Қызықты грамматика

І. ТҮСІНІК ХАТ «Қызықты   грамматика»   ­   бағдарламасы   арқылы   оқушылар   негізгі   пән « Қазақ тілінде» меңгерген білім, білік, дағдыларын жетілдіре түседі. Осы бағдарлама арқылы оқушылардың дүниетанымы кеңіп, дұрыс, байланыстырып сөйлеуге   үйренеді.   Грамматикалық   сауаттылықтары   артады.   «Қазақ   тілі» пәніндегі   сияқты    қазақ   тілінің  дыбыстық,   лексикалық   жүйесі   мен грамматикалық құрылымын меңгеру үдерісі қарастырылады.  Бағдарламаға   3­сынып   оқушыларының   тілін   дамытуға   септігін   тигізетін әртүрлі   қызықты   тапсырмалар   енгізілген.Берілген   тапсырмаларды   орындау барысында балалар сауатты сөйлеуге, грамматикалық тұрғыдан сөйлемдерді дұрыс құрай отырып, өз ойын жатық тілмен жеткізуге , сөздерді түрлендіріп пайдалануға,   ертегілер   мен   шағын   мәтіндердің   мазмұнын   сурет   пен   сызба белгілер бойынша әңгімілеуге , ұсынылған тақырыпқа ертегі құрастыру, жеңіл өлеңдер жаттау, әңгімелеу , елестету арқылы тілдік қорлары дамиды.  Бастауыш сынып оқушыларын оқыту, тәрбиелеу және дамыту талаптары мен мақсатына   сәйкес   құрастырылған.Оқушылардың   жас   ерекшеліктеріне   және мүмкіндік өрісіне сай.Тапсырмалар арнайы топтастырылып, өзіндік жұмыстар мен   қызықты   ойындар   (шығармашылық   жұмыс,тесттер)   ұйымдастыруға арналған тапсырма ретінде берілген. Мектептің бастауыш сатысындағы басқа оқу пәндерінің мазмұнымен пәнаралық байланыстар ескеріледі.Оқу процесін өтілген материалдардың қолданылу жиілігін ескере отырып ұйымдастыруға және ақырғы нәтижеге жетуді бағдарлауға мүмкіндік береді. Оқушылардың   оқу   және   жазу   дағдыларын   қалыптастыру,   қарапайым грамматикалық   ұғымдармен   таныстыру,   айтатын   ойын   толық,   түсінікті, жүйелі жеткізе білуге, байланыстыра сөйлеуге үйрету, ауызша, жазбаша тілін дамыту, сөздік қорын байыту және белсендіру мақсаттарын жүзеге асыруға бағытталған.   Бұл мақсат оқу және жазу сабақтарында ауызша және жазбаша сөйлеудің үйлесімділік   ұстанымын   ескере   отырып   құрастырылған.   Тақырыптық байланыстың   негізіне   пәндер,   құбылыстар,   фактілер   туралы   оқытудың міндеттері мен шарттарына байланысты әр түрлі жағдайларда қарастырылып, жалпы   түсініктер   мен   ұғымдар   берілген.   Сонымен   бірге   өз   ана   тілін, мәдениетін,  салауатты   өмір   салтын ұстануына,еңбек   пен   оқуға   деген   жауапкершілікті   сезінуіне,қарым­қатынас барысында   мәдениет   сақтауына,   үлкен   адамдарды   құрметтеп,   кішілерге қамқорлық танытуына  т.б. қарапайым түсініктерді өмірде дұрыс пайдалана білуіне көңіл бөлінген.    салт­дәстүрін   құрметтеуіне,   Қорыта келе бұл «Қызықты грамматика» бағдарламасы   оқушыларын алғашқы   тілдік   білім   негіздерімен   қаруландыратын,   тіл   арқылы   қарым­ 1 қатынас жасау қызметінің барлық түрін меңгертетін және олардың ақыл­ойын дамытатын құрал болып табылады. Мақсаты : Оқушылардың  қарапайым грамматикалық ұғымдармен таныстыру, айтатын  ойын толық, түсінікті, жүйелі жеткізе білуге, байланыстыра сөйлеуге үйрету,  ауызша, жазбаша тілін дамыту, сөздік қорын байыту және белсендіру. Міндеті: 1. Баланың   ойын   дамытып,  оны   байқағыштыққа,   шапшаңдыққа,  ойын дәлелдеуге үйретіп, әрі оны жалықтырмау. 2. Баланың   шығармашылықпен,   ізденіп   жұмыс   жасауына   мүмкіндік жасау.                   3.   Грамматикалық   тұрғыдан   сөйлемдерді   дұрыс   құрауға   қызығушылығын арттыру              7.   Ертегілер   мен   шағын   әңгімелерді   сурет   пен   сызба   белгілер   бойынша әңгімелету арқылы шығармашылық қабілетін дамыту.                      8. Өз ойын жаттық тілмен жеткізе отыра,үйренгенін өмірде дұрыс пайдалана білуге дағдыландыру. Күтілетін нәтиже: ­ Грамматикалық сауаттылықтары артады. ­ Әртүрлі тапсырмаларды ойын түрінде орындай отырып, шапшаңдыққа,  ойын жүйелі түрде дәлелдеуге үйренеді. ­ Еркін ойлауға мүмкіндік  алады; ­ Ақыл – ойын дамытады; ­ Ұжымдық іс ­ әрекетке тәрбиеленеді; ­ Жан – жақты ізденушілігі артады; ­ Үйренгенін өмірде пайдаланады. 2 ­ Білімге деген құштарлығы, еңбек сүйгіштігі, орындалатын жұмысқа деген жауапкершілігі артады, қиындықтарды жеңе білуге  талпынады.                                   Бағдарламасы  № Мазмұны  1 2 3 4 5 6 6    «Мен және менің достарым » « Сөз»  « Сөйлеу мәдениеті»  «Сөйлем»  «Грамматикалық жаттығулар » Диктанттар   «Жыл бойы өткенді қайталау»  Барлығы   Сағат саны      4     10        4      5      5     4      2 34 сағат 3 КҮНТІЗБЕЛІК – ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАР  р/ с 1 Сабақтың тақырыбы Кім ойлап тапқан ? 2 Менің сыныбым  3 Менің достарым 4 5 6 7 8 Сөз ойла ,тез ойла Сөз ойла ,тез ойла Көп мағыналы сөздерді білесің ба? Көп мағыналы сөздерді білесің ба? Көп мағыналы сөздерді білесің ба? 9 Мағынасы жуық сөздерді тап! 4 Мерзімі  Сағат саны 1 1 1 1 1 1 1 1 1 10 Мағынасы жуығын тап! 11 Сөйлем құра білейік! 12 Сөйлемді дұрыс аудар! 13 Қарама –қарсылары қандай ? 14 Кім көп біледі ? ойын  15 16 Заттың атын білдіретін сөздер  Заттар заңдылығын айтты 17 Қай зат қимылады ? ойын Кім жылдам? ойын  Іскерліге нұр жауар  Сөздік диктант «Сандар сайрайды» ойын «Жұмбақ әріптер» ойын 18 19 20 21 22 23 Сұраулы сөйлем не дейді? 24 Лепті сөйлем қайда кетті ? 25 Өлең құрастырып жаз 5 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 26 Диктант 27 Суретке мәтін құра 28 Сөзжұмбақ шешу  29 Жұмбақ шешу Ребус шешу 30 31 Дыбыстық талдау 32 Жасырын  сөздерді тап  33 Диктант 34 Қайталау  1 1 1 1 1 1 1 1 1                                            Барлығы : 34 сағат 6 1­сабақ              Тақырыбы: « Кім ойлап тапқан?» Сабақтың   мақсаты:  тілін     және   сөйлеу   мәнерін   сурет   бойынша   әңгімелеуге машықтандыру.  2.Оқушылардың сөздік қорын қалыптастырып, логикалық ойлауын дамыту.   3. Білім ордасын құрметтеуге тәрбиелеу .  Сабақтың түрі: топтық жұмыс, жекеленген үлестірмелер 7 Күтілетін нәтиже:  Сөйлеу мәдениетіндегі тілдің қызметі туралы біледі. Сөздік қоры  қалыптасып, логикалық ойлауы дамиды. Сабақтың барысы I.Ұйымдас Психология лық сәт III.Жаңа сабақ Суретпен  жұмыс  Сергіту сәті V. ойын  VI. Білімді  пысықтау. IX. Мадақтау  XІ. Рефлексия Мұғалімнің іс  ­ әрекеті Сабаққа зейінін  аудару.   Оқуға зейінді болайық,   Еңбекке бейімді болайық. ­Балалар, сөйлеу не үшін қажет?  Сөз неден құралады? ­Сөйлеуде тіл қандай қызмет атқарады? мен сендерге өлеңді мәнерлеп оқып берейін,содан кейін талдаймыз.  Теледидар снқылдап , Үйрекке тіл бітірді . Қара қарға қарқылдап , Сөйлеп кетті бір түрлі . Кенет көлге қаз қонып , Басты қоңыр әніне, Ақтан отыр мәз болып,  «Сөйледі,­деп,­ бәрі де!» Өлеңді     оқи   отырып,   өлең   арқылы   ақын   не   айтқысы келді?  ­ өлеңде не туралы айтылған?  1.Сөйлеу не үшін қажет? 2. Сөйлеу  қалай жүзеге асырылады?     ­Дұрыс Ал енді мына суретке мән берейік.Суретте не көріп тұрмыз?      ­Кім маған сурет бойынша шағын әңгіме құрап береді? Өленді жатқа жаз. Атам мені қуантты – Маған берді құлақты: ­жақсы сөздіқұлағын  Тыңдасын деп –шырағым  «Өз үйшігіне кіргіз». Ойынын ойнайық 1.Ауызша тілде сөйлеу              2. Жазбаша тілде сөйлеу ­Балалар, біз сендермен не туралы әңгімелестік?  ­ Өлең не туралы айтылады? ­Сөйлеу не үшін керек? Оқушыларға көңіл күйді білдіретін суреттер тарату. Оқушының  іс ­ әрекеті Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді Оқушылар жауап береді.   сұрақтарға Тыңдайды. Оқушылар  оқулықпен  жұмыс істейді. Сұрақтарға жауап береді. Оқушылар сұрақтарға   жауап береді. Тақырыбы:  Менің сыныбым Сабақтың мақсаты: 1.Сурет бойынша әңгіме құрастыруға машықтандыру. Сурет бойынша сөз, сөйлем құрастыру, сөздік  қорын дамыту, бір­ бірін сыйлауға  тәрбиелеу. Сабақтың көрнекілігі:   сурет, жұмыс дәптері,  қалам, смайликтер.     8 Оқыту әдісі: көрсету, түсіндіру,  сұрақ­жауап Сабақтың түрі:жұппен жұмыс, тапсырмалар беру Күтілетін нәтиже:  Тіл және сөйлеу  арасындағы байланыс туралы біледі. Есте сақтауы,  сөздік қоры дамиды.  Сабақтың барысы I.Ұйымдас Психология лық сәт II.Өткен  сабақты  пысықтау Мұғалімнің іс  ­ әрекеті Сабаққа зейінін  аудару.. «Күнім ,жаным» дегенді, «Айналайын » дегенді  «Толған айым» дегенді Ойлап тапқан аналар! ­Сөйлеу не үшін керек?   ­Тілдің қызметі қандай? №2 .  Жасырын  тұрған тағам атауларын тап Оқушының  іс ­ әрекеті Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Мадақтау  о ш қ к т н а н ә о ө й ү м қ д р м п а у ұ а и ш Л З Й Т Е  – Сөз неден құралады?  –Сөйлеу не үшін қажет?  Суретке қарап әңгіме құрау ­Суретте кімдерді көріп тұрмыз?­Дұрыс.  Сұрақ­жауап алу.  1.­Мектепке оқушылар не үшін келеді?  2.­ Суреттегі  сөздерді ата.  ­   Ендеше   бүгінгі   өтетін   тақырыбымыз   да   «Біздің сынып»  туралы болмақ. Оқушылар жауап береді.   сұрақтарға 1. сурет бойынша әңгіме құрастыру. Сұрақтарға жауап береді. . Аннаграма құрастырады III.Жаңа сабақ Суретпен  жұмыс. Оқулықпен  жұмыс. АНАГРАММА «А»   1 А  Қ  2 Т  А  Р 9 3 А  У  Ы 4 Ж А  С    5 С   А  Р  6 Д  И  Д  Р Ы Л   Ғ  Ы Ш  А  Р  Л  Ы  V.Дәптермен   жұмыс. Ресурспен жұмыс  . Әр топқа ресурстар таратып беру Берілген тапсырмаларды  орындайды.  VI. Білімді  пысықтау. IX. Мадақтау  XІ. Рефлексия ­Балалар, біз сендермен не туралы әңгімелестік? «Көңілді суреттер»  бойынша мадақтау Оқушылар сұрақтарға   жауап береді. 3­ сабақ 10 Тақырыбы:  Менің  достарым Сабақтыңмақсаты:Сурет  бойынша  әңгіме   құрастыруға   машықтандыру.  Сөздік   қорын  , логикалық ойлау қабілетін  қалыптастыру.Достыққа, адалдыққа тәрбиелеу. Оқыту әдісі:  көрсету, түсіндіру,   сұрақ­жауап         Күтілетін нәтиже:   Тіл және сөйлеу арасындағы байланысты біледі  Есте сақтауы, сөздік қоры дамиды.  Мұғалімнің іс  ­ әрекеті Оқушының  іс – әрекеті Сабақтың барысы I.Ұйымдас тыру Психология лық сәт II.Өткен  сабақты  пысықтау 1.Сурет бойынша әнгіме құрастыру  Өлеңдер жатқа сұралады.  Жарайсың Ағасы бірде қараса,  Отыр Серік оңаша.  Сәйгүліктің суретін  Салыпты тіпті тамаша.  Қасына кеп ақырын,                                                                  Бейнесін көрді атының.                                                              Жас қаламға сүйсініп, ­ Жарайсың,­ деді, III.Жаңа сабақ Суретпен  жұмыс. Оқулықпен  жұмыс. Сергіту сәті V.Дәптермен   жұмыс. VI. Білімді  пысықтау. IX. Мадақтау   ­Балалар, осы өлеңде не туралы айтылады??  – Сөз неден құралады?  –Сөйлеу не үшін қажет?  Суретке қарап әңгіме құрау ­Суретте кімдерді көріп тұрмыз?­Дұрыс.  Сұрақ­жауап алу.  1.­Достар қандай болады?  2.­ Суреттегі  қыздарға ат қою.  ­ Ендеше бүгінгі өтетін тақырыбымыз да  «Менің  достарым»  туралы болмақ.    1. Сурет бойынша әңгіме құрастыру. .­ Сенің досың бар ма? ­ Оның аты кім?  ­ Ол қай сыныпта оқиды?  ­Ол қандай дос? 1. Досынды сипаттап жаз . 2. Досыңа қандай көмек бердің ? ­Балалар, енді келесі жаттығуға қарайық. Досыңның суретін сал. Оны боя. ­Балалар, біз сендермен не туралы әңгімелестік? «Көңілді суреттер»  бойынша мадақтау. 11 Оқушылар   өлеңді   жатқа айтады.  Мадақтау  Оқушылар жауап береді.   сұрақтарға Оқушылар  оқулықпен  жұмыс істейді. Сұрақтарға жауап береді. Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Дәптердегі тапсырмаларды  орындайды. Суреттерді  бояйды. Оқушылар сұрақтарға   жауап береді. XІ. Рефлексия 4­­сабақ    Тақырыбы: Сөйлемді дұрыс аудар  Сабақтың мақсаты:. логикалық ойлау қабілетін  қалыптастыру  Сауатты, көркем жазуға баулу.Сабақтың суреті Оқыту әдісі: көрсету, түсіндіру,  сұрақ­жауап, жеке жұмыс суреттер,бағдаршам көрнекілігі:    қималар,     Сабақтың түрі: жекелей, жалпы жұмыстар жүргізу Күтілетін нәтиже: Логикалық ойлауы, сөздік қоры дамиды.  Сабақтың барысы I.Ұйымдас тыру Психология лық сәт II тапссырма  III. Ресурспен   жұмыс. Дәптермен  жұмыс Мұғалімнің іс  ­ әрекеті   «С лемдесу»  ə ойыны.Бір­біріне жақсы тілектер тілеп, ынтымақтастық атмосферасын құру. «Бастаймыз» деген белгі берілгенде, бір­бірімен тез­тез көзбен, қолмен, иықпен амандасу керек. Оқушының  іс – әрекеті Оқушылар оқу –  құралдарын тексереді. Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді.     көп ұлтты, сондықтан­­­­­­­­­­­­­­  № 3.   Көп   нүктенің   орнына   тиісті   сын   есімді  Сөйлемді толықтыр асты сөзылған сөздедің жалғауын  анықта. Сен зияткерлік ойындарды­­­­­­­­­­. өйткені­­­­­­­­­ Біздің мемлекетіміз  Менің отбасым шағын, бірақ­­­­­­­­­ Мен өте бақыттымын, әрі­­­­­­­­ № 2 Сөз тіркестерін аудар. Жас жігіт, жас ет, жас дәрігер; ыстық шай, ыстық нан,  ыстық тағам; ұзын күн, ұзын көйлек.   қойыңдар. .. көз, .....нан, ......ет, .........көйлек, ..........сүт,  ..............т.амақ, ..............сорпа, ......айран,  ............бауырсақ, Керекті сөздер: жұмсақ, жасыл, ақ, әдемі, жылы, дәмді,  сұйық, тәтті №4 Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қой.   Ол .........келе жатыр. Журналист ......сөйлеп  тұр. .............кітап алып тұрсың. .........нан әкеле  жатырсың. ........ сүт әкел. Мен .......... қалаға көшіп  жүрмін. Алдымен .....мектепке баруым керек. 5 Сөйлемді дұрыс аудар. Дети возвращаются из школы. Мы делаем домик из  дерева. Моя бабушка едет из аула. Папа Марата делает  кольцо из серебра. Мой брат писатель.Твой дядя –  летчик. Их профессия – повар. Мой родители –  инженеры. Я сама – врач. Достық   туралы   сұрақтарға жауап береді,    айтады,   Оқушылар қайталайды. жауап береді. дыбыстарды   Сұрақтарға Оқушылар  оқулықпен  жұмыс істейді. Қызыл карандашпен Тапсырмаларды орындайды 12 ­Балалар, біз сендермен не туралы өттік ? «Бағдаршам»  әдісі VI. Білімді  пысықтау. IX. мадақтау. XІ. Рефлексия Оқушылар сұрақтарға   жауап береді. Жасыл ­ түсіндім Сары ­ орташа түсіндім Қызыл ­мүлде түсінбедім 13 5­сабақ  Тақырыбы:  Сөйлем құра білейік  Сабақтың мақсаты:.     Сөздік қорын , логикалық ойлау қабілетін  қалыптастыру.  Ұқыптылыққа тәрбиелеу. Сабақтың көрнекілігі: жұмыс дәптері, қималар, суреттер,көңіл күй көтеретін суреттер Оқыту әдісі: көрсету, түсіндіру,  сұрақ­жауап, жеке жұмыс Сабақтың түрі: жекелей, жалпы жұмыстар жүргізу                                                                     Күтілетін нәтиже:  Логикалық ойлауы, сөздік қоры дамиды.  Сабақтың барысы I.Ұйымдас тыру Психология лық сәт II.  III.Жаңа сабақ Оқулықпен  жұмыс. Дәптермен  жұмыс Мұғалімнің іс  ­ әрекеті     Біз гүлдерше өсеміз,    Жапырағы жайқалған.     Сабақтары салалы     Желмен бірге жайқалған....             Біз еңбеккер Арамыз,  Ұзақ жолға барамыз.  Гүлге қонып шырынын  Жылдам жинап аламыз. Өлен шумағы бойынша сурет сал Оқушының  іс – әрекеті Оқушылар оқу –  құралдарын тексереді. Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Ді    Көп нүктенің орнына тиісті сөйлемдерді қой.  Тамақ... уақытымен ішу керек, әрі ..... Киім... жабысқан сағызды үтікпен үтіктеу қажет,  себебі,........ Тамақ ішерде қолыңды сабын........жу, өйткені............ Терезе... бітеу үшін шүберекті сүтке салып жапсырады,  немесе......... Арықтау үшін тамақты жиі ішу керек, бірақ...............  Берілген сөздерден  сөйлем құрастыр Қазақстанның, елімді, халықпен, отбасында, ағамда,  туыстар, отбасынан, әпкеме, ата­ ананың, үйімізге. 1.Сурет бойынша әңгіме құрастыр. 2. Қималар тарату. 3.Диктант жазу  14 Оқушылар   дыбыстарды қайталайды.   Сұрақтарға жауап береді. Жуан дауысты дыбысы бар сөздер айтады. Оқушылар  оқулықпен  жұмыс істейді. Айгүл мектептен өте көңілді оралды. Өйткені, оның бүгін туған күні болатын. Айгүлге сыныптастары Сырбай Мәуленовтің «Көңіл ашар» деген кітабын сыйлады, Неге десеңіз, ол өлеңдерді мәнерлеп оқуды өте ұнатушы еді. Жақсы жырларды жаттап та алатын. Айгүл үйіне келсе, әжесі отыр екен. Қуанып кетті. Айгүлдің туған күніне әдейі келіпті. Кешке қарай әжесіне «Көңіл ашар» кітабынан біраз өлең оқып берді. Әжесі қатты риза болды. (58сөз)   ­Балалар, біз сендермен не туралы әңгімеледі ? Көңіл күй көтеретін суреттер тарату. Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Оқушылар сұрақтарға   жауап береді, қайталайды. VI. Білімді  пысықтау. IX. мадақтау. XІ. Рефлексия 4­ сабақ Тақырыбы:  Жіңішкелер әндетіп Сабақтың мақсаты:  Сөздік қорын , логикалық ойлау қабілетін  қалыптастыру.  Ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Сабақтың көрнекілігі: жұмыс дәптері, қималар, суреттер,бағдаршам суреті Оқыту әдісі: көрсету, түсіндіру,  сұрақ­жауап, жеке жұмыс Сабақтың түрі: жекелей, жұптық жұмыстар жүргізу                                                                   Күтілетін нәтиже:  . Логикалық ойлауы, сөздік қоры дамиды. Сабақтың барысы I.Ұйымдас тыру Психология лық сәт Мұғалімнің іс  ­ әрекеті . Сабаққа зейінін  аудару. Көтеріліп шаңырақ, Уықтары шаншылар Керегелер керіліп, Өрімдей боп өрілер. Бәріміз жүрсек айналып, 15 Оқушының  іс – әрекеті Оқушылар оқу –  құралдарын тексереді. Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Киіз үй боп көрінер. «Алтын ереже»  еске түсіру.  ­ Дыбыс дегеніміз не?  Дыбыстың қандай түрлері бар?    ­Қазақ әліпбиіндегі жіңішке дауысты дыбыстар:  Олар: ә, ө,і, е,ү Салыстыру: а­ә, о­ө, ұ­ ү, ы­і.  Ойын: « Кім білгір?» ауызша 1.Сурет бойынша әңгіме құрастыр. ­Суреттен не байқадың? Әңгімеле 2.Жыл мезгілдерінің аттарын ата. ­ Бір жылда неше мезгіл бар? ­ Бір жылда 4 мезгіл бар. ­ Ол қандай мезгілдер? ­ Қыс,кө ктем,жаз,күз мезгілдері. Қзіңе ұнайтын жыл мезгілінің суретін сал: 3. Өлеңнің мазмұны бойынша сурет салу. Біздер тату баламыз,  Гүл­гүл жайнап аламыз. Жаттығулар жасайық, Жақсы сергіп қаламыз. ­Балалар, біз сендермен не туралы әңгімеледік? ­Жіңішке  дауысты дыбыстарды қайталату  ­ мысалдар келтіру. Көңіл күй көтеретін суреттер тарату. II. Өткен  сабақты  пысықтау III.Жаңа сабақ Оқулықпен жұмыс. Дәптермен жұмыс Сергіту сәті   Білімді VI. пысықтау. IX. мадақтау. XІ. Рефлексия 5­ сабақ  Тақырыбы:  Жұбын тап  Жуан дауысты дыбыстар  туралы   еске түсіреді,  сұрақтарға жауап береді Оқушылар дыбыстарды  қайталайды. Сұрақтарға  жауап береді. Жіңішке  дауысты дыбысы бар сөздер айтады. Оқушылар  оқулықпен  жұмыс істейді.  Сұрақтарға жауап береді. Сурет салады, бояйды. Қимыл   қозғалыс   арқылы көрсетеді. Оқушылар сұрақтарға   жауап береді, қайталайды.  Сабақтың мақсаты:   Сөздік қорын , логикалық ойлау қабілетін  қалыптастыру.  Көркем  жазуға баулу. Сабақтың көрнекілігі: жұмыс дәптері, қималар, суреттер,бағдаршам суреті Оқыту әдісі: көрсету, түсіндіру,  сұрақ­жауап, жеке жұмыс Сабақтың түрі: топтық, жұптық жұмыстар жүргізу Күтілетін нәтиже:  . Логикалық ойлауы, сөздік қоры дамиды.  Сабақтың барысы I.Ұйымдас тыру Мұғалімнің іс  ­ әрекеті . Сабаққа зейінін  аудару.  Кәне,кәне,тұрайық, Оқушының  іс – әрекеті Оқушылар оқу – құралдарын 16 Психология лық сәт II. Өткен  сабақты  пысықт III.Жаңа сабақ Оқулықпен  жұмыс. Дәптермен  жұмыс Сергіту сәті VI. Білімді  пысықтау. IX. мадақтау. Үлкен шеңбер құрайық. Тұрсақ енді шеңберге, Алақанды ұрайық Бишілерде бұралып, Дөңгелене тұрайық.    «Алтын ереже»  еске түсіру.  ­ Дыбыс дегеніміз не?  ­Жуан дауысты дыбыстар қалай айтылады?    ­ Қазақ тілінде жуан және жіңішке жұп дауыстылар  деген бар. Оларға мыналарды жатқызамыз: а­ә, о­ө, ұ­ ү, ы­і. Сөздер жазылған қималар тарату. Ойын: « Қай топ алда?» ауызша  1. Түсіп қалған жұп дауыстыларды тауып айт.   сан – с...н           аңшы ­ ...нші,  боз – б...з ...р – өр, ...н – үн,ұқ ­ ...к      т...с – тіс                   ...с – іс 2. Сурет бойынша әңгіме құрастыр. Біздер тату баламыз,  Гүл­гүл жайнап аламыз. Жаттығулар жасайық, Жақсы сергіп қаламыз. 3. Көркем жазу   минуты. ­Балалар, біз сендермен не туралы әңгімеледік? ­Жұп дауысты дыбыстарды қайталату  ­ мысалдар келтіру. Көңіл күй көтеретін суреттер тарату. тексереді. Қимыл   қозғалыс   арқылы көрсетеді.  Жуан дауысты дыбыстар  туралы   еске түсіреді,  сұрақтарға жауап береді Оқушылар дыбыстарды  қайталайды. Сұрақтарға  жауап береді. Жіңішке  дауысты дыбысы бар сөздер  жазылған қималарды айтады. Оқушылар  оқулықпен  жұмыс істейді.  Сұрақтарға жауап береді. Әңгімелейді. Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Дәптермен жұмыс Оқушылар сұрақтарға  жауап береді, қайталайды. Тақырыбы:  Ертегілер елі  Сабақтың мақсатыСөздік қорын , логикалық ойлау қабілетін  қалыптастыру. Отбасы  мүшелерін сыйлауға тәрбиелеу. Сабақтың көрнекілігі: кеспе әріптер, буындар,сюжетті суреттер, жұмыс дәптері. қималар Оқыту әдісі: көрсету, түсіндіру,  сұрақ­жауап, жеке жұмыс Сабақтың түрі: топтық, жұптық жұмыстар жүргізу Күтілетін нәтиже: Туыстық атауларды білетін болады. Сабақтың барысы Мұғалімнің іс  ­ әрекеті 17 Оқушының  іс – әрекеті I.Ұйымдас тыру Психология лық сәт II. Өткен  сабақты  пысықтау III.Жаңа сабақ . Сабаққа зейінін  аудару.  Кәне,кәне,тұрайық, Үлкен шеңбер құрайық. Тұрсақ енді шеңберге, Алақанды ұрайық Бишілерде бұралып, Дөңгелене тұрайық.    ­ Жұп дауысты дыбыстар қалай айтылады? Ойын: « Қай топ алда?»       ­Буын. Сөзде қанша дауысты дыбыс болса , сонша буын болады. Мысалы: ана, ағаш, моншақ, бүлдірген.  Сөздер жазылған қималар тарату. Ойын: « Қай топ алда?» ауызша  Оқулықпен  жұмыс. 1.Сурет бойынша ертегі құрастыр. Ертегі  кейіпкерлерін  сипаттап жаз .  3. Көркем жазу   минуты. Дәптермен  жұмы VI. Білімді  пысықтау. IX. мадақтау. XІ. Рефлексия ­Балалар,сендерге ертегі ұнады ма? ­ Нені үйрендік, нені білдік? Көңіл күй көтеретін суреттер тарату. Оқушылар оқу – құралдарын тексереді. Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Топтар жарысады, сөздер  айтады.   Оқушылар сөздерді қайталайды. Буынға бөледі.  Қималарды тарату. І­ топ 1 буынды сөз, ІІ­ топ екі  буынды  сөз,  ІІІ­ топ  үш буынды сөздер айтады.  Оқушылар  ертегіні  әңгімелейді. Тапсырмаларды орындайды. Дәптермен жұмыс Оқушылар сұрақтарға  жауап береді, буынға бөледі.                      9­сабақ Тақырыбы:  Дауыссыз бөлінді    Сабақтың   мақсаты  Сөздік   қорын   ,   логикалық   ойлау   қабілетін   Көркем жазуға баулу.   қалыптастыру. Сабақтың көрнекілігі:« кеспе әріптер,  жұмыс дәптері. қималар, суреттер Оқыту әдісі: топтық, жұптық , жеке  жұмыс Күтілетін нәтиже:. Логикалық ойлауы, сөздік қоры дамиды. 18 Сабақтың барысы I.Ұйымдас тыру Психология лық сәт  миға шабуыл   Мұғалімнің іс  ­ әрекеті Сабаққа зейінін  аудару.  Кәне,кәне,тұрайық, Үлкен шеңбер құрайық. Тұрсақ енді шеңберге, Алақанды ұрайық Бишілерде бұралып, Дөңгелене тұрайық.     1.Сөздер жазылған қималар тарату. 2. Сөзжұмбақ шештіру  III.Жаңа сабақ Ойын: « Қай топ алда?» ауызша   сөздер айтқызып жарыстыру  Оқулықпен  жұмыс. 1. Төмендегі өлең жолдарын түсініп, мәнерлеп  оқы. Дауыссыз дыбыстарды тап,   Дәптермен  жұмыс Бесігінде бақыттың,                                                            Ән­жырымен уақыттың,                                                      Қанатында арманның,                                                 Шыршасындай орманның                                                    Өсіп келе жатырмын. Оқушының  іс – әрекеті Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді.  Топтар жарысады, сөздер  айтады. Қималарды тарату. І­   топ   1   дауысты,   ІІ­   топ дауыссыз,   ІІІ­   топ   сөз айтады.  Тапсырмаларды орындайды. Оқушылар қайталайды. Сергіту сәті 2. Суреттегі заттардың атын ата, дауыссыз  дыбыстарды тап. Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Біздер тату баламыз,  Гүл­гүл жайнап аламыз. Жаттығулар жасайық, Жақсы сергіп қаламыз. 3. Көркем жазу   минуты. ­Бүгін сабақта не істедік ? Көңіл күй көтеретін суреттер тарату. VI. Білімді  пысықтау. IX. мадақтау. XІ. Рефлексия Дәптермен жұмыс Оқушылар сұрақтарға  жауап береді, буынға бөледі. 19 Тақырыбы:  Кім көп біледі ? ойыны Сабақтың мақсаты:    1.     сөз жұмбақ  шешуге сөздерді   таба білуге үйрету.    2. Сөздік қорын , логикалық ойлау қабілетін  қалыптастыру.    3.  Көркем жазуға баулу. Сабақтың көрнекілігі:«Алтын ереже»,  кеспе әріптер,  жұмыс дәптері. қималар, суреттер  Оқыту әдісі: жекелей, топтық жұмыс Сабақтың түрі: аралас сабақ Күтілетін   нәтиже:қатаң   дауыссыз   дыбыстарды   сөз   арасында   таба   біледі.   Логикалық ойлауы, сөздік қоры дамиды. Сабақтың барысы I.Ұйымдас тыру Психология лық сәт II. Мұғалімнің іс  ­ әрекеті   Көтереміз қолымызды, Созыламыз жоғары. Бір,екі,үш, Денеңді солға бұр. Қолыңмен көмектесіп, Беліңді шынықтыр.        «Алтын ереже»  еске түсіру.  1.Ойын: « Кім көп біледі?»   Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қой. 20 Оқушының  іс – әрекеті Оқушылар оқу – құралдарын тексереді. Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді.  Топтар жарысады, сөздер  айтады. III.Жаңа сабақ 1.....ата­ анаңызбен тұрасыз ба? 2..........ұшақпен ұштың  ба? 3 Марат .........әңгімені .......... айтты. 4........көйлекті .........сатып алдың. 5. .......­колледжде оқимын. 6.  Дүкеннен .............алған жоқпын. 7. .......тағамдар дәмді  екен. 8........сұра, ...........жауап беремін. 9. .........адамдар пойызбен жүруді ұнатпайды.   Балапан Балапан жетім қалды. Қыс келді.Даланы қар  басты.Үскірік аяз тұрды. Балапанға қиын болды.  Аштық оны ұйыктатпады. Таң біліне тамақ іздеді.  Қырманды да қар басып қалыпты. Ол аштықтан  әлсіреп құлап қалды. Бір бала оны үйге алып келді.  Баланың балапанға жаны ашыды . Бала балапанды  пештің қуысына орналастырды.Ол бойы жылынған  соң көзін ашты. Қанатын қақты. Бала оның алдына  жем қойды. Ашыққан балапан жемді лезде тауысты.   Балапан қысты жылы үйде өткізді.  Жоспар 1. Жетім балапан. 2. Балапанның көрген қиыншылығы. 3. Баланың оған қамқорлық жасауы. Жоспар бойынша әңгімелеп бе Ойын: « Қай топ алда?»   ауызша  1.  Суреттен қандай мамандық иелерін көріп тұрсың?  Олар жайында не білесің? Әңгімеле. Мамандықтар туралы  айтады. Сергіту сәті Өзің білетін мамандықтыңтардың аттарын ата 3. Көркем жазу   минуты. ­ Бүгін сабақта не істедік ? Көңіл күй көтеретін суреттер тарату. VI. Білімді  пысықтау. IX. мадақтау. XІ. Рефлексия Оқушылар сұрақтарға  жауап береді, буынға бөледі. 21 Тақырыбы: «Іскерліге нұр жауар» ойын   Сабақтың мақсаты:       1.     Оқушылардың ойын арқылы сөз ойлап айту, жұмбақ шешу, ребус шешуге үйрету. Білімдерін тексеру, сатылай кешенді талдау жасату. Түрі: ойын, жарыс сабақ. Әдіс­тәсілдері: ойын, сөзжұмбақ шешу, сұрақ­жауап, СКТ.  Көрнекіліктер: мультимедия тақта. Пәнаралық байланыс: математика, ән, дүниетану. Күтілетін нәтиже:   Логикалық ойлауы, сөздік қоры дамиды. Сабақтың барысы I.Ұйымдас тыру Мұғалімнің іс  ­ әрекеті «Шаттық шеңбері»  психологиялық дайындық.  Оқушыларды үш топқа бөлу. Топтарға ат қою.  Оқушылар берілген тапсырмаларға ауызша және  22 Оқушының  іс – әрекеті Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Психология лық сәт жазбаша түрде жауап береді. Әр дұрыс жауапқа  қошемет көрсетіліп отырады.  Бір шумақ ән жолымен. Бесігінде бақыттың,     Ән­жырымен уақыттың,     Қанатында арманның,   Шыршасындай орманның  Өсіп келе жатырмын. Алтын ереже»  еске түсіру Тапсырма­1. Үш топ берілген әріптерге дыбыстық  мінездеме береді.  2. «Кім жылдам?»  Ойын «Кім көп сөз айтады?»   Тапсырма­2. Берілген әріптерден кім тез көп сөздер  құрастырады?  Және одан бір шыққан сөзге  математикалық тәсілмен дыбыстық мінездеме бер.    ­ 3. Ұйқасын тап.  Тастан тасқа секіріп, Жем тереді...                       Кекілік. Құйрығы он қарыс, Бұл айбатты..                       Жолбарыс. Жүнді жайып өрнектеп, Шиге орап тептік төпелеп. Сосын аштық көрмек боп, Дап­дайын тамаша...                         Текемет. Ойын: « Қай топ алда?»   ауызша  1. тұрсың? Әңгімеле. Суреттен адамның қандай еңбегін көріп  1. . Сөзжұмбақты шеш. 1.Жыл мезгілінің аты (жаз) 2.Суда жүзетін не? (балық)     3.Біздің  төбеміздегі  әлем.(ғарыш) Оқушылар сөздер айтады. Еңбек туралы мақал­  мәтелдер айтады. Сөзжұмбақты шешеді. Біздер тату баламыз,  Гүл­гүл жайнап . 3. Көркем жазу   минуты. Сөздік диктант   жаздыру  ­ Бүгін сабақта не істедік ? 23 Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Дәптермен жұмыс Оқушылар сұрақтарға  жауап береді, буынға бөледі. II. III. Оқулықпен  жұмыс. Дәптермен  жұмыс Сергіту сәті VI. Білімді  пысықтау. IX. мадақтау. XІ. Рефлексия Көңіл күй көтеретін суреттер тарату. Тақырыбы:    Жұмбақ әріптер  Сабақтың мақсаты:     Сабақтың міндеттері: 1.Үнді  дауыссыз дыбыстарды сөз арасынан  таба білуге үйрету. 24 2. Сөздік қорын, логикалық ойлау қабілетін  қалыптастыру.   3.  Әдептілікке  және көркем жазуға баулу. Сабақтың көрнекілігі: «Алтын ереже», кеспе әріптер,жұмыс дәптері. қималар, суреттер  Оқыту әдісі: жекелей, топтық жұмыс Сабақтың түрі: аралас сабақ Күтілетін нәтиже:  Үнді дауыссыз дыбыстарды сөз арасында таба біледі. Логикалық  ойлауы, сөздік қоры дамиды. Сабақтың барысы I.Ұйымдас тыру Психология лық сәт II. Өткен  сабақты  пысықтау III.Жаңа сабақ Мұғалімнің іс  ­ әрекеті Оқушының  іс – әрекеті Сәлемдесу. Оқушыларды түгелдеу. Партаға дұрыс отыру. Сабаққа зейінін  аудару. Оқушылар оқу – құралдарын тексереді. Орнымыздан тұрайық Қарлығаш болып ұшайық. Бір отырып,бір тұрып  Жақсы сергіп қалайық. «Алтын ереже»  еске түсіру.  1. Ойын: « Кім көп біледі?»  әріптерді көрсету арқылы ұяң дауыссыздарды ажырату. Ойын: « Тез ойла!» Сөздер айту. Тапсырма­4. Шешуін тауып үш топтан топ  басшылары зат есімге сатылай кешенді талдау  жасайды.  5. «Сөздер шынжыры» ойыны Экранда берілген сөздердің соңғы әріпін пайдаланып  жаңа сөз туып «сөздер шынжырын» құру. Қарлығаш                шарбақ                 6. Сызба бойынша заттарға сипаттама беріңдер.  Сипаттама беруде қай сөз табын пайдаландың? Түсі  Дәмі  Түрі  Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. лайды.  Тақтаға жазады  25 Тапсырма­5. Сын есімге сатылай кешенді талдау  жасау.  7.Сиқырлы сөздер.   «Телефон» ойыны.  Телефондағы сандар арқылы сөз табу.  Өлеңді жатқа айтып бер. ІІІ. Қорытындылау. Бір шумақ ән жолымен.  Оқулықпен  жұмыс. 1. Суреттегі көлік түрлерінің аттарын ата. Көлік түрлерін атайды. Дәптермен  жұмыс Сергіту сәті 2.  Оқы.  Жаттап ал.                              Әдепті баламыз              Ойыншықты шашпаймыз,              Терезені ашпаймыз.               Сыртқа шығып ойнасақ,               Қаздан қорқып қашпаймыз. 3. Көркем жазу   минуты. ­Бүгін сабақта не істедік ? Көңіл күй көтеретін суреттер тарату. VI. Білімді  пысықтау. IX. мадақтау. XІ. Рефлексия Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Дәптермен жұмыс Оқушылар сұрақтарға  жауап береді, буынға бөледі. Тақырыбы:  Тасымалдар тамсанады  Сабақтың мақсаты: Сөздік қорын, логикалық ойлау қабілетін  қалыптастыру.  Әдептілікке  және көркем жазуға баулу. Сабақтың көрнекілігі: «Алтын ереже», кеспе әріптер,жұмыс дәптері. қималар, суреттер  26 Оқыту әдісі: жекелей, топтық жұмыс Сабақтың түрі: аралас сабақ Күтілетін   нәтиже:     Сөздерге   тасымал   жасай   біледі.   Логикалық   ойлауы,   сөздік   қоры дамиды. Сабақтың барысы I.Ұйымдас тыру Психология лық сәт II. Өткен  сабақты  пысықтау III.Жаңа сабақ Оқулықпен  жұмыс. Дәптермен  жұмыс Сергіту сәті VI. Білімді  пысықтау. IX. мадақтау. XІ. Рефлексия Мұғалімнің іс  ­ әрекеті Оқушының  іс – әрекеті Сәлемдесу. Оқушыларды түгелдеу. Партаға дұрыс отыру. Сабаққа зейінін  аудару. Оқушылар оқу – құралдарын тексереді. Орнымыздан тұрайық Қарлығаш болып ұшайық. Бір отырып,бір тұрып  Жақсы сергіп қалайық. «Алтын ереже»  еске түсіру.  1. Үнді  дауыссыз дыбыстарды қайталату. Ойын: « Кім көп біледі?»   әріптерді көрсету арқылы дауыссыздарды ажырату. Ойын: « Тез ойла!» Сөздер айту. Қималар тарату.    Тасымал –жазу жолына сыймаған сөз буынға бөлініп, тасымалданады. Ойын: « Қай топ алда?»   ауызша  Мәтінді көшіріп жаз. 1.  Менің досым бар.Оның аты ­ Жанат.Ол екінші  сыныпта оқиды. Сабақтан кейін бірге қайтамыз.Жанат  өте жақсы оқиды.Жанат – жақсы дос. Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Оқушылар ұяң дауыссыз  дыбыстарды табады. Сөздер айтады. Оқушылар қималарға  жазылған сөздерді  тасымалдайды. Мәтінді көшіріп жазады.              Ойыншықты шашпаймыз,              Терезені ашпаймыз.               Сыртқа шығып ойнасақ,               Қаздан қорқып қашпаймыз. 3. Көркем жазу   минуты. ­Бүгін сабақта не істедік ? Көңіл күй көтеретін суреттер тарату. Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Дәптермен жұмыс Оқушылар сұрақтарға  жауап береді. 27 Тақырыбы:   Сөз ойла , тез ойла Сабақтың мақсаты Сөйлеу тілдерін, есте сақтау қабілеттерін дамыту. Сөздік   қорларын  молайту. Ұқыптылыққа тәрбиелеу. Сабақтың көрнекілігі: «Алтын ереже», кеспе әріптер, жұмыс дәптері. қималар, суреттер  Оқыту әдісі: жекелей, топтық жұмыс Сабақтың түрі: ойын сабақ Күтілетін нәтиже:  Сөздерге тасымал жасай біледі. Логикалық ойлауы, сөздік қоры  дамиды. Сабақтың барысы I.Ұйымдас тыру Психология лық сәт II. Өткен  сабақты  пысықтау III.Жаңа сабақ Оқулықпен  жұмыс. Дәптермен  жұмыс Сергіту сәті Мұғалімнің іс  ­ әрекеті Сәлемдесу. Оқушыларды түгелдеу. Партаға дұрыс отыру. Сабаққа зейінін  аудару. Орнымыздан тұрайық Қарлығаш болып ұшайық. Бір отырып,бір тұрып  Жақсы сергіп қалайық. «Алтын ереже»  еске түсіру.  1. Тасымал дегеніміз не? Ойын: « Тез ойла!» Сөздер айту.  Қималар тарату. Сөздер патшалығына саяхат.   Сөз дыбыстардан құралады, жасалады. 1.    Ойлан,  тағы   қандай   әртүрлі  заттарды  бір   сөзбен атауға болады? Ойын: « Қай топ алда?»   ауызша  2. Тізбектен оқу құралдарының аттарын тауып қорша.              Ойыншықты шашпаймыз,              Терезені ашпаймыз.               Сыртқа шығып ойнасақ,               Қаздан қорқып қашпаймыз. 3. Көркем жазу   минуты. VI. Білімді  пысықтау. IX. мадақтау. XІ. Рефлексия ­Бүгін сабақта не істедік ? Көңіл күй көтеретін суреттер тарату. 28 Оқушының  іс – әрекеті Оқушылар оқу – құралдарын тексереді. Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді.  Оқушылар сөздерді  тасымалдайды. Сөздер айтады. Ойын ойнайды Қимыл қозғалыс арқылы  көрсетеді. Дәптермен жұмыс Оқушылар сұрақтарға  жауап береді.