Nókis rayonı XBMXMThSHBne qaraslı
№ - 22- sanlı uluwma orta bilim beriw mektebiniń
Fizika páni muǵallimi
Aǵılash Saylauovtıń
ÓZGERMELI INDUKCIYALIQ TOK
atlı teması boyınsha
sabaqlıq is jobası
|
|
2015-2016 jıl
Nókis Rayonı 22-mektep Saylauov Aǵılash
№ 48 TEMA ÓZGERMELI INDUKCIYALIQ TOK
Sabaqtıń maqseti
a)Bilimlendiriw maqseti
Oqıwshılarǵa Ózgermeli indukciyalıq tok haqqında uluwma tusinikler beriw hám bul temanıń basqa temalardan ózgesheligin aytıp ótip temanı baslaw.
b) Tarbiyalıq maqseti.
Oqıwshılarǵa temadan kelip shıqqan halda ómirde jaqsı menen jamannıń birdey juriwin biraq jaqsılıqtıń jeńip shıǵıwın tusindirip, oqıwshılardı jaqsılıq ruwxında tárbiyalaw.
c)Rawajlandırıw maqsetı
Oqıwshılardıń pánge degen qızıǵıwshılıǵın arttırıw nátiyjesinde olardıń oqıw hám jazıw kónlikpelerin arttırıp barıw
Sabaqtı qurallandırıw
Sabaqlıq kitap,tarqatpa materiallar, hám korgizbeli qurallar.
Sabaqta paydalanılǵan metodlar: «Báseki sáwbet» interaktiv metodı «Debatlar» interaktiv metodı
Sabaq jobasi
|
1 |
Shólkemlestiriw bólimi |
2-minut |
|
2 |
Úyge tapsırmalardi soraw |
10- minut |
|
3 |
Taza temani túsindiriw |
15-minut |
|
4 |
Taza temani bekkemlew |
16-minut |
|
5 |
Úyge tapsırma beriw |
2-minut |
Sabaqtıń barısı
Shólkemlestiriw
Oqıwshilardıń náwbettegi sabaqqa tayarlıǵın tekseriw
Uyge tapsırma soraw
Indukciyalıq toktı payda etiw temasın soraw
TEMA
Indukciyalıq toktıń baǵıtı
Indukciyalıq toktı payda etiw boyınsha ótkizilgen tájiriybeler indukciya toktıń baǵıtı, magnit ku'shi sızıqlarınıń waqıt boyınsha ózgeriw baǵıtına hám ó6tkizgishtiń qozǵalısınıń baǵıtına baylanıslı ekenin kórsetedi.
|
|
Galvanometrge jalǵanǵan ótkizgish taǵa tárizli magnit ortasında tómenge qozǵatılsa. payda bolǵan indukciyalıq tok bir tárepke, ótkizgish joqarıǵa qozǵaltılǵanda indukciyalıq tok qarama – qarsı tárepke baǵıtlanadı. (182-su'wret). Tap sonday. katushka ishinde magnitti tómenge hám joqarıǵa qozǵaltqanda katushka konturlarında payda bolatuǵın indukciyalıq tok qarama qarsı tárepke baǵıtlanǵan boladı. (183-su'wret). Galvanometrge jalǵanǵan ótkizgishte payda bolatuǵın indukciyalıq toktm' baǵıtın oń qol qaǵıydası arqalı anıqlaw mu'mkin (186-su'wret). Eger oń qoldıń alaqanına magnit ku'sh sızıqları ótetuǵın qılıp ashıp, 90° qa kerilgen bas barmaqtı qozǵalıs baǵıtında qoyılsa, jayılǵan tórt barmaqtıń baǵıtı ótkizgishte payda bólgan indukciyaliq toktıń baǵıtın kórsctedi.
|
|
186-suwret |
Nókis Rayonı 22-mektep Saylauov Aǵılash
Nókis Rayonı 22-mektep Saylauov Aǵılash
|
|
Eger galvanometrge jalǵanǵan katushka ishinde magnit joqarıǵa hám tómenge gezekpe - gezek qozǵatılsa, katushka oraminda baǵıtın gezekpe - gezek ózgertiwshi indukciyalıq tok payda boladı Bunı galvanometrdiń ko"rsetkishiniń 0 sanınan gá oń tárepke, gá shep tárepke awısıwına qarap anıqlaw mu'mkin. Ózgermeli indukciyalıq toktı tuwrıdan – tuwrı ózgermeli tok dep ataw mu'mkin. Waqıt ótiwi menen shaması hám baǵıtı ózgeretuǵın elektr toǵı ózgermeli tok dep ataladı. Bunday toktı «ossillograf» dep atalıwshı ásbap járdeminde u'yreniw mu'mkin. Latınsha «ossillo» - «tebrenemen», «grafo» - «jazaman» degendi bildiredi Ossillograf ózgermeli elektr toǵınıń terbelisleriniń grafikalıq su'wretin kórsetip beriwshi ásbap bolıp tabıladı. |
|
187-suwret |
187-su'wrette eń ápiwayı ossillograf súwretlengen. Ilim - izertlew institutlarında quramalı ossillograflardan paydalanıladı (188- su'wret). Ossillograftı katushkaǵa jalǵanǵan galvanometrge parallel jalǵap. magnitti katushka ishinde vertikal túrde qozǵaltayıq (189- su'wret). Bunda galvanometrdiń kórsetkishi oń tárepke awǵanda ossillograf ekranındaǵı jaqtı noqat joqarıǵa, galvanometrdiń kórsetkishi shep tárepke awǵanda jaqtı noqat tómenge qozǵaladı.
|
|
|
|
|
|
|
188-suwret |
|
Katushka ishindegi magnit joqarıǵa - tómenge qozǵalıwı menen ossillograf ekranındaǵı jaqtı noqatı da oǵan saykes tu'rde joqarıga-tómenge qozǵaladı. Sonıń menen bir waqıtta. bul jaqtı noqat oń tárepke de jıljıp baradı. Nátijede jarıq noqat ossillograf ekranında sinusoidal kórinistegi grafikti payda etedi. Katushka ishindegi magnitti 190 - súwrette kórsetilgendey prujina arqalı shtativke ildirip qoyayıq. Magnitti katushkanıń ishine tólıq kirgizip. keyin jibersek. magnit katushkanıń ishinde erkin terbelmeli qozǵaladı. Magnittiń sekundına bir neshe márte tómennen joqatıǵa qozǵalısı nátiyjesinde payda bólgan indukciyalıq tok baǵıtı da sonasha márte ózgeredi. Bunda ossillografta payda bólgan ózgermeli toktıń grafigin baqlaw múmkin.Katushkanıń ishindegi magnittiń tómenge – joqarıǵa terbelmeli qozǵalısı waqıt ótiwi menen sónip baradı. Sonıń ushın ossillograf ekranında sóniwshi terbelis grafigi payda boladı.
Mikrofon hám qattı ses shıǵarǵısh
Nókis Rayonı 22-mektep Saylauov Aǵılash
Nókis Rayonı 22-mektep Saylauov Aǵılash
|
|
|
|
189-suwret |
190-suwret |
Ózgermeli toktıń qollamlıwın mikrofon hám ses shıǵarǵısh mısalında kórip shıǵamız. Házir radio, televidenie. teatr, muzika sanaatların mikrofonsız kóz aldıǵa keltiriw mu'mkin emes Mikrofon mexanikalıq terbelislerdi elektr terbelislerine aylandırıp beredi. 191- su'wrette mikrofon hám onıń du'zilisi kórsetilgen. Mikrofon ishinde saqiyna tárizli formadaǵı (1) magnit jaylastırılǵan. Onıń polyusları arasına órnatılǵan (2) katushkaǵa (3) metall serippeli membrana biriktirilgen. (4) membrananıń iyiliwsheń shetleri korpusqa bekkemlenedi. Korpustıń aldınǵı beti tor menen jabılǵan. Adam mikrofon aldında sóylegende. onıń dawısı hawanı terbeltedi. Hawa bul terbelisti katushkaǵa jetkeredi Katushka magnit polyusları arasında bólganı sebepli onıń bunday terbelisi oramlarda ózgermeli toktı payda yetedi Bunda adam dawısınıń mexanikalıq terbelisi ótkizgishte elektr terbeliske aylanadı. Mikrofonnan shıǵatuǵın sımdı ossillografqa jalǵap. sóylegende payda bolatiǵın toktıń grafigin kóriw mu'mkin (192- su'wret).
|
|
|
|
191-suwret |
|
Mikrofonda payda bólgan ózgermeli tok júdá kúshsiz. Bul toktı ku'sheytiwshi dep atalatugın arnawlı ásbap járdeminde kishreytiledi. Kúsheytilgen ózgermeli tok ses shıǵarǵıshqa jalǵansa, onnan mikrofon aldında sóylegen adamnıń dawısı esitiledi Qattı ses shıǵarǵısh mikrofonda elektr terbelislerine aylandırılǵan sesti qaytadan mexanikalıq terbelislerge aylandırıp beredi, yaǵniy mikrofonǵa berilgen dawıstı tikleydi.193- súwrette qattı ses shıǵarǵıshtıń úlgileri hám olardıń eń ápiwayısınıń du'zilisi kórsetilgen.
Nókis Rayonı 22-mektep Saylauov Aǵılash
|
|
Qattı ses shıǵarǵıshtıń ishinde (1) magnit jaylastırılǵan.Onıń polyusları arasındaǵı sańlaqqa (2) katushka ornatılǵan. Katushka (3) diffuzordıń bir sheti menen tutastırılǵan. Diffuzordıń ekinshi sheti (4) korpusqa biriktirilgen. Diffuzordıń beti (5) tor menen jabılǵan. Mikrofonda payda bólgan hám kúsheytilgen ózgermeli tok qattı ses shıǵarǵıshtıń katushkasınan ótkeninde ózgermeli magnit maydanın payda etedi. Bul maydan turaqlı magnit maydanı mcnen tásirlesip. Katushkanı terbetedi. Katushka óziniń terbelisin diffuzorǵa jiberedi. Diffuzor arqalı jiberilgen terbelis hawanı terbetedi hám biz mikrofon aldında sóylegen adamnıń dawısın esitemiz. |
|
192-suwret |
Telefonnıń du'zilisi menen islew principi mikrofon hám qattı ses shıǵarǵıshqa uqsaydı. Ayırmashılıǵı sonda, telefonda trubka boladı. Telefonnıńdawıs qabıl etetuǵın bólimi mikrofon siyaqlı, qulaqqa tutıp esitiletuǵın bólimi qattı ses shıǵarǵısh siyaqlı isleydi. Telefonnıń mikrofonına sóyleseńiz, siziń dawısıńız basqa telefonnıń esitiw trubkası arqalı ekinshi adam esitedi. Kerisinshe. ekinshi adam telefonnıń mikrofonına sóylegende, Siz telefonnıń esitiw trubkası arqalı onıń dawısın esitip turasız.
|
|
|
|
193-suwret |
|
Sabaqtı bekkemlew
«Kishi toparlarda islesiw» interaktiv metodı bunda oqıwshılar tiykarınan bólek máseleler boyınsha óz pikirin islep shıqqan halda onı toparda taqılawǵa hám hár tu’rli pikirler tiykarında uyımlasqan kóz qarasqa keliwge úyretedi.Oqıwshılardı kishi toparlarǵa bólgen halda islesiw.Hár toparǵa hár tu’rli sorawlar taslap juwaplar esitip qatelerin basqa toparlarǵa baqlatıw menen oqıwshılardıń bilim dárejelerin bekkemlep barıw.
1.Indukciyalıq toktıń baǵıtın tájiriybede qalay anıqlaw múmkin?
2.Oń qol qaǵiydasın aytıp beriń.
3.Ózgermeli tok dep qanday tokka aytıladı?
4.Ossillograftıń maqseti neden ibarat? Onda ózgermeli toktıń grafigin qalay payda etiw múmkin?
5.Mikrofonnıń dúzilisi hám islew principin túsindirip beriń
6.Qattı ses shıǵarǵıshtıń dúzilisi hám islew principin túsindirip beriń
7.Telefonnıń mikrofon hám qattı ses shıǵarǵısh penen uqsaslıǵı nede?
Úy tapsırma tapsırıw
Ózgermeli indukciyalıq tok temasın oqıp keliw.
Sabaqtı juwmaqlaw
Úy jumısın qayta yadına salıp ótip, búgingi sabaqqa belsene qatnasqan oqıwshilarga tiyisli bahaların qoyǵan halda búgingi sabaǵıma juwmaq jasayman
Nókis Rayonı 22-mektep Saylauov Aǵılash
Nókis rayonı XBMXMThSHBne qaraslı № - 22 - sanlı uluwma orta bilim beriw mektebiniń
Nókis Rayonı 22-mektep
Nókis Rayonı 22-mektep
Házir radio, televidenie. teatr, muzika sanaatların mikrofonsız kóz aldı ǵ a keltiriw mu'mkin emes
Qattı ses shı ǵ ar ǵ ıshtıń ishinde (1) magnit jaylastırıl ǵ an
- 📁 KIRISIW
© ООО «Знанио»
С вами с 2009 года.
