген өрнектердің мәнін есептеп, оны айнымалыға меншіктеу үшін қолданылады. Ол кез – келген бағдарламаның негізгі операторының бірі болып табылады. Меншіктеу операторының жазылу ережесі: <айнымалы атауы> := <өрнек>; Мұндағы <айнымалы атауы> - айнымалы иденфикаторы, := - меншіктеу белгісі,яғни айнымалының мәні өрнектің есептелген сан мәнін қабылдайды, <өрнек > - арифметикалық өрнек немесе сан. айнымалы өрнек := Бұл оператор екі міндет атқарады: 1. Айнымалылардың белгілі мәндері бойынша арифметикалық өрнектің сандық мәнін есептейді. 2. Табылған мән айнымалы атауына меншіктеледі, яғни анықталған мән сол айнымалыға сәйкес компьютер жады ұяшығына орналасады. Мысалы: х:=3; Турбо Паскаль тілінде алдын ала программалары жасалып стандартты модульге жинақталып қойылған, қажет кезінде пайдалануға болатын объектілер бар. Солардың бірі стандартты функциялар болып табылады. Олар жиі кездесетін математикалық және басқа да функцияларды есептеу үшін қолданылады. 1. Арифметикалық функциялар – бүтін және нақты шамалар үшін пайдаланылады. Мысалы: abs(x) – аргументтің абсалюттік шамасы, ln (x)- х санының натурал логарифмі , sqr (x)- х – тің квадраты т.б. 2. Типтерді өзгерту функциялары – шамалардың типтерін өзгерту үшін пайдаланылады. Chr(x) – х санын символға ауыстырады. Мұнда аргументтің типі (0..255) аралығында бүтін сан болуы қажет. High(x)- шаманың максимум мәнін береді. Low(x)- шаманың минимум мәнін береді. Ord(x) – саналатын типті бүтін типке көшіреді.М: аргумент реттелген типте (логикалық, символдық, саналатын) болса, онда нәтиже типі longint болады. Round(x)- нақты санды бүтін санға дөңгелектейді. Trunc(x) – нақты санның бүтін бөлігін береді. 3. Реттелген типтегі шамаларға пайдаланылатын функциялар- бұл осы типті шамалардың элементінің алдындағы немесе соңындағы элементті анықтау т.б. Олар: Odd(x) – х сандық шамасының тақ екендігін тексеру. Pred(x) – реттелген мәндер тізбегіндегі х – тің алдындағы элементін табу. Succ(x)- реттелген х – тен кейінгі элементін табу. Егер бұл функция соңғы элементке пайдаланылса, онда қате кеткендігі туралы хабарлама шығады.Меншіктеу операторы – берілген өрнектердің мәнін есептеп, оны айнымалыға меншіктеу үшін қолданылады. Ол кез – келген бағдарламаның негізгі операторының бірі болып табылады. Меншіктеу операторының жазылу ережесі: <айнымалы атауы> := <өрнек>; Мұндағы <айнымалы атауы> - айнымалы иденфикаторы, := - меншіктеу белгісі,яғни айнымалының мәні өрнектің есептелген сан мәнін қабылдайды, <өрнек > - арифметикалық өрнек немесе сан. айнымалы өрнек := Бұл оператор екі міндет атқарады: 1. Айнымалылардың белгілі мәндері бойынша арифметикалық өрнектің сандық мәнін есептейді. 2. Табылған мән айнымалы атауына меншіктеледі, яғни анықталған мән сол айнымалыға сәйкес компьютер жады ұяшығына орналасады. Мысалы: х:=3; Турбо Паскаль тілінде алдын ала программалары жасалып стандартты модульге жинақталып қойылған, қажет кезінде пайдалануға болатын объектілер бар. Солардың бірі стандартты функциялар болып табылады. Олар жиі кездесетін математикалық және басқа да функцияларды есептеу үшін қолданылады. 1. Арифметикалық функциялар – бүтін және нақты шамалар үшін пайдаланылады. Мысалы: abs(x) – аргументтің абсалюттік шамасы, ln (x)- х санының натурал логарифмі , sqr (x)- х – тің квадраты т.б. 2. Типтерді өзгерту функциялары – шамалардың типтерін өзгерту үшін пайдаланылады. Chr(x) – х санын символға ауыстырады. Мұнда аргументтің типі (0..255) аралығында бүтін сан болуы қажет. High(x)- шаманың максимум мәнін береді. Low(x)- шаманың минимум мәнін береді. Ord(x) – саналатын типті бүтін типке көшіреді.М: аргумент реттелген типте (логикалық, символдық, саналатын) болса, онда нәтиже типі longint болады. Round(x)- нақты санды бүтін санға дөңгелектейді. Trunc(x) – нақты санның бүтін бөлігін береді. 3. Реттелген типтегі шамаларға пайдаланылатын функциялар- бұл осы типті шамалардың элементінің алдындағы немесе соңындағы элементті анықтау т.б. Олар: Odd(x) – х сандық шамасының тақ екендігін тексеру. Pred(x) – реттелген мәндер тізбегіндегі х – тің алдындағы элементін табу. Succ(x)- реттелген х – тен кейінгі элементін табу. Егер бұл функция соңғы элементке пайдаланылса, онда қате кеткендігі туралы хабарлама шығады.