Պլան հայոց պատմության և եկողեցու

դաս

Ուսուցանվող նյութը

Ուսուցանվող նյութի նպ.

Հասկացություններ, տերմիններ, անուններ

Տնային աշխ.

ժամ

1.

Ներածություն

-՛՛Հայոց պատմություն՛՛ առարկան, պարբերացումը,

-Հնագույն և նին շրջանների պատմության բովանդակությունը

Հայոց պատմության պարբերացում, հնագույն ժրջան, հին շրջան, ժամանակագրական սահմաններ

Էջ 3-5

1

                                       Բաժին  1.  Հայաստանը՝  հնագույն  շրջանում

 14

                                           Թեմա 1.    Հայոց      հայրենիք

  3

 2-3-4.

Հայոց հայրենիք

- աշակերտներին ծանոթացնել Հայոց հայրենիքի աշխարհագրական դիրքի, սահմանների, գետերին, լճերին

-Ներկայացնել նրանց նշ. բարձրությունների, քաղցրահամ ջրերի, կենդանական աշխարհի

-քարտեզի վրա ցույց տալ Հայկ. Լեռ. Սահմանները, լճերը, գետերը և լեռնաշխթաները, պատմական վարչական բաժանումը

- զարգացնել բառապաշարը

Հայկական լեռ., Մեծ Հայք, Փոքր Հայք, Արմենիա, Առաջավոր Ասիա,Մասիս, Արարատ, Արագած, Սիփան, Եփրատ, Տիգրիս, Արաքս, /Երասխ/, Կապուտան, Միջնաշխարհ, Բարձր Հայք, Ծոփք, Աղձնիք, Տուրուբերան, Մոկք, Կորճայք, Պարսկահայք, Վասպուրական, Սյունիք, Փայտակարան, Արցախ, Ուտիք, Գուգարք, Տայք, Այրարատ, Հայկական պար, Տավրոս

  Էջ 6-8

 Էջ 8-11

  Էջ 11-13

3

       Թեման  2.   Հայկական  լեռ.՝  որպես  մարդկության   հնագույն   բնօրրան

  4

5-6-7-8.

Նախնադարյան հասարակությունը Հայկական լեռ.

- աշակերտներին ծանոթաց-նել Հին քարի դարի, նախնա-դարյան գործիչների մարդկա-յին հոտերի ձեռքի հատիչի

-ներկայացնել նախնադարյան մարդկանց զբաղմունքը, գոր-ծիքները

- աշակերտներին ծան. Մեզո-լիթ և նեոլիթ դարաշրջաններ բովանդակությանը

-ներկայացնել միջին և նոր քարի դարերի զբաղմունք-ները, գործիքներ

-զարգացնել բառապաշար

- աշակերտներին ծան. պղն-ձա-քարի և բրոնզի դարաշր-ջանների բովանդակության

-ներկայացնել բրոնզե և երկա-թե գործիքների, զինեգործու-թյան և մետաղամշակման կարևոր  կենտրոնների

-զարգացնել աշակերտների կարդացածը ճիշտ վերար-տադրելու կարողությունները

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  նախնադարյան հաս. անկման

-ներկայացնել    նախնադա-րյան հասարակության անկ-ման, մարդկանց նյութական և հոգևոր ձեռքբերումները՝ կրակի օգտագործումը, աշխատանքային գործիքների կատարելագործումը, ար-վեստ, կրոնական պատկերա-ցումները

-աշակերտները պետք է կա-րողանան զանազանել մարդ-կանց գործունեություները

Նախնադարյան հասարակություն, բանական մարդ, բնակատեղիներ, քարի դար, հին քարի դար /հնաքա/

Միջին /մեզոլիթ/ , նոր քրի դար / նեզոլիթ/, բրիչային հողագործություն

Պղնձաքարի դար, բրոնզի դար, Արտին լեռ, Արզնի, Ազոխի քարայր, Գուգարք, Շենգավիթ, Լճաշեն

Մարդկային տուր, տոհմ, ցեղ, ցեղային միություններ, կրակ, աշխատանքային գործիքներ, մասնավոր սեփականություն, արվեստ, կրոն, վիշապներ, ժայռապատկերներ

Էջ 18-20

Էջ 20-22

Էջ 22-24

Էջ  25-29

   4

 Թեմա 3.   Վաղ   պետականության   կազմավորումը    Հայաստանի  տարածքւմ

  3

9-10.

Հայասատն՝ հնդևրոպական նախահայրենիք

- աշակերտներին ծան.  Հայ. Հնդևրոպակ նախահայրե-նիքի, Հայ. լեռ. ցեղային միութ-յունների բովանդակության

-ներկայացնել հնդևրոպական ցեղերի, տեղաշարժերի, կեն-ցաղի, սովորույթների, լեզուն-տարբեր ժող. կազմավորման

 - աշակերտներին ծան.  հայ ժաղ. Կազմավորման մասին ավանդազրույների բովանդա-կությանը

-ներկայացնել Հայկ և Բլի առասպելը, Արամ նահապե-տի, հունական և վրացական ավանդազրույցները

Հնդևրոպական լեզվաընտանիք, հնդևրոպական նախահայրենիք

Հայկ, Արամայիս, Արարատ, Թորգոմի տուն, Արմենոս, Բել, Բաբելոն, Արմավիր

Էջ 31-32

Էջ 32-34

2

11.

                                       Գործնական          աշխատանք

  1

12.

Վաղ պետական կազմավորումների առաջացումը

- աշակերտներին ծան.  վաղ պետականության կազմավո-րումների առաջացումը բովան.

- ներկայացնել Արատտա, Հա-յասա, Թեգարամայի, Հայ-կայնների Այրարատյան թագ.

Հայասսա-Ազզի, Մելիդ, Կումախա, Արմե, Ուրմե, Նաիրի, Ուրուատրի, Էթիունի, Միտանի, Խեթական պետություն    

   Էջ 35-40

 1

                                                   Բաժի  2. Հայաստանը Հին շրջանում                       

                                                       Թեմա 4.   Վանի     թագավորությունը     

  4

13-14-15-16.

Վանի թագավորությունը՝ Մենուա, Արգիշտի Ա և Սարդուրի Բ

 - աշակերտներին ծան. Վանի թագ.հիմնադրումը Ք.ա. 9-րդ դ. բովանդակությանը

-ներկայացնել  Արարատյան թագ., Ասորեստանի դեմ  մղ-ված երկարատև և համառոտ պատերազմների, Սալմանա-սար գ, Սարդուրի Ա, ՛՛ Մեծ արքա հզոր արքա, Նաիրի արքա՛՛

-շեշտադրել Սարդուրի Ա՝ Ուրարտական թագ. Հիմնում

- աշակերտներին ծան.  Տուշ-պա-Վան մայրաքաղաքի հիմ-նադրման

-ներկայացնել Սարդուրի Ա, Տւշպա-Վան  մ. քաղ. հիմն-ման, առձանագրության ՛՛Ես քարերն այս բերեցի, Ես պա-րիսպը այս կարուցեցի՛՛, Շա-միրամ թագ.

- աշակերտներին ծան. Վանի թագ. Հզորացման բովանդ.

-ներկայացնելՄենուա թագ., Վանի թագ. Հզորացման, արշավանքներիՄենուայի ջրանցքի, 14 արձանագրութ. Նոր քաղաքների կառուցում.

-նպաստել աշակ. բարոյական դաստիարակության

-օժանդակել աշակ. սովորածը վերարտադրելու կարողու-թյունների զարգացման

- աշակերտներին ծան. ոագվ. Պայքարրը արտաքին ուժերի դեմ, անկումը

- ներկայացնել Ասորեստանի բանակի ծանր պարտության Ռուսա Ա և Ռուսա Բ, Խալդի Աստծու,  Պարույ Նահապե-տի, Նինվենի գրավումը և Վա-նի թագ. Անկումը

-օժանդակել աշակ. վերլուծա-կան մտածողութայն զարգ.

Վանի թագ., Նաիրի, Բիայնիլի երկիր, Այրարատյան թագ., Ուրարտու, Սարդուրի Ա, Սալմանասար Գ

Տուշպա-Վան, Շամիրամ

Մենու, Արգիշտի Ա, Սարդուրի Բ, Էրեբունի, Արգիշտիխինիլի, Շիրակ, Վելիքուխի/Գեղարքունիք/ Մելիդ, Թիգլաթ-Պալասար Գ

Ռուսա Ա, Ռուսա Բ, Մենուախինիլի, Շիվինի, կիմմերներ, սկյութեր, Պարույ Նահապետ, Խալդի

Էջ 42-44

Էջ 44

Էջ44-48

Էջ 48-53

  4

17.

                                 Թեմատիկ             գրավոր             ախատանք

  1

                    Թեմա  5.    Հայկազուն     Երվանդականների     թագավորությունը

  7

18-19-20-21.

Երվանդականներ թագավորության հիմնադրումը

- աշակերտներին ծան. Եր-վանդականներ թագ. հինադ-րման, Պարույ Նահապետը՝ Հայոց թագ. բովանդակու-թյանը երկու հզոր պետ.՝ Մե-դիա և Բաբելոնիայի, Մավսես Խորենացու գրառումների Հա-լիսի ճ.մարտ. 

-բնութագրել Պրույր Նահա-պետին

- աշակերտներին ծանոթաց-նել Երվանդ Ա Սակավա-կյացի և Տիգրան Երվանդ-յանի

-ներկայացնել Պարույր Նա-հապետի հաջերդ սերունդ-ները,Երվանդականների թագ. հիմնման, նոր քաղաքների կառուցման Աքեմենյան Պա-րսկաստանի հիմնադրման, Կյութոս Մեծի ստեղծած տե-րության բովանդակությունը

Զարգացնել աշակերտների պատմելու, վերարտադրելու ունակությունները

- աշակերտներին ծան. Տիգ-րան Ա և Կյուրոս Մեծի, Ք.ա. 522-521 թթ. Հակապարս-կական ապստամբությունը,

-ներկայացնել քաղաքական  վիճակի արմատական փոփո-խության  Բեհեսթունյան եռա-լեզու արձանագրության, Դա-րեհ Ա  5 արշավանքները

-ամրապնդել սովորողների հայրենասիրական ոգով դաս-տիարակության շարունակա-կան ընթացքը

- աշակերտներին ծանոթաց-նել Հայաստանը՝ Աքեմենյան տերության կազմում, Հայաս-տանը՝ ըստ Քսենոփոնի բով.

-ներկայացնել Պարսկաստնի տերության  սատրապություն-ները, Հայ-ը 13-րդ սատրա-պություն, ՛՛Անաբասիս՛՛ աշ-խատության, Մեծ և Փոքր Հայ-քերի վարչական  բաժանման

-զարգացնել աշակ. բառապաշարը

Պարույր թագավոր, Երվանդական թագավորություն, Մարաստան, Մեդիա

Երվանք Ա Սակավակ-յաց, Տիգրան  Ա Կյուրոս Մեծ, Աքեմենյան պետություն

Դարեհ , Բեհիսթունյան արձանագրություն,սատրապություն, Արմինա, Քսենոփոն, Դադարշիշ

Քսենոփոն, Անաբասիս,Արևմտյան և Արևելյան Հայաստան

Էջ 54-55

Էջ 55-57

Էջ 57-58

Էջ 58-62

    4

22-23-24.

Երվանդական-ների թագ-ն  Ք.ա. 4-3 դդ.

- աշակերտներին ծան. Եր-վանդական թագ-ն վերակա-նգնումը. Ալեքսանդր Մակե-դոնացու արշավանքները և Հայաստանը բովանդ.

-ներկայացնել ֆլանգները, Գավգամելայի և Իսոսի ճ.մարտ., հելլենիստական   դ.

- աշակերտներին ծան. Հայ-կական թագ. Ք.ա. 3-րդ դ.

-ներկայացնելԱլեքսանդրի մահը, Սելևկյան տերության ստեղծման,Արմավիր մ.քաղ. հիմնման, Մեծ և Փոքր Հայքե-րի զրգզցման ու բարգավաճ-ման ուղիները

- աշակերտներին ծանոթաց-նելհայկական թագ-նը  և Սելևկյան տերության բովանդ.

-ներկայացնել Մեծ Հայքը Երվանդականների իշխ. ընդարձակմանը, Սելևկյան տերության թագ. նենգությու-նը, Հայ-նի 4 թագ.՝ Մեծ և Փոքր  Հայքեր, Ծոփք , Կոմմագեն

Ալեքսանդր Մակեդոնացի, Գավգամելա ճ.մարտ, Սելևկյան տերություն, Երվանդ Գ, ֆալանգ

Սելևկյանների տերության, Երվանդաշատ, Արմավիր

Սամոս /Շամ/, Արշամ, Սամոսատ և Արշամաշատ քաղ., Արտաշես, Զարեհ

Էջ 63-65

Էջ 65-66

Էջ 66-68

      3

                                   Թեմա 6.    Մեծ   Հայքի    Արտաշեսյան    թագավորությունը

   4

25-26.

Հայկական թագ-րի անկախոթյունը

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Հայ-կան թագ. անկախա-ցման գործընդացին, Արտա-շես Ա գահակալումը

-ներկայացնելՄերձավոր Արևելքում միջազգային  հա-րաբերությունների, Մագնե-սիայի ճ.մարտ, Արտաշեսի և Զարեհի Փոքր Հայքի և Կոմ-մագենի հայ-կան թագ-ները, Արտաշես Ա թագ. բովանդ.

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Հայկական հողերի միա-վորման բովանդակությանը

-ներկայացնել Արտաշես Ա գահակալումը, հողերի միա-վորման գործընթացը, արշա-վանքները՝ արևլ., արևմ.,հյուս. և հար., դրամի հատումը

Մագնեսիա, Արտաշես, Զարեհ

Ծոփք, Կոմմագեն, Փայտակարան, Գուգարք, Բյութանիա

Էջ 70-71

Էջ71-73

     2

27-28.

Արտաշես Ա բարենորոգումները

- աշակերտներին ծան. Արտա-շատ մ.քաղ. հիմնադրմանը

-ներկայացնել մ.քաղ. կառուց-ման անհրաժեշտու-թյան, դի-րքի ճիշտ ընտրության, Մեծա-մոր գ. ջրկիցը, Պատմահոր առժեքավոր վկայությունը, Զարեհավանդ և Զարիշատ քաղաքների կառուցումը

-զարգացնել բառապաշարը

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  հողային հարաբերութ-յունների կարգավորման բով.

-ներկայացնել հողային կար-գավորման, սահմանաքարերի  այլ բարենոգումների, երկրի պաշտպանության կազմա-կերպումը, 4 զորավարութ-յունները,120 վարչական շր-ջանները,բանակի կառուցվ.

Արտաշատ, Զարիշատ, Զարեհավան, Խոր Վիրապ, ՛՛Հայկական Կարթագեն՛՛, Մովսես Խորենացի

Էջ 73-74

Էջ 775-78

  2

29.

                                                   Կրկնություն

1

30.

                      Կիսամյակային          ամփոփիչ        գրավոր      աշխատանք

1

                                      Թեմա  7.  Հայաստանը՝  աշխարհակալ  տերություն

15

31-32-33.

Տիգրան Բ Մեծը և հայ-կան տերություն ստեղծումը

- աշակերտներին ծան.  Տիգ-րան Բ գահակալման բովան-դակությունը

-ներկայացնել Արտավազդ Ա, հայ-պարթևական կարճատև պատերազը, ՛՛Յոթանասուն հովիտներ՛՛

-մրապնդել սովորողների հայրենասիրական ոգով շարունակական ընթացքը

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Կապադովկիայի ռազմա-կալումը

-ներկայացնել Կապադովկիա-յի ռազմակալման գործըն-դացը, Միհրդատ Զ Եվպա-տորը, հայ-պոնտական բանա-կցությունները՝ Արտաշատի պայմանագիրը

-գնահատել հայ-պոնտական պայմանագիրը

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Տիգրան Բ Մեծի նվաճում-ները

-ներկայացնել Տիգրան Բ Մեծ հայքի և Պոնտոսի մերձեց-մումը, նվաճողական ծրագ-րերի իրականացումը, ՛՛Յոթա-նացուն հովիտների՛՛ վերա-դարցը, հայկական բանակի գրաված տարածքները

-քարտեզի վրա ցույց տալ Տիգրան Բ նվաճած երկրները

-զարգացնել աշակ. բառա-պաշարը

Արտավազդ Ա, Տիգրան  բ Մեծ, Տիրան, ՛՛Յոթանասուն հովիտներ՛՛, Կապադովկիա

Հայ-պոնդական դաշինք, Միհրդատ Եվպատոր

Ատրպատական, Էկբատան, Գորդեձ Բ, Արքայից արքա, Կորդուք, Ադիաբենե, Միգդոնիա, Օսրոյեն, Կոմմագեն, Կիլիկիա, Փյունիկիա, Պտղոմաիս, Սելենե թագուհի, Պտղոմեոս 13-րդ

Էջ 79-80

Էջ 80-81

Էջ 81-83

   3

34-35.

Տերության տարածքը և բնակչությունը

- աշակերտներին ծան. Հայկա-կան տերությունը

-ներկայացնել  Տիգրան Բ նվաճումներ Առաջավոր Ասի-այում, տերության մեջ մտած տարածքները , գերիշխանու-թյան տարածման, տնտ. զարգ. շրջանների, Հայոց տերության ընդ. տարածքը

-քարտեզի վրա ցույց տալ Տիգ-րան Բ երության սահման-ները, նվաճած երկրները

-զարգացնել աշակ. բառ.պաշ.

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Տիգրանակերտի կառուց-ման բովանդակությունը

-ներկայացնել նոր քաղաքի կառուցման անհրաժեշտու-թյունը՝Տիգրանակերտ, մ.քաղ. անվանումը, նրան շրջապա-տող պարիսպների, մի քանի այլ նույնանուն քաղ. կառուցումը

-քարտեզի վրա ցույց տալ մ.քաղ. աշխարհագրական դիրքը

Տյուրոս, Բիբլոս, Սիդոն, Տարսոն, Ադանա, Գուրաս, Բագարան

Էջ 84-85

Էջ 85-88

  2

36-37-38-39-40.

Հայ-հռոմեական պատերազմը

- աշակերտներին ծանոթաց-նել   Հռոմեական հ.պետ. արև-ելյան քաղաքականու-թյունը: Լուկոլոսի արշավանքը Հայ. բովանդակությունը

-ներկայացնել Հռոմեական նվաճումները,Լուկուլլոսի արշավանքը Միհրդատի դեմ,,վերջինիս փախուստը Հայ. Լուկուլլոսի բանադ.

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Տիգրանակերտի ճ.մարտը

-ներկայացնել հայ-հռոմեա-կան պատերազմները, Տիգրա-նակերտի ճ.մարտը, Տիգրան Բ գլխավորած հայ-ան բանակի խիզախությունը, պատրաս-տակամությունը

-գնահատել Տիգրանակերտի ճ.մարտը

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Արածանի ճ.մարտը

-ներկայացնել հայ-հռոմեա-կան պատերազմի երկրորդ փուլը, Լուկուլլոսի պարտ., Դոն Կասիոսի վկայությունը, Հռոմի նոր հրամանատար Գնեոս Պոմպեոսին

-գնահատել Արածանի ճ.մարտը

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Պոմպեոսի արշավանքը Հայաստան

-ներկայացնել Գնեոս Պոմպե-ոսի արշավանքը Հայ. Միհր դատ Եվպատորի պարտո. հայ-հռոմեական պայմանա-գիր՝ Արտաշատի պայմանա-գիր, Կրտսեր Տիգրանի դավա-ճանությունը

-գնահատել Տիգրան Բ, Կրտ-սեր Տիգրանի հարաբեր.

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Արտաշատի պայմա-նագրի բովանդակությունը

-ներկայացնել պայմանագրի կետերը,՛՛ Հռոմեական ժողով-րդի բարեկամ և դաշնակից՛՛, Մեծ Հայքի տարածքների ամբողջու-թյունը, Հայ-նի անկախության պահպանումը

-զարգացնել աշակ. բառ.պաշ.

-բնութագրել Տիգրան Բ վա-րած քաղաքականությունը

Լուկուլլոս,Հռոմեական պետություն, Դաշտային Կիլիկիյա

Տիգրանակերտի ճ.մարտ

Արածանի ճ.մարտ, Գնեոս Պոմպեոս, Դիոն Կասիոս

Կրտսեր Տիգրան

Էջ 89-90

Էջ 90-92

Էջ 92-94

Էջ 94-95

Էջ 96-99

  5

41.

                                           Ամփոփում

1

42-43-44.

Մեծ Հայքի թագ. Արտավազդ Բ օրոք

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Արտավազդ Բ գահա-կալման բովանդակությանը

-ներկայացնել Արտավազդ Բ, հույն պատմիչ Պլուտար-քոսի վկայությունը, Մեծ հայքի հայտնվելը երկու հզոր տերու-թյունների  միջև, Արտավազդ Բ չեզոքության քաղաք. դիվա-նագիտական ճիշտ քայլերը

- աշակերտներին ծան.  Կրա-սոսի արևելյան արշավանքը և Հայ.  բովանդակությունը

-ներկայացնելՀռոմի առջին եռապետորին,Կրասոսի արև-ելյան արշավանքը, հայ-պարթևական համաձայնա-գիրը, Խառանի ճ.մարտը, Կրասոսի պարտությունը, Եվրիպդեսի ՛՛Բակոսուհիներ՛՛ աշխատությունը

-գնահատել Հռոմի առաջին եռապետերին

- աշակերտներին ծան. Անտո-նիոսի պարթևական և հայկ-ան արշավանքների բովանդ.

-ներկայացնելԵրկրորդ եռապետերին, Հռոմի քաղա-քացիական պատերազմը,հայ-պոնտական դաշինքի անակ-նկալ խզումը, Անտոնիոսի արշավանքը դեպի Պարթևս-տան և Հայ.հայոց թագ. ընտա-նիքի գրի ընկնելը Ակտիումի ճ.մարտ.

-համեմատել Առաջին և Երկրորդ եռապետերին

Արտավազդ Բ, Պլուտարքոս

Կրասոս, Հուլիոս Կեսար, Մարկոս Կրասոս, հայ-պարթևական համաձայնագիր,Եվրիպիդեսի ՛՛Բակոսուհինե՛՛

Մարկոս Անտոնիոս, Մարկոս Կրասոս, Գայոս Օկտավիանոս, Ալեքսանդրիա, Կլեոպատրա, Ակտիումի ճ.մարտ

Էջ 100-101

Էջ 102-104

Էջ 104-108

    3

45-46.

Մեծ Հայքի թա-գավորությունը վերջին Արտա-շեսյանների օրոք

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Արտաշես Բ

-ներկայացնել Արտավազդ Բ հետո քաղաքական իրադար-ձության փոփոխությումը  Հրահատ Դ օրոք,  Արտաշես Ա գահակալումը, ՛՛Արքայից արքա՛՛ մակագ-րությամբ հա-տած դրամների, հայոց թագ. սպանությունը

-զարգացնել աշակ. բառապա-շարը, ճանաչողական ունա-կությունները, պատմել

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Արտաշեսյան վերին գա-հակալները  բովանդ.

-ներկայացնել Տիգրան Գ, Տիգրան Դ, Էրատո, Արտա-վազդ Գ գահակալություն-ները, Արտաշեսյանների  ար-քայատոհմի անկման պատ-ճառները

-զարգացնել աշակ. պատմելու ունակությունները և անծա-նոթ բառերի յուրացնելու ունակությունները

Հրահատ Դ, Արտաշես Բ Օգոստոս

Էրատո, Տիբերիոս, Տիգրան Գ, ՛՛Արքայից արքա Տիգրան՛՛, ՛՛ Էրատո՝ Տիգրան արքայի քույր՛՛

Էջ 109-111

Էջ 111-113

      2

47.

                                               Գործնական         աշխատանք

   1

                Թեմա  8.   Մեծ   Հայքի   Արշակունյաց    թագավորությունը   1-3    դ դ.

  5

48-49.

Արշակունյաց արքայատոհմի հաստատումը Հայաստանում

- աշակերտներին ծան. Դրածո թագ. հայոց գահին բովանդ.

-ներկայացնել հռոմեամետև և պարսկամետ քաղաք. դրածո թագ.,Վերգիլեսի դիպու այլա-խոհությունը՝ ՛՛ Կամուրջներ չ հանդուրժող Արաքս՛՛,

-զարգացնել աշակ. ճանաչո-ղական , հետաքրքրող, պա-տմողական հմտությունները

- աշակերտներին ծանո.  Տր-դատ Ա գահակալումը և գործունեության բովանդ.

-ներկայացնել  Պարթևական Վաղարշ Ա, Տրդատ Ա Հայոց թագ. հռչակվելը և հետագա գործունեությունները, Կոր-բուլոնի արշավանքները Ար-տաշատ և Տիգրանակերտ մ. քաղ.

-նպաստել սով. Ճանաչողա-կան գիտելիքների հարստաց-մանը, համեմատելու երևույ-թները, գնահատելու կարո-ղությունները

Զենեն-Արտաշես, Վերգիլես, Գիսակ Դիմակսյան, ՛՛Կամուրջներ չ հանդու-րժող Արաքս՛՛

Վաղարշ Ա Արշակունի, Տրդատ Հռադամիզդ, Կորբուլոն, Ներոն, Պետոս, Հռանդեայի ճ.մարտ, Արշակունինե-րի արքայատոհմ, Գառնիի ամրոց, Ալանական ցեղեր, ֆորում

Էջ 115-116

Էջ 116-122

     2

50-51-52.

Հայսատանը     2-3-րդ դդ.

- աշակերտներին ծան. Վա-ղարշ Ա: Վաղարշապատ մ.քաղ. կառուցման բովանդ.

-ներկայացնելՍանատրուկ թագ., Թադեոս և Բարդուղե-միոս առաքյալներին Վաղար-շապատ մ.քաղ. կառուցումը

-նպաստել աշակ. ճնաչողա-կան գիտելիքների և բառա-պաշարի զարգացման

- աշակերտներին ծանո. Վա-ղարշ Բ և Արշակունիների ժառանգական իշխանության հաստատման բովանդ.

-ներկայացնել Վաղարշ Բ վա-րած ճկուն քաղաք., Խոսրավ Ա Մեծին

-զարգացնել աշակ. բառապա-շարը, պատմելը

- աշակերտներին ծան.  Սա-սանյան հեղաշրջումը Պարս-կաստանում և հայ-պարսկա-կան հարաբերությունների բովանդակությունը

-ներկայացնել Պարսկաս-տանում տեղի  ունեցող իրա-դարձությունները, Սասանյան Պարսկաստանի երբեմնի հզորությունը և տիրույթները Շապուհ Ա դավադրության, Մծբինի 40 ամյա պայմ-ը,  Տրդատ Գ Մեծին

-նպաստել սով. ճանաչողա-կան  գիտելիքների  հարստա-ցմանը, համեմատել երևույթ-ները գնահատելու կարողութ-յունները

Սանատրուկ, Աշխար-դար, Պառթամաիս, Տրայանոս, Հադրիանոս, ՎաղարշԱ, Վարգկեսա-վան, Վաղարշապատ, Սոհեմոս

Վաղարշ Բ, Խոսրով Ա Մեծ

Արտաշիր Սասանյան, Շապուհ Ա Սասանյան, Վալերիանոս, Անկ Պարթև, Մծբինի հաշտության  պայմանագիր

Էջ 123-124

Էջ 124-125

Էջ 126-130

  3

53.

                                            Թեմատիկ       գրավոր        աշխատանք

   1

Թեամ  9. Հին  Հայաստանի   պետական կարգը,   տնտեսական   և   հասարակակ 

                                                                  կառուցվածքը

 5          

54-55.

Պետական կարգը

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Թագավոր: Արքունիք բովանդակությունը

-ներկայացնել Հայստանի պետ. կարգը, կառավարման համակարգը

-զարգ. աշակ. բառապաշարը

- աշակերտներին ծան. մարդ-պետական գործա-կալություն  տարածքը, վարչական  բաժա-նումը և բանակը

-ներկայացնել մարդպե-տա-կան գործակալության, քրմա-պետի  հեղինակության, մեծ դատավոր գործակալությունը, վարչական բաժանումը, բա-նակի կառուցվածքը

-զարգացնել աշակ. բառապա-շարը, հայրենասիրությունը

Արքւնիք, գործակալու-թյուն, հազարապետու-թյուն, սպարապետու-թյուն,մաղխազություն

Մաղխազական գունդ, քրմապետ, ստրա-տեգիա, պրեֆեկտուրա, նախարախ,ստրատեգոս,դիվանատուն,բդեշխ, այրուձի, աշխարհազոր

Էջ 132-134

Էջ 135-138

     2

56-57-58.

Տնտեսություն

- աշակերտներին ծան. գյուղ. տնտ., արհեստների, ներքին և արտաքին առևտրի բովանդ.

-ներկայացնել գյուղ.տնտ. և արհեստագործության զարգ., հայ պատմիչ  Քսենոփոնի վկաությունների, որդան կար-միր ներկի, գարեջրի արտադ.

-զարգացնել  աշակ. բառա-պաշարը, սեր հողին

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Հին Հայստանի քաղաք-ների բովանդ

-ներկայցնել Վանի թագ. ժա-մանակ կառուցված քաղաք-ները նրանց կառուցվածքի՝ Արմավիր, Տիգրանակերտ, Տուշպա-Վան, և այլ քաղաք-ն

-զարգացնել բառապաշար

- աշակերտներին ծան. գյու-ղական համայնքներ

-ներկայացնել Հին Հայստանի հասարակական կազմվածքը, ՛՛ գյուղ կանգնի գերան կ կոտ-րի՛՛ միտքը,

Շինական, գեղջուկ, համայք, գեղջավագ, ՛՛Հայոց արքունի պողոտա՛՛, արդան կարմիր, Հերոդոտոս

Գեղջավագ, համապարտ երաշխավոր, ձեռակեռտ, ագարակ, ազատ գյուղացի

Էջ 139-142

Էջ 142-143

Էջ 143-146

     3

                                          Թեմա  10.      Հին      Հայաստանի     մշակույթը

   7

59.

Վաղ և Հին շրջանի մշակ.

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  Հայկական մշ. Ակունք-ները

-ներկայացնել հայկ. մշ. ակունքների, կիկլոպյան ամ-րոցների, դամբարանների, հելլենիզմ հասկացությունը, հելլենիստական Հայս-նի մշ.

-զարգ. աշակ. բառապաշարը, պատմելը

Կիկլոպյան ամրոցներ, դամբարաններ, Քսենոփոնի ՛՛Անաբասիս՛՛, հելլենիզմ

Էջ 149-151

    1

60-61-62-63.

Հոգևոր մշակույթ

- աշակերտներին ծան. առաս-պելների բովանդակությունը

-ներկայացնել  հայ ժող. հոգ-ևոր մշ. բաղկացուցիչ մաս կազմող առասպելները

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  վիպերգների բովանդա-կությունը

-ներկայացնել Հայ ժող. վի-պերգները թագավորների և հերոսների մասին

-զարգացնել աշակ. բառ.պաշ.

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  դիցարանի կառուցվածքը

-ներկայացնել Հին Հայստանի հավատալիքները

-զարգացնել բառապաշարը

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  գիրը, գրականությունը և թատրոնի բովանդ.

-ներկայացնել գիրը, գրակա-նությունը,

Հայկ և Բել, Շամիրամ, Արա, Աժդահակ

՛՛Արտաշես և Սաթե-նիկ՛՛,  ՛՛ Արտաշես և Արտավազդ՛՛,Արա ՛՛Գեղեցիկ և Շամիրամ՛՛

Արա, Արամազդ, Անահիտ, Աստղիկ, Վահագն, Նանե, Միհր,

Տիր, Վանատուր

Ամփիկրատես Աթենա-ցի, Մետրոդոտես Սկե-սարացիի, Եվրիպիդեսի ՛՛Բակոսուհիներ՛՛

Էջ 151-153

Էջ 153-155

Էջ 155-156

Էջ 158-160

4

64.

Նյութական մշակույթ

- աշակերտներին ծանոթաց-նել  նյութական մշ. բովանդ.

-ներկայացնել շինարարական արվեստի զարգ., Հայկական Կարթագենա քաղ., Գառնու ամրոցի, ատվածներին նվիր-ված տաճարների, արձան-ների, Հին Հայ-նի մշ. կարևոր դերակատարությունը

Էջ 161-163

       1

65-66.

                                                 Կրկնություն

   2

67.

                     Կիսամյակային      ամթոթիչ    գրավոր   աշխատանք

   1

68.

                                             Ամփոփում

   1

դաս

Ուսուցանվող նյութը

Ուսուցանվող նյութի նպատակը           

Հասկացություններ, տերմիններ, անուններ        

Տնային աշխատանք

ժամ

1.

Ներածություն

                                                        Բաժին   1.  Նախնադար

3

2.

Հին քարի դար  /պալեոլիթ/

- աշակերտներին ծան. Հին քարի գարի բովանդ.

-ներկայացնել  պատմական վաղնջական ժամ., քարի դարի 3 փուլերի՝ հին,միջին, նոր, աշխատանքային գործիքների, լեզվի ձևավոր-ման, նախնադարյան մար-դկանց խմբի, բանական մարդու,

-զարգացնել աշակ. բառապ.

Քարի դար, հին քար /պալեոլիթ/, մեծ սառցակալում, նախնա-դարյան հոտ, հավաք-չություն,որսորդութուն,կրակի ստացում,  հատիչ,կտրիչ, քերիչ

Էջ 5-8

1

3.

Միջին  և նոր քա-րի դար: Անցում նստակեցության

- աշակերտներին ծան.միջին և նոր քարի դարերի բովանդ.

-ներկայացնել մեզոլիթ, նեո-լիթ, էնեոլիթ դ.շրջ., ացում արտադրող տնտ., նստակե-ցության, նորքարեդարյան հեղ.փոխությունը, մարդ-կանց կրոնական պատկե-րացումները

 -զարգ. աշակ. բառապ. և պատմելը

Նետ ու աղեղ, տեգ, պարսատիկ, նոր քարի դար / նեոլիթ/, արտադ-րող տնտ., անասնապա-հություն, երկրագործու-թյուն, արհեստագործու-թյուն, պարզ փոխանա-կում, նստակեցություն, տոհմի ավագ, ցեղ, ցեղի առաջնորդ, Մեծ մայր,

Էջ 9-13

1

4.

Նախնադարյան հասարակության անկումը

- աշակերտներին ծան.  նախնադարյան հասարա-կության անկման բովանդ.

-ներկայացնել մետաղի օգտագործումը, հասարա-կության շերտավորումը, պետության առաջացումը

-զարգ. աշակ.  բովանդակու-թյունը

Պղնձի-քարի դար /էնեոլիթ/, բրոնզի դար, նահապետական ընտանիք, մասնավոր սեփականություն, հասա-րակության շերտավո-րում, տոհմացեղային ավագանի, ցեղային միություն,

Էջ 14-17

                                                Բաժին   2.   Հին    Արևելքը

5

5.

Եգիպտոս

- աշակերտներին ծան. Եգիպտոսի բովանդ.

-ներկայացնել Նեղոսի պարգևը, Աստծո որդին, Եգիպտական աշխարհակալ պետությունը, ՛՛Հավեռժ բա-րեկամներ՛՛ պայմանագիրը

-ձևորել անհատական և խմբով աշխատելու , սեփա-կան կառծիք արտահայտել

-զարգ. քարտեզի հետ աշ-խատելու  կարողությունը

Եգիպտոս, ՛՛Նեղեսի պարքև՛՛, Մինա, Մեմֆիս, փարավոն, բուրգ, աշխարհակալ պետու-թյուն, Թութմոս Գ, Ռամ-զես Բ, ՛՛Հավերժական բարեկամություն՛՛ պայ-մանագիր

Էջ 20-24

1

6.

Միջագետքի առաջին պետությունները

- աշակերտներին ծանոթաց-նել Միջագետքի առաջին պետությունները բովանդ.

-ներկայացնել շումերական պետությունները,Աքքադ, Օրինաստեղծ արքան՝ Համ-մուրապի

-զարգ. աշակ.բառապաշարը

Միջագետք, շումերներ, Շումեր, Աքքադ, Սարգոն, Նարամսին, ՛՛ Աշխարհի չորս կողմերի արքա՛՛, Բաբելոն, Համմուրապի, օրենսգիրք

Էջ 25-28

1

7.

Միջագետքի տերությունները

- աշակերտներին ծան. Մի-ջագետքի տերությունները բովանդակությունը

-ներկայացնել Ասորեստանի վերելքը, Թիգլաթպալասար Գ և Սարգոն Բ, Բաբելոնի նոր թագավորությունը, Նա-բուգոդոնոսոր արքային, Բաբելոնի աշտարակը և Շամիրամի կախովի  այգի-ները, Նինվենի կործանումը

-քարտեզի վրա ցույց տալ Միջագետքի տերության սահմանները

Ասորեստան, Կիլիկիա, Վանի թագավորություն, Թիգլաթպալասար Գ,  արհեստավարժ բանակ, Սարգոն Բ, Բաբելոն շի Նոր թագավոր, Պարույր Հայկազուն, Նաբուգո-դոնոսոր, Բաբելոնի աշ-տարակ, Կախովի այգի-ներ

Էջ 29-32

1

8.

Հին Փոքր Ասիայն և Արևելյան միջերկրական երկրները

- աշակերտներին ծան. Հին Փոքր Ասիայն և Արևելյան Միջերկրական երկրնեը բով.

-ներկայացնել Խեթական տերությունը Միտաննի, Փյունիկյան պետ., առջին հնչյունագիրը, Հին Հունաս-տանի մաթեմատիկոս և փիլիսոփա Թալիաթ Միլեթացուն

-քարտեզի վրա ցույց տալ Հին Փոար Ասիան և Արևե-լյան Միջերկրական երկր.

Փոքր Ասիա, Խաթթուսաս, Լաբարնա, Խեթական պետություն-խուռիներ, Միտաննի,  Փյունիկիա, Բիբլոս, Սի-դոն, Տյուրոս, հնչյունային գիր, Թալես Միլեթացի

Էջ 33-36

1

9.

Հնդկաստան և Չինաստան

- աշակերտներին ծան. Հնդկաստան և Չինաստան դասի բովանդակությանը

-ներկայացնելԱրիացիները,  կաստաները, Մաուրյան պետությունը, Աշոկ արքային, Ցին կայսրությունը, Չի-նական մեծ պարիսպը, Մետաքսի ճանապարհը

-զարգ. բառապաշարը, պատմելու հտությունները

Հնդկաստան, Մոհենջոգարո, Խարապպա, արիացիներ, Պուրուշի, վարնաներ, Աշոկա, Մաուրյան պետություն, Չինաստան Ցին Շին Հուանդի, Չինական մեծ պարիսպ, Ու Դի, Մետաքսի ճանապարհ

Էջ 37-40

1

10.

                          Թեմատիկ             գրավոր          աշխատանք

1

11.

Աքեմենյան Իրանը

- աշակերտներին ծան.  Աքե-մենյան Իրանը դասի բովան.

-ներկայացնել  իրանի ժողո-վուրդները, Մարաստանը և Կյութոս Մեծը, Դարեհ Ա, Աքեմենան  համաշխար-հային տերությունը, Արքա-յական ճանապարհը

-մեկնաբանել Դարեհ Ա-ի գործունեությունը, նրա վար-չական և տնտ. բարեփոխ.

Էլամ, Շոշ, Մարաստան, պարսիկներ, Կյուրոս Մեծ, Կամբյուսես, Դարեհ Ա, սատրապություն, Պերսեպոլիս, սկյութներ, Աքեմենյան  համաշխա-րհային տերություն, Արքայական ճանապարհ

Էջ 41-44

1

12.

Հին Արևելքի կրոնները

- աշակերտներին ծան. Հին Արևելքի դասի բովանդ.

-ներկայացնել Աստվածների պաշտամունքը, դիցարանը, աշխարհաստեղծման առասպելները՝ եգիպտա-կան, շումերական, հնդկա-կան

-զարգ. պատմելու, անծանոթ բառերի յուրացնելու հմտու-թյունները

Բազմաստվածություն, դիցարան, գլխավոր աստված, Ռա, Ամոն, Էխնաթոն, Պտահ, Էլլիլ, Բրահմա, Թիամաթ, Մարդուկ, աշխարհաստեղծման առասպել

Էջ 45-47

1

13.

Գիր և արևեստ:

- աշակերտներին ծան. Գիր և արվեստ դասի բովանդ.

-ներկայացնել ինչյու էր անհրաժեշտ գիրը, Եգիպ-տական գաղափարագիրը, Միջագետքի սեպագիրը, գրականություն, ճարտա-րապետություն և քանդա-կագործություն,

Հիերոգլիֆ, պապիրուս, գաղափարագիր, սեպագիր, Գիլգամեշի վիպերգ, ճարտաչրապետություն,քանդակագործություն,

Էջ 48-53

 1

14.

Գիտություն

Գործնական աշխատանք

-ներկայացնել գիտության առաջացման նախադրյալները

Լրացնել  աղյուսկ

Գիտական գիտելիքներ, բնկան գիտություն, վառոդի գյուտ, արեգակնային օրացույց, լուսնային օրացույց  ,,կյանքի տուն՛՛, կողմնացույց, թուղթ, հրանոթ, գիտական արժեք

Էջ

15.

                                                Կիսամյակային գրավոր աշխատանք

  1

                                            Բաժին  3.  Հին   Հունաստան

  5

16.

Պատմության արշալույսը

- աշակերտներին ծան. պատմ. արշալույսը դասի բովանդակությունը

-ներկայացնել Հին Հունաստանի աշխարհագրական  դիրքը, բնակլիմայական պայմանները, օգտակար հանածոները, բնակվող ցեղերը և ցեղային միությունները, Կրետեի ծովապետությունը,նրա կործանումը, Կրետեյի մշ. նվաճումները, Հոմերոսյան  դ.շրջ.

-զարգ. աշակ. բառապաշարը և պատմելու հմտները

Բալկանյան  թերակղզի, Էգեյան ծ., աքայացիներ, դորիացիներ, հոնիացիներ, Կրետեյի ծովապետություն, Կնոսոս, կրետե-միկենյան դարաշրջան, ազատգյուղացի, արքայիկ /բասիլևսկ/, արքայաժողով /ագորա/

Էջ 61-66

   1

17.

Արխայիկ դարաշրջանի Հունաստանը /Ք.ա. 8-6 դդ./

- աշակերտներին ծան. Ար-խայիկ դ.շրջանի Հունաստանը դասի բովանդ.

-ներկայացնել արխայիկ դարաշրջանի Հունաստանը, ինքնիշխան քաղաք-պետությունների, ժամանակի  նշանավոր պոլիսները՝ Մե-գարա, Կորնթոս, Աթենք, տնտ. և հասարակական կյանքում տեղի ունեցող տեղաշարժերը, Հունական մեծ գաղութացումը

-զարգ. աշակ. պատմելու հմտությունները

Պոլիս, Մեգարա, Կորնթոս, Աթենք, դեմոս, էվպատրիկներ, պար-տային ստրուկ, խմբ-իշխանություն /օլիգա-րխիա/, դեմոկրատիա / ժողովրդավարություն/, տիրանիա, հունական մեծ գաղութացում

Էջ 67-71

  1

18.

Հին Սպարտան և Աթենքը

- աշակերտներին ծան. Հին Սպարտան և Աթենքը դասի բովանդակությունը

-ներկայացնել Հին Սպարտայի  և Աթենքի աշխարհագրական դիրքը, հասարակական և պետական  կարգը, Սոլոնի և Կլիսթենեսի բարենորոգումները

-կարևորել Սպարտայի և Աթենքի դերը Հին Հունաստանի պատմության մեջ

-համեմատել Սպարտայի և Աթենքի պետական ու հասարակական կարգերը

Սպարտա, սպարտիատ-ներ, հելոտներ, փաղանգ, ՛՛ Վահանովբ կամ վահա-նի վրա՛՛, լակոնական ոճ, Պելոպոնեսյան միություն, Ծերակույտ, Սոլոն, աշ-խարհաժողով / էկլեսիա/, Ատտիկա, Պիսիստրատ, Կլիսթենես, ստրատեգոս, օստրակիզմ

Էջ 72-77

  1

19.

Հունաստանը Ք.ա. 5-րդ դ.

- աշակերտներին ծան. Հւոնաստան Ք.ա. 5-րդ դ. դասի բովանդ.

-ներկայացնել Ք.ա. 5-րդ դ. սկ. Պարսկաստանի  դեմ Հունաստանի մղած պատե-րազմը, 300 սպարտացիների և Թերմոպոլի ճակատա-մարտը, Սալամինի ճ.մարտ., հույների տարած փայլուն հաղթանակի մասին, Ք.ա. 449 թ. կնքած հաշտութայն  պայմանագրի և հույնպարսկական  պատերազմների ավարտի մասին, Թերմոպոլի ր Սալամինի ճ. մարտ. Դերը Հունաս-տանի համար, Հունաստանի հաղթանակի նշ.

-կարևորել Պերիկլեսի դերը Աթենքում ժողովրդավարության հետագա խորացման  գործում

-քարտեզի վրա  ցույց տալ խոշոր ճ. մարտ.  Տեղերը

Հույն-պարսկական պատերազմներ, Մարա-թոնի ճակատամարտ, Թեմիստոկլես, Քեսեր-քսեր, Լեոնիդաս, Սլա-մինի  ծովամարտ, Պերիկ-լես, Աթենքի քաղաքացի, Պելեպոնեսյան պատե-րազմ, ամբոխավարու-թյուն, դասական դարա-շրջանի ավարտ

Էջ 78-83

1

20.

Դասական շրջանի Հունական մշ.

- աշակերտներին ծան. Դասական դարաշրջանի Հունակա մշ. դասի բովան.

-ներկայացնել և բացատրել բազմաստվածություն, օլիմպիական 12 աստվածներ հասկացությունը, իմաստասերներին և նրանց դպրոցները՝ Պլատոնի Ակադեմիա, Արիստոտելի Լիկեոն, ինչպես է առաջացել թատրոնը, Հին Հունաստանի խոշորագույն  ողպերգակների՝ Էսքիլես, Սոֆոկլես, Էվրիպիդես

-համեմատել հին հունական և հին հայկական դիցարան.

Օլօմպիական 12  աստ-վածներ, իմաստասեր /փիլիսոփա/, Պլատոն, Պլատոնի ակադեմիա, Արիստոտել, Արիստո-տելի լիկեոն, ողպերգու-թյուն, կատագերգու-թյուն,ամֆիթատրոն, գիմնազիա, օլիմպիական խաղեր

Էջ 84-88

1

21.

                                            Գործնական    աշխատանք

  1

                                              Բաժին   4.      Հելլենականություն

   2

22.

Ալեքսանդր Մակեդոնացի

- աշակերտներին ծան. Ալեքսանդր Մակեդոնացի դասի բովանդակությունը

-ներկայացնել Մակեդոնիայի  վերելքը, համահունական միությունըԱրևելյան արշավանքը և մեծ տերության կազմավորումըԳավգամելայի ճ.մարտ., հունականություն /հելլենիզմ/  բառի նշ. , հավերժական կրակի պաշտամունք

-ուշադրություն դարցնել Մակեդոնացու օգտակար լինելու  հանգամանքին,  նաև հայերի համար

–քարտեզի վրա ցույց տալ Ալեքսանդր Մակեդոնացու կատարած արշավանքներր ուղիները  

Մակեդոնիա, Փիլիպոս Բ Կորնթոսյան միություն, Ալեքսանդր Մակեդոնացի, Արևելյան արշավանք, Գավգամելայի ճ.մարտ., հելլենականություն, աշխարհի միավորման առաջին պատմական փորձ

Էջ 91-96

   1

23.

Հելլենիստական աշխարհը  

- աշակերտներին ծան. Հելլենիստական աշխարհը դասի բովանդակությունը

-ներկայացնել Ալեքսանդրի տերության տրոհումը, տեղում ձևորված բազմաթիվ հելլենիստական պետություններ՝ Սելևկյան տերություն, Եգիպտոս, Պերմագոն,

-տարբերակել  հունական և հելլենիստական մշակույթը

-համեմատել հունական և հայկական մշակույթները

Պտղոմեոս, Ալեքսանդ-րիա, Սելևկոս, Սելեևկյան տերություն Անտիոք, Մա-գնեսիայի  ճ.մարտ, Մու-սեյոն, Ալեքսանդրիայի գրադարան, Ալեքսանդ-րիայի փարոս, Պերգամոն մագաղաթ

Էջ 97-102

  1

24.

                                    Թեմատիկ    գրավոր    աշխատանք

  1

                                                       Բաժին  5.  Հին    Հռոմ

  8

25.

Պատմության արշալույսը

- աշակերտներին ծան. Պատմության արշալույսը դասի բովանդակությունը

-ներկայացնել Հին Իտալիայի բնական պայմանները և  ազգաբնակչությունը , Հռոմը թագավորական դարաշր-ջանում,հասարակական դաշտի ստեղծման, հանրապետական կարգերի հաստատումը Սեևվիոս Տուլիոս կայսրի, Հռոմի վերջին արքա

-համեմատել Հին Հռոմի և Վանի թագավորության արքայական իշխանությունը

Իտալիա, Ապենինյա թերակղզի, էտրուսկներ, լատիններ, Հռոմուլոս, հասարակական դաշտ, Ծերակույտ /Սենակ/, Սերվիոս Տուլիոս, Տարքվինացի,  հանրա-պետություն, կոնսուլ

Էջ 105-109

  1

26.

Հռոմեական քաղաք-պետությունը Ք.ա. 5-3 դդ.

- աշակերտներին ծան. Հռոմեական քաղաք-պետ. Ք.ա. 5-3 դդ.

-ներկայացնել պատրիկների և պլեբեյների պայքարը, աստիճանական միավորման, հ.պետ.կառուցվածքը, պետ. կարևոր հասարակու-թյունների՝ Ծերակույտն Աշխարհաժողովն, 2 կոնսուլները, հռոմեական բանակը

-զարգ. աշակ. բառապաշարը

Պատրիկ, պլեյբեյ, Տասներկու տախտակների օրենքներ, Հռոմի ծերակույտ / Սենատ/, կոնսուլ, լեգեոն, ՛՛Բաժանիր և տիրիր՛՛

Էջ 110-114

 1

27.

Հռոմեական տերության կազմավորումը

- աշակերտներին ծան. Հռոմեական տերության կազ-ը դասի բովանդակությունը

-ներկայացնելպայքար Կարթագենի դեմ,Պունիկյան պատերազմները, կաննեի ճ.մարտ.,Միջերկրածովային ավազանի նվաճումները, մագնեսիայի ճ.մարտ., քաղաք-պետությունից դեպի տերություն

-քարտեզի վրա ցույց տալ հանիբալի բանակի  անցած ուղին

Կարթագեն, Պունիկյան երկրորդ պատերազմ, Հանիբալ, կաննեի ճ.մարտ., Սկիպիոն Աֆրիկացի, Անտիոքոս Գ, քաղաք-պետությունից՝ համաշխարհային տերություն

Էջ 115-119

  1

28.

Հանրապետական կարգի ճգնաժամը

- աշակերտներին ծան. հ.պետական կարգի ճգնաժամը դասի բովանդ.

-ներկայացնելՔ.ա. 2-1 դդ. ճգնաժամը, ճգնաժամի հաղթահարման փորձերը, Գրաքոս եղբայրների՛՛բարի անցյալը՛՛ նպատակի, Կոռնելիոս Սուլլանի բռնապետության, Սպարտակի ապս.

-համեմատել Գրաքոս եղբայրների և Սուլլաի վարած քաղաք.

Գրաքոս եղբայրներ, արհեստավարժ բանակ, Կոռնելիոս Սուլլա, բռնապետ, գլադիատոր, Սպարտակի ապստամբությունը

Էջ 120-124

   1

29.

Անցում պրինցիպատին

- աշակերտներին ծան. Անցում պրինցիպատի դասի բովանդակությունը

-ներկայցնել Առաջին եռապետությունը՝Գնեոս Պոմպեոսը, Հուլիոս կեսար, Մարկոս Անտոնիոս, քաղաքացիական պատերազմը և Կեսարի բռնապետությունը, Խառանի ճ.մարտ., Ռուբիկոն գ. , մենիշխանության հաստատումը  Հռոմում. Օգոստոսի պրինցիպատը, Օգոստոս պատվանման բացատ.

-համեմատել Կեսարի և Օկտավիանոսի պատմա-կան կերպարները

Գնեոս Պոմպեոս, Հուլիոս Կեսար, Մարկոս Կրասոս, եռապետություն, ՛՛Վիճակը գցված է՛՛, մենիշխանություն, Օկտավիանոս օգոստոս, Անտոնիոս,  Ակտիումի ծովամարտը,  պրինցի-պատ, Հռոմի պատմութ-յան կայսերական դարա-շրջանը

Էջ 125-129

  1

30.

Հռոմեական կայսրության ծաղկումն ու անկումը

- աշակերտներին ծան. հռոմեական կայսրության ծաղկումն ու անկումը դասի բով.

-ներկայացնել տերության ՛՛ ոսկեդարը՛՛, Մարկոս Տրայանոսին և Մարկոս Ավրելիոսին, ճգնաժամը և դրա հաղթահարման փորձը, Դիոկղետիանոս կայսրի ՛՛քողարկված միապետություն՛՛, տերության բաժանումն ու անկումը  Արևելյան և  Արևմտյան կայս.

-կազմել հ.պատ ժամանակագրական աղյուսակ

Հռոմեական կայսրության ՛՛ոսկեդարը՛՛, Մարկոս Տրայանոս, Մարկոս Ավրելիոս, Դիոկղետիանոս, բացարձակ միապե-տություն, կառավարչա-կից, կոստանդիանոս Մեծ, Կոստանդնուպոլիս, Բյուզանդիա, հոներ, գո-թեր, վանդալներ, Արևմտ-յան հռոմեական կայսրու-թյուն

Էջ 130-134

  1

31.

Կրոնը

- աշակերտներին ծան. Կրոնը դասի բովանդ.

-ներկայացնել Հռոմեական դիցարանը, քրիստոնեության ծագումը և տարա-ծումը, Սուրբ գրքը՝ Աստվա-ծաշունչը, Դիոկղետիանոսի օրոք քրիստոնեության հալածանքների, Միլանի հրովարտակի

-կազմել աղյուսակ հռոմեականին համապատասխանող աստվածների անունները հին հունական և հայկական դիցարանից

Յեուպիտեր, Յունոն, Մարս, Վեներա, Հիսուս Քրիստոս, Պաղեստին, քրիստոնեություն, Միլան 313 թ. հրովարտակ, Սուրբ Գիրք, պաշտոնական կրոն

Էջ 135-138

  1

32.

Հռոմեական մշակույթը

- աշակերտներին ծան. Հռոմեկան մշակույթը դասի բով.

-ներկայացնել կրթությունը՝ տարական դպրոցների համակարգը,գրականութ., գիտությունը,ճարտարապետությունը և կերպարվեստը

Հռոդոս, Կատոն Կրտսեր, Վերգիլես, Հորացիոս, ճարտարապետություն, Մարկոս Կիկերոն, Կա-տոն Ավագ, Պլինիուս Ավագ, Վիտրուվիոս, Կո-լիզեում,

Էջ 139-143

  1

33.

                        Կիսամյակային       ամփոփիչ    գրավոր    աշխատանք

  1

34.

                                                 Ամփոփում

  1

դաս

Ուսուցանվող նյութը

Ուսուցանվող նյութի նպատակը

Հասկացություններ, տերմիններ ,անուններ

Տնային աշխատանք

ժամ

1.

Ներածություն

Ներկայացնել դասագրքի բովանդակությունը Հայոց միջնադարը 4-9դդ., 10-14դդ. և15-17-րդ դ.

                                 Բաժին  1.  Հայաստանը  Վաղ  միջնադարում

    Գլուխ 1.   Ավատատիրության   հաստատումը  և  քրիստոնյա  Հայաստանը

3

2.

Ավատատիրության ձևորումը

-սովորողներին ծան. Ավա-տատիրության ձևավորում դասի բովանդակությունը

-ներկայացնել ավատատի-րական հարաբերությունների էությունը, ձևավորման ժա-մանակը, Հայաստանի պետ. Կարգը, թագ. և ավատական իշխանությունների հարա-բերությունները

-զարգ. պատմելու, տրամադ-րելու և համեմատելու կարողությունները

Ավատատիրություն, հայրենական, պարգևանք, գանձագին, աստիճանակարգություն, Տանուտերական հայաստան, սեպուհ, ազատներ, անազատներ, շինականներ

Էջ 6-7

1

3.

Պետական կառավարման համակարգ

-սով. ծան. Պետական կա-ռավարման համակարգը դասի թեման

-ներկայացնել թագավոր և արքունի  գործակալու-                          թյունները, միապետական կառավարման համակարգը,  բանակի կառուցվածքը

-մեկնաբանել, համեմատել շրջանի ր վաղ միջնադարի Հայաստանի հասարակա-կան կարգը, երկրի սահ-մանները և բանակը

Գործակալություններ, հազարապետ, սպարապետ, մարդպետ, մաղխազ, թագակիր ասպետ , շահապ, սենեկապետ, Աշխարհաժողով

Էջ 8-9

 1

4.

Քրիստոնեության ընդունումը որպես պետական կրոն

-սով. ծան. Քրիստոնեու-թյան ընդունումը որպես պետ. կրոն դասի բովանդ.

-ներկայացնել քրիստոնեու-թյան հետ կապված  կարևոր փաստերը և գործիչներին, քաղաքական կացությունը Առաջավոր Ասիայում, քրիս-տոնեության տարածման

-հայոց դարձի  պատ-կան նշ.

-զար.պատմելու, տարբե-րակելու և համեմատելու կարողությունները

Հայ առաքելական եկեղեցի, վկայարան, Տրդատ Մեծ, Գրիգոր Լուսավորիչ, եկեղեցաշինություն, ձեռնադրում,ազգային-եկեղեցական տոներ

Էջ 10-12

 1

                              Գլուխ 1.  Մեծ   Հայքի    Արշակունյաց    թագավորությունը

5

5.

Հայաստանի հզորացումը

-սով. ծան. Հայաստանի հզո-րացումը դասի բովան.

-ներկայացնել հայոց թագ. իշխանության ամրապնդու-մը, Տրդատ գ Մեծի  քաղա-քականությունը, Նիկեայի տիեզերա-կան ժողովը, Հայոց կաթողիկոսների, Խոսրով Գ Կո-տակի վարած քաղաքա-կանությունը,նոր մ.քաղ կառուցումը, Խոսրովյան անտառի, Հայոց Սպարա-պետ Վաչե Մամիկոնյանի

-զարգ. պատմելու կարողությունը

Նիկեայի տիեզերական ժողով, Գրիգորիոս եպիսկոպոս, Պոսրով Գ Կոտակ, Վրթանես Ա Պարթև, Վաչե Մամիկոնյան

Էջ 13-16

 1

6-7-8

Պայքար թագավորական իշխանության ամրապնդման համար: Տիրան, Արշակ Բ, Պապ

-սով. ծան. Տիրան, Արշակ Բ և պապ թագ. դաս բովանդ.

-ներկայացնել Տիրանի գա-հակալություը:  Տիրանի, Ար-շակ Բ-ի քաղաքականու-թյունը, Արշակ

-ներկայացնել Հայկական զորքերի հաղթանակները, պայքար պարսից զավթո-ղական քաղաքակա-նության դեմ,Վասակ սպարապետի գլխավորած պատերազմնե-րը,  Շապուհ արքայի նենգու-թյան, Արշակ թագ. ձեռբակա-լության Անհուշ բերդում, Րաֆֆու ՛՛Սամվել՛՛ վեպը

-ներկայացնել Պապ թագ. Հայոց սպարապետ Մուշեղ Մամիկոնյանի, Ձիրավի ճ. մարտի, դավաճան Մերուժա-նի Արտագերս ամրոցի պա-շարման, Փառանձեմ թագ.

-զարգացնել պատմելու տրա-մաբանելու, համեմատելու, գնահատելու կարողություն.

-սոսվ. մեջ սեր և հետաքրք-րություն առաջացնել հայ-րենիքը պահպանելու, հա-ղթանակներ, դավաճանների պատժելու

Տիրան, Արշակ Բ, Ներես Ա կաթողիկոս, Աշտիշատի եկեղեցական  ժողով, ՛՛ամոթալի՛՛ պայմանա-գիր, Արշակավան,

Վասակ Մամիկոնյան, Անգեղ, Աղձք, Տիզբոն, Անհուշ, Արտագերս, Փառանձեմ

Պապ, Ձիրավի ճակտա-մարտ,  Մուշեղ Մամիկո-նյան, Վարազդատ, սպա-րապետ Սմբատ բագրա-տունի,  Նպատ լեռ,

Էջ17-19

Էջ 19-22

Էջ 22-26

 1

 1

 1

9.

Թագավորության պահպանման վեր-ջին փորձերը

-սով. ծան. թագավորության պահպանման վերջին փոր-ձերը դասի բովանդ.

-ներկայացնել Մեծ Հայքի թագ-նը Խոսրով Դ-ի և Վռամ-շապուհի օրոք, Հայոց կաթո-ղիկոս Սահակ Պարգևին հայոց այբուբենի, Մեսրոպ Մաշտոցի, հայ Արշակունի-ների արքայատոհմի  անկ.

-առանձնացնել և վերլուծել 4-րդ դ. Հայստանի ներքա-ղաքական և արտաքին քա-ղաքական կյանքի ամենա-կարևոր խնդիրներն ու նե-րկայացնել դրանց վերա-բերյալ տարբեր քաղաքա-կան դիրքորոշումները

Արշակ Գ, Խոսրով Դ, ՙեծ Հայքի թագավորության բաժանում, Սահակ Պար-թև, Վռամշապուհ, Մեծ Հայքի թագավորության անկում

Էջ 27-28

 1

10.

                                              Գործնական    աշխատանք

 1

                   Գլուխ   3.  Հայ   ժողովրդի   ազատագրական   պայքարը   5-րդ   դ.

 5