Музыкально-художественная композиция "Аулак өй".

“Аулак өй “­  әдәби – музыкаль композиция. Залда  өй күренеше. Уртада өстәл, чиккән сөлгеләр.Өйнең бер почмагында сандык тора.Сандыкта Маһруй җиңгинең яшь чагындагы кул эшләре  (сөлгеләр, яулыклар ...). (Әби сандыгы  янына  утырып әйберләрен  барлый.) ­Ә. Бабасы хәтерлисеңме бу кулъяулыкны сиңа Сабантуена чигеп биргән  идем, бик кадерләп кенә сакладың инде үзең.                                                    –Б. Бөтен егетләр кызыгып йөрделәр бит аңа.                                                   –Ә. Ә менә бусөлгене ат чабышында беренче килгән өчен бирделәр. Әбау  бусында мин чиккәнмен икән бит мының, карале, менә мин генә авылда  атландырып чигә идем бит.                                                                                  –Б. Булгандыр инде әбисе булгандыр.  Ничек өздереп җырлап җибәрә  торган идең.                                                                                                           –Ә. Ә син биегәндә бөтен егетләр качып бетәләр иде, ну бирмәдең инде  уртаны.Бабай хазер  бии алыр идең ме?                                                              –Б.Нишләп биемәсен биим. Кая оныгыбызның приюмнигын куш әле. (Әби  куша анда сузылып кына хазерге заман көе яңгырый. Бабай бии, сузылып  сузылып.)                                                                                                                ­Ә. Чү бабай нишләвең бу?                                                                                   –Б.Нишләвең­ нишләвең биим бит.                                                                     –Ә.Шушылай мы, мин сине чирләп киттең ме әллә дип торам.                        ­Б.Элвина оныгым бабакай хазер көйгә ияреп селкенсәң шул ярый диде ,  бию шул була инде ди.Әйдә икенчесен куеп кара эле, синдә бас.(Заманча  көй яңгырый.Әби белән бабай биеп ятканда оныклары кайтып керә.)            ( Заманча киенгән кулында зур телефон,кәттә генә.)                                        –Э. Әбекәй бабакай нишләвегез бу? Әллә заманча биеп ятасызмы сез.           1 –Ә.Әстагафирулла,  әстагафирулла  и, и, оятларга калдык бит,бабай синең сүзең белән йөрсәң.                                                                                               ­ Б. Кызым яшь чакларны искә төшереп утыра идек әле. Биеп алырбыз дип  көй эзләсәк шушуы килеп чыкты.                                                                        –Э. Бабакай син яшь чакта да чая булгансыңдыр инде.                                    –Б. Әйе кызым менә әбиеңне аулак өйдә бер күрдем дә шуннан бирле без  бергә инде.                                                                                                             –Э. Их сезнең аулак өйләрегездә, чишмә буйларындагы уеннарыгызда бер  уйнап карасы иде. Бигрәк матур  итеп сөйлисез бит.                                        –Ә. Кызым матурны, кызыкны үзең ясасаң гына кызык була ул.                      ­Б.Әбисе теге самавырыңны ал әле, кайнатык әле шуны. Кайтсын әле аулак өйләр, кичке уеннар. (әби белән бабай самавыр куеп йөриләр.)  (Шул чак  оныклары кунак кызлары белән кайтып керә.)                                                   –Э.Әби, әниләр бүген кайталармы? Наил җизниләр кунып калганнар ди.      ­Ә.Кунабыз диделәр шул.                                                                                     ­Э.Әбекәем, без кызлар белән кул эшләре тотып  алырбыз дигән идек  ярармы әбекәем, сабантуй да җитә бит.                                                             ­Ә. Ярар ,ярар балалар эшләп алыгыз .                                                               (Кызлар кул эшләрен тотып урыннарга утырышалар).                                      –В. Махруй җиңги, кара әле кулъяулыгымның өлгесе матурмы?                    –Ә.Матур кызым  бик матур.                                                                               –А.Элвина мин сөлге чигәрмен дигән идем.Апам кияүгә чыга бит,матур  җепләреңне миңа да бирерсең әле                                                                       .­Э.Кызлар әйдәгез әле бер җырлап алыйк.                                                        2 –Ә.Балалар бабагыз йокларга  ятты  чамалап , салмак җырлар гына  җырлагыз. (Кызлар җыр башкара.)                                                                     (Капка артында егетләр тавышлары ишетелә)                                                   ­Әм.Карагыз әле, Махруй җиңгиләрнең өендә ут күренә.Әллә кызар шунда инде.                                                                                                                       –Р.Әй күптән кайтып йоклаганнар дыр инде.Йокы чүлмәкләре.                      (Камил тәрәзрәдән караган була)                                                                        –К. Шунда шул әнә әнә җырлап утыралар.                                                         –Әм. Әйдәгез бер кара яндырып җырлык әле узләренә. (Җырлыйлар. )         –Р.Эләктек егетләр Барый абзый чыга, булды бу.                                             ( Бабай йокысыннан торып чыга. Дулый башлый.)                                            –Б.Төн уртасында нишләп кеше уятып йөрисез?                                               ­Әм.Барый абзый кызлар мында икән,безне аулак өйгә керт әлә. Иртәгә  беренче итеп чалгыңныда таптап бирер идем.                                                   –К.Әйдә җизни, керт инде чибәр абыстайның тәмле чәен эчәсе килә бит.      –Б. Кара,бу малай актыгы да мында икән.                                                         –Д.Барый җизни керт инде?                                                                                 –Б. Керсәгез керегез инде. Кара аны чалгымны таптарга онытма. (Егетләр  керәләр)                                                                                                                 –Р.Исәнмесез кызлар! Нишләп ятасыз мында?                                                   –А.Ятмыйбыз, утырабыз. Ә сез ни эшләп йөрисез?                                            ­Әм.Менә чалгы таптатырга  өй борынча чалгы җыеп йөри идек.(Кызлар  көләләр.)                                                                                                                –Э. Чалгыгызны алыгызда китегез.                                                                      3 ­Әм.Усалланмагыз әле кызлар, әйдәгез бер уйнап алыйк.(Җырлы­биюле  уен “Челтәр элдем читәнгә”)                                                                               (Камил әби ,бабай белән аякларын бөкләп утырган чәй эчә.)                           –В.Әйдәгез йөзек салышлы уйныйбыз. (Әйдәгез әйдәгез.) Кем сала?              –Э.Үзем салам үзем салам.(Уен 3 тапкыр кабатлана. Дима­әтәч. Айзирәк­  бию. Әмир­мәзәк)                                                                                                  “Вәли мәктәптән өенә кайтып кергәч: ­ Җитте! Бүтән бу мәктәбегезгә ике аягымның берсен дә атламыйм! ­ Нишләп? ­ Укый белмим, яза белмим, ә сөйләшеп утырырга рөхсәт итмиләр.ди  икән.)                                                                                                                     –Әм. Әйдәгез табышмаклар әйтешәбез.                                                              –А.Син тагын  без белми торганнарны әйтәсең инде.                                        ­ Әм. Юкла инде. Менә тыңлагыз.                                                                       Акыллыга да әйттем −  Уйлады да белде;  Акылсызга да әйттем −  Тыңлады да көлде. (табышмак)                                                                           ­А.Тыңлагыз мин әйтәм.                                                                                              * Үлчәүләрдә үлчәнми,  Базарларда сатылмый.  (Акыл)                                                                                                                            ­Р.Мине тыңлап карагыз.                                                                                            * Өй башына утырган,  Җир йөзен нуры белән тутырган.  (Кояш)                                                                                                                          (Камил өстәл астына ятып өйклаган)                                                                        4 ­Э.Әйдәгез бер биеп тә алыйк әле. Әйдәгез әйдәгез биибез.(Татрча бию көе  яңгырый.Парлы бию. Түгәрәктә әби белән бабай да бии).  (Әтәч кычкыра...)       ­Ә.Таң әтәчләре кычкыра. Балалар кайтыгыз ,барыгыз кайтыгыз.                          –Б. Күр әле бу Камилне йөклап та киткән.Улым тор әйдә. Тор калдырып  китәләр бит үзеңне.(Яшьләр рәхмәт әйтеп чыгып китәләр.)                                    –Б.Әмирне әйтәм, чалгыңны таптап бирермен дигән иде. Бу хатле Гариф булса булыр икән. Ялганчы.                                                                                                  –Ә.Бабасы үзебез дә шундый идек бит. Яшь чаклар. 5