Разработка урока «Языки программирования и программирования» для учеников 9 класса

Mavzu:           Dastur  va dasturlash  tillari

Dars maqsadi:

a) Talimiyligi:  O’quvchilarga dasturlash  tillari  haqida  tushuncha  berish.

b) Tarbiyaviyligi: Bilimga  chanqoqlik ruhida tarbiyalash

v) Rivojlantiruvchi: O’quvchilarning dasturlash tillari haqidagi  tushunchalarini  mustahkamlash

Dars  turi    Yangi  bilim berish 

(Yangi  bilim  beruvchi , bilimlarni  mustahkamlash  , bilimlarni  sinash  , umumlash –

tiruvchi   takrorlash , bilim  ko`nikma  va  malakalarini  rivojlantirish   aralash .)

Dars  metodlari:  Birgalikda o`rganish

(Sayohat , ertak , musobaqa , izlanib  o`rganish  birgalikda  o`qitish , sahnalashtirish ,

hamkorlik  ,  ponarama ,  viktorina ,  disput ,  muloqot , mustaqil   ijodiy   faoliyat ,

zakovat , sinov  , parlament  , mantiqiy  fikrlash  , tanlov  , kim ochdi ( auksion ) dars.)

        O’quvchilarga qo’yiladigan talablar DTS

1. O’quvchi bilishi  kerak: Dastur,dasturlash tilining  guruhlari, dasturchi, kompyuter tushunadigan til,

2. O’quvchi bajara olishi kerak :.Dasturlash  tillarini nomlarini  bilish

3. Uyga vazifa  Savollarga  javob yozish

           Dars jihozi:    kompyuterlar, darslik,ko`rgazma

A

Darsning borishi:

Ma'lumki, kompyuter texnikasidan samarali foydalanish ikki qism – texnik va dasturiy ta'minotning uzviyligini talab etadi. Bu uzviylik kompyuter texnik ta'minotining jadal sur'atlar bilan takomillashib borishiga mos dasturiy ta'minotni ham keskin sur'atlar bilan rivojlanishiga sabab bo’ladi va aksincha. Buning sababi ma'lum, mos dasturiy ta'minotsiz har qanday kompyuter «qimmatbaho o'yinchoq» bo’lib qolaveradi.

Avvalgi darslarda masalalarni kompyuterda hal qilishda kerak bo’ladigan obyekt, model va algoritm tushunchalari haqida ma'lumot oldingiz. Ma'lumki, kompyuterda biror masalani hal qilish uchun avval uning modeli va algoritmi tuziladi, so’ng mazkur algoritm ma'lum bir qonun – qoidalar asosida kompyuter tushunadigan ko’rsatma va buyruqlar shaklida yoziladi. Hosil bo’lgan matn kompyuter tilida yozilgan dastur deb ataladi. Demak, dastur — biror masalani yechish uchun kompyuter bajarishi mumkin bo’lgan ko’rsatmalarning izchil tartibi ekan.

Kompyuter uchun dastur tuzish jarayoni dasturlash va dastur tuzadigan kishi dasturchi deyiladi. Kompyuter tushunadigan «til» esa dasturlash tili deb ataladi.

Dasturlash tillarini shartli ravishda uch guruhga ajratish mumkin:

1. Quyi darajadagi dasturlash tillari.

2. O’rta darajadagi dasturlash tillari. 

3. Yuqori darajadagi dasturlash tillari.

Quyi darajadagi dasturlash tillari kompyuter qurilmalari bilan bevosita bog’liq bo’lib, buyruqlar maxsus raqam (kod) yordamida yoziladi. Bu kabi buyruqlardan tashkil topgan dasturlar katta hajmli bo’lib, ularni tahrir qilish juda ham mushkul.

Dastur tuzishni osonlashtirish maqsadida inson tiliga yaqin bo’lgan buyruqlar tizimini tuzish va qo’llash masalasi qo’yildi va hal etildi. Bu kabi dasturlash tillari o’rta darajadagi dasturlash tillari (ba'zan assemblerlar) deb yuritila boshlandi. Assembler tillarida buyruqlar qisqartirilgan so’zlar yoki so’zlar majmuidan iborat bo’lib, ular mnemokod deb yuritiladi.

Yuqori darajali dasturlash tillaridagi ko’rsatmalar inson tiliga yaqin bo’lgan so’zlar majmuidan iborat. Ular yordamida amallarni bajarish quyi darajadagilaridan ko’ra yengil bo’lib, biror maxsus ko’rsatma bo’lmasa, dasturchidan kompyuter qurilmalari bilan bevosita bog’liq axborotlarni bilish talab etilmaydi. Bu tilda tuzilgan dasturlarni translyatorlar deb nomlanuvchi maxsus dasturlar kompyuterlar bajara olishi uchun raqamli ko’rinishga o’tkazib beradi.

Keyingi yillarda juda ko’p yuqori darajadagi dasturlash tillari yaratilgan. Masalan, Pascal, dBase, Ada, KAEAT, C++, Delphi, Visual Basic va boshqalar.

Bugungacha yaratilgan dasturlash tillaridan keng tarqalgani va ko’p foydalanilayotgani Pascal (Paskal) dasturlash tilidir.

1969- yili N.Virt tomonidan Paskal dasturlash tili ishlab chiqildi. Paskal tili dasturlashni o’rgatish maqsadida yaratilgan bo’lsa-da, yuqori malakali dasturchilar orasida keng tarqaldi. Shuni ham ta'kidlash kerakki, turli rusumdagi kompyuterlar uchun Paskal tilining ularga moslashtirilgan naqllari ishlab chiqilgan bo’lib, ular Paskal tilining boshlang’ich naqlidan farq qilishi mumkin.

Mavzuni  mustahkamlash:

Uyga vazifa:Savollarga javob yozish;