№ 16-Tema TFGTZLTQ HA M WONI’N’ BIRLIKLERI. BERUNIY HA M HOZINNEV’ TI’G’I’ZLTQTI’ ANI’QLAW USI’LLAM’
Sabaqtin maqseti
a)Bilimlendiriw maqseti
Fizikaliq qubilislar haqqinda wwoqiwshilarga ken’nen tusinik berip,bul temanin’ bsaqa temalardan wozgesheligin bildiriw.
b) Tarbiyaliq maqseti.
Wwoqiwshilarga temadan kelip shiqqan halda wo’mirde jaqsi menen jamannin’ birdey juriwin biraq jaqsiliqtin’ jen’ip shig’iwin tusindirip, wwoqiwshilardi jaqsiliq ruwxinda tarbiyalaw.
c)Rawajlandiriw maqseti
Wwoqiwshilardin pange degen qizig’iwshilig’in arttiriw natiyjesinde wolardin’woqiw ham jaziw konlikpelerin arttirip bariw
Sabaqti qurallandiriw
Sabaqliq kitap,tarqatpa materiallar, ham korgizbeli qurallar.
Sabaqta paydalanilg’an metodlar: «Kishi toparlarda islesiw» interaktiv metodi
Sabaq jobasi
|
1 |
Sholkemlestiriw bolimi |
2-minut |
|
2 |
Uyge tapsirmalardi soraw |
|
|
3 |
Taza temani tusindiriw |
25-minut |
|
4 |
Taza temani bekkemlew |
16-minut |
|
5 |
Uyge tapsirma beriw |
2-minut |
Sabaqtin barisi
Sholkemlestiriw
Wwoqiwshilardin nawbettegi sabaqqa tayarlig’in tekseriw
Uyge tapsirma soraw
TEMA
Menzurkag’a belgili mug’darda ji’lli’ suw quyayi’q. Ko’lemin belgil wog’an shay qasi’qta qumsheker sali’p yeriteyik. Bunda suwdi’n’ ko’l wo’zgermegenl igi n ko’remiz, Qumsheker qayaqqa ketti? Qumshek quraytug’i’n bo’leksheler suw bo’leksheleri arasi’na tarqali’p ketti. Dem zatti’ quraytug’i’n bo’leksheler bir-birinen belgili arali’qta jaylasqan yek Ayi’ri’m zatlarda bo’leksheler jaqi’n jaylassa, al ayi’ri’mlari’nda uzag’i’ra boladi’. Bunnan ti’sqari’, ha’r tu’rli zatlar bo’lekshelerinin’ massasi’ ha’r tu’ boladi’. Zatti’n’ bul wo’zgeshelikleri ti’g’i’zli’q dep atalatug’i’n fizikali’q sh arqali’ an’lati’ladi’. Ti’g’i’zli’q dep zatti’n’ birlik ko’Iemine tuwri’ keletug’i’n massasi' ayti’ladi’. Ti’g’i’zli’q p (ro) ha’ribi menen belgilenedi.
-
ti’g’i’zli’q, m - massa, V- ko’Iem. Ti’g’i’zli’qti’n’
birligi 
|
|
|
|
|
|
1g/sm3 Hawa m=0,00129g
|
1g/sm3 Suw 1g |
1g/sm3 Qorg’asi’n 11,3g |
1g/sm3 Si’nap 13,6g |
|
|
qanday da bir zatti’n’ yaki denenin’ _. з ani’qlaw ushi’n woni’n’ ko’lemin -rjssasi’n wo’lshew menen tabi’ladi’ Ha'r qanday ko’lemdegi denenin’ - ta’rezide wo’lshew mu’mkin. Lekin denelerdin’ ko’lemin si’zg’i’sh penen roimaydi’. Mi’sali’: ju’zik, si’rg’a. Suwda yerimeytug’i’n denelerdin’ :: mendegishe ani’qlanadi’ (19-su’wret). Demek, ju’ziktin’ ko’lemi -2 sm5=0,8 sm3 qa ten’ |
|
Qatti’ deneler |
g/sm3 |
Suyi’qli’qlar |
g/sm3 |
Gazlar |
g/sm3 |
|
Alyuminiy |
2,7 |
Kerosin |
0,8 |
Kislorod |
0,00143 |
|
Muz |
0,9 |
Spirt |
0,79 |
Azot |
0,00125 |
|
Mi’s |
8,9 |
Wo’simlik mayi’ |
0,9 |
Vodorod |
0,00009 |
|
Gu’mis |
10.5 |
Sulfat kislotasf |
1,8 |
Ta’biyiy gaz |
0,0008 |
|
Alti’n |
19,3 |
Su’t |
1,03 |
Xlor |
0,00321 |
|
Polat |
7,8 |
Pal |
1,35 |
Uglekisli’y gaz |
0,00125 |
|
Platina |
21,5 |
Teniz suwi’ |
1,03 |
Karbonat |
|
|
Iridiy |
22,4 |
Benzin |
0,71 |
angidriti |
0,00198 |
|
Tereze aynasi’ |
2,5 _ |
|
|
|
|
|
|
Umar Xayyam sha'kirti Abul Fatx Abdurahmar al-Mansur al-Hozin Marv qalasi'nda tuwi’lg’an Woni'n’ «Danali'q ta’rezisi» dcp atalg'an kitabi ha’m astronomhali'q kestesi (1120-ji’l) ken tarqalg’an. Watanlaslari’mi’z Beruniy ha’m Abdurahman Hozinlar da ha’r zatlardi’n’ ti’g’i’zli’qlari’n ju’da’ ani’q wo’lshegen. Beruniy ha’r formadag’i’ zatlardi’n’ ko’lemin wo’lshew ushi’n arnawli’ a’sbap jas (20-su’wret). Bunda ko’lemi wo’lsheniwi kerek bolg’an dene i’di’stag’i’ si (1) bati’ri’lg’an. Sonda dene ko’lemine ten’ mug’dardag’i’ suw (2) shi arqali’ (3) kesege ag’i’p tu’sedi. Beruniy suwdan jen’il bolg’an mum, ha’m ag’ash si’yaqli’ denelerdin’ de ti’g’i’zli’g’i’n ani’qlag’an. Dushshi’ duzli’ suwlardi’n’ ti’g’i’zli’qlari’n ani’qlap, wolardi’ qollani’w boyi’nsh pikirler aytqan.
|
|
«Hindstan» shi’g’armasi’nda: wori’nlardi’n’ (da’ryalardi’n’ quyi’latug’i’n jeri) kemeler 3a qa’wipli boli’wi’, wondag’i’ i mazasi’na qarap boladi’, sebebi (dushshi’) suw awi’r na'rselerdi saw ko’tergendey ko’tere almaydi’ ц—p wo’tedi. Abdirahman Hozin in’ ti’g’i’zli’g’i’n ja’ne de ani’g’i’- D’lshew ushi’n arnawli’ ta’rezi <21-su’wret).
|
|
Sabaqti bekkemlew
«Kishi toparlarda islesiw» interaktiv metodi bundi wwoqiwshilardi 3 toparg’a bolip wolarg’a tema boyinsha qayta sorawlar berip bosliqlardi toliqtiriw maqsetinde bilimlerin bekkemlep bariw.
1. 100 g qumshekerdin’ ha’m wonncm islengen qcmtti'ri ko'lemin sali’sti’ri’n'.
2 Qantli ’ shaydi’n' ti’g’i’zli’g’i’n qantsi’z shaydi’ri ti’g’i’zli’g'i’ menen sali’s- ti'ri'ri (ta’jiriybe wo’tkerip ko’rin).
3. 1 kg/m3 neshe g/sm3 boladi ’?
- I litr wo’simlik mayi ’ni ’n’ massasi ’ neshe kg boladi ’?
Uy tapsirma tapsiriw
Fizika neni uyretedi.Fizikaliq qubilislar temasin woqip keliw
Sabaqti juwmaqlaw
Uy jumisin qayta yadina salip otip,bugingi sabaqqa belsene qatnasqan wwwoqiwshilarga tiyisli bahalarin qoygan halda bugingi sabagima juwmaq jasayman.
Tema TFGTZLTQ HA M WONI’N’ BIRLIKLERI
Hawa m=0,00129g 1g/sm 3
- 📁 KIRISIW
© ООО «Знанио»
С вами с 2009 года.
