NYUTONNI’N’ BIRINSHI NI’ZAMI’. INERCIYA NI’ZAMI’.

No’kis rayoni’ XBMXMThSHBne qarasli’

№ - 22- sanli' uluwma worta bilim beriw mektebinin'

Fizika pa'ni mug'allimi

Ag’i’lash   Saylauovti’n’

NYUTONNI’N’ BIRINSHI NI’ZAMI’   INERCIYA NI’ZAMI’

atli’ temasi’ boyi’nsha

sabaqli’q is jobasi’

2015-2016 ji’l

No’kis Rayoni’                                                                                                         22-mektep  Saylauov Ag’i’lash

№ 15-TEMA    NYUTONNI’N’ BIRINSHI NI’ZAMI’.   INERCIYA NI’ZAMI’.

Sabaqti’n’ maqseti

a)Bilimlendiriw maqseti

Woqi’wshi’larg’a Nyutonni’n’ birinshi ni’zami’.inerciya ni’zami’ temasi’ haqqi’nda ken’nen tusinik berip,bul temani’n’ bsaqa temalardan wo’zgesheligin bildiriw.

b) Tarbiyali’q maqseti.

Woqi’wshi’larg’a temadan kelip shi’qqan halda wo’mirde jaqsi’ menen jamanni’n’ birdey juriwin biraq jaqsi’li’qti’n’ jen’ip shi’g’i’wi’n tusindirip, woqi’wshi’lardi’ jaqsi’li’q ruwxi’nda ta’rbiyalaw.

c)Rawajlandi’ri’w maqseti

Woqi’wshi’lardi’n’ pa’nge degen qi’zi’g’i’wshi’li’g’i’n artti’ri’w na’tiyjesinde wolardi’n’woqi’w ham jazi’w ko’nlikpelerin artti’ri’p bari’w

Sabaqti’ qurallandi’ri’w

Sabaqli’q kitap,tarqatpa materiallar, ha’m ko’rgizbeli qurallar.

Sabaqta paydalani’lg’an metodlar: «Blits» interaktiv metodi’ «Skarabey» interaktiv metodi’

Sabaq jobasi’

Sabaqti’n bari’si’

Sholkemlestiriw

Klassqa kirip woqi’wshi’lardi’n’tazali’g’i’na,klass tazali’g’ina itibar qarati’w.Woqi’wshi’lardi’n’ woqi’w qurallari’n ko’zden keshirip  na’wbettegi sabaqqa tayarli’g’i’n tekseriw

Uyge tapsi’rma soraw

Worayg’a umti’li’wshi’ tezleniw.temasi’n soraw

Tema

Denenin’ inerciyasi’:

Denenin’ inerciyasi’ haqqi’ndag’i’ da’slepki pikir XVII a’sir baslari’nda italiyan ali’mi’ Galileo Galiley ta’repinen ayti’lg’an. Inerciyani’n’ payda boli’wi’na ba’rha’ma dus kelemiz. Avtobus tosattan ju'rip ketse, woni’n’ ishindegi turg'an adam artqa qaray shalqayi’p ketedi. Sebebi bul adam wo’zinin' ti’ni’sh hali’n saqlawg’a umti’ladi’.

Yeger qozg’ali’stag’i’ avtobus tosattan tormoz berse. woni’n' ishinde turg'an adam aldi’g'a qaray yenterilip ketedi. Sebebi bui jag’dayda adam wo'zinin’ qozg'ali’stag'i’ hali’n saqlawg’a umti’ladi’.

Denelerdin’ wo’z hali’n saqlawg’a umti’li’wi’ inerciyani’n’ payda boli’wi’n ko’rsetedi. Barli’q deneler inerciyag’a iye.

Inerciya saldari’nan denenin’ tezligin tosattan (bir zamatta) artti’ri’p yamasa kemeytip bolmaydi’. Dene awhali’n wo’zgertiw ushi’n belgili waqi’t kerek.

Nyutonni’n’ birinshi ni’zami’

No’kis Rayoni’                                                                                                         22-mektep  Saylauov Ag’i’lash

No’kis Rayoni’                                                                                                         22-mektep  Saylauov Ag’i’lash

Jolda   tezlik penen ketip barati’rg’an avtomobildin’ motori’ wo’shirilse   turaqli’ tezlik penen tuwri’ si’zi’qli’ ten’ wo’lshewli  qozg’ali’si’n dawam yettiriwi kerek yedi. Biraq avtomobil do’n’geleklerinin’  jer menen su'ykeliwi, hawani’n’ qarsi’li’g’i ha’m basqa ta’sirler sebepli woni’n’ tezligi kemeyip bari’p, belgili arali’qti’ wo'tedi ha'm toqtaydi’.

Sabaqti’ bekkemlew

Bekkemlew ushi’n «Debat», «klaster» interaktiv metodi’ usi’ni’s yetiledi. Tema boyi’nsha woqi’wshi’larg’a  qayta sorawlar berip ha’m qosi’msha tapsi’rma tu’rinde ha’r toparg’a krosvordlar tarqati’ladi’.tapsi’rma wori’nlani’p bolg’annan son’ bosli’qlardi’ toli’qti’ri’w maqsetinde,bilimlerin bekkemlep bari’w ushi’n yadtan formulalar jazadi’.

1.Galileydin' denenin’ inerciyasi’ haqqi’ndag’i’ pikiri neden ibarat?

2.Denenin' inerciyasi’ haqqi’nda nelerdi bilesiz? wog’an mi’sallar keltirin'.

3.Nyutonni’n' birinshi ni’zami’n ayti’p berin’ ha'm woni’n’ mag'anasi’n tu’sindirip berin’.

4.Tasti’ belgili bir tezlik penen gorizontal bag’i’tta i’laqti’rg’ani’mi’zda ne ushi’n wol tuwri’ si’zi’qli’ ten’ wo’lshewli qozg'almaydi’?

Uy tapsi’rma tapsi’ri’w

Nyutonni’n’ birinshi ni’zami’.   inerciya ni’zami’ temasi’n woqi’p keliw

Sabaqti’ juwmaqlaw

Uy jumi’si’n qayta yadi’na sali’p wotip,bugingi sabaqqa belsene qatnasqan woqi’wshi’larg’a tiyisli bahalari’n qoyg’an halda bugingi sabag’i’ma juwmaq jasayman

No’kis Rayoni’                                                                                                         22-mektep  Saylauov Ag’i’lash