Разработка урока ингушского языка "Йоазув" 1 класса

                                                           Урок  №  10.                                     «        »                   201      г.   

Тема:      Алап  «У у»  яздар.

 

Лоарх1ам:        алапаш  «У у» яздар, цу алапашца дешдоакъош яздар,  ц1ена йоазув де бераш    

                           1омадар,  унахц1ена хилар везарах дувцар.

 

Урока кийчо:   сурташ, алапаш, алапий маьженаш.

 

                                                           Урок д1аяхьар.

1. Урока  кийчо яр, тема йовзийтар.
2. Кепайоазони  кулгайоазони алапаш  в1аши дистар.
3. Алапий маьженаш хьокхар, уж  в1ашка а ехке алапаш  «У у» хьадар.    
4. Хьокхамга  хьажар.

5.      Алапаша  «у а»,   дешдоакъош   «уа  ум»  яздар,  дош   «ума»  яздар.

 

- Малав сурта  т1а?

- Ц1и тилла цун.    - Фу ду   к1аьнко?

- Мишта хила веза саг?

 

6. Сало1а  минот.

Оаха яздаьд, яздаьд.                                    Х1анз  оаха сало1аргда,

Оаха дукха, дукха яздаьд,                          Т1аккха юха яздергда.

 

7. Алап  «У» яздар.
8. Алапаш в1аши хоттарах дувцар.         

 «Уа»   «Ум»

9. Сага  ц1и язъяр.

 

- Мишта язъю сага  ц1и?

- Х1ана язъю доккхача алапаца?  (Доалара дош да).

- Кхы малаг1а ц1ераш йовз шоана «У» яхача алапаца?

- Хьажал тетрадаш  т1а  т1ехьанаха, мишта язъяьй шун  ц1ераш, тайпан  ц1ераш?

К1аьнка  ц1и «Уми»  язъяр.

- Оттаде суртах дувцар.

- Мишта хила веза к1аьнк?   (Унаху1ена).

 

10. Урока кортабар.
11. Ц1аг1а бе болх балар.

Тетрадаш  т1а пхи муг1 алапаш «У у», дешдоакъош яздар.   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   Поурочное планирование в 1 классе   Кориговой М.М.

  Г1АЛГ1АЙ МОТТ                          23.09.2011г

Тема:    Алап  «М м»  яздар.

Урока    декхар:     алапаш «М  м»  язде, дешдоакъош  « ам», «ма»,  дош  «мама» яздар,   

                                  мукъеи  мукъазеи оазаш къоастае бераш  1омадар; къамаьл шаьрдар,     

                                  боккхийчар   сий  де  дезар  дешархошта хьехар.           

Урока  кхоачам:    алапа маьженаш,  улга  т1а  стихотворени, сурташ (морковка, лампа,

                                  мераж, маьждиг). 

 

                                                           Урок д1аяхьар.

1. Урока тема йовзийтар.

- Хьажал улга  т1ара вай сурташка.

- Малаг1а алап яздергда вай тахан?

      2.   Кепа йоазони кулгайоазони алапаш в1аши дистар.

- Маца эш ер алапаш? (М м).       - Маца  эш ер алапаш? ( М м).

- Фуд акхар  в1аши тарадар?

- Малаг1а  башхо я акхар?

 

      3. З1амига алап а, доккха алап а « М м» яздар.

 а)  З1амига алап «м» вай язде долалу,  з1амига муг1а к1алхара шувна к1еззига лакха. 1ок1ал а дахе герга  г1ажилг а йий гоамо лакхе ураг1а долх вай лакерча шувна кзаччалца,  т1аккха ручка т1ера ца боаккхаш ши г1ажилг язъю  к1алхара аьтта оаг1арахьа хьалхьовзаяь.

Дешархоша хьахьокхшоаш мишта яздергда.

б) – Маца язду доккха алап7

- Малаг1а алапаш довз шоана сага  ц1и йоаккхараш «М» яхача алапаца долалуш?

- Х1анз вай хьожаргда из алап язде.

- З1амигадаряздеш санна долалу вай доккха алап «М» язде.  Фу де деза аз из доккха яздеш?

Хьехархочо  улга  т1а  д1а а хьокхаш дувц мишта язде алап «М».

  

4. Сало1а  минот.
5. Кердача тема  т1ара болх д1ахо бахьар.

а) – Х1анз вай хьожаргда дешдоакъош язде.

- Сенах латт дешдакъа?

- Мишта язду алапаш дешдоакъошка?  ( В1аши хота а хотташ).

- Хьажал, аз мишта хотт ши алап «а м» дешдакъа «ам»хургдолаш.Иштта д1а а хьокхаш язду «ма».

б) Дош  « мама»  яздар.

- Х1анз вай в1ашкахоттаргда ши дешдакъа  « ма  ма» .  Малаг1а дош хьахилар, 1одеша.

- Мишта сий де деза мамай?

Улга  т1а:   м    М     ам    ма       мама.

 

6. Сало1а  минот.
7. 1омадаьр  ч1оаг1дар.

а) Мукъеи мукъазеи оазаш къоастаяр.

- Хьаэца сийна къоалам,  к1ал така хьакха мукъаза  зовне оаз белгалъеча алапа «М».

- Хьабеболла  ц1е бос бола къоалам. К1ал така хьакха мукъа оаз белгалъеча алапа  «а».

б) Алап «М» къоастадар.

Улга  т1а стих – ни я.                       Мекъалах  ма  веттале.

                                                           Къахьегамца  эккхае. 

Улга т1а а дахе , цхьан беро к1ал така хьокх  шийна  б1аргагуча алапа  «м».

в)  Ловзар «Хьехархо».   Цхьан дешархочо  д1ахьокх, вокхар  1одеш улга  т1ара.

г)  Ловзар «Хьан нийсаг1а?».   Хьехархочо  д1аоал, бераша д1аязду дешдоакъош, дешаш.

д)  Дешай  диктант.     Ама     Мао    мама  мама.

 

8. Урока кортабар.  – Малаг1а алапаш яздир оаш тахан? – Маца язду доккха алап?
9. Ц1аг1а  бе болх балар.          М  м  ма  мама   Ама. 

Урок № 11.                                     «        »                   201         г.

Тема:     Алапаш  «Р р»  яздар.

Урока           алапаш  «Р р» язде бераш  1омадар, дешдоакъоши дешаши яздар, алапаш в1аши                   

декхараш:    хотта  бераш  1омадар. Унахц1ена саг хилавезарах  берашта  хьехар.

 

Урока кхоачам:   алапаш яздара хьокхам, алапаш карточка  т1а, схемаш, сурташ. 

 

Урок д1аяхьар.

1. Урока тема йовзийтар.

- Малаг1ча  алапа тара хетт шоана ер сурт?  (Зонтик).

- Тахан вай яздергда алапаш  «Р р».

 

        2.   Кердача тема т1ара болх.

а)  З1амига алап  «р»  яздар. Кепайоазони кулгайоазони алапаш в1аши дистар.

б)  Алап  «р» шин маьжех латт.  Уж вай  в1ашка техача хьахул  «р» яха алап.

в)  Алап  «р» яздара бокъо улга  т1а  д1ахьокх хьехархочо, иштта д1ахьокх из яздара хьокхам.

г)   Бераша  хьахьокх шоаш мишта яздергда из алап йоазон кеп еш.

д)  Дешдоакъош   «ра   ро   ри   ри»  яздар.

 

     3.  Сало1а  минот.

     4.  Кердача тема  т1ара болх д1ахо бахьар.

а)  Доккха алап  «Р» яздар.  Кепайоазон   кулгайоазони алапаш  в1аши дистар.

б)  Алап  «Р» шин маьжех  латт.

в)  Хьехархочо  д1ахьокх улга  т1а алап  «Р» мишта язду.

г)  Бераша  т1еххьа  хьахьокх шоаш мишта яздергда.

д)  Дешдоакъош   «Ра   Ро   Ри   Ру»    яздар.

Хьехархочо  1омаду бераш алапаш  в1аши хоттар.

 

5.      Сало1а  минот.

6.      Дешаш яздар.

а) Дош   «рама»  дешдоакъошта декъа.

- Мас дешдакъа да цу деша?

- Малаг1ча  алапех  латт  хьалхарадар?     - Мишта язде деза из дакъа?

- Малаг1ча  алапех  латт   шоллаг1а дешдакъа?

- Мишта хоттаргда  вай  уж ши дешдакъа  б1арча дош  хургдолаш?      « рама»

Д1аязду  цун  юхе дешаш:  «ира, ор,  мора»,  цкъа хьалхаг1а  ма1ан  а тахке, масалаш а доаладий.

 

б) Берий  ц1ераш  язъяр.

Суртах  ц1и  тилла.

- Фу  деш да бераш?

- Ц1и тилла  йи1ига  «Р» хьалха долаш.

- Д1аязъе  ц1ераш:  Рима,   Ира,   Рома,   Мара,   Мура.

 

7.      Сало1а  минот.

8.      Диктантах  яздар.         Ловзар  « Хьан нийсаг1а».

И, и,  Р, р,   А,  а,  М, м,  У,  у – алапаш  яздар.

Маи,  Муи,   Уми,   ура   -  дешаш  яздар.

 

     9.   Урока  кортабар.

- Малаг1а  алапаш яздир оаш тахан?

- Малаг1а  дешаш довз  шоана  «р» яха алап юкъедолаш?

 

    10.  Ц1аг1ара  болх.

Дешдоакъоши  дешаши  яздар.

                                                           Урок  №  12.                                      «        »                    201       г.

Тема:  Алапаш   «Ш ш» яздар.

 

Урока декхараш:   алапаш «Ш ш» язде а, цу алапашца дешдоакъош а дешаш а язде  бераш     

                                  1омадар; доккха алап яздара бокъо берий кхетам чу д1ач1оаг1ъяр, хоза    

                                  язде а, шоаш д1асалаш язде а берашта хьехар; дуача  х1ама хьурмат де   \                 

                                  берашта хьехар.

 

Урока кхоачам:     алапаш, алфавит, алапий маьженаш, 1ажаш  т1абола сурташ.

 

                                                           Урок  д1аяхьар.

1. Урока кийчо яр, теркам  т1абахийтар.

 

2.  1омадаьр кердадаккхар.

 

а) Ловзар  «Сомаш гулбар».

Улга  т1а дешаш да, дешашка цхьацца алап «1ажо» къайладаьккхад.  Улга  т1а а дахе беро, «1аж» д1а а баьккхе, эша алап  д1аязду.

    РА☻А        ШУ☻А     ШО☻      МА☻А .

 

б)  Диктантах  яздар.

Д1аязде  цхьанне улга  т1а,  вокхар тетрадаш  т1а доккхеи  з1амигеи алапаш.

               К к,    С с,   Н н,   М м,   Р р,   У у,    И и,   А а.     

 

 3.  Кердача тема  т1ара болх.

а) Кепайоазони  кулгайоазони алапаш  в1аши  дистар.

б) З1амига алап «ш» латта маьженаш д1ахьокхар, алап улга т1а д1аяздар, берашта  хьокхаш.

в)  Бераша алап хьахьокх шоаш мишта яздергда,  т1аккха  д1аязду.

г)  Дешдоакъош   ша  шо   шу   ши   аш   Ош   уш   иш     яздар.

 

4. Сало1а  минот.
5. Кердача тема  т1ара болх  д1ахо бахьар.

д)  Доккха алап  «Ш» латта маьженаш берашта хьокхар.  Уж  в1ашаг1а  а теха  а   д1аяздар.

е)  Дешархоша  шоаш  яздар  алап  «Ш».

ё)  Дешаш  яздар.    Шура,    Маша,   шуша,    шок,    сом.  

 

6. Сало1а  минот. 
7. 1омадаьр   ч1оаг1дар.

Предложенеш  язъяр.

   Ара    ша.    Сона  мамас  шура  лу.

Предложений  анализ  яр.  Из язъяра  бокъо кердаяккхар.

 

Ловзар  «Хьехархо».

 

8. Урока  кортабар.

- Маца  язду  доккха алап?

- Мишта я «Ш» яхача алапо белгалъю  оаз?

 

      9.  Ц1аг1а бе болх балар.

Книжка  38  оаг1он  т1ара  дешаш хьат1аязде.      

 

 

 

 

                                                           Урок  №  13.                                     «        »                    201      г. 

Тема:    Алапаш   «И и»  яздар.

Урока             алапаш «И и»  язде бераш  1омадар, дешаш а предложенеш а язъе дешархой  

декхараш:      1омабар; шоаш  д1аоалаш язде хар ч1оаг1дар; йоазо нийса дараш ц1ена дараш  

                         хетабаь болх д1ахо бахьар; берий кхетам чу унахц1ена хилар кхедар.

 

Урока кхоачам:    алапа маьженаш, сурташ диктанта эшашдола, таблица «Ц1ена а нийса а   

                                 язде», алапаш  «И и» яздара хьокхам.

 

                                                           Урок д1аяхьар.

1. Урока кийчо яр, теркам т1абахийтар.

Нийса язде алапаш,                                    Т1аккха йоахаргья  «пхиаш»,

Ц1ена йоазув де.                                          1а сагот  ма де.

 

     2.  Ц1аг1а бе бенна болх тахкар.

- Маца язду доккха алап?

- Кхы маца эш доккха алап?

 

     3.   Алапаш  «И и» яздар.

а)   Стихотворени  1омаяр.

      Инкал, илли, ингали

      Хьалха язде алап «И».

- К1ал така хьакха  «и» яхача алапа .    ( улга  т1а  вода деш – хо.)

б)  Алапаш  « И  и,  И  и» в1аши дистар.

в)  З1амига алап  «и»  яздар.

г)   Доккха алап  «И»  яздар.

 

4. Сало1а  минот.

Инкал санна мекъавар,                              Маймал санна кадайвар,

Богархьда таравар,                                    Цогал санна говзавар,

Дика болхло вац.                                         Ц1аккха воврг  ма  вац.

 

5. 1омадаьр  ч1оаг1дар.

а)  Суртацара болх.

- Мала я сурта  т1а?        - Фу деш  я йи1иг?

- Мишта я аьнна хетт шоана из?

- Мишта хургья йи1иг йоккха хилча?

- Малаг1аш я цун дика оамалаш?

- Ц1и тиллал йи1ига  «И» яхача алапаца йола луш.

б) Керда дош  « ираз» довзийтар.

в) Дош  « Има»  яздар.

- Мишта язъе еза сага ц1и?

- Даязде из дош  цхьан  муг1ара  т1а?

г)  Суртий диктант.

Хьехархочо сурт  д1ахьокх, бераша из дош  д1аязду.( сом, шуша, урс, кисаш, икк).

 

6. Сало1а минот.
7. улга  т1ара  хьат1аяздар.

Предложенеш  хьат1аязъяр.

    Урс  ира.       Ара  ша.     Шура  миста.

8. Урока  кортабар.

- Малаг1а алапаш яздир оаш тахан?

- Мишта я цар белгалъю оаз?

     9.   Ц1аг1а бе болх балар.  

                                                           Урок   № 14.                                        «        »               201      г.

Тема:   Алапаш  « Н н» яздар.

 

Урока           алапаш  «Н н» язде бераш  1омадар, из алап юкъедола дешаш шоаш бераш  д1а а         

декхараш:   оалаш язде  1омадар; бакълувш хила дешархошта хьехар.

 

Урока кхоачам:    керда алапий хьокхам, сурташ, берашка сигнальни  карточкаш.

 

                                                           Урок  д1аяхьар.

1. Урок кийчо яр,  теркам  т1абахийтар.
2. 1омадаьр  кердадаккхар.

а)  Хьехархочо  д1аоалаш  яздар.   К к, М м,  С с,  Р р,  Ш ш,  Л л,  У у,  И и. 

б)  Ловзар  «Сона хов».

Улга  т1а цхьан дешархочо карточкашца  д1ахьокх дешдакъа шоллаг1чо кулгайоазон алапашца из дешдакъа  д1аязду.

 

3. Кердача тема т1ара болх,

а) Алапаш  « Н н»,  « Н н»  в1аши дистар.

б) Алап «Н»  д1ахьокх хьехархочо мишта язду.

в)  Дешархоша  д1аязду из.

г)  Дешаш  яздар.

                 

       Ховли – довзали.

Цхьан  ткъовронах,

Дукха боалаш боахк. Фуй из?  ( Комсаш).

 

Схема оттаяр «комсаш» яхача деша, алапех улга т1а из в1ашкадоллар, дешдоакъоех декъа.         

 Дешаш :    нани,  нув,  ани  - яздар.

 

4. Сало1а  минот.
5. Кердача тема т1ара болх д1ахо бахьар.

д)  Доккха  алап  «Н» яздар.

е)  Дешаш:  Нина,  Ната,  Руна яздар, цар дешдоакъой оазий тохкам бар,  схемаш  оттаяр.

ё)  Д1аоалаш  яздар.

     Нани  ара.     Куни  масса.

 

6. Сало1а  минот.
7. 1омадаьр  ч1оаг1дар.

а)  Ловзар  « Хьан  дикаг1а?».

б)  Улга  т1ара хьаяздар.

Улга т1а  кепайоазон  алапашца яздаь да, бераша тетрадаш  т1а хьат1аязду кулгайоазон алапашца.

                                          Ара  Инна  латт.           Мурас  Шура  мол.

 

8. Урока  кортабар.

- Малаг1а алапаш яздир вай тахан?

- Маца язду  доккха алап?

 

9. Ц1аг1а бе болх балар.

Книжка  т1ара хьаязде дешаш, оаг1о – 42.

 

 

 

 

 

                                                                       Урок  № 15.                                «         »                  201     г.

Тема:   Алапаш  « С с» яздар.

 

Урока декхараш:       алапаш «С с» язде бераш  1омадар, цу алапашца дешдоакъош, дешаш язде 1омадар;  доккха алап маца язду хар  ч1оаг1дар, предложенеш язъе хар а ч1оаг1дар.

 

Урока кхоачам:   алапаш, сурташ: нарсаш, марс(серп), урс, циск.

 

                                                                       Урок  д1аяхьар.

1. Урока тема йовзийтар.

- Хьажал суртага, малаг1а алап яздергда вай тахан? ( На рисунке тучка и кудрявые волосы).

- Вай яздергда  тахан алап  « с С».

 

2. З1амига алап  «с» яздар.

- Хьаала  сихаоаларг.       Сийна сигле сийрда я.

                                           Сийрда седкъа сигала ба.

- Малаг1а оаз хазар шоана дукхаг1а?

З1амига алап  «с»  д1ахьокх хьехархочо.

- Сен тара да ер алап?

Хьехархочо  д1ахькх алап яздара хьокхам.  Бераша хьокхамга хьежжа  д1аязду бизза муг1 «с».

 

3. Доккха алап  «С» яздар.

- Малаг1а башхо я укх алапий  «С с»?

- Маца язду доккха алап ?

- Малаг1а дешаш язде доаг1а цу алапаца?

Хьехархочо  д1ахьокх сурташ, бераша хьалхаг1а дешдакъа д1аязду.  Масала:  сапа – са, сом – со…

Т1аккха д1аязду дешдоакъош:  ас,  ос,  ус,  ис.

 

4. Сало1а  минот.

Сиха, сиха водаргва,                       Са а леза, са а тийна,

Сатийна со ваг1аргва,                    Соалозаца хохкалургва.

5. Дешаш  яздар.

Хьехархочо  ховли – довзалеш д1аоал, бераша дешаш д1аязду. (Цхьанне улга т1а, вокхар тетр. т1а)

Баьццара боаг1илг беша улл,                    Бета тара дитта да.

Г1анашта юкъе лечкъаш хул.                  Дитта дахчан ко а да.

Чу ара вала кор – ни1 дац,                         Кхай т1а, беша лелабу,

Хьаьшашта арабовла лац.  (Нарс).          Г1адамаш цо легаду.  (Марс).

 

Цунца х1ама хоадаю,                                 Беса тайп – тайпара я,

Цох со  ч1оаг1а лоралу. (Урс).                   Й1аьха, лоаца, хьайза я.

                                                                       Сага керта т1а из я,

6. Сало1а минот.                                         Цунна  ч1оаг1а эшаш я.  (Мос).

7.  1омадаьр  ч1оаг1дар.

Предложенеш  язъяр.    Улга  т1а :    Самир  ара.

- Малав предложене чу вувцар?     - Фу йоах  Самирах?

- Мас дешах латт предложени?      - Маца язду доккха алап?

- Малаг1а хьарак оттаду пред – ни кхоачалуш?

- Хьат1аязъе предл.,  к1ал така хьакха мукъазача алапашта. 

-1одеша предложени  улга т1ара.       

Наси  марс ира.           Хьаязъе предл.  кулгайоазон алапашца.

 

      8. Урока  кортабар.

- Малаг1а алапаш яздир оаша тахан?

       9.   Ц1аг1ара болх.     Дешаш язде, оаг1о – 44.

                                                           Урок  №  16.                                     «        »                    201        г.

Тема:    алапаш  « Л л» яздар.

Урока декхараш:     алапаш  «Л л» язде бераш 1омадар, царца дешдоакъош, дешаш язде а,   

                                     шоашта д1аоалаш язде а  1омадар, мукъеи мукъазеи алапех бола кхетам    

                                      ч1оаг1бар, орфографически зем кхебар, къахетам кхебар.

 

Урока кхоачам:        алапаш «Л л» язде хьокхам, сурташ, берий илли  т1адола диск, ребусаш.

 

                                                           Урок  д1аяхьар.

1. Урока кийчо яр, теркам  т1абахийтар.

Бераш нийса шо  1оховша,                        Йоазон бокъонаш дагаювл.

Тетрадь нийса оаш  1одулл.                     Оаш хьехархочо яхар ду,

Букъ нийса хиларга ловчоа,                       Керда алап  1омаду.

 

2. З1амига  алап  «л»  яздар.

а) Хьехархочо  д1ахьокх сурт   «шалаш».

- Бераш  фуй яр?  Сенна эш ер?  

-  Малаг1а алапа тара хетт шоана ер?

- Шоай парта  т1а ухкача къоаламех оттадел из алап.

- Хала дий из оттадеш?  Кепайоазон да из алап е кулгайоазон да?

- В1аши тарахиларах дувцал «Л»,  «Л».

б) Хьехархочун хьокхамга хьежжа, цкъа хьалхаг1а кийчо а йий, д1аязду  муг1 бизза алап «л».

 

3. Доккха алап  «Л» яздар.

а) Алапаш  «Л», «Л»  в1аши дистар.

б)  Хьехархочун хьокхамга хьежжа  д1аяздар.

 

4. Дешдоакъош  яздар.

Улга  т1а венача дешархочо, суртага а хьеже, цу т1а латтача х1аман  ц1и а яьккхе, 1 дешд. д1аязду.

Сурташ:  Лар, лор,  лийг,  луттарг.  ( Ла  ло  ли  лу).

Сурташ:  Алап,  олг,   улг,  иллиалархо (певец). (Ал  ол  ул  ил).

 

5. Сало1а  минот.
6. Дешаш яздар.

Ховли – довзалеш. 

 Я из хьакха хьунаг1а яхаш,                                  Дадена лаьтта а гу,          

Ира к1омсараш хьаяг1аш.                                    Сонна лай т1а б1аргагу.

Биткъа чонилг, наггахьа шув,                              Хьо цу таках сиха воде,

Фуй из,алал, шуга лув?  (Нал-кабан).                  Аькха кораде тарлу.  (Лар-след)

                                    Оакхарий тхьамада  да,

                                    Ч1оаг1а  майра, бирса  да.  (Лом).

Ребусаш.   ЛАР(сурт)   А   -  «ЛАРА»,           ЛИМОН(Сурт) ’’ А   «ЛИМА».

- Мишта язъю наьха  ц1ераш?  Д1аязъе уж, доккхача алапа к1ал така хьакха.

 

7. Сало1а  минот.
8. Предложенеш язъяр.

Улга  т1ара:  Сали,  шура мала!

Д1аоалаш язъяр:  Мусса,  илли ала!

Кепайоазон алапаш кулгайоазон а деш, хьаязъярулга т1ара:   Лима  ара.

 

9. Урока  кортабар.

- Оттае  «Лара»  яхача дешах предложени. – Малаг1а дош язде деза цига доккхача алапаца?

- Х1ана?  Малаг1ча алапаца долалу из дош?  Мишта я цо белгалъю оазаш?

     10.  Ц1аг1а бе болх балар.   

    

            Тема:   Алапаш  «О  о»  яздар.

 

Урока декхараш:    алапаш «О о» язде дешархой 

                                   1омабар, доккха алап маца язду хар     

                                   ч1оаг1дар; дешаш, предложенеш

                                    язъе  а, цар тохкам бе а хар  

                                    ч1оаг1дар, айдара предложени язъе

                                    бераш 1омадар, йоазув  ц1ена,

                                    нийса  кхедар, къахетаме кхебар.

 

Урока кхоачам:   алапаш, алфавит, сурташ, схемаш,   

                                ребусаш.

                                 

                                  Урок  д1аяхьар.

1. Урока кийчо яр, теркам  т1абахийтар.

Бераш нийса  1оховш, хьаювцаш йоазув деш мишта ваг1а веза бокъонаш .

 

2.  Урока  тема  йовзийтар.

- Ладувг1ал  стихотворенега.

Осман ора чу иккхар,

Осман лорашка вигар.

- Малаг1а алап яздергда аьнна хетт шоана вай тахан?

- Х1ана хетт шоана  «О» яздергда аьнна?

- Кхы малаг1а дешаш довз шоана цу алапаца, хьадувца.

 

3.  Кердача тема  т1ара болх.

а)  «О»  яхача алапех байт 1омаяр.

Алап  «О» герга олг.

Алап  «О» да духхьал голг (овал).

 

 

              б) З1амига алап  «о» яздар.

Хьехархочо  д1ахьокх кулгайоазони кепайоазони алапаш. Бераша дувц цар тара хиларахи, тара ца хиларахи.Хьехархочо улга т1а хьа а оалаш, д1аязду  з1амига алап «о».  Бераша хьехархочоа  т1ехьа фега хьахьокх шоаш мишта яздергда, цул  т1ехьаг1а  д1аязду.

 

             в) Доккха  алап «О» яздар.

- Бераш, аз сага ц1ераш  1оеше кулг айделаш!

Хьехархочо  1одеш дешаш:  кор, Лоди, топпар, котам,  Осман, борз,  корта,  йо1,  Соси, Солса.

- Фу зийр оаш?  (Наьха ц1ераш «о» яха алап юкъедолаш я).

- Мишта язде деза уж дешаш?

- Малаг1а алап деза вайна «Осман» яха ц1и язъеш?

- Хьажа улга  т1а доккха алап  «О» мишта язде доаг1. 

Хьехархочо д1ахьокх улга т1а, берашка шийна т1ехьа хьаоалийт.

 

4.  Сало1а  минот.

1уйран хьалаг1атте,           Кулг – юхь  ц1ена диле,

Мотт аз нийсабу.                Деша ваха кийчалу.

 

- Хьахьокха, йист ца хулаш, мишта долалу шун ди?

 

5.  Кердача тема т1ара болх д1ахо бахьар.

 

Ребусаш: 

                   ШОД’ – «ШО»,      

                 ’ ЛОМ’  Р  - «ОР».

 

    Дешаш яздар.   

 

  Ховли – довзали.

 

Миста  я из, дарбане я,

Наха чаь чу тувсаш я.   (Лимон).

Деша тохкам бу, алапех оттаду, схема ю.   

Дешаш:  лор, лом, мос, ор, сом  яздар.

 

6.  Сало1а  минот.

 

7.  Керда тема  ч1оаг1ъяр.

а) Наьха ц1ераш язъяр:  Осман,  Лоли,  Соси,  Солса.

б) Предложенеш язъяр:  

 

Д1аоалаш язъяр -                    Соси,  о  ала.                                          

Кепайоазон  т1ара язъяр-       Солса,  но,  ала!

- К1ал  така хьакха мукъача алапашта.

 

Ловзар  «Хьан  хозаг1а? »

Берашта  хьехархочо  д1алу  цхьацца сурт.  Цхьа минот яьлча, бераша хьаала еза цу дешаца шоаш оттаяь предложени.

 

8. Урока  кортабар.

-  1одеша улга т1ара алапаш:  а, о, и, у.

- 1одеша тахана  1омадаьр.

- Хьаала, мишта я оаз «о»?

 

9. Ц1аг1а  бе болх балар.

Книжка  т1ара дешаш хьаязде, оаг1о – 48.    

 

 

 

                                Урок  №  19.                                     «        »                   201      г.

Тема:      Алапаш  «Х х»  яздар.

 

Лоарх1амаш:    алапаш  «Х х» язде бераш  1омадар, дешаш а предложенеш а оттае а язъе а

                             1омадар, оазех а алапех а бола кхетам ч1оаг1бар.

 

Урока кхоачам:  алапаш,  алапий маьженаш, алфавит.

 

                                                           Урок д1аяхьар.

1. Урока теркам т1абахийтар.
2. Алапаш  в1аши тахкар   « Х х», « Х х».
3. Алап  «х» яздар.

- Мас  маьжех латт алап  «х»?

- Хьажа улга т1а, из мишта язду.

- Хьахьокха оашаш мишта яздергда.

 

4. Дешдоакъоши  дешаши яздар.

Дешдоакъоши    ха,  хо,  хи,  ху   яздар.  Дешаш  яздар:   хох,  лох,  мах,   лех,  дах,   дех.

- Мас дешдакъа да цу дешай?   Мишта хайра шоана из?

 

5. Сало1а  минот.

Оаха яздаьд, оаха  яздаьд,

Оаха дукха , дукха яздаьд.

Х1анз оаха сало1аргда,

Т1аккха юха яздергда.

 

6. Алап  «х» яздар.

Хьехархочо  д1ахьокх алап яздара бокъо. Бераша хьахьокх шоаш мишта яздергда.

- Маца язду доккха алап?

- Малаг1а дешаш язде деза доккхача алапаца  «Х»?

Хани,   Хади,   Харон,   Хашагульгов,   кх. д1..

- Д1аязде  дешаш:   Хани,   Хади,   Хасан,   Харон.

 

7. Сало1а  минот.
8. Предложенеш  язъяр.

Суртах дувцар оттадар, предложенеш тахкар, схема оттаяр.

Предложени д1аязъяр:     Ханис  молхаш мел.

 

9. 1омадаьр  ч1оаг1дар.

Ловзар   «Сона  хов!»

 

10. Урока  кортабар.

- Малаг1а алапаш яздир оаш тахан хьалххера а ?

- Малаг1а дешаш довз шоана цу алапашца?

 

11. Ц1аг1а  бе болх балар.

Хьат1аязде дешаш,  оаг1о – 51.

 

 

 

 

 

                                                     Урок  № 30.                                     «       »                       201       г.   

Тема:  Алапаш  «Ч ч» яздар.

 

Урока  декхараш:    алапаш  «Ч ч» язде бераш  1омадар, уж алапаш маца язду хар  ч1оаг1дар,  

                                    цу алапашца дешдоакъоши дешаши яздар, предложенех бола кхетам                   

                                    ч1оаг1бар.     

Урока кхоачам:       алфавит, алапий маьженаш, сурташ, алапаш т1адола карточкаш.

 

                                                           Урок  д1аяхьар.

1. Урока кийчо яр, тема йовзийтар.

Кулгий гимнастика, йоазув деш нийса ваг1ара бокъо кердаяккхар.

Из  алап 1а тувладу,                       Из алап тувладергдоацаш

Доккха алапаца  «У».                     Маьже аз нийса язъю.

- Малаг1ча алапаца тувладе йиш я алап «У»?  (Ч).

- Малаг1а алапаш язду вай тахан?

 

2. Кердача тема  т1ара болх.

а) З1амига алап «ч» яздар.

- Хьажал суртага улга т1а, малаг1а башхо я укх алапий?

- Фуд  цар тара?  (  «ч», «ч»).

- Мас маьже язъе еза цу алапий?

- Хьажал улга т1а, аз д1ахьокх из алап мишта язду.

- Мишта яздергда оаш?  Хьахьокхал, кулг ай а дийя.

- Д1аязде  муг1 бизза алап «ч».

б) Дешдоакъош яздар.

Аз  д1аоал дош,  х1аьта оаш хьалхара дакъа маара яздац:  чов,  чураш,  чехка, чачакх, чич.

в) Дешаш оттадар, уж д1аяздар.  ( Улгат1еи, тетрадашт1еи).

КОЧ   ЧОВ   ЧОТ   ЧАРХ .

- Фуд укх дешай юкъарадар?

- Мишта декъа деза уж дешаш сехьадоахаш?

 

3. Сало1а  имонт.
4. Кердача тема  т1ара болх д1ахо  б1ахьар.

а) Доккха алап  «Ч» яздар.

- Мас маьже я укх алапа?

- Малаг1а алапа тара да из?

- Фуд вайна ха дезар уж тувлалургдоацаш?  Хьехархочо д1ахьокх мишта язде деза алап.

б) Дешдоакъош яздар.

Аз сурташ д1ахьокх, оаш хьалхара дешдакъа  д1аязду.

  Чайник,  чокхи,  чемодан.

в) Дешаш яздар.

- Маца язду доккха алап «Ч»?

- Хьажал, укх суртага.  Малаш ба укхаза хьахьокхараш?   (Нах ба).

- Х1ара сага  ц1и я.  Ц1ераш тахкал акхарна.  Д1аяздел уж дешаш. Чаби, Чаборз, Хадчат, Чати.

 

5. Сало1а  минот.
6. 1омадаьр  ч1оаг1дар.

Дувцар оттадар, предложенеш д1аязъяр.

- Х1ара сага ши-ший болх ба.  Малаг1а балхаш довз шоана? Сурта т1ара дувцар оттаду. «Чарахь».

Диктантах яздар.     Чов,  чудера,  чайтонг, чами, ча, чайник.

7. Урока кортабар.

- Малаг1а алапаш яздир оаша тахан?

      8. Ц1аг1а бе болх балар.

Дешаш  хьат1аязде, оаг1о – 73.