Тест тапсырмалары

Ақмола облысы  Еңбекшілдер ауданы Донской орта мектебі     «Морфология» саласының   «Сөз таптары» тарауы  бойынша  тест  тапсырмалары                    6­сынып 1 Қазақ тілі мен  әдебиеті             пәнінің мұғалімі:           Женисхан Саулегуль                  2015 жыл 1.Морфология саласы нені зерттейді? А)Тілдің дыбыстық жағын зерттейді. Б)Сөз құрамын, сөз таптарын зерттейді. С)Сөз тіркесі, сөйлем мүшелерін зерттейді. Д)Сөз мағыналарын зерттейді. Е)Көне жазуларды зерттейді. 2.Түбірге жалғанған сөз бөлшектері қалай  аталады? А)Қосымша  Б)Әріп С)Дыбыс Д)Белгі Е)Таңба 3.Қосымшаның неше  түрі бар? А)3 Б)4 С)2 Д)5 Е) 6 2 4.Сөздің негізгі мағынасын өзгертіп, жаңа  мағына тудыратын сөз бөлшегі: А)Жалғау Б)Түбір С)Мағына Д)Жұрнақ Е)Қосымша 5.Сөздің құрамына қарай түрлерін көрсет. А)Дара, күрделі Б)Негізгі, туынды С)Деректі, дерексіз Д)Болымды, болымсыз Е)Сабақты, салт 6.Дара сөзді тап. А)Он бес Б)БҰҰ С)Көкшетау Д)Ауыл­аймақ Е)Балалар 7.Күрделі сөздің неше түрі бар? А)6 Б)5 С)4 Д)3 Е)2 8.Күрделі сөзді тап. А)Астана қаласы Б)Әдемі көйлек 3 С)Он оқушы Д)Қаладан келді Е)Биік ағаш 9.Негізгі түбір сөзді тап. А)Жұмысшы Б)Пайдалы С)Кітапхана Д)Қалам Е)Өнерпаз 10.Қос сөзді тап. А)Ұзын бойлы Б)Қызылды­жасылды С)АҚШ Д)Тасбақа Е)Ақтөс 11.Кіріккен сөзді тап. А)Бурабай Б)Күздігүні С)Аққу Д)Шекара Е)Егеуқұйрық 12.Қысқарғансөзі бар сөйлемді  көрсет. А)Көз шырымын алды Б)Әлек салды С)Кетіп бара жатыр Д)Оқуды үздік бітірді Е)Педколледжді бітірді 13.Қайталама қос сөзді көрсет. 4 А)Үлкен­кіші Б)Бала­шаға С)анда­санда Д)бетпе­бет Е)сап­сары 14.Бір сыңары мағынасыз қос сөзді тап. А)алыс­жақын Б)киім­кешек С)тарс­тұрс Д)өзді­өзі Е)таудай­таудай 15.Қысқарған сөзді көрсет. А)ГАЗ­53 Б)Әкел С)Бүгін Д)Данышпан Е)Жол­жөнекей 16.Жұрнақ арқылы жасалған сөзді тап. А)Балалар Б)Еліме С)Қалалық Д)Жолдасым Е)Хатпен 17.Қосымша түрлерінің қатарын көрсет. А)Септеулік, демеулік Б)Жалғаулық, жалғау С)Жұрнақ, жалғау Д)Көптік, септік 5 Е)Тәуелдік, жіктік  18. «Көлшік» сөзіндегі қосымша түрін  ажырат. А)Сөз тудырушы жұрнақ Б)Жіктік жалғау С)Септік жалғау Д)Тәуелдік жалғау Е)Сөз түрлендіруші жұрнақ 19.Сөз түрлендіруші жұрнақты тап. А)Өнерлі Б)Тыңайтқыш С)Үйшік Д)Малшы Е)Тарсыл 20.Сөз тудырушы жұрнақтар қатарын көрсет. А)Айтып, келіп Б)Жолдас, тарсыл С)Әкей, еркетай Д)Үйшік, көлшік Е)Қорапша, сандықша 6 1.Зат есім қандай сұраққа жауап береді? А)Не істеді? Не қылды? Қайтті? Б)Қандай? Қай?. С)Кім? Не? Кімдер? Нелер? Д)Қашан? Қашаннан? Е)Кімге? Неге? 2.Заттың атын білдіретін сөз табын ата. А)Сын есім Б)Зат есім С)Сан есім 7 Д)Етістік Е)Есімдік 3.Қазақ тілінде неше сөз табы бар? А)3 Б)4 С)8 Д)5 Е) 9 4.Дара зат есімдер қатарын көрсет. А)ой, қиял Б)Көкшетау, Қызылорда С)Тасбақа, белбеу Д)Еңбекшілдер ауданы Е)Қосаяқ, егеуқұйрық 5.Күрделі зат есімді көрсет. А)күнделік Б)зейін С)білім Д)әдет­ғұрып Е)салт 6.Берілген сөзден туынды зат есім жасайтын  жұрнақты көрсет.      Адам... А)дар Б)шылық С)гер Д)дікі Е)мен 8 7.Берілген сөйлемнің ішінен күрделі зат есімді көрсет.         Ата­анамның Семейге көшіп келуіне  байланысты мені лицейге қабылдауыңызды  сұраймын. А)Семей Б)Лицей С)Байланысты Д)Мені Е)Ата­анамның 8. Жалпы есімді тауып белгіле. А) «Абай жолы» Б) «Жас Алаш» С)Балқаш Д)Тау Е)Құлагер 9.Негізгі зат есімді белгіле. А)Жұмысшы Б)Перзентхана С)Кілтпен Д)Оқулық Е)Дәрігер 10.Жалқы есімді көрсет. А)Сөйлем Б)Оқушылар С)Көкшетау Д)Аспаз Е)Білім 9 11.Дерексіз  зат есімді тап.  А)Қарындаш Б)Парта С)Сағат Д)Парасат Е)Гүл 12.Деректі зат есімді көрсет. А)Ақыл, ой Б)Ағаш, жапырақ С)Адамгершілік  Д)Қуаныш Е) Сезім 13.Негізгі зат есімді көрсет. А)өзен Б)балықшы С)келешек Д)қалашық Е)малшы 14.Туынды зат есімді тап. А)алма Б)киім С)тал Д)ту Е)тау 15.Деректі және дерексіз зат есім қатар келген нұсқаны көрсет. А)Кітап, білім Б)Шаңырақ, уық 10 С)Ешкі, лақ Д)Раушан, қоңыраугүл Е)Жүгері, бидай 1.Сын есім қандай сөз табы? 11 А)Заттың санын білдіретін сөз табы. Б) Заттың атын білдіретін сөз табы. С) Заттың қимылын білдіретін сөз табы. Д) Заттың мөлшерін білдіретін сөз табы. Е) Заттың сынын білдіретін сөз табы. 2.Сын есім қандай сұрақтарға жауап береді? А)Кім? Не? Б)Қандай? Қай? С)Не істеді? Қайтті? Д)Қашан? Қашаннан бері? Е)Қайда? Қайдан? 3.Сын есімнің тұлғасына қарай түрлерін тап. А)Дара, күрделі Б)Негізгі, туынды С)Сапалық, қатыстық Д)Сабақты, салт Е)Деректі, дерексіз 4.Негізгі сын есімдерді тап. А)Өнерлі Б)Көрікті С)Қаһарлы Д)Түртіншек Е) Жасыл 5.Туынды сын есімді тап.  А)жуан Б)биік С)білімді Д)қызыл 12 Е)аласа 6.Берілген сөзден туынды сын есім жасайтын  жұрнақты көрсет.      Өнер... А)ге Б)лі С)ді Д)ден Е)мен 7.Берілген сөйлемнің ішінен күрделі сын  есімді көрсет.         Даладан үйге қара торы жігіт кіріп келді. А)қара торы Б)кіріп келді С)даладан Д)үйге Е)жігіт 8.Сын есімді тіркесті көрсет. А) он шақты жігіт Б) сұраншақ адам С)орман­тоғай Д)тау­тас Е)оқып отыр 9.Негізгі сын  есімді белгіле. А)өткір Б)ұйқышыл С)қашаған Д)үлкен Е)шыдамды 13 10.Сапалық сын есімді тап. А)орманды Б)жылжымалы С)биік Д)еңбекқор Е)түлкідей 11.Қатыстық сын есімді көрсет.  А)аласа Б)сары С)әдепті Д)ұзын Е)биік 12.Сын есімнің мағыналық түрлерін ажырат. А)Дара, күрделі Б)Сапалық, қатыстық С)Негізгі, туынды Д)Жай және асырмалы Е) Күшейтпелі және асырмалы 13.Негізгі сын есімді сөйлемді көрсет. А)Мен биік ағашқа шықтым. Б)Балықшы өзеннен   балық  ұстады. С)Өнерлі өрге жүзеді. Д)Таулы жерлер суық болады. Е)Қыста жер тайғақ болады. 14.Есім сөзден жасалған сын есімді тап. А)ұрысқақ Б)киімшең С)толық 14 Д)көтеріңкі Е)жарамды 15.Етістіктен жасалған сын есімді көрсет. А)ақылды Б)ағашсыз С)ұйқышыл Д)азаматтық Е)жылжымалы 15 1.Сан есім қандай сөз табы? А)Заттың санын білдіретін сөз табы. Б) Заттың атын білдіретін сөз табы. С) Заттың қимылын білдіретін сөз табы. Д) Заттың мөлшерін білдіретін сөз табы. Е) Заттың сынын білдіретін сөз табы. 2.Сан есім қандай сұрақтарға жауап береді? А)Кім? Не? Б)Қандай? Қай? С)Не істеді? Қайтті? Д)Қашан? Қашаннан бері? Е)Қанша? Неше? Нешеу? Қаншадан?  3.Сан есімнің құрамына қарай түрлерін тап. А)Дара, күрделі Б)Негізгі, туынды С)Болжалдық, бөлшектік Д)Топтау, жинақтық Е)Есептік, реттік 4.Дара сан есімдерді тап. А)бес, оныншы Б)екі мың 16 С)бес­бестен Д)төрт бүтін оннан бес Е)жетпіс­сексен 5. Сан есімді тіркесті  тап.  А)үйдің іші Б)данагөй қария С)ондаған адам Д)әжептәуір жақсарыпты Е)аласа қора 6.Сан есімнің  мағынасына қарай неше түрі  бар? А)2 Б)3 С)4 Д)5 Е)6 7.Берілген сөйлемнің ішінен күрделі сан  есімді көрсет.         Даладан үйге бес­алты жігіт кіріп келді. А)кіріп келді Б)бес­алты С)даладан  Д)үйге Е)жігіт 8.Топтау сан есім қатысқан сөйлемді  көрсет. А)Мен қазақпын мың өліп,  мың тірілген Б) Оның жасы қырықтарда 17 С)1910 жылы «Бақытсыз Жамал» романы  басылып шықты Д)Бір қатарға он­оннан тізіле қалды Е)Үш өлшем бар: биіктік, тереңдік, кеңдік. 9.Басқа сан есім түрлерінің жасалуына негіз  болатын сан есімді көрсет. А)Болжалдық сан есім Б)Реттік сан есім С)Топтау сан есім Д)Есептік сан есім Е)Бөлшектік сан есім 10.Саны жетімен шектелетін сан есім түрін  тап. А)Жинақтық сан есім Б)Реттік сан есім С)Топтау сан есім Д)Есептік сан есім Е)Бөлшектік сан есім 11.Күрделі  сан есімді көрсет.  А)мыңдап Б)елулерде С)жүз Д)екі бүтін оннан үш Е)тоғыз 12.Реттік сан есімге  қандай жұрнақ  жалғанады?  А)­ыншы, ­інші Б)­ау,­ еу 18 С)­шы,  ­ші Д)­дан, ­ден Е) –ға,­ге 13.Қай қатардағы  сан есімдер арасына  дефис қойылады?  А)қырық шамалы Б)сағат төрттерде С)алты жетіден Д)бір миллион Е)төрт жарым 14.Емлеге сай жазылған сан есімді көрсет. А)он оннан Б)ХХІ ғасыр С)Х­том Д)1986­жыл Е)жетіеу 15.Болжалдық сан есімді тап. А)үш жарым Б)төртеу С)алпыс Д)жиырмадай Е)бесеуден 19 1.Есімдік  қандай сөз табы? А)Етістіктің орнына жүретін сөз табы. Б)Есім сөздердің орнына жүретін сөз табы. С) Үстеудің орнына жүретін  сөз табы. Д) Еліктеу сөздердің орнына жүретін сөз табы. Е) Одағай сөздердің орнына жүретін сөз табы.  2.Есімдікті басқаша қалай атайды? А)Одағай сөздер Б)Еліктеу сөздер С)Орынбасар сөздер Д)Тіркесті сөздер Е)Шылау сөздер 3.Жіктеу есімдігін тап. 20 А)Бұл Б)Қайдан? С)Ешкім Д)Кейбіреу Е)Олар 4.Күрделі есімдіктерді тап. А)күллі, барша, тегіс Б)өзім, өзіңіз, өздері С)қашан? неше?  Д)әркім, қайсыбір, ешқашан Е)мынау, анауым, осы 5. Болымсыздық есімдігін көрсет.  А)өздеріңіз Б)ешқашан С)әлдекім Д)біздердікі Е)қашан? 6.Есімдіктің   мағынасына қарай неше түрі  бар? А)2 Б)3 С)7 Д)5 Е)6 7.Берілген сөйлемнің ішінен жалпылау   есімдігін көрсет.         Еріншектік­күллі дүниедегі өнердің  дұшпаны . 21 А)күллі Б)еріншектік С)өнердің Д)дүниедегі Е)дұшпаны 8.Жалғаудың төрт түрі де  жалғанған өздік  есімдігін  көрсет. А)өздері Б) өздеріңіздің С)өзіңнен Д)өздерімен Е)өздерімізденсің 9.Үш жақта  және жекеше, көпше түрде  айтылатын есімдік А)Жіктеу есімдігі Б)Сілтеу есімдігі С)Сұрау есімдігі Д)Жалпылау есімдігі Е)Белгісіздік есімдігі 10.Белгісіздік есімдіктер қатарын көрсет. А)Мен, сен, ол Б)Біреу, әлдене С)ешқашан, ешкім Д)өзі, өзің, өздері Е)қашан? қалай? 11. «Осынау» есімдігі мағына жағынан  есімдіктің қай түріне жатады?  А)сілтеу есімдігі 22 Б)жалпылау есімдігі С)сұрау есімдігі Д)жіктеу есімдігі Е)белгісіздік есімдігі 12.Дұрыс септелген есімдікті тап. А)менге Б)саған С)солдан Д)сеннің Е) сода 13.Күрделі есімдіктер болып есептеліп,  сыңарлары бірге жазылатын есімдіктің  түрлерін көрсет. А)белгісіздік, болымсыздық Б)жіктеу, сілтеу С)сұрау, өздік Д)жалпылау Е)сұрау, сілтеу 14.Емлеге сай жазылған  есімдікті көрсет. А)ешадам Б)ешқашан С)ешуақытта Д)кейшақта Е)әроқушы 15.Дара есімдіктер қатарын көрсет. А)бәрі, түгел, өзім Б)ешкім, әлдекім, әрқашан С)кейбіреу, әлденеше  23 Д)ешқайсысы, әлдеқашан Е)қайсыбіреу, бірнеше 1.Етістік  нені білдіреді? А)Заттың санын білдіретін сөз табы. Б) Заттың атын білдіретін сөз табы. С) Заттың қимылын, іс­әрекетін білдіретін сөз  табы. 24 Д) Заттың мөлшерін білдіретін сөз табы. Е) Заттың сынын білдіретін сөз табы. 2.Етістік қандай сұрақтарға жауап береді? А)Не істеді? Не қылды? Қайтті? Б)Кімдер? Нелер? С)Қашан? Қалай? Д)Қандай? Қай? Е)Қалайша? Кімше? 3.Негізгі түбір етістікті тап. А)ойлан Б)сана С)шақыр Д)тазала Е)басқар 4.Күрделі етістікті тап. А)Әперді Б)берді С)уәделестім  Д)оқытқыздырды Е)келген 5. Іс­әрекеттің жүзеге асу, аспауына қарай  етістіктің түрлері қандай?  А)сабақты, салт Б)негізгі, туынды С)болымды, болымсыз Д)дара, күрделі Е)негізгі, көмекші 25 6.Мағынасына қарай етістіктің неше түрі  бар? А)2 Б)3 С)7 Д)5 Е)6 7.Берілген сөйлемнің ішінен бірыңғай  болымсыз етістіктерді  көрсет.         Ойнап өспеген бала, ойлап өспейді. А)ойнап өспеген Б)бала өспейді С)ойлап өспейді Д)өспеген, өспейді Е)бала ойнап 8.Табыс септігіндегі сөзді қажет ететін етістік  қалай аталады? А)салт етістік Б) сабақты етістік С)құранды етістік Д)көмекші етістік Е)негізгі етістік 9.Салт етістікті анықта. А)шерт Б)асық С)сұра Д)ал Е)бақ 26 10.Сабақты етістікті тап.  А)Келгеніне қатты қуанып еді. Б)Доппен ойнады. С)Автобуспен келген еді. Д)Ол мұғалімді кездестірді. Е)Оның алдынан шықты. 11. Болымсыз етістікті тап. А)Қалам бар(ма) Б)Бұл­шығар(ма) С)Сабақтан қал(ма) Д)Қызық жарна(ма) Е)Атым Ал(ма) 12.Есім сөзден жасалған етістікті көрсет. А)Ол сабақтан кешікті. Б)Ол алмадан алды. С)Оның шашы ағарыпты. Д)Торғайдың даусы естілді. Е)Ол ағашты шегеледі. 13.Күрделі етістікті көрсет. А)маңырап жатыр екен Б)отырды С)тапсырған Д)жазады Е)сұрапты 14.Болымсыз етістік жасайтын жұрнақтар  қатарын анықта. А)­ла, ­ле, ­да, ­де, ­та, ­те Б)­ма, ­ме, ­ба, ­бе, ­па, ­пе 27 С)­ар, ­ер, ­р Д)­ық, ­ік, ­қ, ­к Е)­ғар, ­гер, ­қар, ­кер 15.Бірыңғай етістіктер қатарын көрсет. А)парта, гүл, отырғыз Б)ешкім, әлдекім, келді С)кейбіреу, жатыр, ойнады Д)былтыр, кеше, жауды Е)ішті, сөйледі, барды.                                                                                     28 1.Етіс  нені білдіреді? А)Сөйлеп тұрған сәтке байланысты қимылдың  өту кезеңін білдіреді. Б)Іс­әрекеттің орындаушыға, қимыл иесіне  қатысын айқындайды. С) Сөйлеушінің сөзі арқылы қимылдың  шындыққа қатысын білдіреді. Д)Шақпен, жақпен байланысы болмай, қимыл іс  әрекеттің атын білдіреді. Е)Әрі есім, әрі етістік мәнінде жұмсалатын  етістіктің ерекше түрі. 2.Етістің неше түрі бар? А)2 Б)3 С)4 Д)5 Е)6 3.Қай етіс түрі қимылдың өздігінен  орындалғанын білдіреді? А)ортақ Б)өздік С)өзгелік Д)ырықсыз Е)ешбірі 4.Өзгелік етістің жұрнағын тап. 29 А)­ын, ­ін, ­н Б)­ыл, ­іл, ­л С)­ыс, ­іс, ­с   Д)­дыр, ­ғыз, ­т Е)­ған, ­ген, ­қан. 5. Іс әрекеттің қимыл иесіне тікелей  қатыстылығын білдіретін етіс түрі қайсы?  А)ортақ Б)өздік С)өзгелік Д)ырықсыз Е)ешбірі 6.Өзгелік етісті тап. А)айтып, қалған Б)жинас, сөйлесті С)жаздыр, үйрет Д)таран, мақтан Е)оқыр, болар 7.Ортақ етісті табыңыз. А)Жастар көмектесті. Б)Тас қаланды. С)Әкесінен қаймықты. Д)Тектілігін танытты. Е)Ойланбаған кісіде ақыл болмас. 8.Өздік етісті тап. А)Еден жуылды. Б)Досымен сырласты. С)Сурет ілінді. 30 Д)Тастан сарай салғызды. Е)Асыл киімін киінді. 9.Ырықсыз етіс қатысқан сөйлемді анықта. А)Алғысын жаудырды. Б)Жиналыс өткізілді. С)Ол киімін кигізді. Д)Мен тарандым. Е)Ернұр жуынды. 10.Көсемше жұрнақтарын тап. А)­ған, ген, ­қан, ­кен Б)­ар, ­ер, ­р  С)­мақ, ­мек, ­бақ, ­бек,  ­пақ, ­пек Д)­ып, ­іп, ­а, ­ғалы Е)­атын, ­етін, ­йтын, ­итін 11.Өздік етісті тап. А)Көрді Б)Таранды С)Сағындырды Д)Айтысты Е)Суарылды 12.Есімшенің жұрнақтарын тап. А)­мақ, ­атын,  ­ар,  ­ған   Б)­а,  ­е,  ­й   С)­ғалы,  ­гелі,  ­қалы,  ­келі Д)­ып, ­іп, ­п Е)­ын, ­ін, ­н 13.Ырықсыз етісті тап. А)жуынды 31 Б)сөйленді С)қырынды Д)жылынды Е)киінді 14.Тұйық етістіктің жұрнағын көрсет. А)­ла, ­ле, ­да, ­де, ­та, ­те Б)­ма, ­ме, ­ба, ­бе, ­па, ­пе С)­ар, ­ер, ­р Д)­ық, ­ік, ­қ, ­к Е)­у 15. Тұйық етістік қатысқан сөйлемді анықта. А)Менің өалаға барғым келеді. Б)Менің  қалаға баруым керек.  С)Мен қалаға барамын. Д)Маған қалаға баруға тура келді. Е)Мен қаладан келдім.  32 1.Үстеу  нені білдіреді? А)Сөйлеп тұрған сәтке байланысты қимылдың  өту кезеңін білдіреді. Б)Іс­әрекеттің орындаушыға, қимыл иесіне  қатысын айқындайды. С) Сөйлеушінің сөзі арқылы қимылдың  шындыққа қатысын білдіреді. Д)Шақпен, жақпен байланысы болмай, қимыл іс  әрекеттің атын білдіреді. Е)Сөйлемде қимыл, іс­әрекеттің түрлі  белгілерін, сипатын, жай­күйін білдіреді. 2.Үстеу мағынасына қарай неше түрге  бөлінеді?  А)2 Б)7 С)4 Д)5 33 Е)6 3.Күрделі үстеуді көрсет. А)Кеше Б)Әрең С)Бүгін Д)Балаша Е)Шикілей 4.Туынды үстеуді көрсетіңіз А)Әдейі бардым. Б)Ертең келеді. С)Әрең жүреді. Д)Балаша күледі. Е)Талай жүрген жерім. 5. Мезгіл үстеуін көрсетіңіз. А)Өте үлкен сарай Б)Ілгері жүрді С)Әдейі істеген Д)Амалсыздан үйренді Е)Былтыр келген 6.Мөлшер үстеуінің сұрағын көрсет. А)қашаннан? Б)қаншалықты? С)қайдан? Д)кімше? Е)қалай? 7.Мекен үстеуін көрсет. А)Жоғарыда ұшып жүр. Б)Әреңәреі бара жатты. 34 С)Әдейі келді. Д)Амалсыздан үйіне жүгірді. Е)Қолма­қол тапсырды. 8.Мақсат үстеуін тап. А)Әлгінде, емінеркін Б)Орасан, әжептәуір С)Жорта, әдейі Д)Тысқары, мұнда Е)Амалсыздан, бекерге 9. «Тым, ең, кілең» үстеулері мағына жағынан үстеудің қай түріне жатады? А)Мекен үстеуі Б)Мезгіл үстеуі С)Күшейткіш үстеу Д)Мақсат үстеуі Е)Мөлшер үстеуі 10. «Бұлбұлша» үстеуінің тұлғасына қарай  түрін көрсет. А)Негізгі үстеу Б)Туынды үстеу С)Себеп­салдар үстеу Д)Күрделі  үстеу Е)Дара үстеу 11.Септік жалғауының түбірге сіңісіп  көнеленуі арқылы жасалған туынды  үстеулерді көрсет.  А)Сұңқардайын, осылай Б)Биыл, таңертең 35 С)Әрең, қыстай Д)Жаздыгүні, күнұзаққа Е)Қапыда, шетінен 12.Үстеудің құрамына қарай түрлері қайсы? А)Дара, күрделі үстеу Б)Негізгі, туынды үстеу С)Мезгіл, мекен үстеу Д)Мақсат, мөлшер үстеу Е)Себеп­салдар, сын­қимыл үстеу үстеу 13.Дара үстеуді көрсет. А)таңертең Б)биыл С)бүгін Д)ала жаздай Е)кешке 14.Қосарлану арқылы жасалған күрделі  үстеуді тап. А)жоғары­төмен Б)ертеден қара кешке дейін С)ендігәрі Д)күні бүгін Е)тыңдамайынша 15.Туынды үстеу тудыратын жұрнақтарды  ажырат. А)­дай, ­дей, ­тай. ­тей Б)­шама, ­шеме, ­шалық, ­шелік  С)­ла, ­ле, ­да, ­де, ­та, ­те Д)­ар, ­ер, ­р 36 Е)­лық, ­лік, ­дық, ­дік.                                                                                      1.Еліктеу сөздер  дегеніміз не? А)Сөйлеп тұрған сәтке байланысты қимылдың  өту кезеңін білдіретін сөздер. Б)Іс­әрекеттің орындаушыға, қимыл иесіне  қатысын айқындайтын сөздер. С) Табиғаттағы түрлі дыбыстар мен қимыл­ қозғалысқа байланысты туған сөздер. Д)Шақпен, жақпен байланысы болмай, қимыл іс  әрекеттің атын білдіретін сөздер. 37 Е)Сөйлемде қимыл, іс­әрекеттің түрлі  белгілерін, сипатын, жай­күйін білдіретін сөздер. 2.Еліктеу сөздер білдіретін мағынасына  қарай неше түрге бөлінеді?  А)2 Б)3 С)4 Д)5 Е)6 3.Күрделі  еліктеу сөздерді көрсет. А)Ағараң­ ағараң Б)тарс С)бүгжең Д)арс Е)арбаң 4.Туынды еліктеу сөз тудыратын жұрнақтар  қайсы? А)­а, ­е, ­й Б)­ар, ­ер, ­р С)­аң, ­ең, ­ың, ­ің,­ң Д)­ау, ­еу, ­у Е)­ақ, ­ай, ­ау 5. Еліктеуіш сөзді табыңыз. А)ағараңдайды Б)гүр­гүр С)бүгжеңдеп Д)ирелеңдеп Е)жалтылдап 38 6.Бейнелеуіш сөзді табыңыз. А)тарс Б)сыңғыр С)жалт­жұлт Д)арс­арс Е)шаңқ 7.Негізгі еліктеу сөзді көрсетіңіз. А)елпең Б)саңқ С)домалаң Д)жылтың Е)маймаң 8.Күрделі еліктеу сөз қатысқан сөйлемді  табыңыз. А)Сауысқан саңқ етті. Б)Қара торғай сымпың қағып ұшып кетті. С)Тар бөлменің іші бұрқ етіп, шаң­тозаңға  айналды. Д)Шаңқ еткен мылтық түтінінің ішінде Ұрқия  да, құлан да көрінбей кетті. Е)Сайдағы ауыл жақтан көп иттің арс­ұрс, шәу­ шәу етіп үрген даусы естілді. 9. «Домалаң» сөзі еліктеу сөздің қай түріне  жатады? А)Негізгі еліктеу сөз Б)Туынды еліктеу сөз С)Күрделі еіктеу сөз Д)Одағай сөз 39 Е)Көмекші сөз 10.Бейнелеуіш сөздер қатарын табыңыз. А)Күні­түні, әрі­бері Б)Үлкенді­кішілі, екі­үш С)Тыпың­тыпың, жыбыр­жыбыр Д)Әкелі­балалы, бала­шаға Е)Өзді­өзі, сөйлей­сөйлей 11.Етістіктен жасалған туынды еліктеу сөзді  көрсетіңіз. А)ағараң, домалаң Б)томпаң, жылтың С)арбаң, ербең Д)желбіре, үлбіре Е)тарсыл, тырсыл 12.Еліктеу сөзден жасалған  зат есімді  табыңыз. А)қаңғыр, дүңгір Б)бұраңда, күбірле С)қызараң, ағараң Д)жылтың, сымпың Е)бүрсең, жалбаң 13.Дара еліктеуіш сөзді көрсетіңіз. А)гүрс­гүрс Б)бүгжең­бүгжең С)тарс Д)арбаң­арбаң Е)шаң­шұң 40 14.Еліктеу сөзден етістік жасайтын жұрнақты табыңыз.  А)­ыра, ­іре, ­ла, ­ле, ­да, ­де Б)­лап, ­леп, ­дап, ­деп,­тап, С)­лау,­леу,­дау,­деу,­тау Д)­рақ, ­рек, ­ырақ, ­ірек  Е)­лай, ­лей, ­дай, ­дей 15.Қайталану арқылы жасалған күрделі  еліктеу сөздер қатарын табыңыз. А)бүрсең­бүрсең, баж­бұж Б)жалбаң­жалбаң, гүр­гүр  С)адыраң­едірең, жарқ­жұрқ Д)арбаң­ербең, зырқ­зырқ Е)дүр­дүр, шап­шұп. 1.Шылау дегеніміз не? 41 А)Толық лексикалық мағынасы жоқ, бірақ сөз  бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстырып  немесе сөзге қосымша мән үстеп тұратын  көмекші сөздер. Б)Іс­әрекеттің орындаушыға, қимыл иесіне  қатысын айқындайтын сөздер. С) Табиғаттағы түрлі дыбыстар мен қимыл­ қозғалысқа байланысты туған сөздер. Д)Шақпен, жақпен байланысы болмай, қимыл іс  әрекеттің атын білдіретін сөздер. Е)Сөйлемде қимыл, іс­әрекеттің түрлі  белгілерін, сипатын, жай­күйін білдіретін сөздер. 2.Шылау сөздер білдіретін мағынасына мен  сөйлемде атқаратын қызметіне қарай неше  түрге бөлінеді?  А)2 Б)3 С)4 Д)5 Е)6 3.Шылау түрлерін анықтаңыз. Және, үшін, ғана А)талғаулықты, ыңғайлас, толымды Б)сөз тудырушы, сөз түрлендіруші жалғау С)қарсылықты, демеулік, оқшау Д)жалғаулық, септеулік, демеулік Е)одағай, еліктеу сөз, үстеу.  4.Шылау қатысқан сөйлем  қайсы? 42 А)Оның ойын кейін білдім. Б)Гүлсім оны бұрын көрмеген. С)Одан бұрын хабарды жеткізіпті. Д)Әрі жығыл десең, бері жығылады. Е)Бірге жатқан момындарға күн көрсетпейді. 5.Шылауға тән емес ерекшелікті  табыңыз. А)Толық лексикалық мағынасы болмайды. Б)Түрленбейді. С)Адамның әр түрлі көңіл­күйін білдіреді. Д)Сөйлем мүшесі бола алмайды. Е)Сөздерді, сөйлемдерді байланыстырады не  сөзге қосымша мән үстейді. 6. «Сайын, қарай, соң, қабат» шылаулары  шылаудың қай түріне жататынын  анықтаңыз. А)Жалғаулық Б)Септеулік С)демеулік Д)Қарсылықты Е)Талғаулықты 7. «Ды» шылауы қай сөзде нақтылау мәнді  демеулік болып тұрғанын анықтаңыз. А)Қараған(ды) жері. Б)Ол көргенін айтқан(ды). С)Бала қаз(ды) қуды. Д)Қатты ұялып қысыл(ды) Е)Бар(ды) бағалай біл. 43 8.Себеп­салдарлық қатынасты білдіретін  жалғаулық шылауды  табыңыз. А)Бірақ, дегенмен, алайда Б)Және, мен, әрі С)Егер, егерде Д)Өйткені, сондықтан Е)Бірде, біресе, кейде 9. Көмектес септікке қатысты септеулікті  табыңыз. А)кейін Б)шейін С)соң Д)бірге Е)үшін 10.Нақтылау мәнді демеулікті  табыңыз. А)ма, ме, ба, бе, ше Б)ақ, ау, ай, да С)ды, ді, ғой, қой Д)түгіл, тұрсын, тұрмақ Е)ғана, мыс, міс 11.Жалғаулық шылау қатысқан сөйлемді  табыңыз. А)Ол келіп қойған­ды. Б)Бақытты өмір сүріпті­міс. С)Сен кеше келдің бе? Д)Шымырбайдың қойшы деген аты ғана. Е)Ол келді де, ұйқыға кірісті. 12.Сұраулық демеулікті табыңыз. 44 А)Сабақтан қал(ма). Б)Кітап оқы(ма) С)Көшедегі аялда(ма) Д)Ол ертең келе(ме) Е)Қалаға бар(ма) 13.Бірыңғай септеулік шылаулар қатарын  көрсетіңіз. А)әрі, бері, гөрі Б)ма, ме, ба, бе, ше С)бірде, біресе, кейде Д)ды, ді, ты, ті Е)ғана қана, ғой, қой 14.Сөйлемде шылаудың қай түрлері  қатысқан?  Оның кітабы соғыс туралы ма екен? А)жалғаулық­демеулік Б)септеулік­демеулік С)жалғаулық­септеулік Д)демеулік­септеулік  Е)септеулік­жалғаулық 15.Болымсыздық мәнді демеулікті табыңыз. А)түгіл Б)түгел  С)тұрды Д)тұрған Е)тегіс. 45 1.Одағай сөздер  дегеніміз не? А)Толық лексикалық мағынасы жоқ, бірақ сөз  бен сөзді, сөйлем мен сөйлемді байланыстырып  немесе сөзге қосымша мән үстеп тұратын  көмекші сөздер. Б)Адамның түрлі көңіл­күйін, сезімін білдіретін  немесе жан­жануарларға қаратылып айтылатын  сөздер. С) Табиғаттағы түрлі дыбыстар мен қимыл­ қозғалысқа байланысты туған сөздер. Д)Шақпен, жақпен байланысы болмай, қимыл іс  әрекеттің атын білдіретін сөздер. Е)Сөйлемде қимыл, іс­әрекеттің түрлі  белгілерін, сипатын, жай­күйін білдіретін сөздер. 2.Одағайлар ойға үстейтін мәніне  қарай неше түрге бөлінеді?  А)2 Б)3 С)4 Д)5 Е)6 46 3.Одағай қандай сөздер қатарына жатады? А)еліктеу сөз Б)шылау сөз С)оқшау сөз Д)омоним сөз Е)көмекші сөз  4.Жекіру одағайларын табыңыз. А)Көс­көс Б)Шіркін­ай! С)Жә, тәйт, тек Д)Алақай! Е)Бәрекелді! 5.Одағайға тән емес ерекшелікті табыңыз. А)Толық лексикалық мағынасы болмайды. Б)Сөйлемде одағай басқа сөздермен байланысқа  түспейді, түрленбейді. С)Адамның әр түрлі көңіл­күйін білдіреді. Д)Сөйлем мүшесі бола алмайды. Е)Заттың сынын, сапасын, түр­түсін білдіреді. 6. Өкіну мәнін білдіретін одағайды көрсетіңіз. А)Әттең Б)аухау С)тәйт Д)уһ Е)айт 7.Одағай қатысқан сөйлемді табыңыз. А)Жылт­жылт етеді, жылғадан өтеді. Б)Үй ішінде де майда самал ескендей. 47 С)Көкжиекте аққудай тізілген ақша бұлттар  қалықтайды. Д)Япыр­ау, қайда сол күндер! Е)Көрсетпе! Тый көзіңнің жасын! 8.Сөйлемде одағайға қойылатын тыныс  белгілер қатарын табыңыз. А)Сұрау белгісі, леп белгісі Б)Үтір, леп белгісі С)Сызықша, үтір Д)Нүкте, тырнақша Е)Леп белгісі, жақша. 9. Одағайға тән ерекшелікті табыңыз. А)Оқшау айтылып, үнемі басқа мүшелерден үтір  белгісі арқылы ажыратылады. Б)Сөйлем мүшесі бола алады. С)Сөйлемдегі басқа сөздермен грамматикалық  байланысқа түсе алады. Д)Толық лексикалық мағынасы бар. Е)Өзінен бұрын тұрған сөзді айқындайды. 10.Одағай сөйлемнің басында келсе, үтір  қалай қойылады? А)Одағайдың алдынан үтір қойылады. Б)Одағайдың екі жағынан да үтір қойылады. С)Одағайдан кейін үтір қойылады. Д)Үтір қойылмайды. Е)Леп белгісі ғана қойылады. 11.Одағай сөйлемнің ортасында келсе, үтір  қалай қойылады? 48 А)Одағайдың алдынан үтір қойылады. Б)Одағайдың екі жағынан да үтір қойылады. С)Одағайдан кейін үтір қойылады. Д)Үтір қойылмайды. Е)Леп белгісі ғана қойылады. 12. Одағай сөйлемнің соңында келсе, үтір  қалай қойылады? А)Одағайдың алдынан үтір қойылады. Б)Одағайдың екі жағынан да үтір қойылады. С)Одағайдан кейін үтір қойылады. Д)Үтір қойылмайды. Е)Леп белгісі ғана қойылады. 13.Қайталану арқылы жасалған одағайды  көрсетіңіз. А)Жә Б)моһ­моһ С)қап Д)пәлі Е)әттеген­ай 14.Тыныс белгісі дұрыс қойылған одағайды  анықтаңыз. А)Япыр­ау қайда, сол күндер! Б) Япыр­ау, қайда сол күндер! С) Япыр­ау қайда сол, күндер! Д)Қайда,  япыр­ау сол күндер! Е)Қайда сол,  күндер япыр­ау! 15.Сөйлемнен шылау сөзді табыңыз. 49 Аухау­аухау деп кешкі  тымық даланы  басына көтерді. А)көтерді Б)басына С)кешкі Д)аухау­аухау Е)тымық даланы 50