Жоба: "Ситуативті жағдайлар"

Жоба тақырыбы:«Ситуативті жағдайлар»     «Құралай» ортаңғы тобы Тәрбиеші: Қалдыбаева Н.Ж.  Жобаның мақсаты:  Балаларға белгілі бір жағдай туындаған кезде  сол  жағдайдан қалай шығудың жолын табуға үйрету.  Жобаға   қатысушылар:  «Құралай»   ортаңғы   тобының   балалары,   топ тәрбиешілері, ата­аналар.  Материалдарды дайындау: Көрнекі   және  оқу­әдістемелік  материалдарды  іріктеу:  тақырыптық «Ойыншықтарды   қалай   орнына   жинау   керек?»   ,   «Қолды   қалай   жуу керек?», «Үстел үстін  қалай жинау керек?», «Киімді ретімен қалай кию керек?» ситуативті жағдайлар бойынша заттар мен суреттер  Көрнекі құралдар: атрибуттар мен суреттер: Дербес іс­әрекетті ұйымдастыруға арналған материалдар дайындау: Тақырыпқа байланысты таратпалы материалдар мен атрибуттар.   Мәселені кезеңімен шешу: Ситуативті жағдай: «Ойыншықтырды қалай орнына жинау керек?» Мақсаты:Ойыншықтырды ұқыптылықпен өз орындарына жинауға және ұйымшылдыққа  тәрбиелеу.  Тәрбиеші:   Балалар   біздің   топқа   көп   қонақтар   келді.   Барлығымыз қонақтарға амандасып алайық. Ой балалар біздің балабақшамызда бүгін мереке. Балабақшамызда республикалық семинар өтіп жатыр. Қонақтар біздің тобымызға келіпті,ал біз болсақ ойыншықтармен ойнап жүрміз. Қане орындарына жинастырайықшы.Балалардың   қолдарына   кезекті   карточкаларды таратып береміз .Сол карточкалардағы суретке қарап сол ойыншықты жинауды түсінеді.Бұл нұсқау балалардың қызығушылығын туғызады. ойыншықтырды   өз     барлығымыз      балалар ойыншықтырды ұқыпсыз пайдаланады, орындарына жинастырып қоймайды бұл біздің жыл бойына бетпе – бет жиі кездесетін мәселенің бірі. Осындай мәселеден шығудың жолын қарастыруымыз керек. Проблемалық жобаны өрістету арқылы талқылау, туындаған жағдайдың талқылау кезінде мынадай жетекші сұрақтар қоюға болады?:  Балалар, қалай ойлайсыз, құрастырмақтар өз орындарында жиналып тұр ма? Ал сендер қалай ойлайсыз «Ұқыптылық» деген сөзді қалай түсінесіңдер?  Қызметтің мәні, олар әр рет ауыстырып орналасуы қораптарды атрибуттармен өз қалауы  бойынша, расставляя тиісті суреттер әр түрлі полочках. Бұл тәсілдерінің бірі жандандыру,  балалар іс­әрекетінің бағытталған деген қызығушылығын арттыру үдерісіне жинау ойыншықтар,  превратив, оның логикалық жалғасы, ойын іс­қимыл. Осындай карточкасын ұсынуға болады  балаларға дайын, ал ұсынуға болады салу дербес. 3 Google Переводчик Ойынтықтарды жинастырудың кезең­кезеңімен жасау арқылы  балаларды әдеттендірсеңіз ғана еңбегіңіз жемісті болады.          Біріншіден, ойыншықтарды шашып тастағаны әрі оны жинамағаны  үшін дауыс көтеріп, ұрыс көрсетпеңіз. Балаға агрессия жасалған сайын табиғи инстинктісі кері әсер беріп, өзіңізге агрессия танытатын қырсық бола   бастайды.   Балалар   қашанда   айналасындағы   адамдардың   іс­ әрекетіне, амал­әрекетіне мән береді. Сондықтан ойыншықты жинауды балалармен  бірге бастаймыз. Көбінде  ата­аналар  ойыншықты  өзі  жинайды  да,  осылай   жинау  керек деген   тәрізді   нұсқау   береді.   Алайда   бұл   жай   ғана   нәтиже   ғой,   қалай жинау   керектігі   жайында   ақпарат,   мағлұмат   беріп   отырған   жоқсыз. Салдардың дұрыс еместігі жайында айту балаға ешқандай да ақпарат бермейді.   Керсінше,   осылай   жасау   керек   деп   бағыттауыңыз   –   нағыз мағлұмат.   Алғаш   болып   өзіңіз   жинай   отырып,   балаларға   да   ойыншық жинатыңыз,   яғни   баламен   бірге   жинаңыз.   Басында   бала   тек   1­2 ойыншықты   ғана   жинауы   мүмкін,   ал   қалғанын   өзіңіз   жиыстырыңыз. Кейінгі уақыттарда бала одан да көп ойыншықты жинауға ұмтылдыру қажет. Мұндай  уақытта сіз  тек 1­2 ойыншықпен  тоқтаңыз,  қалғанын бала реттесін.                       Бұл жұмысты баламен үнемі атқару қажет. Есіңізге түсіп кеткенде не жинау керек болғанда ғана әрекет етпей, баланың да, өзіңіздің де   әдетіңізге   айналдырыңыз.   Үнемі,   кезең­кезеңімен   жасалған   жұмыс нәтижесіз   болмақ   емес.   Ойыншықтарды   жинауды   ойын   формасында өткізсеңіз болады. Яғни, жарыс түрінде өткізгеніңіз құба­құп. «Кім көп жинайды?»   немесе   «Кім   тез   жинайды»   тәрізді   шарт   қойыңыз.   Ойын процесі   балаларға   қашанда   стимул.   Немесе   балаларға   ойыншықтың   да ұйықтауы,   өз   орнына   жатуы,   тұруы   керектігі   жайында   ұқтырып, қуыршақтарды қорапта ұйықтайды деп, ал мәшинелер гаражда тұрады деп   ескертсеңіз   болады.   Сонда   да   бала   ойыншық   жинауға   көнбесе, жиналмаған   ойыншықтарды   жеп   қоятын   «құбыжық   қорап»   ойлап табыңыз.   Ал   жиналмаған   ойыншықтарды   сонда   тастаңыз.Олар   тек аптасына   бір   реті   Балалар айтқандарыңызды   орындаса,   міндетті   түрде   мақтаңыз,   жылы   сөздер айтыңыз. Баланың құштарлығы артады. Кеңестеріміз мінсіз емес, әрине. Бірақ орындап көруге болады. Бала тәрбиесі оңай формула ғой дейсіз бе?!  Үнемі жұмыс жүргізумен болу керек.   деп   ескертіңіз.   қана   беріледі Ситуативті жағдай: «Қолды қалай жуу керек?» Мақсаты: Баланың жеке басының тазалығын айту. Мәдени гигиеналық  дағдыны қалыптастыру, ұқыптылыққа, тазалыққа тәрбиелеу. Міндеті:  Балаларға жеңін түріп қолын сабынмен жууды, сумен толық шаюды, орамалмен құрғатып сүртуді үйрету. Қолжуғышқа дұрыс тақап, сабынды сабындыққа салып, кранды жабуды үйрету және жуынуға керек заттарды  қол   жуғыш,   су,   сабын,  орамал,   сабын   салғыш.  Есте  сақтау, ойлау қабілетін, жалпы және ұсақ моторикасын дамыту.        Мәдени гигиеналақ дағдыны қалыптастыру балабақшадан басталады. Сондай   –   ақ   тәрбиеші   балаларға   қолды   жуу   кезінде   жеңін   дұрыс түруін,сонымен   қатар   сабынды   дұрыс   ұстауын   және   қолды   сүлгіге сүртуін қалыптастырады. Кіші топ балаларына көрсету және түсіндіру арқылы   үйретсек   ,   ал   5   жасар   балаларға   жағдаят   формасында ұйымдастырылады.Бқл   мәселелерді   балаларға   «Қолды   қалай   жуу керек?» деген секілді сұрақтарды қою арқылы балалардың бұл мәселеден қаншалықты білетінін анықтай аламыз.  Тәрбиеші: ­Балалар, қолды жуу үшін бізге не керек?Есімізге түсірейік. Тәрбиеші: ­Шыңғыс қолды қалай жууға болады? Шыңғыс: «Ең алдымен сабынды қолға алып , сосын қолжуғышты қосып, қолымызды сулап алып, сабынды көтіртіп алып ,барлығын жуып аламыз, содан соң сүлгімен сүртеміз». Тәрбиеші: ­Шыңғыс сен қалай ойлайсын сабынды ұстап тұрып  қолжуғышты қосқан ыңғайлы бола ма? Шыңғыс: «Ыңғайлы шығар». Бұл сұрақтың жалпы мақсаты балалардың ұсылылған іс – әрекеттерінің толыққандылығы туралы ойлауын ояту. Тәрбиеші: ­ Балалар келесі қол жуу тәсілін кім ұсынғысы келеді? Алинур: «Менің ойымша ең алдымен қолжуғышты қосу керек, одан соң  қолды сумен ылғалдандырып қол сабынды алып көпірту содан соң  сабынды орнына қою, қолды мұқият сүрту». Тәрбиеші: ­ Зариа сен қалай ойлайсың? Саған жейдеңнің жеңі кедергі  келтірмей ме? Алинур: «Кедергі келтіреді, ең алдымен жеңді жинау керек. Тәрбиеші мен сендерге 2 топқа бөлінуді ұсынамын. 1топ – Шыңғыстың, 2топ – Алинурдың тобы болады. Жуынатын   бөлмеге   2   топта   келіп   өз   жоспарлары   бойынша   қолдарын жуа бастайды. Шыңғыстың   тобы   сабынды   қолға   алып   қолжуғышты   ашуға   ыңғайсыз екенін түсінеді. Жеңімпаз топ қолды дұрыс жуу нұсқаулығын ұтып алады. Ситуативті жағдай: «Үстел үстін қалай жинау керек?» Мақсаты:Балаларды еңбек әрекетіне баулу. Міндеті: Ұқыптылықа , тазалыққа уйрету. Тәрбиеші: ­Балалар сендер қалай ойлайсындар екінші таңғы асқа не береді екен? Балалардың жауабы: Тәрбиеші : ­ Менің ойымша ол дөңгелек пішінді , дәмі қышқыл, түсі қызыл сияқты ол не екен? Балалар : Ол алма. Тәрбиеші   олай   болса   барлығымыз   дастархан   басына   жайғасып алмамызды жейік. Тәрбиеші:  Ой   балалар   екінші   таңғы   астан   кейінгі   үстелді   көмекші тәрбиеші   жинастыру   керек   болатын   бірак   бір   себептермен   көмекші тәрбиеші шығып кетті. Енді   үстел   үсті   осылай   шашылып   жата   ма?   Үстелдің   үстін   қалай сүртеміз? Кім айтады үстелді сүрту үшін нені пайдалануға болады? Балаларға бірнеше нұскалар ұсынылады. Бірі щеткамен үстел үстін  ысқылайды, бірі губкамен, біреуі шүберекпен  сүртеді. Тәрбиеші: ­ Балалар қалай ойлайсыңдар үстел үстін немен сүрткен  ыңғайлы екен. Балалар: Шүберекпен сүрткен ыңғайлы екен. Тәрбиеші:  ­   Балалар   үйге   барғанда   аналарына   осылай   көмектесіп тұрыңдар. Ситуативті жағдай: «Серуенге қалай киініп шығу керек?» Мақсаты: Мектеп жасына  дейінгі балаларды өзіне  ­ өзіне қызмет етуге  үйрету . Міндеті: Киімдерді ретімен киюге дағдыландыру. Әр бір балабақшаңың қабылдау бөлмесінде дұрыс киінудің нұсқаулықтары ілініп   түрады.   Тәрбиешілер   әр   мезгілге   байланысты   өзгертіп   отырады. Бірақ   кей   жағдайларда   балалар   сол   нұсқаулықты   елемейді.   Неліктен олай?   Себебі   мүмкін   көре   алмауы,   кейбірі   ойнап,   кейбірі   теріс   қарап киінеді.   Көбінесе   тәрбиеші   ауызша   серуенге   киінуді   түсіндіреді,   бірақ балалар уақыт өткен соң ұмытып кетеді.  Балаларды бақылауда кейбір балалар болады бірінші аяқ киімді шешуге тырысады,алайда оларға бас киім кедергі жасайды. Аталған проблеманы шешуге тырысып өзі олар үшін   біз   балаларға   қолайлы   киінуді   шешіндіруді   үлгісін   жасап   шығару алгоритмі ұсындық. Бұл бір проблемалық жағдай. Міне, бұл қалай болды екен? Тәрбиеші: ­ Балалар , біздің серуенге шығатын уақытымызда жақындаған сияқты.   Қазір   жылдың   қай   мезгілі?Олай   болса   жаз   мезгіліне   сәйкес киімдер киеді екенбіз. Сендер қалай ойлайсындар киінгенде бірінші неден бастап киінеміз? ­ Қалай ойлайсыңдар ? Қалай киініп шешінуге болады? Серуеннен келгенде бірінші   қайсы киімнен бастап шешуге болады? Деген сұрақтар қою арқылы нәтижеге жету. Осылайша, бірнеше ситуативті жобаны қарастырдық. Күнделікті сәттерден   пайда   болады.Әр   тақырып   бойынша     қорыта   келгенде балаларды кез келген жағдайда сұрақтар қою арқылы шығу, сол сұрақтар арқылы бізге не керек екнін анықтау керек екенін түсіндіру. Балаларға біз нені   білдік?   Нені   үйрендік?   Нені   білеміз   деген   сұрақтарды   жиі   қою арқылы жағдайдан шығудың жолын көрсету..  «Шашылған  ойыншықтарды жинау алгаритмі» 1кезең – шашылған ойыншықтар 2 кезең – ойыншық жинайтын сөре 3кезең – жиналған ойыншықтар «Киімді ретімен кию алгаритмі» 1 кезең: аяққа етік кию керек 2 кезең: кеудеге күртеше кию керек 3   кезең:   басымызмызға   бас   киім кию керек 4кезең: Серуенге дайынбыз. Қол жууға керекті заттар: 1 – Қолды жуу үшін кранда ағып тұрған су. 2 – Қолды тазалап жуу үшін сұйық сабын. 3 – Қолды сүрту үшін орамал қажет. Ретімен қолды жуу алгаритмі: 1 кезең – қолды жумас бұрын екі білемімізді бүреміз. 2 кезең  ­ крандағы суды ашамыз. 3 кезең – сабынды аламыз. 4 кезең – қолымызды сабындаймыз. 5 кезең  ­ қолымызды жуамыз. 6 кезең – крандағы суды жабамыз. 7 кезең – орамалға қолымызды  сүртеміз. 8 кезең – орамалды орнына ілу 9 кезең – жеңімізді түсіреміз. «Үстел үстін жинастыру алгаритмі» 1кезең: Шашылған үстел 2кезең: Үстел үстін сүртуге  керекті затты таңдау. 3кезең: Үстел үстін сүрту. 4кезең: Тазаланған үстел.