Әртүрлі түр популяцияларының, экожүйелердің өзара әрекеттесулері

Сабақ: Биология Күні:  Сынып: 9А Сабақ тақырыбы Сабақ негізделген оқу  мақсаты: (мақсаттары) Сабақ мақсаттары Тілдік мақсат Алдыңғы оқу Жоспар Жоспарланған  уақыт Басталуы 10 минут Мектеп: Зайсан ауданының әкімдігінің «Абай атындағы орта мектебі» КММ Мұғалімнің есімі: Смагулова Куралай Токтархановна Қатысқандар саны Әртүрлі түр популяцияларының, экожүйелердің өзара әрекеттесулері Әртүрлі түр популяцияларының, экожүйелердің экологиялық өзара  ықпалын білу Барлық оқушылар:  Қатыспағандар саны  Әртүрлі организмдер мен ортаның өзара байланысын біледі. Оқушылардың басым бөлігі:  Экологиялық ықпалдың организмге әсерін анықтап, олардың  бейімделгіштігі туралы терең түсінеді Кейбір оқушылар:  Популяция ішіндегі өзара қатынаста биотикалық факторлардың  әсері өте күрделі екенін ажыратады. Оқушылар ... істей алады? Экожүйелердің экологиялық ортаға әртүрлі популяциялардың ықпалын  ажырата біледі.  Негізгі сөздер мен тіркестер  Бәсекелестік, түраралық бәсекелестік, жыртқыштық, паразитизм,  селбестік, комменсализм, мутуализм, зоохория, аллелопатия,  аменсализм. Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер: Талқылауға арналған тармақтар Организмдердің биотикалық байланысын білу маңызды, өйткені ... Сіз неліктен ... екенін айта аласыз ба? Сіз неліктен ... зоохория, аллелопатия организмдер денесінен жағымды  және жағымсыз заттарды бөлуі айта аласыз ба? Жазылым бойынша ұсыныстар: Ч.Дарвин түр ішіндегі бәсекелестікті тіршілік үшін күрестің маңызды  формасы деп қарады, себебі ... Өсімдіктердің табиғи бірлестіктерде бірге тіршілік етуге бейімділіктері. Түрлі қабаттағы өсімдіктердің негізгі қасиеттері. 6 сынып. Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулар  мен қатар ескертпелерді жазыңыз) Оқушыларды түгендеп, назарын сабаққа аудару. Сыныпта  ынтымақтастық орнату. «Жұбыңды тап» арқылы шағын топтарға  топтастыру. (су­кит, балық, шаян, итбалық, құрылық­ауа­өрмекші,  жылан, қарлығаш, шыбын, топырақ­көртышқан, құрт, шұбалшаң,  қоңыз дернәсілі, тірі ағза­кене, бит, ішексорғы, дизентерия  амебасы). Топқа бағалау қағазы таратылады.  Электронды оқулықтан әр түрлі ортада тіршілік ететін  организмдерді көру. (О,Т) Тапсырма 1. «Табақ тарту» арқылы деңгейлік тапсырмалар беру. Әр топ мекен ету ортасына қарай төмендегі сұрақтарға жауап  береді.  (А,Т,О) Ресурстар Жазылған  сөздер ЭО Ортасы   Аяқталуы   А. Тіршілік ететін организмдер тобын және қалай аталатынын  айтыңыз. 3 балл. В. Сіздің ойыңызша организмдер тіршілік ортасына қалай  бейімделген. 4 балл. С. Организмдердің тіршілік ортасының ерекшеліктері (қысым,  жарық, ылғал, қолайсыз жағдай, температура, т.б). 5 балл. 3 рет шапалақ арқылы бағалау. Электронды оқулықтан организмдердің биотикалық байланысын  көру арқылы жаңа білімнің тақырыбын айқындап, мақсатын қояды. (Т,О) Тапсырма 2. «Оқы, ізден, талқыла» әр түрлі тапсырмалар беру  арқылы  популяция анықтамасын есте сақтауға үйрету. (О,Ж)  Популяция: 1 топ. Кластер 2 топ. Сурет түрінде түсіндір 3 топ. Бір ағашқа қонған әр түрлі құстар үшін ағаш популяция  бола ала ма? Неге? Түсіндір. 4 топ. Популяция дарақтардың топталуы: тұқымтоп, үйір, тобыр,  прайд. «Бағдаршам» арқылы бағалау Тапсырма 3. «Түртіп алу» әдісі арқылы топтық жұмыс.  1­топ. Бәсекелестік. Жыртқыштық. Организмдер арасындағы  қарым­қатынастар не себептен болатынын дәлелдеңіз. 2 топ. Паразитизм. Паразитизм құбылысының ғылыми негізі  қандай? 3­топ. Селбестік, комменсализм, мутуализм. 4 топ.Зоохория, аллелопатия.организмдер денесінен жағымды және жағымсыз заттарды бөлуін немен түсіндірер едіңіз? Ым­ишара арқылы бағалау. (О,А,Т) Тапсырма 4. «Алу, қосу және нөл» шартты белгісі арқылы  экологиялық байланыстылықты сипатта. Мысал келтіріңіз.  (О,Ж) (++) ­ өзара пайдалы, байланыс (екі организм үшін де пайдалы). (+­) ­ бір түр үшін пайдалы, екінші түр үшін жағымсыз байланыс. (+0) ­ бір түр үшін пайдалы, екінші түр үшін ешқандай әсері жоқ  байланыс. (­­) – екі түр үшінде зиянды (жағымсыз) байланыс. (­0) – бірінші түр үшін зиянды, екінші түр үшін ешқандай әсері жоқ байланыс. (00) – екі түр үшін де әсері жоқ байланыс. Табыс критерий: 1. Мәтінді түсінуі­3 балл 2. Тақырыпты аша білуі­4 балл 3. Мысал келтіруі­5 балл Табыс  критерийі 3 шапалақ Электронд ы оқулық Дәптер  Ым­ишара Интербелсе нді  тақтадан  шартты  белгіні  көрсету Кері байланыс: «3 минуттық үзіліс» ­Мен … туралы көзқарасым өзгерді... ­Мен... жайлы хабардар болдым... ­Менің ...жайлы айқын түсінік қалыптасқан тұсы... ­Мені.... таң қалдырғаны… Үйге: §60. Өздері тұратын жердегі биотикалық байланыстарды  байқап, экологиялық тұрғыда сипаттау. Қарым қатынас түрлерін  Слайд атап, мысал келтіру. Қалыптастырушы баға жиынтық бағалауға айналады. Қосымша ақпарат Саралау – сіз қосымша  көмек көрсетуді қалай  жоспарлайсыз? Сіз  қабілеті жоғары  оушыларға  тапсырманы  күрделендіруді қалай  жоспарлайсыз? Жұпта, топта жұмыс  барысында оқушыларға  әртүрлі деңгейдегі  тапсырмаларды  орындауға мүмкіндік  беру. Бұл саралау  оқушылардың  қажеттілігіне қарай  бағытталған.   Пән аралық байланыс: география,  экология, зоология, ботаника,   Қауіпсіздік және еңбекті қорғау  ережелері. Топтың ережелерін сақтау АКТ мен байланыс: Электронды оқулық,  слаид Құндылықтармен байланыс: Экологиялық терминдерді игеру, табиғатты қорғау Бағалау –  Оқушылардың үйренген тексеруді қалай  жоспарлайсыз? Топ, жұп  арасында  жұмысты  тыңдау, жазба  жұмыстарын көру арқылы, жекеленген оқушылардың  білімін бағалау. Экожүйелердің  экологиялық ортаға  әртүрлі популяциялардың  ықпалын ажырата  білетінін бағалайды.   Рефлексия Сабақ оқу мақсаттары  шынайы ма? Бүгін  оқушылар не білді?  Сыныптағы ахуал қандай  болады? Мен  жоспарлаған саралау  шаралары тиімді болды  ма? Мен берілген уақыт  ішінде үлгердім бе? Мен  өз жоспарыма қандай  түзетулер енгіздім және  неліктен. Қорытынды бағамдау Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1. 2. Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?  1. 2. Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды  жетілдіруге көмектесетін  не білдім?