Тақырыбы: Мақал –мәтелдер (5сынып)

Пән: қазақ тілі Тақырыбы: Мақсаты: Күні:  23.10. 2015ж. Мақал –мәтелдер Сыныбы:5 «а» , «ә» 1. Мақал –мәтел  туралы білім беру. 2. Сөздік қорын молайту. 3. Сөйлеу мәдениетін қалыптастыру. Күтілетін нәтиже 1. Мақал –мәтел  туралы білім алады. 2. Мақал мен мәтелді айыра біледі. 3.  Сөздердің сипатына қарай өмірде қолданады. Керекті жабдықтар Сабақ кезеңдері Проектор,ресурстар,түрлі түсті стикерлер. Мұғалім   іс­ әрекеті І. Ұйымдастыру  кезеңі. Оқушылармен амандасу. Сергіту сәті.  «Шаттық шеңбері» трининг өткізу. Оқушыларды  топқа бөлу.  І топ: «Кітап» тобы  ІІ топ: «Достық» тобы   ІІІ топ: «Отан» тобы  Оқушыларды ІІІ топқа бөліп отырғызамын. Топқа бөлу үшін кеспе қағаздар  сандықшаға салынады, сандықтан алып өз топтарына жайғасады.  ІІ.Үй тапсырмасын  сұрау.  117­жаттығу. Көшіріп жазып , тұрақты тіркестердің астын сызу.  ІІІ топқа 10 тұрақты тіркес беріледі. Тұрақты тіркесті бір бөлек,мағынасын бір бөлек жинайды. І топ:  «Кітап» тобы: Ине шаншар жер жоқ – толық,  тығыз Инемен құдық қазғандай – қиын,  ауыр Инені жіпке тізу – бәле қуу Иненің жасуындай – азғантай Иненің көзінен өткендей – пысық ІІІ топ: «Отан» тобы: Құлағы тесік – әр нәрседен  хабардар адам Құлағын бұрау – үгіттеу Құлағын түру – назар салу Құлағына кірмеу – ұқпау Құлаққағыс ету – айтар ойдың  ұшын шығару ІІ топ: «Достық» тбы: Аузын буған өгіздей – үндемейтін  адам Аузына құм құйылды – жағы  қарысты, сөйлей алмады Аузынан бір елі тастамайды –  үнемі айтады Аузынан салбырап түскенбей –  айнымай ұқсаған Аузының салымы бар – несібелі кісі Оқушы    іс ­әрекеті Мұғаліммен  амандасады. «Шаттық шеңбері»  Уақыты  2 минут  7 минут  Әр топтан өздері үй  тапсырмаларын  оқып, берілген  тұрақты тіркестерді бір бөлек  мағыналарын бір  бөлек жинап  шығады. Тұ рақ ты   тірк есте р  3 . Т ұ р ақ ты  тір кес  б ір  ға н а с ұр ақ қ а жау ап бер іп , б ір  сө йлем  м ү ш есінің қ ы зм е тін ат қар ад ы   Жинақтау Оқушылар  интербелсенді  тақтада көрсетілген тірек сызбаға  тұрақты тіркесті  жинақтап кетеді. 1 .Т ұр ақ т ы  сө з т ір кест ер дің қ ұ рам ы н дағ ы  сө зд ер  3­еу н емесе 4 ­еу  б о л са д а б ір  мағы н а  бер еді.   ІІІ. Жаңа тақырып     Постер  Сабақтың мақсатымен таныстыру.Оқушылардың өздері оқып түсінуіне мүмкіндік беру.  І топ: «Кітап» тобы: Мақал туралы түсінік берді   ІІ топ: «Достық» тобы: Мәтел туралы түсінік береді.   ІІІ топ: «Отан» тобы: Мақал мен мәтелдің айырмашылығын айтып өтеді. 4 минут  Сабақтың  тақырыбын  дәптерлеріне жазып  алады.Кітаптағы  мақал­мәтелдер  деген тақырыпты  толық оқып  шығады.  Түсінгендерін   А4 ке жазып постер қорғайды. Мақ ал  М: Еңбек етсең ерінбей ,тояды  қарның тіленбей  аз сөзбен көп  мағына береді. Тәрб иелік ақыл  нақыл       М әте л   М : Біреу тоңып секіреді, біреу  тойып секіреді. ишара   сөздер Ой­ пікірі  бейнелі  тұспа лды  Сабақтың  тақырыбын  дәптерлеріне жазып  алады.Кітаптағы  мақал­мәтелдер  деген тақырыпты  толық оқып  шығады.  Түсінгендерін   А4 ке жазып постер қорғайды. Мақал мен мәтелдің  айырмашылығы        4.Ал  мәтел  жай  сөйлем  күйінде  келеді.  3.Мақал  көбінесе  құрмалас  сөйлем  күйінде  келеді.  1.Мақалдың мазмұнды себебі мен салдары  қатар айтылады. 2.Мәтелд е Әр топқа оқулықтан жаттығу жұмысы жазбаша орындауға беріледі. І топ: 126­жаттығу. Көп нүктенің  орнына мақал­мәтелдің ізін тауып аяқтап жазу.  ІІ топ: 127­жаттығу. Мақалды бір бөлек, мәтелді бір бөлек жазу. ІІІ топ:  128­жаттығу. Мәтіннен  қанатты сөздерді тауып, көшіріп жазыңдар.    І топ: 126­жаттығу. Көп нүктенің  орнына мақал­мәтелдің ізін тауып аяқтап жазу. 1.Суға кеткен,тал қармайды.  2.Байтал  түгіл бас қайғы. 3. Батырға да жан керек, пақырға да жан керек 4.Айдағаның  бес ешкі ,ысқырғаның жер  жарар. 5. Әзіл айтсаң да, әділ айт. Әділ айтсаң ағайынға жақпайсың, Әзіл  айтсаң маңайыңа жакпайсың. 6.білгенің бір тоғыз, білмегенің тоқсан тоғыз.7. Тұз астың д мін келтіреді,  мақал сөздің д мін келтіреді. ІІ топ: 127­жаттығу. Мақалды бір бөлек, мәтелді бір бөлек жазу. ə ə Негізгі бөлім Оқулықпен жұмыс. Топтық  тапсырма 5 минут  Топқа бөлініп  берілген  жаттығуларды  оқушылар жазбаша  орныдап  ,баяндайды.  Еңбек етсең ерінбей ,тояды қарның тіленбей. Өсер елдің ақаны  көп,  өшер елдің әкімі көп. Ұжданы ақтың жүзі ақ. Ең әдемі­ сөз ең ақылды сөз . Жақсы адамға жау жоқ .Айдағаны бес ешкі,ысқырығы жер  жарады. Қыздың көзі қызылда. Жақсы адамға жау жоқ.  Ауыртпалық ақыл қосар. Кәрі түлкі қақпанға түспес. Екі қораз  ен қораға сыймас. Біреу күн нұрына малынса , біреу ай сәулесіне зәру.  Жаттығу  жұмыстарын топ  болып орындайды. ІІІ топ:  128­жаттығу. Мәтіннен  қанатты сөздерді тауып, көшіріп жазыңдар.             Өнегелі  ата­ананың  тәліміне сусындап, адалдық, еңбексүйгіштік ,бауырмашылдық  рухта   ержеткен  бала  мектеп, қоғам  тәрбиесін де  бойына тез сіңіреді. Батырлықтың негізі  бауырмашылдықтан туады. Халқын қадірлеген сын сағаттан сүрінбей өтеді. Елін сүйген ер атанады. Ойын.  «Кім көп біледі»? Өйткені ерлік білекте емес, елін сүйе білген адал жүректе.   Осы суреттерге қарап мінездеріне байланысты мақал­мәтелдер айтып жарысу. (Б.Момышұлы) Батыс Қазақстан  облысы Теректі  ауданы  Ер Төстік: батыр,ақылды, қамқор,ер жүрек,қайсар, Шаған  жалпы орта білім беретін мектебі.  Алдаркөсе: ақылды, әділ, Бай:ақымақ,әділетсіз,ашк өз Жалмауыз:Жаман,жағым сыз,ақымақ,әділетсіз, жауыз Үйге тапсырма 129 – жаттығу Шектеусіз  Оқушылар  өздерініңбілетін  мақалдарын айтып  топтан озып шығу  үшін жарысады. Күнделіктеріне  жазып алады 1 минут Рефлекция   Бағалау. Үздік көшбасшыны  анықтау.                                   Білмедім                Орташа                    Білдім  Сабақтың  тақырыбы: «Мақал­мәтелдер»  Сыныпта ең жақсы қатысып отырған оқушыны анықтау тапсырылады. Көшбасшыны  5 «а» , «ә» сынып  өздері анықтайды. Пән  мұғалімі:  Ханов Ш.У  23.11.2015оқу жылы.