Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема
Оценка 4.9

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Оценка 4.9
Документация +1
doc
математика
7 кл
06.01.2020
Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема
Marxabo opa d i Uchburchaklar ichki yig`indisi.doc

Sana: 

Sinf:  7-“B”

 

Mavzu: Uchburchak  ichki  burchaklarining yig`indisi haqida teorema.

Dars shiori: Matematika- aql gimanastikasi.

Darsning maqsadi:

a)    Ta`limiy: O`quvchilarda uchburchak burchaklarining 1800 ga tengligini isbotlash ko`nikmasini hosil qilish, to`g`ri burchakli, teng yonli, teng tomonli uchburchaklarning burchaklari haqida ma`lumotlar berish. Masalalar yechish orqali uchburchak burchaklari haqida olgan bilimlarini mustahkamlash;

b)    Tarbiyaviy: O`quvchilarga axloqiy, aqliy va estetik tarbiya berish. Vatanga mehr, milliylik ro`hida tarbiyalash.

s) Rivojlantiruvchi: O`quvchilarni tafakkuri, xotirasi va geometriya faniga bo`lgan  qiziqishini rivojlantirish, muomala madaniyatiga o`rgatish;

 

Dars tipi: Yangi bilimlarni o`zlashtirish darsi.

Dars uslubi: Og`zaki, ko`rgazmali-amaliy, yozma.

Dars jihozi: 7-sinf darsligi, ko`rgazma qurollar, plakatlar va texnika vositasi.

 

                         Dars bosqichlari vaqt taqsimoti:

 

1. Tashkiliy qism

3 daqiqa

2. Yangi mavzuni yoritish

a) Yangi mavzuni yoritishga tayyorgarlik

b) Yangi mavzuni yoritish

 

15 daqiqa

 

3. Yangi mavzuni mustahkamlash

a) Masalalar yechish

b) Yakka tartibdagi mustaqil ish

d) Xulosa

17 daqiqa

4. Darsga yakun yasash va baholash

3 daqiqa

5. Uyga vazifa

2 daqiqa

Darsning borishi:

I.                  Tashkiliy qism: Salomlashish, davomatni tekshirish, zarur ko`rgazmali qurollarni darsga hozirlash.

II.              O`tilgan mavzuni  takrorlash va uyga vazifani og`zaki usulda tekshirish va yangi mavzuga hozirlik ko`rish.

 

O`tilgan mavzuni so`rash. (Savol –javob viktorinasi orqali so`raldi)

 

1.Uchburchaklar tengligining birinchi alomatini ayting?

2. Uchburchaklar tengligining ikkinchi alomatini ayting? 3.Uchburchaklar tengligining uchinchi alomatini ayting?

4. uchburchak balandligi deb nimaga aytiladi?

5. Mos burchaklar teng bo`lsa, bir tomonli burchaklar yig`indisi…?

6. Ko`pburchak deb nimaga aytiladi?

7. Teng yonli uchburchakning xossalarini ayting?

8. Kesma o`rta perpendikularining xossasini ayting?

9. Uchburchak medianasi deb nimaga aytiladi?

10. Uchburchak bissektrisasi deb nimaga aytiladi?

11. Qanday uchburchak  o`tmas burchakli uchburchak deyiladi?

12. Qanday uchburchak  o`tkir burchakli uchburchak deyiladi?

13. Qanday uchburchak  o`tkir burchakli uchburchak bo`ladi?

14. Qanday uchburchak  teng yonli uchburchak bo`ladi?

15. Qanday uchburchak  teng tomonli uchburchak bo`ladi?

16. Vertikal burchaklar deb qanday burchaklarga aytiladi?

17. Ikki to`g`ri chiziqni kesuvchi bilan kesganda hosil bo`lgan almashinuvchi burchaklar xossasini ayting?

18. Qo`shni burchaklar deb qanday burchaklarga aytiladi?

19. Parallel to`g`ri chiziqlar  deb nimaga aytiladi?

20. Qaysi burchaklar yig`indisi 1800 ga teng bo`ladi?

21. Perpendikular to`g`ri chiziqlar kesishganda …. hosil bo`ladi.

22. Ikki to`g`ri chiziqning parallellik alomatlarini ayting?

 

 (Bu savollarga javob olingandan keyin 2017-yil “Xalq bilan muloqot va inson manfaatlari” yili yozuvi hosil bo`ladi)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Chizma                     Berilgan                        Yechish

 

B                        ABC-                             P=AB+BC+AC

                         teng tomonli                 P=178+178+178=

                        AB=178 mm                  =534 mm

                         BC=178 mm

                          AC=178 mm                     Javob: 534 mm

                       

CA                                      P=?

 

(Natijada Zahiriddin Muhammad Boburning 534 yosh tavalludi kuni sanasi kelib chiqadi)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


O`quvchi: Zahiriddin Muhammad Bobur 1483-yilda 14-fevralda Farg`ona viloyatining poytaxti Andijonda tug`ilgan. 12 yoshli shahzoda otasi vafotidan so`ng Andijon taxtiga o`tiradi. Bobur lirikasining asosiy janrlari g`azal, ruboiy va tuyuq bo`lib, shoir qit`a, fard kabi janrlarda ham ijod qilgan. Shoir  she`rlarida Vatan ishqi mavzusi yetakchilik qiladi. Bobur 20 yoshida “Xatti Boburiy” yozuvini kashf etgan. Boburiylar sulolasi 1483-1858- yillar mobaynida hukm surgan. Kishilik tarixida Boburchalik shaxsiy imkon, iqtidor va fazilatlari beqiyos kishilar juda kam uchraydi.

     Bobur buyuk podshoh, mumtoz shoir, nazariyotchi, adabiyotshunos, faqih, tilshunos, san`atshunos, etnograf, hayvonot va nabotot olamining bilimdoni sifatida ko`p qirrali faoliyat va ijod sohibi. Birgina “Boburnoma” uning yugirmadan ortiq sohalarda qiziqqanligiga yaqqol misoldir. Bobur, birinchi navbatda , shoh, boburiylar sulolasining asoschisidir.

 

Chizma                Berilgan                Yechish

BC                       

                            ABC-                      P=AB+BC+AC

                           teng yonli                 P=201+201+174=

                           AB=201 mm                  = 576 mm

                           BC=201 mm

                           AC=174 mm              Javob: 576 mm

 


A                                  P=?

 

 

(Natijada  g`azal mulkining sultoni Alisher Navoiy bobomizning 576 yosh tavalludi kuni sanasi kelib chiqadi)

 

O`quvchi: XV asr jahon ma`naviyatining buyuk siymasi Alisher Navoiy o`zbek she`riyatining sultoni, Movarounnahr va Xurosonning ma`naviyati, madaniyati taraqqiyotiga juda katta ta`sir ko`rsatgan shoir. “Majolis un-nafois”, “Badoye` ul-bidoya”, “Lison ut-tayr”, “Muhokamat ul-lug`atayn”, “Mahbub ul-qulub”, ayniqsa, 50 ming misradan oshiq she`riy merosni o`z ichiga olgan “Xamsa” asari bilan o`zbek adabiyotini boyitgan.

 

 

Agar bu ulug’  zotni avliyo desak,u avliyolarning avliyosi,

mutafakkir desak ,mutafakkirlarning mutafakkiri,shoir desak shoirlarning sultonidir”

 
                         
                                                 Islom Karimov.
  
                                              Yuksak ma’naviyat-yengilmas kuch".

 

Chizma                Berilgan                Yechish

B                       

                             ABC-                              P=AB+BC+AC

                              to`g`ri burchakli            P=301+159+221=

                              AB=   301   mm                   = 681 mm

                               BC=   159   mm

                                AC=   221  mm              Javob: 681 mm

                        

CA                                          P=?

 

 

(Natijada  buyuk sarkarda, sohibqiron bobomiz Amir Temurning   681 yosh tavalludi kuni sanasi kelib chiqadi)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


        O`quvchi: Kesh (hozirgi Shahrisabz) shahri yaqinidagi Xoja Ilg‘or qishlog‘ida tug‘ilgan. O‘rta asrning yirik davlat arbobi, buyuk sarkarda, kuchli, markazlashgan davlat asoschisi. Amir Temur ilm-fan va madaniyat homiysi bo‘lgan. Sohibqironning bunyodkorlik sohasidagi tarixiy xizmatlari beqiyos. Saltanati tarkibidagi ko‘plab shaharlarda turli me’moriy obidalar — madrasalar, maqbaralar, masjidlar qurdirgan.

     O‘zbekiston Respublikasida „Amir Temur“ ordeni ta’sis etilgan. Bu orden bilan davlatchilikni mustahkamlashdagi ulkan xizmatlari uchun, me’morchilikni, ilm-fan, adabiyot va san’atni, shu jumladan, harbiy mahoratni rivojlantirishga ulkan hissa qo‘shgan fuqarolar mukofotlanadilar.

 

Yangi mavzu bayoni.

Teorema: Uchburchak ichki burchaklarining yig`indisi 1800 ga teng.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Isbot. A uchdan BC tomonga parallel a to`g`ri chiziq o`tkazamiz.

 

1=        4, chunki bu burchaklar, a va BC parallel to`g`ri chiqizlarni AB kesuvchi bilan kesganda hosil bo`lgan almashinuvchi burchaklardir.

 

3=         5, chunki bu burchaklar, a va BC parallel to`g`ri chiziqlarni AC  kesuvchi bilan kesganda hosil bo`lgan almashinuvchi burchaklardir.

 

 4+           2+      5=1800, chunki bu burchaklar umumiy uchga ega va yoyiq burchakni tashkil qiladi. Hosil bo`lgan bu uchta tenglikdan,

       1+         2+       3=1800, ya`ni             A+      B+      C=1800

 

Ekanligini hosil qilamiz. Teorema isbotlandi.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


    1.Quyidagi rasmda tasvirlangan

ABC uchburchakning uchala

burchaklarini transporter yo`rdamida

 o`lchang va ularning yig`indisini

hosoblang. Xuddi shu ishni MNL va

PQR uchburchaklar uchun ham

bajaring. Natijalar asosida jadvalni

to`ldiring. Qanday xossani

aniqladingiz? Uni bitta jumla bilan

 ifodalang.

 

Uchburchaklar

      1

      2

     3

     1+          2+        3

        ABC

600

600

600

1800

        ТLN

1200

250

350

1800

            PQR

450

650

700

1800

 

 

 

 

 

 

 

Demak shunday xulosaga kelamizki ixtiyoriy har qanday  uchburchakning yig`indisi 1800 ga tengligini isbotladik.

 

 

 


2.Bir varaq qog'ozga ixtiyoriy ABC

uchbui chakni chizing va burchaklarini

 1, 2 va 3 raqamlar bilan belgilang.

Uning burchaklarini 2-rasmda

ko'rsatilgandek qilib yirtib oling

 va yonma-yon qo'ying. Bundan

qanday xulosa chiqarish mumkin?

 

 

Mavzuni mustahkamlash.

 

1-masala. Rasmda berilgan

ma`lumotlardan foydalanib

noma`lum burchak x ni toping.

 

Yechilishi:      ABC-teng yonli

uchburchak bo`lgani uchun,     

ACB=          A=400. Vertikal burchaklar

xossasiga ko`ra,   

 DCE=         ACB=400. Shartga ko`ra

  CED ham teng yonli. Shu bois,      DCE=      DEC=400.

    Demak, uchburchak burchaklarining yig`indisi haqidagi teoremaga ko`ra,    CDE da:  400 +400+x=1800  yoki x=1000

Javob: 1000

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-masala. Uchburchak ichki burchaklari 2:3:7 kabi nisbatda bo`lsa, ularning gradus o`lchovini toping.

Yechilishi: Shartga ko`ra, uchburchak ichki burchaklarini 2x, 3x va 7x deb belgilaymiz. U holda uchburchak ichki burchaklari yig`indisi haqidagi teoremaga ko`ra 2x+3x+7x=1800 tenglikka ega bo`lamiz. Undan x=150 ekanligini topamiz.

Demak, uchburchak burchaklarining gradus o`lchovi 300, 450 va 1050 ga teng ekan.

Javob: 300,450,1050.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


3-masala: Uchburchakning nechta burchagi to`g`ri bo`lishi mumkin.

A

                                    Javob: To`g`ri burchakli uchburchaklarimizni

                                                     bitta burchagi va faqat bitta burchagigina

                                                     to`g`ri  burchak bo`lishi mumkin.

 

 

B       900                         C

 

 

4-masala: Uchburchakning nechta burchagi o`tmas bo`lishi mumkin.

 

 

 

N                                       Javob: O`tmas burchakli uchburchaklarimizni

                                                     bitta burchagi va faqat bitta burchagigina

                                                     o`tmas burchak bo`lishi mumkin.

 

 

M                        K

 

 

5-masala: Burchaklar: a) 50, 550, 1200,;    b) 460, 1500, 40;  c) 1000, 200, 500 bo`lgan uchburchak mavjudmi?

 

a)   Berilgan                          Yechish

 


A=500                         A+        B+         C=1800

           

         B=550                     50+550+1200=1800

   

         C=1200                          1800= 1800

 


     ABC=?                                  Javob: Ha. Sababi berilgan ichki burchaklarimizni yig`indisi 1800 ga teng.

 

b)   Berilgan                          Yechish

 


A=460                         A+        B+         C=1800

           

         B=1500                     1500+460+40=1800

   

         C=40                                1500+50= 1800

                                          2000≠1800

     ABC=?                                 

 

Javob: Yo`q. Sababi berilgan ichki burchaklarimizni yig`indisi 1800 dan katta.

 

 

 

 

 

c)   Berilgan                          Yechish

 


A=1000                         A+        B+         C=1800

            

         B=200                     1000+200+500=1800

   

         C=500                             1700≠ 1800

                                         

     ABC=?                                 

 

Javob: Yo`q. Sababi berilgan ichki burchaklarimizni yig`indisi 1800 dan kichik.

 

6-masala: Agar uchburchakning ikkita burchagi: a) 600 va 400; b) 700 va 850; c) 900 va 450; d) 1050 va 300 bo`lsa, uning uchunchi burchagini toping.

 

a) Berilgan                              Chizma        

                                             B

ABC                                

                                                        400

A=600   

                                                                                                                              

         B=400                                               C     x              600          A

   

                                                                                               

           C=?                                 

 

Yechish.

 


A+        B+         C=1800

           

    600+400+X=1800

    1000+X=1800

    X=1800-100               Javob:       C=800

    X=800

                                                   

 

 

b)Berilgan                                                     Chizma        

                                              

MNK                                                            M

                                                                700         

M=700   

                                                                                                                              

         N=850                                                   

                                                                            850                 x   

                                                      N                                      K

           K=?                                    

 

Yechish.

 


M+        N+      K=1800

           

    700+850+X=1800

    1550+X=1800

    X=1800-1550               Javob:       K=250

    X=250

 

 

c)Berilgan                                                     Chizma        

                                               

QPR                                                        P   

                                                             450         

Q=900   

                                                                                                                               

         P=450                                                   

                                                                                   900                   x   

                                                              Q                                        R

           R=?                                   

Yechish.

 


P+        Q+      R=1800

           

    900+450+X=1800

    1350+X=1800

    X=1800-1350               Javob:       R=450

    X=450

d)Berilgan                                    Chizma        

                                             B

ABC                                

                                                        300

A=1050   

                                                                                                                               

         B=300                                               A    1050              x          C

   

                                                                                               

           C=?                                 

 

Yechish.

 


A+        B+         C=1800

           

    1050+300+X=1800

    1350+X=1800

    X=1800-1350               Javob:       C=450

    X=450

 

 

Darsda faol ishtirok etgan o`quvchilar baholanib, baholari kundalik daftar va jurnalga tushirildi.

 

 

Uyga vazifa:    6-7 masalalar

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zarafshon shahar

8-umumiy o`rta ta`lim maktabining

MATEMATIKA fani o`qituvchisi

Abdullayeva Marhabo Mahmudovnaning

Uchburchak  ichki  burchaklarining yig`indisi haqida teorema

mavzisida o`tgan bir soatlik

dars ishlanmasi

 

 

 

 

 

 

 


Zarafshon 2017

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема

Учбурчак ички бурчаклар йиғиндиси ҳақида теорема
Материалы на данной страницы взяты из открытых истончиков либо размещены пользователем в соответствии с договором-офертой сайта. Вы можете сообщить о нарушении.
06.01.2020