0-ден 10-ға дейінгі сандар.Толық ондықтар.

Күні: 02.09.2013ж.       №1  2-сынып      математика

 

Сабақтың тақырыбы: 0-ден 10-ға дейінгі сандар. Толық ондықтар

                     (сандарды салыстыру, қосу, азайту). 10 көлеміндегі сандар құрамы

Сабақтың мақсаты: 10 көлеміндегі кестелік қосу және азайтуды, 10 келеміндегі нумерацияны, 10 көлеміндегі сандар құрамын қайталау.

2.Тірек білімдерін жетілдіру

3. оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу

І. Ұйымдастыру кезеңі

   Оқушыларды сабаққа даярлау

ІІ. Өткен сабақты еске түсіру

1. Сандарды қайталау.

Мұғалім оқушылардан бірінші сыныпта математика сабақтарында нені үйренгендерін еске түсіруді сұрайды.

-     Сабақта оқығандарыңның барлығын естеріңе түсіре алдыңдар ма, соны тексерейік. Бұл үшін бірнеше жаттығулар орындайық.

10-ға және 20-ға дейін тура және кері бағытта санаңдар (сан сөулесін пайдалануға болады).

-     5-тен кейінгі санды ата, келесі санның 5-тен нешеуі артық?

-     9-дың алдындағы санды ата, алдыңғы санның 9-дан нешеуі кем?

-     3, 9, 1 сандарының көршілерін ата.

-     6 мен 8, 7 мен 9 сандарының арасында қандай сан тұрады?

2.       Қосу кестесін қайталау.

«Мақсатыңа жет» ойыны. Мұғалім мысалдар тізбегін атай бастайды. Балалар жауап ретінде цифрлы карточкаларды көрсетеді. Мұгалім қате санағандарды ұстап алады.

Тізбектер әртүрлі болуы мүмкін. Мысалы: 5 + 4-3 + 2;

9 + 1-8-1 + 7;     5 + 0-2 + 7-10.

Ойын соңында тапсырманы жақсы орындағандарды атау.

3.       Сандар құрамын қайталау.

Мұғалім санды атайды да, балалар осы санды құрастыруға болатын цифрлары бар екі карточканы көрсетеді.

4.Қосу және азайтуда сан атауларын қайталау.

Оқулық бойынша жұмыс.

Алдымен балаларды математика оқулығымен таныстыру қажет. Шартты белгілерді түсіндіру. Осыдан кейін барып оқулықпен жұмыс басталады.

1-жаттығу 10 көлеміндегі көбейту кестесін қайталауға арналған. Балалар футбол добын қақпайлаған қақпашының суретін қарастырады. Оның жанында сандар жазылған доптар мен карточкалар бар. «Гол соқ!» ойыны түрінде қайталау жүргізуге болады. Ойынның мәні мынада, алдымен 2 + = 10 деген өрнек құрылады (қосындының мәні карточкадағы сандардан таңдалады), ал кейіннен балалар сондай саны бар допты таңдап, тура теңдікті шығарады. Одан кейін қосындының мәні өзгеріп, ойын жалғасады.

2-жаттығуды жалпылама орындауға болады.

3-жаттығуды орындауда нұсқа бойынша топтарда жаппай жұмыс ұйымдастырылады. Кестедегі әр жолға белгілі бір сурет сәйкес келеді. Осы суреттерден тұратын кестенің жанында өрнектер қарастырылған. Балалар кестеден тиісті санды таңдап алып, өрнек құрастырады және олардың мәнін табады. Өрнектер санын алдын ала келісіп алуға болады (3-тен немесе 4-тен) немесе уақытты шектеуге болады («Кім жылдам?»). Бұл жұмысты ауызша орындауға немесе жұмыс дәптерінде орындауға болады.

4-жаттығуды өзіндік жұмыс ретінде беруге болады. Соңынан тексеру қажет.

Окулықтағы 5-жаттығуды тақтада орындаған дұрыс. Өйткені оқушылар есеппен жұмыс кезеңдері мен оларды көшіріп жазуды еске түсіреді. Сонан кейін оқушылар мұғалімнің басшылығымен кері есептер құрастырып, оларды ауызша немесе жазбаша орындайды. Егер жұмыс ойдағыдай орындалса, өздік жұмыс дәптеріндегі 2-тапсырманы беруге болады. 6-жаттығу үй жұмысы ретінде беріледі. Тапсырманы сандық мәліметтермен толықтыру қажет. Дәптердегі 1,3-жаттығулар өздік жұмыс жүргізуге арналған.

ІІІ.Қорытындылау

7-логикалық тапсырманы балалар шешуін негіздей отырып, сыныпта орындайды. Оқушылармен бірге талдау жүргізіп, қай фигуралар сыртқы контурды құрайтынын және олар қалай қайталанатынына көңіл аудару керек. Сонан кейін кіші фигуралар қарастырылады. Дәптердегі 4-тапсырманы оқушылар өз бетінше орындайды.

ІҮ. Үйге тапсырма: №6, 5-бет.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика.   2-сынып      №2сабақ

Күні: 03.09.2013ж.

 

 

 

 Тақырыбы: Сандарды салыстыру. Теңдік. Теңсіздік

 

 

Сабақтың мақсаты: теңдік және теңсіздік туралы түсініктерді қайталау, сандарды, сандық және әріптік есептерді салыстыру дағдыларын дамыту.

 

1. Сандарды қайталау.

-     20-ға дейін тура және кері бағытта санау.

-     9-дан 17-ге дейін, 17-ден 4-ке дейін сана.

-     13 санының сол жағында 3 бірліктен кейін қандай сан тұрады?

-     10 санының оң жағында 5 бірліктен кейін қандай сан тұрады?

-     16, 19 сандарының «көршілерін» ата.

-     Ондықтармен тура және кері бағытта сана.

-     Сандарды кему ретімен жаз.

 

2. Математикалық диктант.

-     10 мен 9, 4 пен 5, 10 мен 50, 50 мен 40 сандарының қосындысын тап.

-     10 мен 5,90 мен 60,100 бен 70,18 бен 10 сандарының айырмасын тап.

 

3. «Иә немесе жоқ» ойыны. Мұғалім дұрыс немесе бұрыс болуы мүмкінтапсырмаларды оқиды.

-     4-тің алдында тұрған сан 6-ға тең.

-     7-нің алдында тұрған сан 6-ға тең.

-     5-тен кейінгі сан 4-ке тең.

-     6-дан кейінгі сан 8-ге тең.

-     2 мен 1 сандары 3-пен көрші тұр.

-     7 саны 8 санынан артык, т.б.

Ауызша жаттығуларға 2-жаттығуды және 8-логикалық тапсырманы енгізу.

 

4. «Үндемес» ойыны. Мұғалім карточкалардағы 10 көлеміндегі қосу және азайтудың мысалдарын көрсетеді. Мұғалім окушылардың жауабын тексереді және тексеру жүргізуді оқушыларға тапсырады.

 

Оқулықпен жұмыс.

1-жаттығу алдын ала дайындық жұмысы жүргізілгеннен кейін жазбаша түрде орындалады. Мұғалім балалардың назарын кестенің әрбір жолына белгілі бір фигура сәйкес келетініне, өр жолда қосынды мен айырма жазылғанына аударады және оларды іріктеп оқуды сұрайды. Осы фигуралардың қатарында теңдік және теңсіздік құрылған, оны тірек ете отырып, оқушылар сандық теңдік және теңсіздік құрады, оны тақтаға және дәптерлеріне жазады.

3, 5, 6-жаттығулар әртүрлі есептер құрастыру және шығару дағдыларынқалыптастыруға арналған. Бұл жұмысты алғашқы сабақтарда есептің берілуін мұқият талдай отырып, тақтада орындауға болады.

4-жаттығуды оқушылар түсінік бере отырып орындайды. 7-жаттығу өздік жұмысқа арналған.

 

Үйге тапсырма: №7 есеп

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика.   2-сынып      №3сабақ

Күні: 04.09.2013ж.

 

 

       Тақырыбы: Есептер шығару. Кері есептер

 

Сабақтың мақсаты: кері есептер үштігін құрастыру; кері есептерді шешу дағдыларын арттыру.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

 

1.  «Сандардың көршісін ата» немесе «Үйлерге орналастыр» ойын.

-  Үйге 10 отбасы қоныстануы тиіс. Барлығы 7 отбасы келді. Тағы қанша отбасы көшіп келуі керек?

 

2.  «Қай мысал шешілді?» ойыны. Мысалдар тақтаға жазылады:

5 + 2           4 + 6          6-6            10-3

8+2              7+1            8+1            6-2

Мұғалім мысалдардың бірінің жауабы жазылған карточканыкөрсетеді де, осы жауапқа сәйкес келетін мысалды көрсетуді сұрайды.

 

3. Жаттығуларды ауызша орындау.

-    Шатырда жеті антенна бар. Электр маманы оның төртеуін ғана бекітті. Қалғандарын оның ағасы бекітті. Ағасы қанша аненна бекітті?

-    Үш лақ тату-тәтті өмір сүріп жатады. Оларға тағы төрт лақ қосылады. Сонда барлығы қанша болды?

-Түлкі себетпен саңырауқұлақ әкеле жатады. Оны үйдегі бес жаутаңға бір-бірден үлестірмек. Сонда түлкі қанша саңырауқұлақ әкеле жатыр?

-  Ауылда жапырақтары жайқалып 7 емен және 3 қайың өсіп тұр. Сонда барлығы қанша ағаш? Жақсылап санап шығыңдар.

 

4. «Математикалық диктант».

-    7-ге 2-ні қос.

-    Бірінші қосылгыш - 5, екінші қосылғыш - 3. Қосындының мәнін тап.

Азайғыш - 10, азайтқыш - 3. Айырманың мәнін тап.

-    9-ды 4-ке кеміт.

-    5-ті 3 бірлікке арттыр.

-    5-тен артық, 7-ден кем санды жаз.

Ауызша жаттығуларға 1, 7, 8-жаттығуларды қосу.

 

Оқулық бойынша жұмыс.

2-5-жаттығулар өрнек кұру және шешу дағдыларын дамытуға арналған. Жаттығулармен жұмыс окушылардың дайындық деңгейіне қарай ұйымдастырылады.

 

 

Үйге тапсырма: № 6  Өрнектер құрастырып, оны шығару.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика.   2-сынып      №4сабақ

Күні: 05.09.2013ж.

 

 

Тақырыбы: Білім, білік, дағдыны меңгеру деңгейлерін анықтау

 

Сабақтың мақсаты: өтілген материалды меңгеру деңгейін тексеру; оқушылар тарапынан жиі жіберілетін қателерді анықтау.

 

Математикалық диктант.

•    4 пен 2 сандарының қосындысын жаз;

•    9-дан 5-ті азайт;

•    4-ті 6-ға арттыр;

•    7-ні 3-ке кеміт;

•    8-ден артық, 10-нан кіші санды жаз;

•    4 пен 4-тің қосындысын тап;

•    80 мен 20 сандарының айырмасын тап;

•    60-қа 10-ды қос;

•    100 санынан 30-ды кеміт.

 

 

Бақылау жұмысы

 

1-нұсқа	2-нұсқа
1.Есепте: 3 + 5          7-6       90–40 9-2         9–3     50 + 20 2 + 7         4 + 3       60-30	1.Есепте: 4 + 5            8-3         80-30 10-4          7-4         40 + 30 2 + 8            3 + 6         100-20

 

 

 

 

 

2.Салыстыр:             7*0     10–3*6   10–5*9-7             8*6     5 + 3*8     7 + 2*7-2	2.Салыстыр:         7*5      6–3*7      9–5*9-7         9*10    3 + 3*6      8 + 2*8-2
3.Есепті шығар: Ақеркеде 10 қарындаш бар, ал Нұрланда одан  2  қарындаш кем. Нұрланда неше қарындашбар?	3.Есепті шығар: Айгүл 9 сурет салды, ал Балнұр 3 сурет кем салды. Балнұр қанша сурет салды?
4.7 + х = 9          8-а = 2	4.10-а = 3              х + 4 = 9
5.Ұзындығы 7 см кесінді сыз.	5.Ұзындығы 5 см кесінді сыз.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика.   2-сынып      №5сабақ

Күні: 09.09.2013ж.

 

Сабақ тақырыбы:  11-ден 20-ға дейінгі сандарды құру, оқу, жазу және салыстыру

 

Сабақтың мақсаты: окушыларды 11-ден 20-ға дейінгі екі таңбалы сандардың құрылуы, жазылуы, оқылуымен таныстыру.

 

І.Ұйымдастыру кезеңі

Оқушыларды сабаққа даярлау.

 

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

 

Білімдерін дамыту.

1.  «Қай мысал шешілді?» ойыны. Мұғалім тақтада жазылған мысалдардың бірінің жауабын көрсетеді.

2.  «Математикалық диктант». Оқушылар есептің жауабын ғана жазады.

– Келікте 8 адам келе жатты. Жолда 5 адам түсіп қалды.Көлікте неше адам қалды?

– Айсәуле 9 жаста, Әзиза 6 жаста. Айсәуле Әзизадан қаншажас үлкен?

– Жандостың 3 қызыл қарындашы және қызыл қарындаш қанша болса, сонша жасыл қарындашы бар. Жандостабарлығы қанша қарындаш бар?

– Араның 6 аяғы болады, ал шаянда 4 аяқ артық. Шаянның қанша аяғы бар?

– Бұтақта 5 қарға отыр. Тағы 2 қарға ұшып келді. Бұтақта барлығы қанша қарға болды?

– Сұлтанда 6 шар бар. Ол 4 шарды досына сыйлады. Сонда Сұлтанның қанша шары қалды?

– Құмырада 6 раушангүл бар, ал қалампырдың одан 3-еуі кем. Құмырада қаншақалампыр бар?

Ауызша есептеуге 7-логикалық жаттығуды енгізуге болады.

 

ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру.

 

1-жаттығуды санағыштарды пайдаланып орындауға болады.

-    Санағыш таяқшаларды санап шығыңдар. 10 таяқшаны басқаша қалай айтуға болады? Оқулықтағы суретке қараңдар. 10-ға дейін санай отырып, біз бірліктердің санын атаймыз. Бірінші суретте (екінші және т.б.) қанша бірлік берілген? 1 (2, 3, 4) бірлік қандай цифрмен белгіленеді? 10 таяқшаны бір бума етіп біріктіріңдер. 10 таяқша — бір ондық. Бір ондықта қанша бірлік бар?

-    Әрбір суреттегі бірліктер санын цифрмен жазыңдар.

-    11, 12, 13, 14 және басқа сандардың қалай жазылатынына көңіл бөліңдер. Оң жақта бірліктер саны, сол жақта ондықтар саны жазылады. 11 санында қанша бірлік және қанша ондық бар? Қай жерге бірліктер, қай жерге ондықтар жазылады? 11 санын жазыңдар. 20 санын жазыңдар. Жазылған сандарды оқыңдар.

№2 тапсырмада берілген сандарды өсу ретімен атау.Әр санның «көршілерін» ата(алдыңғы және кейінгі сан).

№3 тапсырмада берілген сандар мен шамаларды салыстыру.

№4,№5  тапсырмаларда берілген есептерді талдай отырып, шығару.

 

ІҮ. Қорытындылау

Ү. Үйге тапсырма: №6 Өрнектердің мәнін табу.11бет

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика.   2-сынып      №6сабақ

Күні: 10.09.2014ж.

 

Сабақ тақырыбы:     11-ден 20-ға дейінгі сандардың ондық құрамы. «Ондық», «бірлік»

 

Сабақтың мақсаты: екі таңбалы сандар, олардың ондық қүрамы туралы түсінік қалыптастыру.

 

Білімдерін дамыту.

1. «Математикалық баспалдақ» ойыны. Мұғалім баспалдақ түрінде мысалдар жазады. Екі оқушыны тақтаға шығарады да, ойынның басталғаны туралы белгі береді. Балалар мысалдарды орындауға кіріседі. Баспалдақ басына ең біріншішыққан оқушы жеңімпаз болады.

2. «Есептеу машинасы» ойыны. Мұғалім математикалық өрнектер оқиды. Оқушылар есептей отырып, цифр жазылған карточкалардың көмегімен өрнектің мәнін көрсетеді.

2 +1 + 7–8+ 10–2–4 + 1

6+2–4+4–3+5–2–4–2

4 – 3+9–8+7–3+2–6+3

.4. Математикалық диктант. «Дұрыс немесе бұрыс». Мұғалім дұрыс және бұрыс математикалық амалдарды оқиды. Оқушылар дәптерге дұрыс болса «+», бұрыс болса «—» таңбасын қояды. Содан кейін Мұғалім берген - + — + + - + + жауаптарымен салыстырып, қателерді түзеп, өз жұмыстарын бағалайды.

- 7-нің алдында тұрған сан 5-ке тең.

-    4-тің алдына тұрған сан 3-ке тең.

-    8-ден кейін тұрған сан 10-ға тең.

-    8 + 2 өрнегі 10-ға тең.

-    9 бен 7-нің айырмасы 2-ге тең.

-    4 пен 5 сандары 3-ке көрші тұрған сандар.

-    4 саны 5-тен кіші.

-   2 мен 7-нің қосындысының мәні 9-ға тең.

 

Өткенді қайталау.

Мұғалім тақтаға үш оқушыны шақырады да, 14, 13, 19, 17, 15, 10, 11, 12, 16 деген сандарды атайды. Окушылар оларды тақтаға жазады.

-   Жазылған сандарды оқыңдар. Сандардың ішінен ең кіші екі таңбалы санды табыңдар. Ең үлкен санды табыңдар. Бұл сандардың әрқайсысында неше ондық, неше бірлік бар?

 

Жаңа тақырыпты тусіндіру.

1 және 2-жаттығуларға ұқсас жұмыстар жүргізіледі. Бастапқы пысықтау үшін 3-жаттығу берілген. 4 пен 5-жаттығуларды оқушылар мұғалімнің кемегімен орындайды. 6-жаттығуда әріптік өрнектерді салыстыру кезінде оқушылар өз тұжырымдарын негіздеуі қажет. 7-жаттығу өздік жұмыс ретінде беріледі.

 

Үйге тапсырма:  №6

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика.   2-сынып      №8сабақ

Күні: 15.09.2014ж.

 

 

     Сабақ тақырыбы:      Ондық құрам негізінде қосу және азайту

 

Сабақтың  мақсаты: сандардың ондық құрамы негізінде азайту және қосу амалдарын түсіндіру.

 

Білімдерін дамыту.

1. «Есептеу машинасы» ойыны. Мұғалім тапсырманы оқиды, ал оқушылар өрнектерді шеше отырып, карточкалардыңкөмегімен жауаптарды керсетеді. Соңынан тексеру жүргізіледі.

8+2–9+6–4+3–2+5–7

10–7+ 5 + 2–3–4+ 7–5+ 2

5+4–9+7–6+2+4–3+6

2.  «Математикалық диктант». Мұгалім тапсырманы оқиды. Оқушылар тиісті өрнектерді жазып, мәнін табады.

-    6-ны 2-ге арттыратын өрнек жаз.

-    9-ды 1-ге азайтатын өрнек жаз.

-   Бірінші қосылғышы 5, екінші қосылғышы 2 болатынөрнек жаз. Қосындының мәнін тап.

-    7-ні 2-ге азайт. Өрнекті жаз.

-    8 бен 2-нің косындысының мәнін тап. Өрнекті жаз.

-    Мәні 7-ге тең болатын өрнекті жаз.

-    Есеп: «Балалар мектеп маңына 6 емен және 3 қарағаш отырғызды. Барлығы қанша ағаш отырғызды?»

Ауызша есепке №1 дайындық жаттығуы енгізіледі.

Жаңа тақырыпты түсіндіруде карточканы пайдалануға болады. Тақтаға ондықты білдіретін бірнеше карточка орналастырылады. Оқушылар 11-ден 19-ға дейінгі кез келген санды атайды. Мұғалім нөлдің орнына тиісті санды қояды. Алынған саннан оқушылар мысалдар төрттігін құрастырады. Мұғалім мысалдардың шығарылуын көрнекі құралдармен көрсетеді. Мысалы, 10 + 9 (мұғалім 9-ды 10 санындағы 0-ді жаба отырып үстіне қояды. 19 - 9 = 10 (9 саны бар карточканы алып тастайды және т.б.). Бұдан соң оқушылар №2 жаттығуды орындайды.

 

Үйге  тапсырма: №4 15 бет

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика.   2-сынып      №8сабақ

Күні: 12.09.2013ж.

 

 

 

 

Тақырыбы:   Пысықтау. Сандардың ондық құрамы негізінде қосу және азайту.

 

Сабақтың мақсаты: сандардың ондық құрамы туралы білімдеріне негізделген қосу мен азайту тәсілдерін жетілдіру.

 

Білімдерін дамыту.

1. 20 га дейінгі сандар қатарын қалпына келтіру.

 - Сандарқатарынтолықтыр. 10,...,..., 13,14,...,...,..., 18,...,.... 20, 19,...,...,..., 15,...,..., 12........

Толықтырып жазған сандарды ондық және бірлік түрінде жазыңдар.

2. «Есептеу машинасы» ойыны.

4+5+1–6–2+4+3

2+8–3–1–2+1–4

5 + 5 + 4–10+ 3 + 2–5

8. «Есепті қандай таңбамен шығару керек?» Математикалық диктант.

- Асқарда 3 доп, Бауыржанда 2 доп бар. Балаларда барлығы неше допбар?

- Жасыл таспаның ұзындығы 8 см, сары таспа жасыл таспадан 2 см ұзын. Сары таспаның ұзындығы нешеге тең?

-   Балада 10 марка бар. 5 марканы ол альбомға жапсырды. Қанша марка қалды?

-   Ыдыста 7 алма бар, ал алмүрттың одан 2-еуі артык. Ыдыста қанша алмүрт бар?

-    Бірінші кесіндінің ұзындығы 5 см, екіншісі одан 2 см қыска. Екінші кесіндінің ұзындығы нешеге тең?

-    Ыдыста 3 қызанак және 5 қияр бар. Қиярдың кызанаққа қарағанда нешеуі артық?

1-жаттығу мен 7-логикалық тапсырманы ауызша орындау.

 

Оқулықпен жұмыс.

 

2 және 4-жаттығуларды оқушылар түсінік бере отырып орындайды. Мысалдар төрттігін ,теңдеулер құрастырып , оларды шығару.

10+3=13                                 Теңдеу құрып, оларды шығару  4+х=14

3+10=13                                                                                        х=14-4

13-10=3                                                                                          х=10

13-3=10                                                                                          4+10=14

                                                                                                        14=14

 

3 –тапсырмада берілген сандарды салыстыру.

5-жаттығуда берілген есепті талдай отырып шығару,  ал кері есептер мұғалімнің көмегімен құрастырылады.

 

Үйге тапсырма:   №6  17бет.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика.   2-сынып      №9сабақ

Күні: 16.09.2013ж.

 

 

Сабақ тақырыбы: Разрядтан аттап қосудың тәсілдерін енгізуге

 және азайтудың сәйкес жағдайларын орындауға

дайындау (8 + 2 + 4, 16 - 6 - 2 түріндегі өрнектер)

 

Сабақтың мақсаты: разрядтан аттап қосудың тәсілдерін енгізуге және азайтудың сәйкес жағдайларын орындауға оқушыларды дайындау.

 

Білімдерін дамыту.

1. «Тізбекті» мысалдарды шешудің турлері:

+1      +4      +2

 

 

2. «Қалдырылган сандарды тап» жаттыгуы:

6 + ٱ=10                    8 + ٱ =10       7 + ٱ =10

12 - ٱ= 10                 17 - ٱ =10       16 -ٱ= 10

3.   «Үндемес» ойыны.

4.   «Белгі бер» ойыны.

-    Мен маркасы жок 10 хатқалта сатып алдым. 4 хатқалтаға маркалар жапсырдым. Марка жапсырылмаған неше хатқалта қалды?

- Альбомда түрлі түсті 8 фотосурет бар, ал түрлі түсті емес фотосуреттің 3-еуі кем. Альбомда түрлі түсті емес фотосурет нешеу?

-    7 себеттаңқурайжәне 3 себетқарақаттерілді. Барлығықанша себетжемістерілді?

-    Гүлдестеде 5 сарыжәне 8 аққалампыргүлібар. Сарыгүлдіңақгүлденнешеуікем?

-    Қорапта 8 тәттінанбар. 5 тәттінанқалуүшін, қораптанолардыңнешеуіналукерек?

-    Мұзайдыннан 4 балакетіпқалды, қалған 6 баласырғанапжүр. Мұзайдында бастапқыда қанша бала болды?

Ауызша жаттығуларға 7-тапсырма қосылады. Егер балалар бұл тапсырмаларды шешуде қиналса, шешуін тақтада суреттермен көрсетуге болады.

 

Оқулық бойынша жұмыс.

2-тапсырма ауызша орындалады. Бұл сабақта өздік жұмыс (№1, №3,) ұйымдастырылып, соңынан тексеру жүргізуге болады. 4 және 5-жаттығулар Мұғалімнің басшылығымен орындалады.

 

Үйге тапсырма: №6 берілген шамалар мен сандарды салыстыру.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика.   2-сынып      №10сабақ

Күні: 17.09.2013ж.

 

 

 

Сабақ тақырыбы:  Сандардың екі бір таңбалы сандарға жіктелуі

арқылы ондықтан аттап қосу тәсілдерін енгізу

 

Сабақтың мақсаты: бір таңбалы сандарды ондықтан аттау аркылы қосу және азайтудың жалпы тәсілдерімен таныстыру.

 

Тірек білімдерін пайдалану.

10 колеміндегі сандардың құрамы, сандарды ондыққа дейін толықтыру, сандардың ондық құрамы негізінде қосу жөнінде алган білімдері жаңа тақырыпты меңгеруде негіз болып табылады. Сондықтан ауызша жаттығулар жүргізіледі.

Ауызша жаттыеулар.

1.  «Ондыққа дейін толықтыр» жаттығуы:

5 + ٱ = 10                              2 + ٱ=10                 4 + ٱ=10

2.  «Кім көп атайды?» ойыны.

-  Мәні 10,8, 6, 9 ... болатын қосуға берілген өрнектерді кім көп атайды?

3.  «Ақтиін мен саңырауқұлақ» ойыны. Мұғалім балаларға  ақтиіннің қыста саңырауқұлақтар қорын жинайтыны жайында әңгімелеп береді. Ақ тиін өзінің азығын ешқашан бір ағаштың куысында сақтамай, екі-үш ағаштың куысына жинайды. Ақ тиін (мұғалім ак тиіннің суретін көрсетеді) күніне 7 саңырауқұлактан кептіреді де, (санын өзгертуге болады) екі ағаштың куысына жасырады. Сонда ак тиін әр ағаштың куысына канша саңырауқұлақтан жинайды?

-  Кім ақ тиін болғысы келеді? Ақ тиін бірінші күні саңырауқұлақтарды қалай бөліп салуы мүмкін? Екінші күні ше?Үшінші күні ше?

Сандар құрамының барлық нұсқалары айтылып болған соң, Мұғалім мынадай сұрақ кояды: «Ақ тиін 7 саңырауқүлақты қалай бөліп салды?»

Оқулықтағы 7 және 8-жаттығулар ауызша есептеуге беріледі.

 

Жаңа тақырыпты меңгеру.

1. Мысалдарды шешіңдер

9 + 1–4 = 14                        7+ 3  + 2 =12

 

8 + 2  + 3 = 13                    6 + 4+ 1 = 11

Оқушылар жаттығуды өз беттерінше орындап, соңынан тексеру жүргізеді. Содан кейін Мұғалім әрбір мысалдағы бірінші және екінші қосылғыштарды шеңберге алады.

-  Алдымен біз бірінші қосылғышты 10-ға дейін толықтырдық, содан кейін келесі санды қостық.

Мұнан соң мұғалім екінші және үшінші қосылғыштарды шеңберге алады.

9+  1 +4=14                         7+ 3 + 2=12

 

8+ 2 + 3   =13                     6+4 + 1    =11

-  Біз алдымен шеңбердегі амалдарды орындадық та, 5 санын алдық. Яғни, біз 9+5, 8+5, 7+5, 6+5 мысалдарын шығардық, оңай болуы үшін біз 5 санын бөлшектеп қостық.

Бір таңбалы сандар арқылы ондықтан аттап қосу алгоритмі.

1. Бірінші қосындыны 10-ға дейін толықтыр.

2. Қалған бөлігін қос немесе қалған бірліктерді қос.

 

Үйге тапсырма: №6  20-бет

 

 

 

 

 

        Математика.   2-сынып      №12сабақ

Күні: 22.09.2014ж.

 

 

Cабақ тақырыбы:     Ондықтан аттау арқылы екі таңбалы

саннан бір таңбалы санды азайту тәсілін енгізу.

Қосу және азайтуды тексеру

 

Сабақтың мақсаты: ондықтан аттау арқылы екі таңбалы саннан бір таңбалы санды азайтудың жалпы тәсілдерімен, қосу және азайтуды тексеру тәсілдерімен таныстыру; косу және азайтудың өзара байланысы туралы түсінік пен арифметикалықамалдарды тексеру тәсілдерін жетілдіру.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. 10 көлеміндегі сандардың құрамы, толық ондыққа дейін азайту дағдысы, 10 көлемінде қосу және азайтудың кестелік жағдайы туралы білімдері ондықтан аттап азайту тәсілдерімен таныстыру үшін тірек білім бола алады. Ол білімдерінің маңыздылығы мақсатында ауызша жаттығулар, алдыңғы сабаққа ұқсас тапсырмалар орындалады.

2. Сандарды 10-ға дейін толықтыр. Мұғалім окушыларғамынадай тапсырма береді: тақтаға тәтті тоқаштың суреті ілінедіжәне жанына «10 теңге» деп жазылады. Мұғалім балаларға былай дейді: «Бала 10 теңгелік тәтті тоқаш алғысы келеді, оның
тек 7 теңгесі бар. Балаға тәтті токашты сатып алу үшін нешетеңге қосу керек? Екінші балада 9 (4, 5, 6, 8, 3, 2, 1) теңге бар».

3.   Тексеруді түрлі жолдармен жүргізе алу дағдысынқалыптастыру үшін «Жауабын тексер» ойынын ұйымдастыруғаболады. Сынып екі командаға бөлінеді. Бір команда мысал құрастырады, екінші команда бұл мысалдың тексеру жолын
атайды. Мысалы: 5+10=15 15-10=5 15-5=10 және т.б. Тексеруді үш рет жылдам жүргізе алмаған команда жеңіледі.

 

Жаңа такырыппен таныстыру.

1. Алдын ала тақтаға жазылған мысалдарды ауызша есептеу: \

 

9 + 1 +2, 8+ 2 + 3, 7 + 3 + 2,12–2–4, 14–4–2.

 

Әрбір мысалды есептегеннен кейін мұғалім: «9, 8, 7-ге барлығы қанша қосылды? 12, 14-тен барлығы неше алынды?» деген сұрақтар қойылады.

 

Окулық және дәптер бойынша жұмыс. Оқушылар 1-тапсырманы орындайды. 2-тапсырма есептеу алгоритмі айтыла отырып, тақтада орындалады.

 

Қосу және азайтуды тексеру ережелерімен таныстыру үшін мұгалім 12, 3, 9 сандарымен мысалдар «төрттігін» құрастыруды сұрайды. Балалар мысалдар құрастыра отырып, оны құрастыру заңдылығын түсіндіреді.

4 және 5-жаттығуларды өздік жұмыс ретінде беруге болады. 6-жаттығу топпен орындалады. 8-жаттығу түсіндіріле отырып орындалады.

 

 

Үйге тапсырма: №7 23 бет

 

 

 

 

 

 

 

 

        Математика.   2-сынып      №12сабақ

Күні: 19.09.2013ж.

 

     Сабақ  тақырыбы: 11 санының құрамы.

 

Сабақтың мақсаты: қосу және азайтудың сәйкестік жағдайларымен 11 санының құрамын оқып-үйрену; үйренген есептеу тәсілдерін пысықтау.

 

Тірек білімді пайдалану.

1.  Ауызша жаттығулар:

-  «Тізбек» мысалдарды шешу.

 

+5        +3       +2                                    -4       -2        -5

 

       2. Математикалық диктант.

Мұғалім тапсырмаларды оқиды, оқушылар жауабын ғана жазады.

-    Ағашта 5 қарға отыр, тағы 2 қарға ұшып келді. Ағашта барлығы қанша қарға болды?

-    Шыршаның қылқандары 12 жыл, қарағайдың қылқандары одан 10 жыл кем тіршілік етеді. Қарағайдың қылқандары неше жыл тіршілік етеді?

-    Сәуледе 2 алма болды, оған тағы бірнеше алма берді. Осыдан кейін Сәуледе барлығы 8 алма болды. Сәулеге неше алма берді?

- Арсен 4 «бестік» алдыжәнеосыншама «төрттік» алды. Арсен барлығықаншабағаалды?

3. «Шыршаөсір»ойыны. 10 көлеміндегісандарқұрамынбілудідамытуғаарналған.

Мұғалім тақтаға сандардан «шырша» салады. Шыршаның басына құрамы қайталанатын санды жазады. Оқушылар бұтақтарға қосындысы шыршаның төбесіне жазылған қосынды шығатындай сандарды жазады.

        Жаңа тақырыпты меңгеру.

Жаңа тақырыпты таныстыру кернекі құралдардың көмегімен жүргізіледі. Екі қатар қалталары бар тақтайша ілінеді. Әрбір қатарда 10 қалтадан бар. Мұғалім балаларға қосу және азайтудың жаңа мысалдарын шешетіндіктерін айтады. Ол 9 шаршы және 2 деңгелек көрсетеді. «Барлығы неше фигура көріп тұрсындар? Фигуралардың жалпы санын қалай есептеуге болады?». «Жоғарғы қатарға 9 шаршы қоямыз. Бұл қатарға тағы қанша дөңгелек қоюға болады? Бірінші қатардағы қалтаға 1доңгелек қоямыз. Онда фигуралар саны қаншаға жетті? Тағы қанша фигура қосу керек? Оларды төменгі қатарға қоямыз. Барлығы қанша фигура болды? Біз неге алдымен 1 дөңгелек қостық? Біз 2 санын қалай қосқанымызды тақтаға жазамыз». Мұғалім бірінші жолды жазады, оның астына екінші жолды жазады. Жазу барысында түсінік беріп кетеді:

9 + 2 = 11

9 + 1 + 1 = 11

«9-ға 2-ні қосу қажет. Біз бөлшектеп қостық. Алдымен 1-ді костық. Сонда 10 шықты. Содан кейін тағы 1-ді қостық, 11 болды. 9-ға барлығы 2-ні қостық. Яғни, 9-ға 2-ні қосса, 11 болады».

«11-ден 2 санын қалай азайтуға болады? Алдымен нешені аламыз? Неге алдымен 1-ді алдық? Тағы неше алу керек? 11-денбарлығы неше санды алып тастадық?» Мұғалім тақтаға мына өрнектерді жазады:

11–2 = 9

11–1–1= 9

«11-ден 2-ні аламыз. Бөлік бойынша аламыз. Алдымен 1-ді аламыз, 10 болады. Содан кейін тағы 1-ді аламыз. 9 қалады. Осы мысалдарды дәптерге жазып, есте сақтаңдар».

          Оқулықпен жұмыс.

1-жаттығу тақтада жан-жақты түсіндіріліп орындалады. Мұғалім тақтада 11 санының құрамы жазылған үйшікті алдын ала дайындап қояды (ал кейін кестелік жағдайдың қалғандарын) және оқушылармен бірге орындайды.

         Алғашқы пысықтау үшін  2 және 3-жаттығулар ұсынылады. Қалған тапсырмалар мұғалімнің қалауына қарай орындалады. 10-нан аттап өтуге берілген мысалдарды шығару кезінде оқушылар есептеу амалдарын айта отырғаны жөн. 7-тапсырманы орындау үшін мұғалім әрбір оқушыға үлестірмелі материал өзірлейді.

Үйге тапсырма: №6, 25-бет.

 

 

14, 15-САБАҚТАР. 12 санының екі бір таңбалы сандарға

жіктелу құрамы және қосу мен азайтудың сәйкес  жағдайлары

 

Сабақтың мақсаты: жауабы 12 болатын қосудың кестелік жағдайын және азайтудың сәйкес жағдайларын меңгерту.

 

Ауызша жаттығулар:

«Мысалдар құрастыр» ойыны. Тақтада сандар жазылған 3 дөңгелек бейнеленген,  мысалы:

 

 

Окушылар қосуға 2, азайтуға 2 өрнек құрастырады.

«Жұбын тап» ойыны. Тақтаға мысалдар жазылған жапырактар ілінеді. Олардың ішінде жауаптары бірдей өрнектер бар, балалар оларды тауып, сәйкес жұптарды атауы керек.

 

 

Жаңа материалды оқып-үйрену.

Жаңа тақырыпты меңгеруге дайындық.

«Пойыз құрастырамыз» ойыны. Мұғалім тақтаға 8 баланы шақырады. Олар бірінің артына бірі тіркесіп, 9 вагоннан (оқушыдан) тұратын пойыз құрады. Мұғалім 9 вагонға тағы 3 вагон тіркеп алуды сұрайды.

Мұгалім мысалды жазып, сұрак қояды:

-    9вагонға барлығы қанша вагон тіркелді? (3).

-    Пойыз құрамын 10-ға толтыру үшін алдымен қанша вагон тіркелді?(1).

- Енді қанша вагон тіркеу қажет? (2).

Мұғалім тақтаға мына мысалдарды жазады:

9 + 3 = 12

9 + 1 + 2 = 12

Пойыз құрамында барлығы қанша вагон бар? (12).

Осылайша вагондармен азайту амалдары көрнекі түрде көрсетіледі. Алдымен 1 вагон (бала) тіркеуден босатылады, содан кейін 2 вагон алынады. Мұғалім мысалдарды тақтаға жазады:

12–2–1= 9

12–3= 9

 

Оқулықпен жұмыс.

Егер алдыңғы тақырыптарды оқушылар жақсы меңгерсе, жаңа материалды оқып-үйренуде тапсырмалардың көпшілік бөлігін оқушыларға өздік жұмыс ретінде тапсыруға болады. Оқулықтың 14-сабағындағы 1-жаттығуды оқушылар ауызша өздері түсіндіріп, есептеудің нәтижесін дәптерлеріне жазады және соңынан тексеріледі. Тақтаға 11 мен 12 санының құрамы жазылып, алдын ала ілінген «үйшікті» балалар бірге тексере отырып, толтырады (тізбектей санау).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

16-САБАҚ. 13 санының екі бір таңбалы сандарға жіктелу

құрамы, қосу мен азайтудың сәйкес жағдайлары

 

Сабақтың мақсаты: жауабы 13 болатын кестелік қосу жағдайын және азайтудың сәйкес жағдайларын меңгеру.

 

Тірек білімді пайдалану.

Ауызша жаттығулар. «Мысалдар құрастыр» ойыны.

 

 

«Күнді тап» ойыны. Әрқайсысының артында өтілген кестелік қосу және азайту жағдайлары жазылған «бұлттар» тақтаға ілінеді. Оқушылар кезекпен «бұлттарды» ашып, есептеулерді орындайды. Ал «күнді» тапқан оқушы өзгелерге сұрақ қояды.

 

 

 

 

123                                        4                    5

 

Жаңа материалды оқып-үйрену.

Оқулықпен жұмыс.

Қосу мен азайтудың жаңа жағдайларымен танысу алдыңғы сабақтарға ұқсас жүргізіледі және тапсырманың көп бөлігін оқушылар өз беттерінше орындауына болады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика  2 «А»сынып   № 9

Күні: 16.09.2014ж.

Сабақ тақырыбы : Сантиметр.Дециметр.

                                    Сантиметр мен дециметрдің арақатынасы.

Сабақ мақсаты: ұзындық өлшем бірліктерін – сантиметр мен дециметр туралы балалардың түсініктерін кеңейту.

Оқушылардың білік,білім дағдыларын қалыптастырып, дамыту.

Оқушыларды ұқыптылыққа, тазалыққа тәрбиелеу.

 

Спбпқ барысы: І Ұйымдастыру кезеңі

                Оқушыларды сабаққа даярлау

            ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаңа сабақ

-    Ұзын заттарды  сантиметрдің көмегімен  өлшеген ыңғайлы ма?

-    Ендеше, балалар,ұзын заттарды өлшеу үшін іріріек өлшем бірліктерін  пайдалану қажет. Ондай өлшем бірліктердің бірі – дециметр(дм)

-    Естеріңе сақтаңдар: 1дм дегеніміз-10см, ал 10см-1дм-ге тең.

№3 тапсырма нумерация мен ұзындық өлшем бірліктері арасында байланыс орнатуға бағытталады.

№4 тапсырма жаңа білімді қолдануға арналады.

№5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика      2 «А» сынып    №13

Күні: 23.09.2013ж.

 

Сабақ тақырыбы: Геометриялық фигуралардың әріптермен белгіленуі

 

Сабақтың мақсаты: оқушыларды латын әліпбиінің әріптерімен таныстыру, латын әріптерін геометриялық фигураларды белгілеуде қолдана білу; қосу мен азайту жағдайларына қатысты өткенді пысықтау.

 

Тірек білімді пайдалану.

1.«Мысалдар құрастыр» ойыны.

 

 

 

 

 

2. «Математикалық эстафета» ойыны. Сынып оқушылары үш командаға бөлінеді. Әр командаға арнап, мұғалім тақтаға қатарлап мысалдар жазады:

7 + 4   9+38+4

12 – 311 – 213-4

8+3   9+49+2

Мұғалім әрбір қатардың оқушыларына бірінші қосылғышты білдіретін сандар жазылған карточкалар, әр мысалда екінші қосылғыштың сандар құрамын білдіретін карточкалар және амалдартаңбаларымен карточкалар үлестіреді. Мұғалім әр нұсқадағы мысалдарды кезекпен көрсетеді. Мысалы, ол есептеу үшін бірінші командаға 7+4 мысалын береді. Егер мысал дұрыс орындалса, мұғалім тақтадағы бірінші бағанға жұлдызша салады. Егер қате жіберілсе, оларды сол команданың оқушылары түзетеді. Бүкіл оқушылар жауаптың дұрыстығын көрсету үшін жасыл немесе қызыл дөңгелектерді пайдаланады. Содан кейін мұғалім екінші және үшінші команданың мысалдарын кезекпенкөрсетеді. Ойын осылайша жалғасады. Соңынан жеңімпаз команда анықталады.

3. Математикалық диктант.

«Аталған санды 2, 3, 4-ке арттыр». Мұғалім 7, 8, 9 сандарын атайды. «Аталған әрбір санды 2, 3, 4-ке кеміт». Мұғалім 13, 12, 11 сандарынатайды.

4. Ауызша жаттығулар.

«Артық»   фигураны   тап   және   ата.   Таңдау   себебіңді түсіндір:

 

 

 

 

- фигураларды топтарға бөл:

 

 

 

 

Ауызша жаттығу жұмыстары орындалып біткеннен кейін мұғалім «артык» фигураның қандай белгілеріне (көлемі, түсі) қарап таңдап алынғанын міндетті түрде нақтылайды.

Жаңа материалды оқып-үйрену.

Оқулықпен жұмыс.

Оқушылар оқулықтағы суреттерге және тақтадағы оған ұқсас сызбаларға қарайды. Мұғалім өркімнің аты-жөні, тегі болатыны сияқты фигураларға да ат қойып, белгілеуге болатынын айтады. Содан соң латын әліпбиінің кестесімен жұмыс жүргізіледі (оқылу және жазылу төртібі). Алғашқы пысықтау жұмысына оқулықтағы 1, 2-жаттығулар беріледі. 3 және 4-жаттығулар есептеу дағдыларын дамытуға арналған. 5-жаттығуды өз беттерінше орындауға беруге болады. 6-жаттығу ауызша орындалады. Дәптердегі тапсырмаларды оқушылар өздері орындай алады.

 

Үйге  тапсырма:  № 6 сурет және  өрнектер бойынша есептер құрастыру

 

18, 19-САБАҚТАР. Белгісіз азайтқышты табуға берілген есептер

 

Сабақтың мақсаты: есептің жаңа түрін шешу жолымен таныстыру, ондықты аттап қосу мен азайтудың өтілген жағдайларын пысықтау.

 

Тірек білімді пайдалану.

Ауызша жаттығулар:

1. «Мысалдар тізбегі» ойыны. Мұғалім мысалдар айтады (5 + 3). Балалар оны ауызша орындайды, ал тақтаға шығарылған бала жауапты емес, осы саннан басталатын мысалды айтады. Мысалы, 5 + 3, 8 - 2, 6 + 10 және т.б.

2.Сандар құрамын қайталау. «Санды екі санға ауыстыр» ойыны. Мұғалім бір жағында 13 саны (немесе кез келген басқа сан) бекітілген таразының суретін іледі де, таразы басы тең түсетіндей етіп, таразының екінші басына екі санды қоюды сұрайды. Ойын барысында балалар 11, 12, 13, 14 сандарының құрамын қайталайды. Тақтадағы бала тапсырманы орындайды, ал қалған оқушылар бағдаршам-карточкалардың көмегімен жауаптың дұрыстығын тексереді. Содан кейін оқушылар дәптерге мысалдарды жазады.

3. «Санды тап» ойыны. Мұғалім (немесе алдын ала дайындаған оқушы) тапсырманы оқиды:

-    Мен бір сан ойладым, егер одан 4-ті азайтсақ, нәтижесі 2 болады. Мен қандай сан ойладым?

-    Мен бір сан ойладым, егер одан 10-ды азайтсақ, нәтижесі 2 болады. Мен қандай сан ойладым?

-    Мен бір сан ойладым, егер одан 10-ды азайтсақ, нәтижесі 30 болады. Мен қандай сан ойладым?

№1 жаттығу ауызша орындалады.

 

Жаңа материалды. Оқып-үйрену.

Оқулықпен жұмыс.

Есептің жаңа түрімен таныстыру үшін көрнекі құралға сүйене отырып, сабақты мақсатқа лайықты жүргізу керек. Окулықтағы 2-тапсырманың сызбасы арқылы да түсіндіруге болады. Мұғалім түсіндіру жұмысын былай жүргізу керек: «Таспаның неше сантиметрі қиып алынды? Неше сантиметр таспа қалды? Есепте нені білу керек? (Таспаның ұзындығы неше сантиметр болған еді?). Таспаның бір бөлігін кесіп алғанда, тағы бір бөлігі қалды, біз таспаның бастапқы ұзындығын білуіміз керек. Бастапқы ұзындық қалған бөлігінен артық па, кем бе? (Артық). Бастапқы ұзындық қиып алған бөлігінен артық па, кем бе? (Артык). Олай болса, таспаның ұзындығын табу үшін қандай амал қолданамыз? (Қосу амалы).

Жаңа тақырыпты алғашқы пысықтау үшін 3 және 4-жаттығулар тақтада орындалады. Есептің мұндай түрінде бастапқы тұтас нәрсенің санын тауып, ол сан алынғаны мен қалғанынан артық болуы керек деген жалпы қорытынды жасалуы керек.

Келесі сабақта оқылған қосу мен азайтудың кестелік жагдайлары туралы білімдері бекітіліп, әртүрлі есептерді шешеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

20, 21-САБАҚТАР. 14 санының екі бір таңбалы сандарға

жіктелу құрамы және қосу мен азайтудың сәйкесжағдайлары

 

Сабақтың мақсаты: жауабы 14 болатын қосудың кестелік жағдайын және азайтудың сәйкес жағдайларын оқып-үйрену.

 

Тірек білімді пайдалану және жаңа материалды оқып-үйренуалдыңғы сабақтарға ұқсас жүргізіледі.

 

Оқулықпен жұмыс.

Жаңа тақырыпты оқып-үйрену алдыңғы сабақтарға ұқсас жүргізіледі (1-жаттығу). Бастапқы пысықтау үшін 2-жаттығу орындалады (20, 21-сабақтар). Бұл тапсырманы ауызша да, жазбаша да орындауға болады. Жауабы 12,11,13 және 14 болатын бірнеше өрнек құру тапсырылады. Окушыларды топтарға (нұсқаларға) бөліп, өрнекті тез және дұрыс құру жағынан жарысқа түсетіндіктерін ескертіп, ойын түрінде де ұйымдастыруға болады.

 

Өткен материалды пысыктау.

Жаңа сабақты пысыктау жұмысын мұғалім оқушылардың дайындык деңгейіне байланысты жоспарлайды. Берілген жаттығу жұмыстарының толық орындалуы міндетті емес. Кейбір жаттығуларды қатемен жұмыс және жеке жұмыс ретінде қолдануға болады.

Тірек білімдерін жетілдіру және жаңа сабақты оқып-үйрену алдыңғы сабақтарға ұқсас жүргізіледі.

Баспа дәптерімен жұмыс өз беттерінше жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыруға бағытталған.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

24-САБАҚ 15, 16 сандарының екі

бір таңбалы сандарға жіктелу құрамы, қосу мен

азайтудың сәйкес жағдайлары

 

Сабақтың мақсаты: жауабы 15 және 16 болатын косудың кестелік жағдайы мен азайтудың сәйкес жағдайларын окып-үйрену.

 

Тірек білімді пайдалану.

Ауызша жатптығулар:

«Санды ата» ойыны.

 

 

 

 

 

Жаңа материалды оқып-үйрену.

Оқулықпен жұмыс.

Жаңа сабакты игеру жұмысы алдыңғы сабақтарға ұксас кұрылады.

 

Өткен материалды пысыктау.

1-жаттығуды (23-сабак) әртүрлі деңгейде орындауға болады. Жақын орналасқан 2 карточкаға жазылған өрнектен теңсіздік құрастырып жазу жаттығудың карапайым деңгейі болып табылады. Бұл деңгейдегі тапсырманы орындау оқушыларга қиындык әкелмейді. Ал тапсырманы күрделендіру үшін алдын ала дайындалған сызба бойынша теңсіздік құрастыру ұсынылады, мысалы:

 

                                         >         

 

Кестелік қосу дағдыларын қалыптастыру үшін 22-сабақтың 2 және 6-жаттығуларын орындауға болады. Есептерді шығаруды (3, 4, 22-сабақ және 2, 3, 23-сабак) балалар мұгалімнің басшылығымен жүргізеді. Қалған тапсырмаларды мұғалім оқушыларға жеке немесе топтық жұмыс ретінде береді.

Баспа дәптерімен жұмыс өздік жұмыс есебінде жүргізіледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

24-25-САБАҚТАР. 17, 18 сандарының екі бір таңбалы

сандарға жіктелуінің құрамы және қосу мен азайтудыңсәйкес жағдайлары

 

Сабақтың мақсаты: жауабы 17,18 болатын қосудың кестелік жағдайын және азайтудың сәйкес жағдайларын оқып-үйрену.

 

Тірек білімді пайдалану.

Ауызша жаттығулар.

1. «Өрнек құрастыр» (11-16 сандары құрамының белгілі жағдайларын қайталау). Мысалы:

2.«Тізбек қандай саннан басталады?»

+4        -5      +3

 

 

3. Математикалык диктант. «Аталған санды 2, 3, 4, 5-ке арттыр». Мұғалім 5, 6, 7, 8, 9 сандарын атайды. «Әрбір аталған санды 2, 3, 4, 5-ке кеміт». Мұғалім 15, 14, 13, 12, 11 сандарын атайды.

 

Жаңа материалмен танысу.

Жаңа тақырыпты оқып-үйрену бойынша жұмыс алдыңғы сабақтарға ұқсасжүргізіледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

26-САБАҚ. Пысықтау. 20-ға дейінгі сандардықосу

және азайтудың кестелік жағдайларынмеңгеру деңгейін тексеру

 

Сабақтың мақсаты: 20-ға дейінгі сандарды кестелік косу және азайтудың кестелік жағдайларының бастапқы деңгейін анықтау, есептеу білігі мен білімдерін жетілдіру.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша жаттығулар:

1. «Санды тап» ойыны. Мұғалім тапсырманы оқиды:

-    14 шыгу үшін қандай санга 9-ды қосу керек;

-    9 шыгу үшін қандай саннан 2-ні азайту керек;

-   «Мен бір сан ойладым, оған тура сондай санды қосса,нәтижесі 14 болады. Мен қандай сан ойладым»?

2. «Қай мысал шыгарылганын тап?» ойыны.

Мұғалім тақтаға мысалдар жазады:

6  + 5   12–49 + 5

7  + 5   14–58 + 5

Содан кейін былай дейді: «Мен осы мысалдардың бірін шығардым, нәтижесі 13 болды. Қай мысалды шығардым?» және т.б.

2. Сандар құрамымен жұмыс. «Жұбын тап» ойыны.

Мұғалім тақтаның оң жағына 10,11,12,13,14 сандарын, алсол жағына жазылған сандардың құрамына кіруі мүмкін сан-дарды жазады: 5, 5, 6, 6, 7, 6, 7, 7, 4. «Екі таңбалы санды санның құрамына кіретін сандармен екі сызық арқылы біріктіріңдер».

4. Математикалық диктант «Дұрыс немесе бұрыс».

Мұғалім амалдарды оқиды:

-     8 бен 5-тің қосындысы 14-ке тең.

-     7 мен 4-тің қосындысы 11-ге тең.

-     Бірінші қосылғыш - 9, екінші қосылғыш - 5. Қосындының мәні 14-ке тең.

-     9 саны 2-ге арттырылды. Нәтижесі 11.

Өздік жұмыс

 

1-нүска			2-нұска
7+5 11-9 9+5	13-8 4+8 16-8	12-4+3 17-9-6 4+7-3	7+6 18-9 7+5	12-7                       11-5+3  5+8             12-9-2 14-7           6+7-3

 

х+5=12         а-9=5	9+х=13           а-6=6
Әлия бір ай ішінде 12 кітап оқыды, ал Айдын 3 кітап кем оқыды. Айдын    барлығы    неше    кітап оқыды?	Дәуреннің ойындар жазылған 13 дискісі бар, ал Жанарда одан 5 диск кем. Жанарда барлығы неше диск бар?

 

Оқулыкпен және баспа дәптерімен жұмыс.

1-жаттығуды орындай отырып, ауызша жұмысты жалғастыруға болады.

Оқулық пен дәптердегі тапсырмаларды оқушылар өз беттерінше орындап, соңынан тексеру жүргізіледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

27-САБАҚ. Жақшалы ернектерді оқу және жазу, жақшамен берілген өрнектердегі амалдардың орындалу тәртібі

 

Сабақтың мақсаты: жақшалы өрнектердің жазылуымен, амалдардың орындалу тәртібімен таныстыру; есептеу дағдыларын жетілдіру.

 

Тірек білімді пайдалану.

Ауызша жаттығулар:

1.9, 3,12; 8, 4,12; 6, 4,10 сандарын пайдалана отырып, қосу және азайтуға мысалдар құр (сандар тақтада берілген).

2.20-га дейінгі сандар құрамын қайталау. «Математикалық таразы» ойыны түрінде жүргізіледі. Алдыңғы сабақтарға арналган нұсқауларды қара.

3. «Күн мен түн» ойыны. «Мен «түн» деп айтқанда, көздеріңді жұмып, санай бастаңдар. «Күн» дегенде, көздеріңді ашыңдар да, жауабын айтыңдар».

12–4+ 3–10+ 5 + 7–3+ 10–0–10+ 5–7

10 + 5–6+ 4–7+ 10–7–6+ 3–0–2+ 4

15–7+ 6–10+ 8–2–6 + 8–10+ 5–4+ 10

1 және 8-тапсырмаларды ауызша орындауға беруге болады.

 

Жаңа сабақты оқып-үйрену.

Жаңа сабақты түсіндіру 2-тапсырмаға негізделіп орындалады. 5-тапсырма құрама есептермен таныстыруға дайындық болып табылады, сондықтан есепті салыстыру мен шығару Мұғалімнің жетекшілігімен орындалады. 6-есепті және берілгенкесінділерді салуды (7-тапсырма) оқушылар өздері орындай алады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

28-САБАҚ. Белгісіз азайтқышты табуға берілген есептер. Кері есептер

 

Сабақтың мақсаты: есептің жаңа түрімен таныстыру, берілген есепке кері есептер кұра білу дағдыларын қалыптастыру; есептің шешуін тексеруді орындауға үйрену.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша жаттығулар:

«Санды тап» ойыны. Мұғалім алдыңғы сабақтарға ұқсас белгісіз азайғышы және азайтқышы бар тапсырмаларды ұсынады.

 

Оқұлыкпен жұмыс.

Егер ауызша жұмыс өз мақсатына жетсе, 1-тапсырманы оқушылар өз беттерінше орындай алады (жазбаша). Егер балаларға қосымша дайындық керек болса, онда бұл тапсырма ауызша орындалады, қажет болса тақтаға тексере отырып орындатуға да болады.

 

Жаңа материалды оқып-үйрену.

Есептің жаңа түрімен таныстыру көрнекілікке және бұрынғы оқылған материалдарға сүйене отырып құрылады (қосу мен азайтудың өзара байланысы). Балалар есепті оқып, оған берілген суретке карайды. Таспаның барлық ұзындығы қандай? (60 см). Неше сантиметр қиып алынды? (20 см). Неше сантиметр қалды? (Белгісіз). Суретке қараңдар: қиылған бөлігі 60 см-ден, яғни барлық ұзындығынан үлкен болуы мүмкін бе? (Мүмкін емес). Неше сантиметр қалғанын қалай білдік? (60 - 20). Бұл сабақтың мақсаты жаңа есепке кері есеп құрумен таныстыру болғандықтан, есепті тақтада қысқаша жазған тиімді (уақытты үнемдеу және кері есептердегі деректер мен ізделінді санды салыстыруға мүмкіндік болу үшін), балалар дәптерге тек өрнектер мен жауаптарын ғана жазады. Ары карай 3, 4-есептерді ұжыммен орындайды да, дәптерге тек өрнектері мен жауаптарын жазады. Содан соң балалар бұл есептердің неге кері есеп болып табылатынын дәлелдейді.

Оқулықпен жұмыс алдыңғы сабақтарға ұқсас жүргізіледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика 2 «А» сынып   №31

Күні: 28.10.2013ж.

Сабақ тақырыбы: Сандарды қосу кестесі. Есептер шығару.

Сабақ мақсаты: 20-ға  дейінгі сандарды кестелік қосу және азайтудың кестелік жағдайларының меңгеру деңгейін анықтау, есептеу дағдыларын жетілдіру.

Тірек білімдерін белсендіру.

Ауызша есепте1. «Санды тап» ойыны

-14 шығу үшін қандай санға 9-ды қосу керек?

-9 шығу үшін қандай саннан 2-ні азайту керек?

- «Мен бір сан ойладым, оған тура сондай санды қосса, нәтижесі 14 болады..Мен қандай сан ойладым?»

2. «Қай мысал шығарылғанын тап»ойыны

Тақтаға мысалдар жазылады.

6+5        12-4         9+5

7+5        14-5         8+5

  Содан кейін былай дейді: «Мен осы мысалдардың бірін шығардым,нәтижесі 13 болды. Қай мысалдарды шығардым?№»және т.б.

3.Сандар құрамымен жұмыс. «Жұбын тап» ойыны

Мұғалім тақтаның оң жағына  10,11,12,13,14 сандарын,ал сол жағына жазылған сандардың құрамына кіруі мүмкін сандарды жазады: 5,5,6,6,7,6,7,7,7,4. «Екі таңбалы санды санның құрамына кіретін сандармен екі сызық арқылы біріктіріңдер»

4.Математикалық диктант «Дұрыс немесе бұрыс»

5.Мұғалім амалдарды оқиды:

        -8бен 5-тің қосындысы 14-ке тең.

        - 7 мен 4-тің қосындысы 11-ге тең.

        - бірінші қосылғыш-9, екінші қосылғыш-5. Қосындының мәні 14-ке тең.

        -9 саны 2-ге арттырылды. Нәтижесі 11.

 

Дәптермен жұмыс.

 Берілген тапсырмаларды орындау

Үйге тапсырма беру.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

29-САБАҚ. Өтілген материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: есептің өтілген түрлерін шығарудағы есептеу дағдыларын жетілдіру.

Пысықтау сабағы мұғалімнің қалауы бойынша ұйымдастырылады. Ауызша жаттығуларға мынадай тапсырмаларды енгізуге болады:

1.  15, 18, 19 сандарының «көршілерін» ата. Мына сандарды5-ке арттыр: 1, 5, 6, 7, 9. Келесі сандарды 6-ға кеміт: 8,10, 12, 13,15. Сандарды салыстырып, жауабын карточкалардың көмегіменкөрсет. Тақтада мынадай сандар жазылған:

12*15            5*12            9*7

5*8                1*4              3*0

2.   «Үндемес» ойыны. Мұғалім тақтаға жазылған мысалдарды көрсетіп, оқушылардан жауабын карточкалардың көмегімен көрсетуді сұрайды.

3.   Сандарды салыстыру. Мұғалім тақтаға сандарды жазып, олармен тура теңсіздіктер құрастыруды сұрайды. Тақтаға мына сандар жазылады: 16,17,19, 9, 90, 20, 12,15, 13.

Содан кейін окушылар мұғалімнің жетекшілігімен окулықтағы тапсырманы орындайды. 2-есептің сызбасы бойынша оқушылар өтілген түрлер бойынша ауызша да, жазбаша да шығаруға болатын есептер кұрастырады. Бұл жаттығудың күндылығы сонда, есеп құрастыру және шығару бойынша шектеу болмайды. Мұғалім алдымен оқушылардың назарын «болды, қалды» деген есептің мазмүнын анықтайтын негізгі тірек сөздерге аударады. Ары карай есептің мазмүны қандай заттармен (үшақ, шар, қүс, т.б.) байланысты екені, одан соң олармен не болуы мүмкін (сатылды, үшып кетті, т.б.) екені анықталады. Содан соң мұғалім алдын ала есептің шарты, сұрағы болатынын естеріне түсіріп, балалардан есеп құрастыруды сұрайды. Бір есеп құрастырылғаннан кейін, Мұғалім балалардың назарын сандық деректерді өзгертуге немесе сұрақты өзгертуге болатынына аударады. Бұл бір кесте бойынша көптеген есептерді құрастыруға мүмкіндік береді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

30, 31-САБАҚТАР. Сыйымдылық. Литр. Өткен материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: сыйымдылық, оның өлшем бірлігі -литр туралы түсініктерін қалыптастыру; өткен материалды пысықтау.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. Ойын-жарыс.

Тақтада мынадай жазу беріледі:

5 + 6          11-4            9 + 2              16-9           14-5

9 + 5          5 + 7           12-8               16-7

Мұғалім тактаға екі оқушы шақырады.

2. Математикалық диктант.

Мұғалім 20 көлеміндегі бір таңбалы сандарды қосу және азайтуға берілген мысалдарды оқиды:

9 + 5, 17-9, 12-4, 8 + 6, 14-7, 7 + 5, 6 + 9, 15-8, 18-9, 12-5. Оқушылар тек жауаптарын ғана жазады да, соңынантексеріледі.

Ауызша есептеуге 3, 7-тапсырмалар қосылады.

 

Жаңа материалды оқып-үйрену.

Оқулықпен жұмыс.

Жаңа тақырыпты окып-үйрену балалардың күнделікті өмірдегі білімдеріне және практикалық амалдарға негізделеді. Балаларға не оқулықтағы суреттерді карастыру, не осыған ұксас практикалық жұмыстар ұсынылады.

-    Егер сен сүт сататын дүкенге баратын болсаң, сүт қүятын ыдысты дұрыс таңдауың керек. Мысалы, 2 литр сүт сатып алғың келсе, онда осы сүт сыятындай банка немесе кұмыра аласың.

-    Ыдысты кез мөлшермен таңдай аласың ба? Практикалық бөлім: Мұғалім - сатушы, оқушылар - сатып алушылар.

Әртүрлі көлемдегі бірнеше ыдыс койылады. Ол ыдыстардың қайсысы 2 литрлік екені арнайы өлшеуіш ыдыспен тексеріледі.

-   Ыдыстарға сұйықтықты қүя отырып, біз оның сол ыдысқасыятындығын тексереміз. Демек, біз ыдыстың сыйымдылығы туралы айтамыз.

Ұсынылған тапсырманың мән-мағынасы ыдыстағы сүйықтықтың мөлшерін үнемі көз мөлшермен салыстыруға болмайтынын үғындыру. Балаларды тек бірдей өлшеуішті қолдану арқылы ғана сүйықтықтың мөлшерін анықтауға болатындығы туралы қорытындыға әкелеміз. Мөлшері бірдей суды алдымен екі әртүрлі ыдысқа (мысалы, елшеуге мүмкіндік болмайтындай тар және кең) қүйып, содан соң сүйықтықтың мөлшерін салыстыруға болатындай екі бірдей ыдысқа қүйып керсетуге де болады. Күнделікті өмірдегі түсініктерін нақтылау үшін балаларды литр сөзін қайдан естігендіктері туралы өңгімегетарту керек.

Окушылармен әңгіме жүргізгеннен кейін 1-тапсырма ауызша орындалады (30-сабақ).

Окулықта литр туралы алғашқы түсініктерін пысықтау үшін, сондай-ак сөйлеу тілдерінде «литр» сөзін қолдана білуге қалыптастыратын тапсырмалар беріледі. 2-тапсырманы оқушылар түсіндіре отырып орындайды. 3, 4-есептерді шығару Мұғалімнің көмегімен орындалады. 5, 6-тапсырмалар (31-сабақ) өздік жұмыс үшін ұсынылады. 7-тапсырмада (31-сабак) оқушылар сыйымдылыкты салыстырып, егер бір банкаға 4 стақан сүйықтық сыятын болса, онда екі банкаға 8 стақан сыятынын, демек, бір бидонда да 8 стақан болатынын аңғара білуі керек.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

32, 33-САБАҚТАР. Бағасы. Құны. Теңге

 

Сабақтың мақсаты: құн, баға және ақша бірліктері туралы түсініктерін қалыптастыру.

 

Білімдерін дамыту.

1. «Математикалық балық аулау» ойыны.

Мұғалім балық пішініндегі карточкаларға бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу және азайтуға берілген мысалдарды жазады. Карточкалар магнитті тақтаға бекітіледі.

2.   Сандар құрамын қайталау «Сандарды үйге орналастыр» ойыны түрінде жүргізіледі.

3.   «Математикалық диктант». Мұғалім мысалдарды оқиды, олардың жауаптары дұрыс немесе дұрыс емес болуы мүмкін. Оқушылар дұрыс жауапқа «+», дұрыс емес жауапқа «-» таңбасын қояды. Соыңнан диктант тексеріледі, балалар өз жұмыстарын өздері бағалайды.

-     11 санын 2-ге кеміткенде, 9 саны шықты.

-     11 санын 9-ға кеміткенде, 2 санын алдық.

-     13 пен 7 сандарының айырмасы 5-ке тең.

-     11 санының 4 санынан 7-еуі артық.

-     7 санының 12 санынан 5-еуі кем.

-     12 санының 6 санынан 6-ауы артық.

-     9 санының 17 санынан 8-і кем.

-     9 бен 5 сандарын 7-ге кеміткенде, 8 саны шықты.

-     10 мен 2 сандарын 4-ке кеміткенде, 8 саны шықты.

4. Өздік жұмысты 5-тапсырма бойынша ұйымдастыруға болады.

 

Жаңа материалмен таныстыру.

Мұғалім алғашқыда балалардың ақша, тауардың кұны (ақша не үшін керек, бір нәрсе сатып алу үшін өз беттерінше дүкенге барған кездері болды ма, т.б.) туралы күнделікті тұрмыстағы түсініктерін аныктайды.

Жаңа такырыппен таныстыруды «Дүкен» ойыны түрінде жүргізуге болады. Мұғалім алдын ала «тауарларды», оған ілінетін «бағаларын» дайындап қояды. Мұғалім «дүкен сөрелеріне» тауарларды орналастырып, бағаларын іледі. Оның дүкенінде тауарлар «сатылатынын» хабарлайды. Оқушылардың бірі «сатып алушы» болады да, оған тауар «сатып алу» тапсырылады. Ойын барысында практикалық есептер құрастырылады және шығарылады. Ары қарай мұғалім балалардың назарын бір заттың қанша тұратынына аударады да, бұл заттың бағасы екенін, ал барлық сатып алған затқа төленген ақшаның заттың құны екенін айтады.

 

Оқулықпен жұмыс.

Алдыңғы сабаққа ұқсас жұмыс оқулықтың суреті бойынша ұйымдастырылады (1-тапсырма). Сурет бойынша есеп құрастыруды ұсынуға болады. Содан кейін оқушылар мұғалімнің көмегімен 2, 3-есептерді шығарады.

4, 5-жаттығулар өздеріне орындауға беріліп, соңынан тексеріледі. 6-тапсырманы оқушылар өздері түсіндіре отырып орындайды. 7-тапсырма алдыңғы сабаққа ұқсас орындалады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

33, 34-САБАҚТАР. Өтілген материалдарды қорытындылау

 

Сабақтың мақсаты: баға, ақша бірліктері, сыйымдылық және сәйкес өлшем бірліктері туралы білімдерін жетілдіру; есептердің әр түрін құрастыру және шығару бойынша жұмысты жалғастыру; кестелік қосу және азайтудың кестелік жағдайын қайталау.

Алған білімдерін қорытындылау сабақтары сынып оқушыларының ерекшеліктерін ескере отырып, мұғалімнің қалауы бойынша ұйымдастырылады. 20 көлеміндегі кестелік қосу және азайту жағдайына ерекше көңіл бөлу керек.

Ауызша жаттығуларға мынадай тапсырмаларды енгізугеболады:

1. «Үндемес» ойыны. Бұл ойын есептеу дағдыларын жетілдіруге арналады. Мұғалім ондықтан аттау арқылы бір таңбалы сандарды қосу және азайтуға берілген мысалдарды айтады, оқушылар  карточкалардың  көмеггмен  тиісті  жауапты  көрсетеді.

2.    11-ден 18-ге дейінгі сандардың құрамымен жұмысалдыңғы сабақтарда жүргізілген ойындардың бірімен ұйымдастырылады.

3. «Плюс немес минус?» Математикалық диктанты. Мұғалімжай есептерді оқиды, ал оқушылар есеп шығарылатын амалтаңбасын жазады.

-    Тосап қайнату үшін жемістер сатып алынды. 6 кг жеміс қайнатылды. 8 кг жеміс қалды. Неше килограмм жеміс сатып алынды?

-    Картоп пен пияз 15 кг тартады. Картоптың массасы - 7 кг. Пияз неше килограмм тартады?

-    Саматта бірнеше төсбелгі болды. 9 төсбелгіні өзінде қал-дырып, 5-еуін досына сыйлады. Саматта неше төсбелгі болды?

-    Бірінші бидонда 12 л сүт, ал екіншісінде одан 4 литр кем сүт болды. Екіншісінде неше литр сүт болды?

 

Оқулықпен жұмыс.

3-есеп (33-сабақ) бойынша оқушылар есептің әр түріне бірнеше есептер құрастыра алады. Ол есептерді ауызша немесе жазбаша нұсқа бойынша шығаруға болады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

35-САБАҚ. 1-тоқсан бойынша қорытынды бақылау жұмысы

 

Сабақтың мақсаты: 20 келемінде есептей алу, есептің өтілген түрлерін шығару дағдыларының қалыптасу деңгейін анықтау.

Математикалық диктант.

1.6 мен 9 сандарының қосындысының мәнін тап.

2.12саны шығу үшін 9-ды нешеге арттыру керек?

3.8 бен 7 сандарының қосындысының мәнін тап.

4.3 санын 9-ға арттыр.

5.7 мен 8 сандарының қайсысы үлкен?

6.7 саны шығу үшін 2-ні қандай санға қосу керек?

7.13саны — бұл 7 және неше?

8.Бірінші қосылғыш - 6, екінші қосылғыш - 9. Қосындының мәнін тап.

Бақылау жұмысы

А деңгейі

1-нұсқа	2-нүска
1. Есепте: 8 + 7      5 + 6     9 + 8     7 + 8 18-9    12-4    5 + 0      8 + 4	1. Есепте: 7+5       6+8      7+9     8+7 12-9      14-7    0 + 9     6+7
2. Есепті шығар: Анамда 7 калампыр, одан 5-еуі артық   раушангүл   бар.   Анамда неше гүл бар?	2. Есепті шығар: Дариғада 6 ашықхат, ал Айгүлде одан 7-еуі артық ашықхат болды. Айгүлде неше ашықхат бар?
3. Салыстыр: 7 + 2*3 + 9          18-9*16-7 7 + 0*7-0        16-8* 14-7 19-10*5+4      16-16*16	3. Салыстыр: 8+3*4+8          16-8* 13-7 9+0*9-017-9* 13-6 16-10 * 5 + 1      14 - 14 * 0
4. Ұзындығы 7 см кесінді сыз.	4. Ұзындығы 6 см кесінді сыз.

В деңгейі

1-нұсқа	2-нұсқа
1. Есепте: 5 + 7        15-8        17 - (7 + 2) 12-4      6 + 5         10-8 + 9 8 + 5        9 + 6         (12 - 4) - 8	1. Есепте: 6 + 8        16-9       13 - (3 + 5) 13-6      4 + 7         9-6 + 8 9 + 7       9 + 5         (15 - 9) - 6
2. Есепті шығар: Бөшкеде 17 литр су болды. Оның бірнеше литрін қүйып алғаннан кейін, онда 9 литр су қалды. Бешкеден неше литр су күйып алынды?	2. Есепті шығар: Дүкенде 16 литр мақта майы бар. Бірнеше литр май сатылғаннан кейін, дүкенде 9 литр май калды. Неше литр май сатылды?
9 + 6< □ +6         7 + 4>□+5	3 + 9< □ + 9         7 + 5> □ +5
Екі кесінді сыз: біріншісінің ұзындығы 2 см, екіншісі одан 9 см ұзын.	Екі    кесінді    сыз:    біріншісінің ұзындығы 4 см, екіншісі одан 8 см ұзын.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

36-САБАҚ. Өтілген материалдарды қорытындылау

 

Сабақтың мақсаты: 1-тоқсанда алған білімдерін қорытындылау, өтілген материалдарды жүйелеу.

Тірек   білімдерін   жетілдіру   кезеңі  алдыңғы   сабақтарғаұқсас жүргізіледі. Қатемен жұмыс мұғалімнің жетекшілігіменжүргізіледі.

II тоқсан (28 сағат)

 

100 көлеміндегі сандар. 100 саны (4 сағ).

Қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері.

Ондықтан аттап ауызша қосу және азайту (24 сағ)

Тақырыпты оқып-үйренудің міндеттері мен жоспарланған нәтижелері

 

Бірінші сыныпта балалар ондық түсінігімен танысты және 20 көлеміндегі екі таңбалы сандарды құру қағидаларын меңгерді. Бұл білімдер 100-ге дейінгі сандарды меңгеруге негіз болады. Балалар тура және кері сандар қатары бойынша санайы, келесі және алдыңғы сандарды таба алады, санды ондыққа, бірлікке жіктейді, ондық пен бірліктерден сандар құрайды, сандарды жазудағы цифрлардың орналасу тәртібінің қағидаларын меңгереді, оқиды, жазады және екі таңбалы сандарды салыстырады.

Ондық жүйеде санау мен ұзындық олшемінің ондық жүйесі тығыз байланыста оқытылады. Метр және оның дециметр, сантиметрмен арақатынасы түсінігі енгізіледі. Екі түрлі ұзындық өлшем бірліктерін ірірек өлшем бірліктеріне өрнектеуге арналған жаттығулар жүргізіледі немесе, керісінше, 100 көлемінде ауызша қосу және азайту тақырыбында ұзындық шамаларын қосу мен азайтудың сәйкес жағдайлары бір және әртүрлі өлшем бірліктеріне өрнектеліп қаралады.

Бір таңбалы сандарды кестелік қосу мен азайтудың сәйкес жағдайын пысықтау жұмыстары жалғастырылады.

Өрнек құрылымы күрделене түседі. Егер балалар бірінші сыныпта қосу мен азайтудан тұратын екі амалмен орындалатын өрнектердің мәнін тапса, екінші сыныпта жақшалы өрнек енгізіледі және амалдарды орындау тәртібі анықталады. Мұндай жұмыс өрнек құру мен екі амалмен орындалатын есептер шығарудың негізі болады. Екінші тоқсанның 10-сабағында құрама есеп түсінігі бірінші рет енгізіледі. Екі амалмен орындалатын есептер қарастырылады (бірнеше бірлікке артық, кем сандарды немесе айырманы (қалдықты) табу). Құрама есеп жай есеппен салыстырылады, оның басты айырмашылығы анықталады. Мұндай есепті бір амалмен шешуге болмайды Мұғалім есеп мәтінін талдауды, есепті шешу жоспарын құруды үйретуі тиіс. Окулық екі амалмен орындалатын мәтінді кұрама есептерді шешу жөніндегі алуан түрлі білімнен тұрады. Бұл есеп мәліметтері талдау және жинактау дағдысын шыңдауға, есепті шешу мен тексеруге арналған есептердің жай мәтіндері ғана емес, мәліметтері жазылмаған мәтіндер, қыскаша жазылуы, өрнек бойынша есептер құрастыру, тағы басқа жұмыс түрлеріболып табылады.

Бірінші сыныпта балалар қарапайым уакыт туралы түсінікпен, оның өлшем бірлігі - сағатпен танысты. 100-ге дейінгі сандық аралык екінші сыныпта уақыттың өлшем бірлігі - минут түсінігін енгізуге мүмкіндік береді және накты уақытты анықтау дағдысын қалыптастыра бастайды. Балалар уақытты ажырата алмаса да, қол сағат тағуға әуес. Мұғалімнің міндеті осы дағдыны қалыптастыру жөнінде жұмыс жүргізу болып табылады. Оқулық пен баспа дәптерінде мұндай жаттығулар саны жеткілікті. Оқиғаның, іс-әрекеттің басталу, аякталу ұзақтығын есептете отырып, Мұғалім балалармен уақытты анықтай алу жұмысын жүргізеді.

100 көлеміндегі сандарды косу және азайту екінші сыныптағы негізгі тақырып болып табылады. Оның басты міндеттерінің бірі - есептеу, ауызша және жазбаша қосу мен азайту дағдыларын калыптастыру. 100 көлемінде ауызша есептеу тәсілдерімен танысу негізінде балалардың оларды енгізу үшін қажетті базасы болады, сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктей алады, бір таңбалы сандарды косу кестесі мен бір таңбалы екі саннан тұратын сандар құрамын, азайтудың сәйкес жағдайларын біледі. 100 көлеміндегі қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін, қосудың терімділік қасиетін, яғни көрші косылғыштарды оның косындысымен ауыстыру тәсілін меңгереді. Бұл қасиетті білу екі таңбалы сандарды ауызша қосу мен азайтудың тәсілдерін меңгерудің негізін құруға көмектеседі.

Қосудың есептеу тәсілдері, оның азайтумен сәйкестік жағдайы (25+3, 28-3; 40+34, 74-40) бір сабақта бірге үйретіледі, өйткені балаларда арифметикалық әрекеттердің өзара байланысы туралы білім қалыптасқан. Бұл осы тәсілдерді бір уақытта енгізуге мүмкіндік береді. Ауызша қосу мен азайтуды алғашқы екі жағдайын зерттеуде (25+3, 28-3; 40+34, 74-40)бірліктерді бірлікке, ондықтарды ондыққа жіктеу ережес қалыптасады.

Бұдан кейін тоқсан аяқталғанша осы және бұрын өткен тәсілдерді меңгерту жұмыстары жүргізіледі. Алған білімдерін пайдаланып, шамаларды қосу мен азайтуға көшу жүзеге асырылады. «Тәулік» және тәулікті 24 сағат деп есептеу түсінігімен танысқан соң балалар тәулік уақытын сағат бойынша анықтай бастайды. Бұл тақырып әдетте біршама қиындықтар туғызады. Сондықтан ауызша жұмыс жүргізіледі:

-      Сағат тілі нешеде тұрғанын анықта.

-      Қоңырау кестесін құр, т.б. Бұл уақытты дәл анықтау дағдысын қалыптастыруға негіз болып табылады.

Екінші тоқсанда белгісіз үшінші қосылгышты табуга арналған құрама есептің жаңа түрімен таныстыру қаралған. Қосындыны табуға арналған екі амалды есепті балалар екінші тоқсан бойы орындайды, белгісіз қосылғышты табуға арналған қарапайым есептерді бірінші сыныпта орындаған, яғни есептің жаңа түрін енгізу үшін негіз бар. Екінші сыныптың математика курсын оқып-үйрену кезінде кері құрама  есеп қаралмайды, өйткені бұған барлық оқушының бірдей шамасы келе бермейді. Жоғары деңгейде дайындығы бар балаларға мұғалім осындай есептердің кері байланысын көрсете алады. Құрама есептерге кері есеп құрастыру үшінші сыныпта қаралады.

Тоқсан соңында тоқсандық және жарты жылдық бақылау жұмысы жүргізіледі. Жұмыстың үлгі мәтіндері осы сабаққа берілген өдістемелік нұсқауда камтылған. Қателерді талдауды мұғалім жүргізеді және келешекте назарға алынады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

37-САБАҚ. 21-ден 100-ге дейінгі сандардың нумерациясы

(құрылуы, оқылуы, жазылуы, салыстыру)

 

Сабақтың мақсаты: екі таңбалы сандардың құрылумен таныстыру; екі таңбалы сандарды оқи, жаза, салыстыра білу.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша жаттығулар:

-     1 ондық және 3 бірліктен, 1 ондық және 2 бірліктен тұратын сандарды атау, т.б.;

-     «тізбектеп» санау, бір, екі саннан аттап санау;

-     ондықтармен тура және кері санау, бір, екі ондықтан аттап санау.

Есептеу дағдыларын жетілдіру үшін «Үндемес», «Есептеу мпшиналары» ойындарын жүргізуге болады.

 

Жаңа материалды оқып-үйрену.

Оқулықпен жұмыс.

Оқушылар 1-тапсырмаға берілген суреттерді қарастырады (немесе соған ұксас көрнекі материалдарды). Суретте неше ондық бейнеленген? (Екі ондық). Неше бірлік? (Үш бірлік). Мұғалім жинақ полотносына 23 санын қояды. Балалар бұл санды оқиды. Ары қарай басқа сандармен осыған ұқсас жұмыстар жүргізіледі, оқушылар сандарды өздері көрсетеді.

Алғашқы пысықтау жұмысы үшін 2-тапсырма тақтада тү-сіндіріле отырып орындалады.

Содан кейін оқушылар мұғалімнің жетекшілігімен 5-тапсырманы орындайды. 3-есепті оқушылар өздері орындайды да, соңынан тексеріледі.

 

Өтілген материалды пысықтау.

6-тапсырма есептеу дағдыларын қайталауға арналған, оны уақытпен орындау тапсырылады.

7-тапсырманы окушылар мұғалімнің түсіндіруімен орындайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика 2 «А» сынып  №38 сабақ

Күні: 13.11.2014ж

 

 

Тақырыбы: 21-ден 100-ге дейінгі сандар нумерациясы

                (құрылуы, оқылуы, жазылуы, салыстыру).

 

Сабақтың мақсаты: екі таңбалы сандарды оқу, жазу, салыстыру дағдыларын қалыптастыру; 100 санының қүрылуымен таныстыру.

Сабақ барысы

  І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушыларды сабаққа даярлау

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

   57- беттегі  №6 есепті тексеру

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша жаттығулар:

-     2 ондық және 5 бірліктен, 4 ондық 7 бірліктен тұратынсандарды ата;

-     54, 78, 26,... сандарының алдындағы санды ата;

-     92, 26, 77,... сандарынан кейінгі сандарды ата;

-     42 және 49, 78 және 84, ... сандарының арасындағы сандарды ата.

Есептеу дағдыларын дамыту үшін алдыңғы сабаққа ұқсасдидактикалық ойындар жүргізуге болады.

 

ІІІ. Жаңа материалды оқып-үйрену.

Оқулықпен жұмыс.

1-тапсырманы оқушылар түсіндіре отырып орындайды: 2 ондық пен 4 бірлік 24 санын құрайды, т.б. Мұғалім оқушылардың дұрыс айтуын қадағалайды, қажет жерінде түзетулер енгізеді.

 

2-тапсырманы оқушылар дәптерде өздері орындайды және соңынан тексеріледі.

 

3-тапсырма маңызды болып табылады. Сан сәулесінде көрсетілген алдыңғы және кейінгі сан түсіңіктерін нақтылайды, сондай-ақ мұғалім оқушылардың назарын кейінгі санды (берілген санға бірлікті косу), алдыңғы санды (берілген саннан бірлікті азайту) қалай шығарып алуға болатынына аударады. Алдыңғы және кейінгі санды шығарып алуға арналған қосымша бірнеше мысалдар қарастырған дұрыс.

 

4-тапсырма екі таңбалы сандарды салыстыруға арналған. Мұғалім балаларды екі таңбалы сандарды салыстыру алгоритмімен таныстырады: «Алдымен ондықтарды салыстырудан бастаймыз, қайсысында ондық көп болса, сол сан артық болады. Егер ондықтарының саны тең болса, бірліктері салыстырылады»

.

5 (а) және 6-есептерді шығаруды оқушылардың өзіне орындауға тапсыруға болады. Ал кері есептер құрастыру және шығару тақтада орындалады.

 

Баспа дәптерімен жұмыс.

Өтілген материалдарға байланысты тапсырмалар таңдалынып алынады.

 

Үйге тапсырма беру: №7, 59 бет.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

39-САБАҚ. Метр - ұзындықтың өлшем бірлігі. Метр,

дециметр, сантиметрдің өзара қатынасы

 

Сабақтың мақсаты: ұзындықтың ірірек өлшем бірлігі— метр туралы түсініктерін қалыптастыру; өтілген ұзындық өлшем бірліктерінің арақатынасын және ондық жүйедегі байланысын көрсету.

 

Тірек білімдерін жетілдіру жұмысы алдыңғы сабақтарға ұқсас жүргізіледі.

Жаңа материалды оқып-үйрену.

Балаларға әртүрлі геометриялық фигуралар жиынтығытаратылып беріледі (қиылған немесе қағаз бетінде бейнеленген, егер фигуралар        беттерде болса, мұғалім  фигураларды әріптермен белгілеуді тапсырып, күрделендіруіне болады). Мұғалім әр оқушыдан фигураларды өлшеуді және осы фигуралардың қабырғаларын атауды сұрайды. Ұсынылған фигуралардың ішінде дециметр және сантиметрмен өрнектеуге болатындай кабырғасының ұзындығы 10 см-ден артық тіктөртбұрыштардың болғаны дұрыс.

 

 

 

 

 

 

 

Жүргізілген жұмыстан кейін мұғалім ұзындықтың бұдан да ірірек өздеріне белгілі қандай өлшем бірлігі бар екенін сұрайды (метр). Мұғалім мен оқушы бірігіп, баланың өмірлік тәжірибесіне сүйене отырып, қандай заттарды метрмен өлшеуге болатынын аньқтайды. Окушыларға метрдің өлшеу құралдарын көрсеткен дұрыс (рулетка, ағаш метр сызғыш, тігіншінің метр сызғышы).

 

Оқулықпен жұмыс.

Оқушылар практикалык жұмыс жүргізгеннен кейін оқулықта берілген сурет пен төмендегі кестені карастырады. Мұғалім 1 метрде 100 см немесе 10 дм бар екендігін хабарлайды.

2-тапсырманы орындау барысында окушылар ары карай есептеуге негіз болатын санның ондық құрамы және дециметр мен сантиметрдің арақатынасын нақтылайды. Балалар тапсырманы орындайды, мұғалім содан кейін бағандағы өрнектердің ұқсастығы мен айырмашылығын анықтауды сұрайды. Дециметрдің ондықтармен, ал сантиметрдің бірліктермен сәйкес келетіндігі туралы корытынды жасайды.

3 және 4-есептерді шығару мұғалімнің жетекшілігімен немесе сынып окушыларының дайындық деңгейіне байланысты өз беттерінше орындалады.

6-тапсырманы  оқушылар  ездері  орындап,  соңынан  тексеріледі.

7-тапсырма қосудың терімділік касиетімен таныстыруға дайындық жұмысы болып табылады.

 

 

 

 

Математика 2 «А»сынып №39 сабақ

Күні: 14.11.2013ж

 

Тақырыбы: Екі таңбалы сандардың ондықтан жәнебірліктен тұратын құрамы. Сандардың ондық құрамынегізінде қосу және азайту.

 

Сабақтың мақсаты: санның ондық құрамы туралы білімдерінің негізінде есептеуді орындау дағдыларын қалыптастыру; жаңа білімді өз бетімен құру және пайдалану дағдысын қалыптастыру.

І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушыларды сабаққа даярлау

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

59-беттегі  №7 есепті тексеру

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша есептеуге алдыңғы сабақтарға ұқсас ойындарды ұйымдастыруға болады.

Ауызша жаттығулар:

-    45-тен 75-ке, 57-ден 90-ға дейін тура және кері сана;

-    67, 99, 1 сандарымен көршілес сандарды ата;

-    5 дм 4 см, 5 дм, 10 дм-де неше сантиметр бар?

-    Қайсысы артық: 5 дм 3 см немесе 35 см?

-    Егер қосылғыштары бір таңбалы сандар болса, 16, 14, 18 сандарын кандай екі косылғышқа жіктеуге болады?

-    97, 87, 77, 67, 76, 87 сандарын 100-ге дейін толықтыр.

7 және 8-логикалық тапсырмаларды ауызша жаттығулар қатарына енгізуге болды.

 

ІІІ. Жаңа материалды оқып-үйрену.

Оқулықпенжұмыс.

1-жаттығуды ауызша да, жазбаша да орындауға болады. Оқушылар ауызша өрнектер құрастырып, олардың мәнін табады немесе өрнектерді дәптерге жазады. Бұл жұмысты жарыс түрінде ұйымдастыруға болады (қатар, нұсқа бойынша), оқушылар өрнектерді тақтаға кезекпен жазып, нәтижесін табады.

 

2-тапсырма түсіндіре отырып орындауға немесе өз беттерінше орындауға ұсынылады. Тапсырманы орындау кезінде мұғалім оқушылардың назарын сандардың ондықтан, бірліктен тұратынына аударады да, оқушылардан өз жауаптарын түсіндіруін талап етеді.

 

3 және 4-есептерді шығару осы есептеу тәсіліне негізделеді және түсіндіре отырып орындалады.

 

6 және 7 -тапсырмаларда есептің шарты бойынша өрнек кұрастыруы керек және бұл мұғалімнің көмегімен орындалады. Бұл тапсырмалардың біреуін өздерінің орындауына тапсыруға болады.

Үйге тапсырма: № 5  61-бет.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

41-САБАҚ. Бұрыш түрлері (сүйір, доға, тік).

Көпбұрыштардың элементтері (төбелері,бұрыштары, қабырғалары)

 

Сабақтың мақсаты: бұрыш түрлерімен таныстыру; көпбұрыштардың элементтері, олардың атауларын окып-үйрену.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. «Есептпеу машинасы» ойыны ауызша есептеу дағдыларынарттыруға бағытталған.

23-3 + 40 + 8 + 10–70–6+ 30

7+9–10–2+80–4–20+5–60

13–8+50–5–40–7+60–3+7

2. Математикалык диктант.

Мұғалім жай есептерді окиды, оқушылар тек жауаптарын жазады.

-   Тосап кайнату үшін жеміс-жидектер сатып алынды. 6 кгжеміс қайнатылды. 8 кг қалды. Неше килограмм жеміс сатыпалынды?

-   11 пиязды аршу керек. 3 пияз аршылды. Аршылмағаннеше пияз калды?

-    Картоп пен пияз бірге 15 кг тартады. Картоптың массасы -7 кг. Пияз неше килограмм тартады?

-    Саматта бірнеше төсбелгі бар. 9 төсбелгіні өзіне қалдырып, 5-еуін досына сыйлады. Саматта неше төсбелгі болды?

-    Бірінші бидонда 12 л сүт, ал екіншісінде одан 4 л сүт кем болды. Екінші бидонда неше литр сүт бар?

3. Геометриялық фигуралар туралы білімдерін пысықтауүшін «Қандай фигурадан тұрады?» ойыны ұйымдастырылады.

-  Суреттің қандай фигуралардан тұратынын айт. Көпбұрыштардың сынық сызықтардан қандай айырмашылығы бар?Сынық сызықтың түзуден айырмашылығы қандай? Түзудіңкесіндіден айырмашылығы қандай? Нүкте деген не?

 

Жаңа материалды оқып-үйрену.

Ауызша жаттығулар орындалады. Тақтада әртүрлі геометриялық фигуралар бейнеленген. Мұғалім оқушылардан оларды топқа бөліп, жауабын түсіндіруді сұрайды.

 

 

 

 

 

Түсіндірулердің бірінің фигуралардың атауы болуы (бұрыштар, төртбұрыштар,...) маңызды.

 

Баспа дәптерімен және оқулыкпен жұмыс.

Жаңа сабақпен таныстыру 1-жаттығудың материалдары негізінде жүргізіледі. Осыдан кейін оқушыларға дәптерлеріне бұрыштардың түрлерін салу тапсырылады. 6-тапсырма мұғалімнің жетекшілігімен ауызша орындалады. 7-тапсырма кез мөлшерлерін дамытуға арналған және ауызша орындалады.

Қалған тапсырмалар өтілген материалды пысықтауға бағытталған және мұғалімнің калауы бойынша алдыңғы сабактарға ұқсас орындалады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

42-САБАҚ. Тіктөртбұрыш пен шаршының қасиеттері

 

Сабақтың мақсаты: тіктөртбұрыш пен шаршының негізгі қасиеттері туралы білімдерін калыптастыру;  фигуралардың ұқсастығы мен айырмашылығын анықтай отырып, фигураларды салыстыруға үйрету.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша есептеуге алдыңғы сабақтарға және 6-тапсырмаға ұқсас жаттығулар енгізіледі.

Жаңа сабақты қабылдауға дайындық ретінде мынадай жұмыстар жүргізіледі: тақтада балаларға таныс барлық геометриялық фигуралар сызылады (нүкте, тіктөртбұрыш, түзу және қисық сызықтар, үшбұрыштар). Оқушылар қандай да бір белгілері бойынша фигураларды топқа біріктіреді.

Балалар бұрыш түрлерін қайталап, үшбұрышты сызғыштың көмегімен өлшеп, берілген көпбұрыштардың бұрыштарының қандай екенін анықтайды. Содан кейін 7-тапсырманы орындауға болады.

1-тапсырманы орындау кезінде мұғалім окушыларды төртбұрыштардың ішінде барлық бұрыштары тік фигураның бар екенін, оның тіктөртбұрыш деп аталатындығы, ал кабырғалары бірдей болса, оның шаршы деп аталатындығы туралы корытындыны жасауға жетелейді.

 

Жаңа материалды оқып-үйрену.

Жаңа сабакпен таныстыру окулык бойынша жүргізіліп, практикалык жұмыс аркылы бекітіледі.

Алдын ала кағаздан қиылып дайындалып койған тіктөртбұрыштар мен шаршылар окушыларға таратылады. Алдымен бұрыштардың барлығының тік екені көз молшермен немесе үшбұрышты сызғышпен тексеріліп алынады. Тіктөртбұрытардың карамакарсы қабырғаларының тең екендігін оны екіге бұктеу аркылы көреді, ары карай калған қабырғаларын да тексереді. Балалар «қарамақарсы қабырғалар» түсінігімен танысады. Осы іс-әрекет шаршымен де қайталанады. Қабырғаларының тең екендігін тек қарамақарсы қабырғалары арқылы ғана емес, диагональ бойымен бүктеу арқылы көрсету керек. Барлық қабырғалары тең және барлық бұрыштары тік немесе барлық қабырғалары тең болатын тіктортбұрыштың шаршы болатындығы туралы қорытынды жасалады.

 

Сабақты пысықтау.

Пысықтау жұмысы оқулық бойынша жүргізіледі. 2-тапсырма тіктөртбұрышпен шаршының қасиеттерін қорытындылауға арналған.

 

Өтілген материал бойынша істелетін жұмыс.

3 және 5-есептер бойынша мұғалім өз қалауынша жұмыс жүргізеді. 8-тапсырманы орындау үшін алдын ала геометриялық фигуралар жинағы дайындалып алады. Осындай тапсырмаларды орындау қиындық әкелмейтін оқушылар өз картиналарын құрастыра алады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

43-САБАҚ. Көпбүрыштың периметрі.

Тіктөртбұрыш пеншаршының периметрін табу

 

Сабақтың мақсаты: «сынық сызық» түсінігін енгізу (тұйықталған, тұйықталмаған); сынық сызықтың ұзындығын табуға үйрету; «көпбұрыштың периметрі» түсінігімен таныстыру жәнеоны табуды үйрену.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. Ауызша жаттығулар.

«Үндемес» және басқа да балалардың ауызша есептеу дағдыларын жаттықтыратын ойындарды ұйымдастыру.

Есептеу дағдыларын пысықтау үшін «Есептеу машинасы», «Қай қатар жылдам?» ойындары, О-ден 20-ға, 30-дан 50-ге дейінгі сандарды тура және кері санау жұмыстары жүргізіледі.

2. Математикалың диктант.

-     7-ні 9-ға арттыр.

-     Азайғыш 18, азайтқыш 8. Айырманың мәнін тап.

-     30 бен 50 сандарының қосындысын тап.

-     64-ті 4-ке кеміт.

-     6 ондық, 8 бірліктен тұратын санды жаз.

-     1 дм 6 см неше сантиметр болады?

-     35-ті 5-ке кеміт.

-     9-ды 7-ге арттыр.

Геометриялық конструктормен жұмыс жүргізіледі.

 

Жаңа сабацты енгізуге дайындық.

Фигураларды қандай да бір белгісіне қарай топтау.

Мұғалім әр түсті 3-5 серені (қорапты) дайындап, онда әртүрлігеометриялықфигуралардыорналастырады. 1-сыныптағыдай ойын ұйымдастыруға болады. «Сенде ... бар ма?» деген сұрақты қоя отырып, балалар жүргізушінің жасырған сөресін табады.

Кесінділерді өлшеуге практикалык жұмыстар ұйымдастырылады.

 

Жаңа материалды оқып-үйрену.

Мыс сымды өкеліп, оны бірнеше жерден майыстырып, неше бөлік (кесінді) шыққаны сұралады. Мұндай фигураның сынық сызык деп аталатыны айтылады. Мұғалім сынық сызықты тақтада сызып көрсетеді.

 

 

 

 

Әр кесінді буын деп аталатындығы айтылады. Сынық сызықтардың буындарын санайды. Егер сымның ұштарын қосса, тұйықталған сынық сызық шығатыны көрсетіледі.

- Сызбадан тұйыкталған, тұйықталмаған сынық сызықтарды тап. Тұйықталған сынық сызық басқаша қалай айтылады? Олардың неше буыны (қабырғасы) бар?

 

 

 

 

Окулыктағы 1-тапсырмада бейнеленген фигураларды қарап, оған атау береді. Балаларға тұйыкталған сынык сызыктардың көпбұрышты кұрайтынын түсіндіру. 2-тапсырмада сынык сызықтың ұзындығының қосындысын дәптерге жаза отырып, оның тұйықталған, тұйыкталмаған сынық сызық екенін анықтайды. Көпбұрыштың периметрі дегеніміз - оның барлық қабырғаларының ұзындықтарының қосындысы екеніне көздерін жеткізеді. Сынып бөлмесінің ұзындығын метрмен өлшеп, периметрін тапқызуға болады. Олардың сабақта алған білімдерінің күнделікті өмірде қажет екендігіне оқушылардың көздерін жеткізу керек. Құрылысшылар еденнің жиегіне қағатын ернеулікті сатып алу үшін алдымен оның периметрін табатындығы айтылады, тіпті еңбек сабағында аппликациялық жұмыстарды орындау үшін өздерінің математика сабағында алған білімдерін пайдаланатындығын білуі тиіс.

Жаңа сабакты пысықтау үшін де түрлі жаттығу жұмыстары орындалады.

 

Оқулықпен жұмыс.

Көпбүрыштың қабырғаларының ұзындығын өлшеу бойынша орындалатын практикалық жұмыстар 3, 4-тапсырмалар арқылы жүзеге асады.

Өтілген материал бойынша жұмысты ұйымдастыру мұғалімнің өзінің қалауы бойынша жүргізіледі. Оқулықтағы 5-8-тапсырмалар өзіндік және үй жұмыстары үшін пайдаланылады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

44-САБАҚ. Өткен материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: оқушылардың алған білімдерін есептеу дағдыларын дамыту.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. Кестпелік қосу және азайту дагдыларын қайталау.

«Баспалдақ» ойыны.

                                         17-8                                                                                                                                                  

                                   23-3          6+7     

                         16-9                              9+6       

 

                8+3                                                13-6

       7+5                                                                14-8

 

2. Математикалық диктант.

-    9-ды 3-ке арттыр.

-    16 мен 4-тің қосындысын тап.

-    36-ны 30-ға кеміт.

-    Азайғыш 15, азайтқыш 5. Айырманың мәнін тап.

-    Азайғыш белгісіз, азайтқыш 7, айырманың мәні 8. Азайғыш неге тең?

-    Белгісіз сан 8-ден 6-ға артық. Белгісіз сан нешеге тең?

-    Бос торкөздерді қосындысының мөні керекті сан шығатындай толтыр.

13                                     14                     16

 

 

 

Оқулыкпен жұмыс.

Оқулықта берілген тапсырмалар оқушыларға таныс, мұғалімнің жетекшілігімен немесе өзіндік жұмыс ретінде орындай алады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

45-САБАҚ. Құрама есеппен таныстыру

(қосынды мен қалдықты табуға берілген есептер)

 

Сабақтың мақсаты: оқушылардың құрама  есептер және оны шығару тәсілдері туралы білімдерін қалыптастыру.

 

Білімдерін жетілдіру.

1. «Шеңбердегі мысалдар» ойыны. Мұғалім балаларға шеңбердегі мысалдарды кұрастыру қағидасын түсіндіреді. Тақтаға алғашқы компоненті берілген мысалдар жазылады (мысалы, 12-10, 2 + 7, 9-2, 7 + 10, 17-5). Ары карай оқушылар өз беттерінше мысалдар тізбегін жалғастырады.

Жаңа материалды енгізуге дайындык үшін мынадай жұмыс ұйымдастырылады: тактага математикалык тапсырмалардың әр түрлері (өрнектер, теңдеулер, теңсіздіктер, теңдіктер, есептер) жазылады.

7 + 10=17     9 + а=10    а + 3                  6>3                 8<12

4 > 2                4 + 2>4      10–а=2      5 + 4 = 9              6 + 4

Тосап кайнату үшін жемістер сатып алынды. 5 кг жеміскайнатылды. 3 кг жеміс қалды. Неше килограмм жеміс сатыпалынды?

10 сәбіз тазалау керек. Қыз бала 4 сәбізді тазалады. Тазаланбаған неше сәбіз қалды?

-   Тактада қандай тапсырмалар жазылған? Есептерді ғанатап және окы. Есептерді ауызша шығар. Есептердің басқа тапсырмалардан кандай айырмашылығы бар? (Есептің шарты,сұрағы, шешуі болады. Барлык есептер мәтін түрінде беріледі).

 

Жаңа сабақты тусіндіру.

Мұғалім құрама есеппен таныстыруға дайындыкты оқушыларға ауызша есептер шығартудан бастайды: «Тігінші 3 түтқыш тікті, содан соң тағы 8 тұтқыш тікті. Ол барлығы неше тұтқыш тікті?». Мұғалім есепті қайталауды сұрайды.

Тақтаға қысқаша жазылады.

Тікті - 3 т. және 8 т.

Барлығы - ? т.

Ары қарай есепті қандай амалмен шығару керектігі түсіндіріледі.

- Ары қарай осы есепті жалғастырып көрейік. Тігіншіде барлығы ... болды. Барлығы неше тұтқыш тіккенін қазір ғана білдік (11). Сонымен тігіншіде 11 тұтқыш болды, 4 тұтқышты ол сыйлады. Тігіншіде неше тұтқыш қалды?

Тақтаға есеп қысқаша жазылады.

Болғаны - ...

Сыйлады - 4 т.

Қалды - ? т.

-    Бұл есепті қалай шығаруға болады?

-    Бұл екі есептен қалай бір есеп құрастыруға болатынын көрейік.

Мұғалім тақтадағы есептің қысқаша жазылуынан екі жолды қоршайды да, оларды сызады («Барлығы неше?» және «Болғаны — ...»). Тақтада мынадай жазу қалады:

Тікті - 3 т. және 8 т.

Сыйлады — 4 т.

Қалды - ? т.

- Жаңа құрастырылған есепті оқыңдар.

Мұғалім балаларға олар құрастырған жаңа есептің осыған дейін шығарып жүрген есептерден айырмашылығы - оның екі амалмен шығарылатындығында екеніне көздерін жеткізеді. Олардың шешуі жинақ полотносында жазулы тұрады. «Біз бірінші амалды орындап, нені таптық? Екінші амалмен ше? Осы есептердің шешуін орнек түрінде жазуға бола ма? Мұндай есептер құрама  есептер деп аталады, өйткені олар бірнеше есептен құралған».

Содан кейін Мұғалімнің жетекшілігімен балалар 1 және 2-тапсырмаларға талдау жасайды. 3-тапсырмада жай есепті шығарғаннан кейін құрама есеп құрастыру ұсынылады. Балаларға олардың арасындағы айырмашылықты түсіндіруді жай және құрама  есепті салыстыру арқылы жүргізген дұрыс.

4, 5-тапсырмаларды өз беттерінше орындауға тапсыруға болады және соңынан тексеріледі.

6, 7, 8-тапсырмалар ұжыммен орындалады. 8-тапсырманы орындау кезінде фигураларды топтастырудың әртүрлі нұсқалары қарастырылуы маңызды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

46-САБАҚ. Құрама есептерді шығару

 

Сабақтың мақсаты: екі амалмен шығарылатын есептерді талдау, шығара білу дағдыларын қалыптастыру.

 

Білімдерін дамыту.

1.  «Математикалық баспалдақ» ойын-жарысы.

Мұғалім тапсырмаларды баспалдақ түрінде жазады.

2.   «Плюс және минус» Математикалық диктанты. Мұғалімтапсырманы оқиды:

-    Кәмила кітап оқыды. 10 бетін оқығаннан кейін, оқылмаған 2 беті қалды. Барлығы неше бет оқу керек?

-    Күбіде 10 литр қымыз бар. Осындай екі күбіде неше литр қымыз болады?

Қараөрік пен алмүрт екеуі бірге 16 кг тартады. Қараөріктің массасы 6 кг. Алмүрттың массасы неше килограмға тең?

-    Қызбаланыңбірнешетөсбелгісіболды. 3 төсбелгісінсыйлағанда, өзінде 5 төсбелгіқалды. Қыз балада неше төсбелгі болды?

-    Жүйекте 9 асқабақ, 2 көді бар. Асқабақ кәдіге қарағанда қанша артық?

-    Сүйық тамақ үшін 2 пияз, 6 картоп алынды. Пияз картопқа қарағанда нешеуі кем алынды?

-    Банкаға 10 стақан су сыяды. Қазір онда 7 стақан су бар. Тағы неше стақан су қүюға болады?

-    Орман алаңқайында 7 көжек, одан 3-еуі кем тиін жүр. Алаңқайда неше тиін жүр?

Ауызша есептеуге оқулықтағы 1-тапсырманы беруге болады.

 

Оқулықпен жұмыс.

2-тапсырманы орындау кезінде есепке өрнек таңдау ғана маңызды емес, өз таңдауларын түсіндіре алуы керек. Есептің бір нұсқасы ретінде әр өрнекке сәйкес келетіндей оқушыларға есептің шартын өзгертуді ұсынуға болады. Содан соң есептің қысқаша жазылуын орындап, оны шығарады.

3, 4-тапсырмаларда жай және құрама  есептерді, олардың жазылуындағы және шығарылуындағы тәсілдерді салыстырады.

5, 6-тапсырмаларды үжым болып орындауға немесе өз беттерінше орындауға тапсыруға болады.

Оқушылар периметрді анықтауды (7-тапсырма) тақтада орындайды. 8-тапсырма алдыңғы сабақтарға ұқсас орындалады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика 2 «А»сынып №39

Күні: 14.11.2013ж

 

Сабақ тақырыбы: Санды өрнектерді салыстыру

 

Мақсаты: өрнектерді  мәндері бойынша салыстыру қабілетін қалыптастыру; теңдік, теңсіздіктер туралы түсініктерін пысықтау; мәтінді есептерді шығару дағдыларын жетілдіру;

Оқушыларды ұқыптылыққа,тазалыққа тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

 

І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушыларды сабаққа даярлау

 

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

Үйге берілген 59-беттегі №7 есепті тексеру

 

Оқу іс-әрекетіне ынтасын арттыру.

Бірінші сыныптан бастап  осы сабаққа дейін  балалар екі санды, өрнек пен санды, бір амалды екі өрнекті салыстырғанын атап өтпекпіз.

Қосу мен азайту амалдарының компоненттерін еске түсіру үшін оқулықтағы №1 тапсырманы орындау.

№2 тапсырма бойынша  сандар, сандар мен өрнектерді салыстырамыз.Тақтада салыстыру үлгісін қалдырамыз.

 

Сынақ түріндегі іс-әрекет: 6+7 * 15 -8

 

№3 тапсырмада берілген өрнектерді салыстыру

 

№4 тапсырмада берілген кестені пайдаланып, өрнектер құрастыру. Олардың мәндерін табу.

 

+	30	40	80	90
5
4

+	6	5	8	7
8
6

      

№5 тапсырмада берілген сурет бойынша теңсіздіктер құрастыру

 

Қорытындылау : - санды өрнектерді қалай салыстырамыз?

 

Үйге тапсырма: 63-беттегі №6 және № 7 «Сиқырлы шаршы»

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

48, 49-САБАҚТАР. Уақыттың өлшем бірліктері -

сағат, минут және олардың өзара қатынасы.

Өткен материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: «уақыт» түсінігін қалыптастыру; уақыттың өлшем бірліктері - сағат және минутпен, олардың арақатынасымен таныстыру; уақытты сағат бойынша анықтай алу.

 

Тірек білімдерін жетілдіру алдыңғы сабақтарға ұқсас жүргізіледі. Ауызша есептеуге өрнек құрастыруға берілген 1-тапсырманы (49-сабақ) және 7, 8-логикалық тапсырмаларды (49-сабақ) беруге болады.

 

Жаңа материалды түсіндіру.

Жаңа материалды енгізуге дайындық жұмысы есебінде қозғалмалы тілдері бар сағат циферблатының моделін қолдану арқылы практикалық жаттығулар жүргізу қажет.

-  Сағат тілдері бойынша сағат 3-ті (5, 6, 9) көрсет.

-  Сағаттың қандай уақытты көрсетіп тұрғанын айт. Циферблаттан таңертең нешеде тұратыныңды, нешеде ертеңгіліктамақты ішетініңді, мектепте сабақтың нешеде басталатынынкөрсет, т.б.

Практикалық жұмыс мұғалімнің көмегімен жүргізіледі. «Қазір сағат 3. Циферблаттан керсет. Біраз уақыт өткеннен кейін екі тілі қабаттасады. Кіші тілі сағаттың 3-тен өтіп, 4-ке қарай кеткенін көрсетеді. Үлкен тілі неше минут кеткенін көрсетеді. Үлкен тілі толық бір рет айналып шыққанда (60 минут) кіші тілі тура сағат 4-ті керсетеді».

Мұғалім үлкенінің минут тілі, кішісінің сағат тілі деп аталатынын айта кетеді. «Сағат тілі ме, минут тілі ме?» де-ген ойын жүргізіледі. Мұғалім сағат тілін керсетсе, балалар қолын көтереді, минут тілін көрсетсе, қолдарын екі жандарына жаяды.

 

Оқулықпен жұмыс.

Осыдан кейін балалар оқулықта берілген түсіндірмені оқиды (1, 2-тапсырма, 48-сабақ). Мұғалім «сағат», «минут» сөздерінің қалай қысқартылып жазылатынын көрсетеді және дәптерлеріне жазғызады: 1 сағ = 60 мин.

Балалар минутқа тең аралық уақытты білу үшін мынадай түрдегі жаттығуларды орындайды: «Минутқа сана», «Сандарды жаз. 1 минутта неше сан жазып үлгердің?», т.б.

3-есепті (48-сабақ) оқушылар мұғалімнің көмегімен шығарады. Егер тапсырманы орындау қиындық келтірсе, есепті сағат моделін пайдаланып шығарады.

5-тапсырма (49-сабақ) бір өлшем бірліктен екіншісіне өрнектеуге арналған және Мұғалімнің жетекшілігімен орындалады. Бұл жерде де сағат моделін қолдануға болады.

5-тапсырма (48-сабақ) есептеу дағдыларын қайталауға арналған, өздік жұмыс ретінде ұсынуға болады. 6, 7-тапсырмалардағы (48-сабак) фигуралардың периметрін табуда мұғалім басшылык жасайды. 8-тапсырма (48-сабақ) алдыңғы сабақтарға ұқсас орындалады.

6-тапсырманы (49-сабақ) оқушылар өздері орындайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

50, 51-САБАҚТАР. Көршілес екі қосылғышты олардың

қосындыларымен ауыстыру. Қосудың терімділік қасиеті.

Үш қосылғыштың қосындысын табуға берілген есептер.

Есепті шығарудың әртүрлі тәсілдері. Пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: оқушыларды қосудың терімділік қасиеті негізделген көршілес екі қосылғышты олардың косындыларымен ауыстыру тәсілімен таныстыру; үш қосылғыштың қосындысын табуға берілген есептерді мысалға ала отырып, есепті шығарудың әртүрлі тәсілдерімен таныстыру.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. «Қай айлаққа жүзіп барасың?» ойын-жарысы.

Мұғалім өз кемесінің қай айлакка жүзіп бару керек екенін дұрыс анықтай алатын командирлер мен теңізшілер болып ойнайтынын хабарлайды.

Мұғалім магнитті тақтаға рет нөмірі жазылған 10-12 кеменің суретін орналастырады. Кеменің төменгі жағында каланың атауы мен айлақтың немірі жазылған дөңгелектер берілген. Мұғалім оқушыларға айлаққа дейінгі бағыт жасырылып көрсетілген мысалдар жазылған карточкалар таратады. Балалар кезекпен мысалдарды шығарып, өз кемелерін берілген айлаққа дейін жеткізуі керек.

Мұғалім тақтаға оқушылар шығару кезінде қате жіберген мысалдарды ғана жазады. Ойын соңында оқушылардың жіберген қателеріне талдау жасайды.

2. Математикалық диктант. Мұғалім мысалдарды оқиды:

-     12 санынан 6мен 3-тің қосындысын азайт;

-     12 мен 6 санының айырмасына 3-ті кос;

-     12-ден 6 мен 3-тің қосындысын кеміт;

-     18 санын алдымен 8-ге кеміттік, содан кейін тағы 2-ге кеміттік;

-     9 санына 3 пен 2-нің айырмасын қос;

-     49-ды 1-ге арттыр.

Ауызша есептеуге оқулықтағы 6, 7, 8-тапсырмаларды (50-сабақ) және 7, 8-тапсырмаларды (51-сабақ) алуға болады.

 

Жаңа материал бойынша істелетін жұмыс.

Жаңа материалды түсіндіруді оқулықтағы 1-тапсырма бойынша немесе осыған ұқсас практикалық жұмыс арқылы жүргізуге болады. Пысықтау жұмысы үшін 2-тапсырма (50-сабақ) және 1, 2-тапсырмалар (51-сабақ) түсіндіріле отырып орындалады.

 

Оқулықпен жұмыс.

Бұл сабактарда оқушылар есептің жаңа түрімен танысады. Ол үшін олар 3, 4 есепті (50-сабақ) және 51-сабақтың 3-есебін шығарады. Окушыларды есептің сызбасымен таныстыру маңызды. 5 (50-сабақ), 4, 5 есептерді (51-сабақ) 6-тапсырманы (51-сабақ) өз беттерінше орындауға тапсыруға болады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

52, 53-САБАҚТАР. Санды қосындыдан азайту.

Есепті әртүрлі тәсілмен шығару. Өткен материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: санды қосындыдан азайту тәсілімен таныстыру; есепті әртүрлі тәсілмен шығаруға үйрету.

 

Білімдерін дамыту.

1. Ауызша есептер шығару.

-    Серікте 4 жолды дәптер, одан 3-еуі артық торкөз дәптер бар. Серікте неше торкөз дәптер бар?

-    Сауытта 7 раушангүл, одан 4-еуі артық қалампыр бар. Неше қалампыр бар?

-    Әжесі 16 сәбіз және 8 қызылша сатып алды. Қызылшаның сәбізге карағанда нешеуі кем?

-    Су қоймасында 6 үйрек, 5 акку және қаз жүзіп жүрді. Барлығы - 17 кұс. Неше каз жүзіп жүр?

-    Сыныпта 18 ыдыста гүл бар. Бірінші терезенің алдында 6 гүл, екіншісінде 7 гүл тұр. Үшінші терезенің алдында неше гүл тұр?

2. Сабақтың бұл кезеңінде 7 (52-сабақ) және 6,8-тапсырмалар(53-сабақ) орындалады.

 

Оқулықпен жұмыс.

Жаңа сабақты түсіндіру. 1-тапсырмаға (52-сабақ) ұксас жүргізіледі. Есепті әртүрлі тәсілмен шығаруды түсіндіруді 2-тапсырма (52-сабақ) аркылы орындауға болады. 3-тапсырма (52-сабақ) алғашқы пысықтау жұмысына арналған. 5 және 6-тапсырмалар (52-сабак) өз беттерінше орындауға ұсынылады. Келесі сабақтың тапсырмаларын мұғалім өз қалауы бойынша пайдалана алады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

54, 55-САБАҚТАР. 35 + 2, 37 - 2 түріндегі қосу және азайту.

Өтілген материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: 35 + 2,37-2 туріндегі косу және азайтуды орындай алуға үйрету; есептеу дағдыларын жетілдіру; есеп шығара білу дағдыларын пысықтау.

Тірек білімдерін жетілдіру.

1.   Кестелік қосу және азайту дағдыларын пысықтау үшін «Мысалдар тпізбегі» ойыны жүргізіледі.

2.  Математикалык диктантп.

-     7 ондық және 5 бірліктен тұратын санды жаз.

-     Санау кезінде 80-нің алдында тұратын санды жаз.

-     16 санын 8-ге кеміт.

-     20 санын 7-ге арттыр.

-     Азайғыш 70, азайткыш 20. Айырманың мәнін тап.

-     8 санын 9-ға арттыр.

-     Бірінші қосылғыш 30, екінші қосылғыш 8. Қосындының мәнін тап.

-     Қалдырылған санды жаз: 47,..., 49.

-     35 санын 5-ке кеміт.

3.   Өздік жұмыс.

Сандарды салыстыр:

47 * 45                      47 * 8710 * 100

34 * 84                      55 * 6513 * 30

Ауызша есептеуге 7 және 8-тапсырмаларды (54, 55-сабақ) енгізуге болады.

Жаңа материалды түсіндіру.

Жаңа сабақты қабылдауға дайындык ретінде мынадай тақырыптар қайталанады:

а) екі таңбалы сандардың ондық құрамы;

ә) екі таңбалы сандарды ондық пен бірлікке жіктеу;

б) көршілес сандарды олардың косындысымен ауыстырутәсілін қолдана білу, оларды тиімді тәсілмен орындау.

в) тиімді есептеу үшін қосылғыштардың орнын ауыстырабілу тәсілін қолдана алу.

Осы сұрақтар төңірегінде 2-3 мысалдан орындағаннан кейін жаңа сабақты түсіндіруге көшуге болады.

Мұғалімтақтаға 13 + 6 мысалынжазадыда, оқушыларғабуманыңжәнетаяқшалардыңкөмегіменкөрсетудіұсынады. Мұғалімонытақтағажазыпкөрсетеді:

13 + 6 = 10 + 3 + 6 = 10 + 9 = 19

10 + 3 + 6

«Барлығынешеондықжәнебірлікболды? Бізонытаяқшасызқалайбілеаламыз?»

Мұғалімтақтаға10 + 3 + 6 мысалынжазып, алдымен 3 және 6 бірліктерініңқосылатындығынжақшаменкөрсетеді. «3 бірлікке 6 бірліктіқосамын, яғниекісоңғықосылғыштар-дыолардыңқосындысыменауыстырамын. Оларнешегетең? (3 + 6 = 9). Енді 9 бірліктіондыққақосамынжәнежауабы 19 бо-лады. Оныжоғарғыжолғажазамын».

13 + 6 = 19            10+ (3 + 6) = 19

 

10      3

Азайтужағдайыдаосылайтүсіндіріледі.

«48 санын 40 пен 8-діңқосындысытүріндеаламыз. Мына-дай мысал алынады: 40 + 8 - 3. 8 санынан 3-ті азайтамыз. 5-ті аламыз. Есептеуді аяқтап, жауабын аламыз: 40 + 5 = 45.

Оқулық бойынша 1, 2-тапсырмалар Мұғалімнің жетек-шілігімен орындалады.

Окулыкпен жұмыс.

54-сабақтың 3-5-тапсырмалары Мұғалімнің көмегімен шығарылады. 55-сабақтың 2-4-тапсырмаларын өздері шығаруына болады. Теңдеуді шешу (6, 54-сабақ) тақтада түсіндіріле отырып орындалады. Фигуралардың периметрін табуды (5, 56-сабақ) оқушылар оздері орындап, соңынан тексеріледі.

 

 

56-САБАҚ. 40 + 34, 74 - 40 түріндегіқосужәнеазайту

 

Сабақтың мақсаты: екі таңбалы санды қосу және екі таңбалы саннан дөңгелек санды азайта алу дағдыларын қалыптастыру; қосу және азайту тәсілмен таныстыру (ондықтарды ондықтарға, бірліктерді бірліктерге қосады).

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша дайындық жұмысы алдыңғы сабақтарға ұқсас жүргізіледі. 7 және 8-тапсырмаларды енгізуге болады.

 

Жаңа материалмен таныстыру. Оқулықпен жұмыс.

1,2-тапсырмалар суреттің және демонстрациялык материалдың көмегімен орындалады. Балалар алғашкыда сандардың ондық қүрамын атайды, содан кейін оның негізінде қосуды немесе азайтуды орындайды.

3-тапсырмамен жұмысты әртүрліұйымдастыруға болады. Егер сабақта тапсырманы толық орындауға уақыт жетпесе, оны нұсқа бойынша немесе «Буфет» ойыны жаттығуының материалдарымен ұйымдастыруға болады. Сонда әр окушы өзін сатып алушының рөлінде сезінеді де, колындағы ақшаға не сатып ала алатынын және қанша акша кайтаратынын анықтай алады.

4 және 6-тапсырмаларды өздеріне орындауға тапсыруға болады. 5-тапсырманы дәптерлеріне мұғалімнің жетекшілігімен орындайды.

 

 

57-59-САБАҚТАР. 42 + 34, 76 - 34 түріндегі қосу және азайту.

Өткен материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: екі таңбалы сандарды ондықтан аттамай есептеу тәсілдерін қалыптастыру.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

1.  «Санды ата» ойын-жаттыгуы. Мұғалім немесе жүргізуші рөліндегі оқушы шоттан ондықтарды немесе бірліктерді көрсетеді, қалған оқушылар санды атайды.

2.  «Лото» ойыны. Ойын жұппен немесе жаппай ұйымдастырылады. Оны жүргізу үшін бір түсті 0-ден 9-ға дейінгі сандар жазылған карточкалар және толык ондықтар жазылған баска түсті карточкалар керек. Бірліктер мен ондықтар жазылған карточкаларды сандарын теріс қаратып, екі үймеге бөліп қояды. Оқушылардың бірі ондықтардан, екіншісі бірліктерден карточка алып, оқушыларға керсетеді, олар санды атайды. Оқушыларды санға талдау жасауға үйреткен дұрыс (56 санында 5 ондық, 6 бірлік бар, т.с.с).

 

Оқулықпен жұмыс.

Оқулықпен жұмыс алдыңғы сабақтарға ұқсас құрылады. Оқушылардың өзіндік жұмысының үлесі арта береді. Олар есептерді өз беттерінше шығарып, шешудің әртүрлі тәсілдерін түсіндіреді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

60, 61-САБАҚТАР. Ай. Апта. Тәулік

 

Сабақтың мақсаты: окушыларды уакыттың өлшем бірліктерімен таныстыру; өтілген уақыт өлшем бірліктері туралы білімдерін пысықтау.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

І.Сагат бойынша уакытты анықтауга арналган жаттығу жұмыстарын жүргізу. Мұғалім сағаттың моделі бойынша уақытты көрсетеді. Мынадай түрдегі тапсырмалар береді: «сағат тілімен 8 сағат 15 минутты көрсет, т.б.».

2.Өзіндік жұмыс.

1 сағ 30 мин = ٱ  мин                  2 сағ = ٱ мин

63 мин = ٱ сағ ٱ мин                    1 сағ 14 мин =ٱ мин

 

Жаңа сабақты меңгерту.

Оқулықпен жұмыс.

Кіріспе өңгіме жүргізу кезінде Мұғалім оқушылардан келесі жаңа күннің сағат нешеде басталатындығын сұрайды. Ары карай Мұғалім сағаттың моделі арқылы сағат тілінің 1 тәулікте қандай жолды жүріп өтетінін көрсетеді. Содан кейін мұғалім балаларға уақыт бірліктерінің ұзақ аралықтарын өлшеу үшін ірірек өлшем бірліктерді қолданудың тиімді екендігін түсіндіреді. 24 сағаттың 1 тәулікті құрайтындығын айтады.

Жаңа сабақты енгізуге дайындык ретіндемұғалім балаларға мынадай тапсырма береді: «Пойыз Шу станциясынан түнгі сағат 2-де шығып, Астанаға түнгі сағат 2-де келді. Пойыз жолда қанша уақыт болды?», «Әкесі жұмыска таңартеңгі сағат 8-де кетіп, келесі күні таңертеңгі сағат 8-де келеді. Әкесі жұмыста неше сағат болды?», т.б. Балалар сағат моделімен жұмыс істеп, пойыздың жолда 24 сағат болғандығын анықтайды.

Ары қарай оқулықтағы түсіндіруді (1, 2-жаттығулар) оқып, сағатта көрсетілген уакытты табады. 3-тапсырма (61-сабақ) ауызша орындалады.

4, 5-есептерді шешу жене 6-есепті салыстыру (61-сабақ) мұғалімнің жетекшілігімен орындалады. 7-тапсырманы өз беттерінше орындауға ұсынып, соңынан тексеру керек. Егер оқушылар 8-тапсырманы орындауға қиналса, мұғалім есепті сурет арқылы көрсетеді.

61-сабақтың тапсырмалары өтілген материалды пысықтауға арналған және сынып оқушыларының дайындық деңгейіне байланысты өз беттерінше немесе мұғалімнің нұсқауымен орындайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

63-САБАҚ. 2-тоқсан бойынша қорытынды бақылау жұмысы

 

Сабақтың мақсаты: окушылардың білім, білік, дағдыларының деңгейін аныктау.

Математикалық диктант.

•    7 ондық, 5 бірліктен тұратын санды жаз.

•    Санау кезінде 80 санының алдында тұратын санды жаз.

•    16 санын 8-ге кеміт.

•    20 санын 7-ге арттыр.

•    Азайғыш 70, азайтқыш 20. Айырманың мәнін тап.

•    8 санын 9-га арттыр.

•    68 бен 36 сандарының айырмасының мәнін жаз.

•    Бірінші қосылғыш - 30, екінші қосылғыш - 8. Қосындының мәнін тап.

•    Қалдырылған сандарды жаз: 47,..., 49.

•    35 санын 5-ке кеміт.

 

Бақылау жұмысы

 

1-нұска	2-нұска
1. Есепте. 42+30      84-40     (75-5)+20 62+3        45-23      64-(11-7) 13-7        6+8           8+(63-3) 74+20      56-56      30+(25-20)	1. Есепте. 34+60   47-30       (56 - 6)+40 32+7      87-72       38-(11-3) 15-8     9 + 4         50+(64-60) 43+35     28-28      9+(97-7)
2. Есепті шығар. Спортзалда   30   қыз  бала36 ұл бала болды. 40 бала кетіпкалды.   Спортзалда   неше   балақалды?	2. Есепті шыгар. Дүкенге 36 қызыл шар және 40 көк шар өкелінді. 50 шар сатылды. Неше шар қалды?
3. Өрнекті жаз және оның мәнінтап. 50 санына 16 мен 6 сандарыныңайырмасын кос.	3. Өрнекті жаз және оның мәнінтап. 70 санына 23 пен 3 сандарыныңайырмасын кос.
4. Қабырғасы 4 см және 5 см болатын   тіктөртбұрыш   сыз.   Периметрін тап.	4.  Қабырғасы 3 см және 6 см болатын      тіктөртбұрыш сыз. Периметрін тап.
5. Теңдеуді шеш. а+20=45      х-5=20     56-b=6	5. Теңдеуді шеш. а+30=56    х-7=80   38-b =8

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

62-64-САБАҚТАР. Өткен материалдарды қорытындылау және жүйелеу

 

Сабақтыңмақсаты:  2-тоқсанбойыншаалғанбілімдерінқорытындылау, өткенматериалдардыжүйелеу.

 

Тірекбілімдерінжетілдіруалдыңғысабақтарғаұқсасжүргізіледі.

Қатеменжұмысмұғалімніңжетекшілігіменжүргізіледі.

Оқулыкпенжұмыс.

Бұлсабақтарғаесептердіңбелгілітүрлерітаңдалыпалынған, олардыңкепшілігінбалаларөзбеттеріншеорындайалады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3-тоқсан (40 сағ)

100 колемінде ауызша қосу және азайту тәсілдері (жалғасы).

Ондықтан аттау арқылы ауызша қосу және азайту (20 сағат)

 

65-САБАҚ. Өтілген материалдарды қорытындылау және жүйелеу

 

Сабақтың мақсаты: алған білім, білік, дағдыларын корытындылау, оларды қолдана білу дағдыларын пысықтау.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

1.23 - 47, 30 - 60 аралығында тура және кері санау. 20 көлеміндегі кестелік қосу және азайтуды қайталауға арналған ойындар.

Қандай сандар қалдырылған? Бұл амалдардың компоненттері қалай аталады?

□ - 3 = 64      □ + 45 = 90      42 - □ = 2        76 - □ = 33

Берілген өрнектердің бірімен өзара байланысты мысалдар төрттігін құрастыр.

Өрнектерді әртүрлі оқы: (8 + 3) - 6,     45 - (5 + 40).

2. 6-тапсырма оқушылардың сағат бойынша уақытты анықтай білуін пысықтауға бағытталған.

3. Өзіндік жұмыс. «Тек жауабын жаз».

16 + 3                  41 + 3                         87-3

54 + 4                  54-3                            36-4

88-8          2 + 5    47 + 2

 

Оқулыкпен жұмыс.

1 және 2-тапсырмаларды тізбек бойынша ауызша орындауға болады. Кейбір оқушылардан кеңінен түсіндіру сұралады: сандарды калай косқаныңды, азайтканыңды түсіндір. Балалар мына ережені естеріне сақтауы тиіс: бірліктерге бірліктерді, ондықтарга ондыктарды косамыз, бірліктерден бірліктерді, ондыктардан ондықтарды азайтамыз.

3-тапсырма бойынша есепті сандық деректермен толықтырып, тақтада түсіндіре отырып орындайды.

4-есепті алдын ала сюжет бойынша талқылап алып, әртүрлі тәсілдермен шығаруға болады. Оқушылар есептің шешуін өз беттерінше жаза алады.

5-тапсырма сағат бойынша уакытты анықтай білуге ғана емес, бұрыштың түрлері туралы білімдерін пысықтауға де арналған. Сағат моделін пайдаланып немесе қағазға суретін салып, осыған ұқсас тапсырмаларды жолдастарына орындауға ұсынуға болады.

6-тапсырма есептеу дағдыларын кайталауға арналған, сондықтан оны өз беттерінше орындауға ұсынуға болады.

7-логикалық тапсырманы оқушылар кестеге сүйене отырып шығарады.

 

	жасыл	сары	қызыл
Айгүл	-	+	-
Раушан	-	-	+
Алтын	+	-	-

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

66-САБАҚ. Қосындыны саннан азайту. Есепті әртүрлі тәсілдермен шығару

 

Сабақтың мақсаты: қосындыны саннан азайту тәсілмен таныстыру; әртүрлі тәсілмен шығарылатын мәтінді есеп материалдары негізінде осы тәсілді қайталау.

Қосындыны саннан азайту тәсілі туралы білімдері 100 көлеміндегі екі таңбалы сандарды және келесі сыныптарда үш және көп таңбалы сандарды азайтуды түсіндіру кезінде қажет болады. Бұл ережені оқып-үйренуге кіріспес бүрын амалдардың өздері білетін қасиеттерін және тиімді есептеу үшін оның маңызының қаншалықты екенін қайталау керек.

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. Жогаргы қатардагы қосуларды орында.

33 + 7        45 + 13        77 + 12         66 + 3         70 + 23

7 + 33        13 + 45        12 + 77         3 + 66         23 + 70

Төменгі қатарда жазылған өрнектердің мәнін есептеу керек пе? (Балалардың жауабы былай болуы тиіс: жоғарғы катардағы жауаптарды пайдалануға болады. Қосылғыштар бірдей, біз тек орындарын ғана ауыстырдык). Қосудың ауыстырымдылық қасиетін колдана отырып, қайта есептеудің қажеті жоқ.

2. Қосуды тиімді тәсілмен есепте:

9 + 8 + 1               32 + 5+3            7 + 7 + 3          8 + 83 + 2

Есептеу үшін біз қандай ереже қолдандық? (Қосылғыштардың  орнын  ауыстыруға   болады.   Көршілес  қосылғыштардыолардың қосындысымен ауыстыруға болады).

3. Өрнектерді әртүрлі оқы:

45 - (2 + 3)           52 + (1 + 2)        (4 + 10) - 6       (18 - 6) - 5

 

Жаңа материалмен таныстыру.

Мұғалім әртүрлі жағдайларды қолдануы мүмкін. Мысалы, текшелері бар қорапты қоюға болады. Мұғалім былай дейді: бүл қорапта 14 текше бар (санауға да болады). Ойын кезінде Арман мен Асыл текшелерді алды. Арман 5 текше, ал Асыл 4 текше алды. Қорапта неше текше қалды? Мұғалім бүл сөздерді іс-әрекет арқылы көрсетеді - алдымен 4, содан соң 6 текшені алып, қораптың екі жағына қояды. Неше текше қалғанын қалай білуге болады?

Балалар мынадай нұсқаұсына алады: ойын үшін алынған текшелерді қосып, оны 14-тен азайтамыз. Мұғалімұсынылған нұсқаны тақтаға жазып қояды. Басқа да нұсқалар ұсынылуы мүмкін. Алдымен Арманның алған текшелерін азайтып, содан соң Асылдың алғанын азайтады. Егер балалар жауап беруде киналатын болса, онда Мұғалім көмектеседі. Нәтижесінде тақтада мынадай жазу пайда болады:

14-(4+ 5) = 5              14-4-5 = 5                   14-5-4 = 5

Балалар мұғалімнің жетекшілігімен қосындыны саннан әртүрлі тәсілмен азайтуға болатындығы туралы қорытынды жасайды:

-    алдымен қосындыны есептеп, содан соң оны саннан азайту;

- бірінші қосылғышты, содан соң екінші қосылғышты азайту немесе керісінше.

Арыкарайосылардыңішіненеңтиімдіесептеудітабу. Мысалы, 14-4-5 өрнегіесептеужағынанеңтиімдісіболыптабылады.

 

Өтілгенді пысықтау.

Оқулықта берілген суретке (№1) ұқсас жағдайлар қарастырылады және оған берілген жазу түсіндіріледі. Міндетті түрде тиімді тәсілді таңдаңыздар.

Ары қарай мұғалім тақтаға өрнектерді жазады, ал балалар өрнектің мәнін қандай тәсілмен есептеу керек екенін анықтайды.

18 - (3 + 5)                 19 - (9 + 3)

17 - (3 + 5)                 15 - (8 + 5)

2, 3-есептердің шешуін әртүрлі тәсілмен табады. Балалар есепті шешу кезінде косындыны саннан азайтудың әртүрлі тәсілдері туралы алған білімдерін пайдаланады.

 

Өтілген материал бойынша істелетін жұмыс.

4-тапсырмадағы өрнектерді салыстыра отырып, балалар қандай жагдайда теңсіздіктер кұрамына кірген өрнектердің қайсысының мәнін есептеу қажет, қайсысын есептемей-ақ бірден таңбаны қоюға болатынын анықтайды. 5-тапсырманы оқушылар мұғалімнің көмегімен, ал 6-тапсырманы түсіндіре отырып орындайды. Оқушылардың тиімді тәсілді таңдай алуы маңызды.

7-тапсырма балалардың логикалық ойын дамытуға бағытталган және өз беттерінше орындап, соңынан міндетті түрде тексеріледі.

«Тіктөртбұрыш пішінді АВСД жер телімі шаршыларға бөлінген. Егер боялған шаршының қабырғасының ұзындығы 2 м болса, жер телімінің периметрі қанша?»

2м

 

 

 

 

 

Балалардың назарын фигураның ішіндегі бөлінген шаршыларға аудару керек. Белгілі мәліметті пайдаланып, фигураның енін табуға болады: 2 м + 2 м = 4 (м). Сондай-ақ ұзындығын да табуға болады: (2 м + 2 м) + (2 м + 2 м) = 8 (м). Осыдан кейін балалар фигураның периметрін табады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика    2 «А»сынып     №66 сабақ

Күні: 13.01.2015ж.

 

Сабақ тақырыбы: Әріпті  және санды өрнектер

 

Сабақтың мақсаты: әріпті өрнектерді оқи алу дағдыларын кнлыптастыру; сандық ернектердің мәнін табу.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

-Бұл жазулар қалай аталады?

            78-5          а+d                36+2           с+а+ d

            52-50       50- d              48+20          в-14

-Барлық өрнектердің мәнін табуға бола ма? (Жоқ, тек санды өрнектердің ғана)

 

-Қандай өрнектер санды өрнектер деп аталады?

 

-Әріптердің орнына қандай сан қоюға болады?

 

-Ол сан бізге белгілі ме?

 

-   Математикада бос торкөзге немесе белгісіз санның орнына латын алфавитін жазу қабылданған (тек кіші әріптер)

 

    Сабақтың  тақырыбы мен мақсатын хабарлау.

 

-   Бүгінгі  сабақта нені  үйренеміз? (санды және әріпті өрнектерді оқуды, санды және әріпті өрнектердің(мәні берілген жағдайда) мәнін табуды.

-    

Карточкалар беріледі.

10+а, мұндағы а=10,15,8. 10+10=20     10+15=25    10+8=18

24- с, мұндағы с=10,14,4.24-10=14        24-14=10     24-4=20

 

Тексеруді орындау.

 

Жаңа материалды түсіндіру.

Оқулықпен жұмыс.

  Оқушылар 2-тапсырманы орындайды. Бірінші және екінші бағандағы  өрнектерді салыстыру. Балалар бұл өрнектердің  ұқсастығы неде, айырмашылығы неде  екенін айтады.

Өздік жұмыс.

  4-ші және 5-тапсырмалар өзіндік жұмысқа арналған, соңынан тексеріледі.

3-есепті өздеріне орындауға ұсынылады.,соңынан шешудің  әртүрлі тәсілдеріне талдау жасалады.

 

Үйге тапсырма:  №6

 

 

 

Математика  2 «а» сынып     68-сабақ

Күні: 15.01.2015ж.

 

Сабақ тақырыбы: Есепті теңдеу құру арқылы шығару

 

Сабақтың мақсаты: құрылымы күрделірек теңдеулер жөнс оларды шешу тәсілі туралы білімдерін қалыптастыру.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

1.    Есептеу дағдыларын жетілдіру үшін «Үндемес», «Математикалық волейбол», «Қай қатар мықты?» дидактикалык ойындарын ұйымдастыруға болады. Өтілген жағдайлардағы қосу және азайту дағдыларын пысықтау.

2.    Есептер шыгару. Мұғалімнің жетекшілігімен балалар сурет бойынша есептер құрастырады және оларды шығарады.

3.   Өздік жұмыс. Өрнектерді салыстыр.

14 + (17 - 3) * 14 + (16 + 1)

(17 - 8) + 0 * (17 + 8) - 0

35 + (17 - 9) * (46 + 9) - 53

 

Жаңа материалмен таныстыру.

Сурет бойынша 1-жаттығуға ұқсас теңдеу құрастыруға болады. Содан соң мұғалім бірінші жағдайда х-тің неге тең екенін табуды ұсынады. Теңдеудің шешуі тақтаға жазыла-ды. Бірінші теңдеуді шешкеннен кейін екінші сурет бойынша теңдеу кұрастырылады. Мұғалім талдау барысында: «Осындай теңдеулерді бірден шешуге бола ма?», - деп сұрайды. Балалармен бірге екінші теңдеуді шешудің жоспарын талдайды. «Жеңілдету» сөзіне назарларын аудару. Жеңілдету, яғни мүмкіндігінше қарапайым түрге келтіру. Теңдеудің шешуі тақтаға жазылады. Оқушылар мұғалімнің көмегімен теңдеулерді салыстырады. Содан сон осындай жағдайда не істеу керектігін сұрайды. Мүмкіндігінше балалардың сұраққа жауапты өздері тапқандары дұрыс. Содан соң мұғалім мүмкін есептеулерді орындап, теңдеуді жеңілдетулерін сұрайды. Алғашқы пысықтау жұмысы үшін оқушылар жан-жақты түсіндіре отырып, 2-тапсырманың теңдеуін шешеді және 6-тапсырма бойынша теңдеу құрастырады.

5 және 3-тапсырмаларды өздік жұмыс ретінде ұсынуға болады. 4-тапсырманы орындау кезінде окушылар жай есепті өз беттерінше шығарады, ал есептің сұрағын мұғалімнің көмегімен өзгертеді. Содан кейін түсіндіре отырып шығарады.

Логикалық тапсырманы (№7) орындау кезінде оқушылардың назарын «4 кг артық» дегеніміз - бұл «сонша және тағы 4 кг бар» деген сөзі білдіретініне аудару керек. Осыдан келіп арқа-қоржынның массасын қалай теңестіру туралы қорытынды шығады: «артық» килограмдарды тең бөлу керек.

69-сабақ 68-сабаққа ұқсас құрылады. Оқушылар теңдеуді шешу тәсілін жан-жақты түсіндіре отырып орындайды. 3-тапсырманың орындалуына ерекше көңіл бөлген дұрыс. Ол зерттеуге арналған.

Есептерде бірдей сандық материалалынған, бірақ екінші есеп жанама тұжырымдалған. Балалар шартын, сандық деректерін, сұрақтарын, содан соң есептің шешуін салыстырады. Мұғалім шешуін орындағаннан кейін, есептің берілуіне қайта оралады және есептің тұжырымдамасындағы айырмашылықты түсіндіруді сұрайды.

а) Кесте тігу үшін 25 шарғы алтын түсті жіп, одан 3-еуі кем күміс түсті жіп жұмсалды. Барлығы неше шарғы алтын және күміс түсті жіп жұмсалды?

ө) Кесте тігу үшін 25 шарғы алтын түсті жіп жұмсалды, бұл күміс түсті жіпке қарағанда 3-еуі кем. Барлығы неше шарғы алтын және күміс түсті жіп жұмсалды?

5-тапсырмада мөтіндері бірдей, тек сұрақтарында айырмашылық бар есептер таңдалынып алынған. Балалар өз беттерінше жағдайды талдайды және өрнектерді жазады. Тапсырма міндетті түрде тексеріледі.

Қалған тапсырмаларды өзіндік жұмыс ретінде тапсыруғаболады.

 

 

 

 

 

 

Математика  2 «А» сынып  70-сабақ

Күні: 20.01.2015ж.

 

       

 

       Сабақ тақырыбы: Кері есептер шығару

 

Сабақтың мақсаты: кері есептер шығару және құрастыра білу дағдыларын қалыптастыру.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

1.   «Қандай сан калдырылган?» ойын-жаттығуын ұйымдастыру.

Ойынның мақсаты: сандар қатары туралы білімдерін пысықтау; оқушылардың зейінін төрбиелеу.

Тақтаға 20-дан 40-қа дейінгі сандар өр түспен, әр мөлшерде шашыратып жазылған кесте ілінеді. Балаларға кестеден көрсете отырып, қай санның жоқ екенін анықтап, санды ретімен санау ұсынылады.

 

 

2. Ауызша есептеуге 1-жаттығуды және жай есептер шығаруды енгізуге болады:

•    Айнұрда 50 жапсырма бар. Ол 10 жапсырманы сіңілісіне сыйлады. Айнұрда неше жапсырма қалды?

•    Нұрланда бірнеше фломастер болды. Ол 2 фломастерд жогалтып алғаннан кейін, оның 9 фломастері қалды. Нұрланда неше фломастер болды?

•    Олжастың 50 теңгесі болды. Ол бәліш сатып алды. Оған 20 теңге ақша қайтарды. Бәліш неше теңге тұрады?

 

Оқулыкпен жұмыс.                                                            

Жаңа материалды түсіндіруді мұғалім 2-тапсырманы материалдары негізінде кұра алады. Окушылар есепті құрастырады, содан кейін оны дәптерлеріне шыгарады. Есептің б) және в) бөлімдерінің шартын кұру басқаларына қарағанда қиындау болады. Есептің шешуін жазғаннан кейін окушылар есептің шешуі мен берілуін салыстырып, олардың кері есептер екендігі туралы қорытынды жасайды. 4-тапсырманың 1-қатарын өздік жұмыс үшін ұсынуға болады, ал күрделірек теңдеуді шешу (2-қатар) түсіндіріле отырып орындалады. 5-тапсырманы (2 баган) сынып деңгейінің дайындығына байланысты ауызша немесе жазбаша орындатуға болады. Есепті әртүрлі тәсілмен шығаруды (6-тапсырма) оқушылар өздері орындайды. 7-тапсырма үлестірмелі материалдың көмегімен оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту мақсатын көздейді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

71-САБАҚ. Жақын ондыққа дейін толықтыру негізінде қосу

және азайту (68 + 2, 70 - 2)

 

Сабақтың мақсаты: жақын ондыққа дейін толықтыру негізінде қосу және азайту тәсілдерімен таныстыру (толық ондықтан азайту)

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Жұпта бір-бірін тексеру үшін математикалық диктант жазу ұсынылады:

•    5, 6, 7, 4 сандарын 10-ға дейін толықтыр;

•    10-нан 5, 8, 9, 6 сандарын азайт;

•    90 және 50 сандарын ондықтар мен дөңгелек ондықтарға жікте;

•    2 мен 56 сандарының қосындысы нешеге тең;

•    67 мен 4 сандарының айырмасы нешеге тең?

 

Окулыкпен жұмыс.

Жаңа есептеу тәсілмен таныстыруды оқулық бойынша (1-тапсырма, 71-сабақ) түсіндіруге немесе демонстрациялық материалдардың көмегімен орындауга болады (текшелер, дөңгелегі бар жолақтар, санағыштар). Сынып оқушыларының деңгейіне байланысты «жағдаятты» шешуді балалардың өзіне ұсынған жөн.

Екі таңбалы санды бір таңбалы санға қосу төсілін балалар біледі. Бірліктерді бірліктерге, ондықтарды ондықтарға қосуға байланысты ережемен оқушылар таныс. Жаңа жағдайдағы ереже бірліктерді қосқанда ондық шығатыны, ол ондықты ондықтарға қосу керектігі аркылы ерекшеленеді. Азайту кезінде азайғышта бірлік жоқ болғандықтан санды ондықтар мен дөңгелек ондықтарға жіктеп, ондықтан бірліктерді азайтамыз. Содан соң оларды дөңгелек ондықтарға қосамыз.

Мұғалім тақтаға балалар үшін белгілі есептеу тәсілдеріне, соңынан жаңа есептеу тәсіліне мысалдар жазады. Егер орындай алатын балалар болса, олардың есептеу тәсілін түсіндіруіне мүмкіндік беру керек.

Балалармен бірге 100-ден бір таңбалы сандарды азайту және оған сәйкес косу жағдайын талқылаңыз.

100-6

100 - бұл 90 және 10, 10-нан 6 санын азайтамыз, 4 шығады. 90 және 4 сандары 94-ке тең. Жауабы: 94.

94 + 6

Бірліктерді қосамыз: 4 + 6 = 10.      90 + 10 = 100

 

Жаңа матпериалды пысыктпау.

Оқулықтағы 2-тапсырмада егер қосуды орындау керек болса, сандар ондықтар мен бірліктерге, ал азайтуды орындау керек болса, сандар ондықтар мен дөңгелек ондықтарға жіктеліп берілген. Оқушылар қалай орындағандарын түсіндіреді.

3 және 4-есептер оқушыларға бұрыннан таныс. Шығару жолы жаңа есептеу тәсілімен орындалады. Оларды сыныпта немесе үйде өз беттерінше шығаруына болады. Есептің біреуі міндетті түрде сыныпта талқыланады.

5-тапсырма ауызша немесе жазбаша өз беттерінше орындауға арналған. Тек жауабын ғана жазуды ұсынуға немесе үзді I есептегіш баланы анықтау үшін ойын-жарыс ұйымдастыруга болады.

6-тапсырманың кестесі бойынша теңдеу құрастырудыұсынып, оны нұсқа бойынша орындау ұсынылады. 8-тапсырма сызбаны талдау дағдыларын қалыптастырып, кеңістікте ойлау қабілеттерін дамытады. Кез келген оқушы бірден әртүрлі 6 төртбұрыш барын көре бермейді. Оларды әріптер бойынша атауды және жазуды сұрау керек.

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика  2 «А» сынып     №72 сабақ

Күні: 22.01.2015ж.

 

 

Сабақ тақырыбы:  Есептер шығару

 

 

Сабақтың мақсаты: оқушылардың алған білім, дағдыларын, өтілген есептеу тәсілдерін қайталау, Оларды өзгертілген  жағдайда қолдана білу дағдыларын пысықтау;

 

  Тірек білімдерін белсендіру.

 

 1.Ауызша жаттығулар.

 

45-тен 75-ке,57-ден 90-ға дейін тура және кері санау.

 

67,99,1 сандарының «көршілерін» ата.

 

5дм4см,5дм, 10дм-де неше сантиметр бар?

 

    2.математикалық диктант

 

      .78 бен2 сандарының қосындысын жаз.

 

      .80 мен 3-тің айырмасын жаз.

 

       . 17 санын 8-ге кеміт т.б.

 

Оқулықпен жұмыс.

 

2-тапсырмада шамаларды салыстыруға берілген есептерді шатыстырмай дұрыс шығаруға тырысу.

3-тапсырмада  әріпті өрнектер құрастыру және санды деректермен толықтыру.

5-тапсырмада  есептер құрастыру, 6-тапсырмада берілген бұрыштарды атау.

 

 

Қорытындылау.

Үйге тапсырма : №7 теңдеуді шешу.

Оқушыларды бағалау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

73-САБАҚ. 35 + 15, 50 - 15 түріндегі ауызша есептеу тәсілдері

 

Сабақтың мақсаты: бірліктерді толық ондықтарға дейін толықтыру (толық ондықтан азайту) және ондықтарды қосу және азайтуға негізделген ауызша есептеу тәсілдерімен таныстыру; етілген есептеу тәсілдерін, оларды есеп шығаруда колдана білу дағдыларын пысықтау.

Бұл  сабақ 71, 72-сабақтарға  ұқсас. Тек  тірек  білімдерін жетілдіру кезеңіне мынадай түрдегі тапсырмаларды енгізу керек:

•   Санды ондықтар мен бірліктердің қосындысына жіктеу:35 - бұл 3 онд. және 5 бірл. немесе 30 + 5;

•   өтілген есептеу тәсілдерін қайталау: 30 + 5, 35 + 2, 37 - 2,37 + 3;

•   саннан  қосындыны  азайтудың  ережесі  және  қосудыңауыстырымдылық, үлестірімділік заңдарын еске түсіру. Өздік жұмыс ұйымдастыруға болады:

 

1-нүска	2-нүска
11-3       54 + 6      (17 + 3) – 5 80-2       16-8      (80 - 2) – 8 67 + 3       9 + 5        100-(17-7)	12-3      88 + 2      (36 + 4)-7 70-4      14-7       (90 - 6) – 4 25 + 5      8 + 7        100-(15-7)

 

Оқулықпен жұмыс.

Берілген жағдайдағы қосу мен азайтудың барлық мүмкін тәсілдерін көрсету (1, 2-тапсырма). Есептеу тәсілдерін түсіндіруге дөңгелектері бар жол ақтарды, санағыштарды, шотты пайдалануға болады.

 

46 + 24=(40+20)+(6+4)=60+10=70
	70-24=(70-20)-4=50-4=46
40  6 20 4
	20   4
46 + 24=(46+20)+4=66+4=70
	70-24=(70-4)-20=66-20=46
40 6 20 4
	20   4
46+24=(46+4)+20=50+20=70
20   4

Алғашқы пысықтау жұмысы оқулық бойынша орындалады. Суреттің астында жазылған мысалдарды оқушылардың өздеріне түсіндіруді ұсынуға болады. Есептеу тиімді болу үшінкайсандыондыктарменбірліктердіңкосындысынажіктеуболатынысұралады. Балалардыңөздерінетиімдітәсілдітаңдауынамүмкіндікберукерек. Есептеудіңдұрыстығытексерілуітиіс, оқушылардыөздерініңесептеулерінтексерудағдыларыпқалыптастырғанжөн. Балаларқосудыазайтумен, алазайтудыекітәсілментексереді.

2-жаттығуды (а, ө) пысықтаужәнежаңатәсілдердімеңгерудағдыларынтексеругепайдалануғаболады (бірбөлігінсыныпта, бірбөлігінүйде).

3, 4-есептертекбіртәсілменғанашығарылады. 3-есептісыныпболыпталқылайды, мұғалімоқушыларғаесептіңберілуібойыншасызбакұрутәсілінкөрсетеді. 5-есепжәнеесепбойыншаөрнекқұрастырудыдәптергеөзбеттеріншеорындайалуыдамүмкін.

6-тапсырма 20 келеміндеесептеудағдыларынбелсендіругебағытталғанжәнеуақытбойыншаорындалады.

7-тапсырма оқушылардың қиыстыру дағдыларын дамытуға арналған. Оны орындау кезінде кестені пайдаланады.

	кызыл	сары	көк
Аю	+	-	-
Пирамида	-	+	-
Зырылдауык	-	-	+

 

74-САБАҚ. 63 + 37, 100 - 37 түріндегіауызшаесептеутәсілдері

 

Сабақтың мақсаты: ауызша есептеудің ерекше жағдайымен - толық жүздікке дейін толықтыру, жүздіктен азайту тәсілмен таныстыру; өтілген есептеу тәсілдерін пысықтау, оларды есеп шығаруда қолдана білуге үйрету.

Жаңа материалмен таныстыру 1-жаттығудың материалдары негізінде жүргізіледі. Есептеу тәсілі оқушыларға таныс. Жоғарғы және төменгі бөліктердің өрнектері салыстырылады. Балалар өз беттерінше олардың ұқсастығы (ортақ төсіл) мен айырмашылығын (екінші қатарда 100-ге дейін толықтырылады және 100-ден азайтылады) салыстырып, қорытынды жасайды. Жаңа тәсілді қайталауға 2-тапсырма беріледі. Оқушылар орындарында түсіндіре отырып орындайды. Бұл сабақта есептеуді тексеру маңызды болып табылады. Мұғалімнің міндеті -тексеруді жан-жақты жүргізу.

7-тапсырманы орындауды көрнекі материалдың көмегімен жүргізген дұрыс. Осы мақсатпен оқулықтың суреттерін немесе демонстрациялық материалды пайдалануға болады.

Екі торкөзді, екі жолды дәптердің суретін көрсету. Практикалық түрде көрсету арқылы оқушылар портфельден кандай дәптерлердің алынуы мүмкін екенін көрсетеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика 2 «А»

Күні: 28.01.2014ж.

Сабақ тақырыбы:  Ондықтан аттау арқылы ауызша қосу және азайту. Б.ж.№1 3тоқсан.

Мақсаты: білім, білік, дағдыларын тексеру, пысықтау;

- Ауызша есептеулер орындау;

       -  Құрама есептер туралы түсінігі болу және оны шығару;

- теңдеулер шешу.

 

                            І нұсқа                                                                                ІІнұсқа

1. Есепте.                                                                                     1. Есепте.

 

87+13=              100-65=                                            32+28=              54+18=

45+25=              80-78=                                              18+78=              42-25=

57+29=              65+18=                                             72+18=              57-19=

81-63=               74-35=                                              90-54=               54-38=

 

 

2.Есепті шығар                                                         2. Есепті шығар.

 

Бумада-100бет                                                            Қапта-50кг картоп

Алынды-36 және 24бет.                                             Жұмсалды-16кг,24кг

Қалды-?бет                                                                   Қалды-?кг

 

3.   Өрнектерді жазып,олардың                                3.Өрнектерді жазып,

    мәнін тап.                                                                   олардың мәнін тап.

                                                                                           

А)49 бен5 сандарының                                            а) 28 бен 62 сандарының қосындысынан

қосындысына 20-ны қос.                                                 30-ды кеміт.

 

ә) 90 мен28 сандарының                                         ә) 100 бен 48 сандарының айырмасынан

 айырмасынан 50-ді ал.                                               30-ды кеміт.                                         

 

Б) 91 мен 42 сандарының                                        б)52 мен 24 сандарының айырмасына

 айырмасына 9-ды қос.                                                  20-ны қос.

 

В) 43 пен 29 сандарының                                       в) 57 мен 9 сандарының қосындысына

 қосындысынан30-ды кеміт.                                        4-ті қос.

 

4.Теңдеулерді шеш.                                                  4.  Теңдеулерді шеш.

 

72-у=24+17                                                                  х+54=100-25

У+28=65-19                                                                  91-х=42+17

 

5.Тиімді тәсілмен есепте.                                          5.Тиімді тәсілмен есепте.

 

 

75-(25+14)=                                                                    100 - (46+44)=

100-(28+42)=                                                                  78-(35+18)=

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

75-САБАҚ оқушыларға бұрыннан таныс тапсырмаларды қамтиды. Сондықтан тапсырманың кеп бөлігін окушылар өз беттерінше орындап, бір-бірін тексереді. Кейбір тәсілдерді оқушылардың түсіндіруін талап етуге болады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

76-САБАҚ. 37 + 7, 44 - 7 түріндегі ауызша    есептеу тәсілдері

 

Сабақтың мақсаты: ондықтарды қосу және азайтуға, бірліктерді разрядтан аттау арқылы қосуға негізделген ауызшаесептеу  тәсілдерімен  таныстыру;  өтілген  есептеу  тәсілдерінпысықтау; оларды есеп шығару кезінде қолдана алуға үйрету.

Есептеудің жаңа тәсілдері ондықтан аттау арқылы есептеумен тығыз байланысты, сондықтан жаңа тәсілмен таныстырмастан бұрын төмендегідей тірек білімдерін белсендіретін тап-сырмаларды орындаған жен:

•   бір таңбалы сандарды кестелік қосу және оған сәйкес20 көлемінде азайту жағдайы;

•   бір таңбалы сандардың екі қосылғыштан тұратын кұрамы;

•   екітаңбалысандардыңондыққұрамы.

Жаңаматериалментаныстыраралдындамынадайтапсырмалардыорындағанпайдалы: «Сандыжақынондыққадейінтолыктыр (56, 78, т.б.); 7 - бұл 4 жәненеше? Егер 8-діқосукерекболса, албіз 5-тіғанакосқанболсақ, тағықандайсандықосуымызкерек?»

Екікөршіқосылғыштыолардыңқосындысыменауыстырып, тиімдітәсілменесептеугеберілгенжаттығулардыорындағандұрыс:4 + 8 + 2    28 + 2 + 5

Осы максатпен «Үндемес», «Математикалык таразы», «Баспалдак» ойындарын ұйымдастыруға болады. Оқулықтағы 1-тапсырма ауызша орындалады, ол жаңа тәсілді оқып-үйренуге дайындық ретінде берілген.

Ауызша есептеуге осы сабақта 1-тапсырма беріледі.

Жаңа есептеу тәсілімен таныстыру.

Жаңа тәсілді алдыңғы сабақтардағыдай шот, дөңгелектері бар жолақтар, санағыштарды немесе оқулықтағы материалды пайдаланып түсіндіруге болады (1-тапсырма).

Бұл жағдай әртүрлі тәсілдермен шешілуі мүмкін. Осы төсілдерді қарастырамыз.

56 + 8 = (56 + 4) + 4 = 64   44	64 - 8 = (64 - 4) - 4 = 60 - 4 = 56   4 4
56+8=50+(6 + 8) = 50 +14 = 64   50 6	64-8 =50+(14 - 8) = 50 + 6 = 56   60 4

Оқушыға осы тәсілдердің бірін таңдауға мүмкіндік беру керек. Бірақ мұғалім оқушыдан осы жағдайды әртүрлі тәсілмен орындауын сұрауына болады.

57-ге 6-ны қосудың жаңа жағдайын қарастырайық. Мұнда біз екінші қосылғышты да бөліктер бойынша косамыз. 57-ге 6-ны қосу керек. 6-ны қандай сандарға қосқан ыңғайлы? Жақын ондыққа дейін толықтыру үшін 57-ге қаншаны қосуымыз керек? 6 санын 3 пен 3-тің қосындысына жіктейміз. 57 + 3 + 3 өрнегі пайда болады.

57 + 3 - бүл 60. 60 және 3 сандары 63 болады.

Ары қарай оқулыктағы сурет пен жазуды пайдалана отырып, 37+7 жағдайын қарастырамыз. Азайтуды түсіндіру қосу тәсілінің түсіндірмесіне ұксас күрылады.

Өтілген материалды оқулықтағы 3-тапсырма арқылы пысықтауға болады. Есептеу тәсілін түсіндіре отырып орындайды. Түсіндіру жолы біртіндеп қысқара береді. Жылдам есептеу дағдыларын арттыруға көңіл бөлу керек.

4-есепМұғалімніңқалауыбойыншасыныптанемесеүйдеорындалады. Окушыларбірнешесабақбойыкеріесептершығаруменкездесіпотырады. Сондықтанонышығармасбүрынкеріесептердіңкалайқұрастырылатынынескетүсіріпотырукерек: берілгендеректердіңбіріізделіндісанболады, ізделетінсан (біріншіесептегібелгісіз) белгіліболады. Егербалаларкеріесептерқұрастырудақиналатынболса, көрнекісызбанынемесеесептіңқыскашажазылуыныңсызбасынколданукерек.

Содансоңбалаларәріптіөрнектердісандықөрнектергеауыстырып, 5-есепбойыншаөрнектерқұрастырады, есептішығарады. Оқулықтағы 6,7-тапсырмаларалдыңғысабақтарғаұқсасорындалады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

77-САБАҚ. 78 + 16, 94 - 16 түріндегі  ауызша қосу және азайту

Сабақтың мақсаты: разрядтан аттау арқылы екі таңбалы сандарды ауызша қосу және азайту тәсілдерімен таныстыру; өтілген есептеу тәсілдерін пысықтау, оларды есеп шығару кезінде пайдалана білу.

Жаңа тәсілді алдыңғы сабақтардағыдай шот, дөңгелегі бар жолақтар, санағыштарды пайдаланып, түсіндіруге болады. Берілген жағдайдың әртүрлі тәсілдермен шығарылатынына назарларын аударуға көңіл бөлу керек. Осы тәсілдерді қарастырайық.

56 + 18 = 56 +10 +8 = 66 + 8 = 74

 

10   8

56 + 18 = (50 + 10) + (6 + 8) = 60 + 14 = 74

 

50 6  10 8

Оқулықтағы 2-тапсырманы орындағанда оқушылардан есептеу тәсілін түсіндіруді сүрау керек, оны басқа тәсілмен де орындауды сұраған дұрыс.

Қиыстыру мүмкіндіктерін дамытуға арналған тапсырмалар көрнекі құралдар колдану арқылы орындалады. Бала практикалык тұрғыда таңдаудың әртүрлі нұсқаларын көрсетеді, содан соң ізденістің нәтижесінен корытынды шығарады (әр| жүптан бір етіктен алдық деп есептесек (барлығы әр түсті), онда бір жүп етік күру үшін ең болмаса тағы бір етік керек). Ары қарай мұғалім 5, 3 жүп күру үшін қанша етік алып шығу керек екенін сұрайды.

 

 

 

 

 

 

 

78-САБАҚ. Өтілген материалдарды пысықтау

Пысықтау сабағы мұғалімнің қалауынша ұйымдастырылады. Оқулықтағы материалдардың барлығы оқушыларға таныс, сондықтан бүл сабақта уақыттың көп бөлігін өздік жұмыстарға арнауға болады. 7-тапсырма мұғалімнің жетекшілігімен орындалады. Таразы табақтарында 3 темір теңгенің 2 темір теңгесін өлшеу кезінде екі жағдай туындауы мүмкін: бір темір теңге жеңіл болса, демек, оның жалған ақша болғаны; егер 2 темір теңгенің массасы тең болса, онда өлшенбеген темір теңгенің жалған болғаны.

Осылайша бір рет өлшеу арқылы жалған ақша анықталады.

79-САБАҚ. Пысықтау. Білімдерін тексеру

Сабақтың мақсаты: оқушылардың алған білім, білік, дағдыларын қорытындылау; өтілген есептеу тәсілдерін қайталау, оларды өзгертілген жағдайда қолдана білу дағдыларын пысықтау; есептің әр түрлерін, оның ішінде әртүрлі тәсілмен шығарылатындарын орындай білу дағдыларын пысықтау.

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. Ауызша жаттығулар:

•    45-тен 75-ке, 57-ден 90-ға дейін тура және кері санау;

•    67, 99, 1 сандарының «коршілерін» ата;

•    5 дм 4 см, 5 дм, 10 дм-де неше сантиметр бар;

•    5 дм 3 см мен 35 см-дің қайсысы артық;

•    16, 14, 18 сандарын екі бір таңбалы сандардың қосындысына жікте;

•  97, 87, 77, 67, 76, 54 сандарын 100-ге дейін толықтыр.

2. Математикалық диктант.

•    78 бен 2 сандарының қосындысын жаз;

•    80 мен 3-тің айырмасын жаз;

•    17 санын 8-ге кеміт;

•    9 санын 3-ке арттыр;

•    100 санынан 26-ны кеміт;

•    73-ті 5-ке арттыр;

•    34-ті 20-ға арттыр;

•    56 санын 4-ке кеміт;

1 және 8-тапсырмаларды ауызша есептеу кезеңіне қосуға болады.

 

Оқулықпен жұмыс.

2-тапсырмадағы шамаларды салыстыру кезінде өте мұқият болу керек, оң және сол жақтағы сандар ұқсас болғандықтан, дұрыс емес пайымдауға әкелуі мүмкін.

Окулыққа есеп бойынша (3-а) өріпті ернектер құрастыруға және есепті сандық деректермен толықтыруға берілген есептер енгізілген. Сондай-ақ құрама  есептің өтілген түрлері (4) бар. Есептер құрастыруға берілген 5-тапсырманы, бұрыштарды атауға берілген 6-тапсырманы оқушылар түсіндіре отырып орындайды.

Сабақтың материалдарына окушылар шығару кезінде қате жіберген есептің өтілген түрлерін косуға немесе бақылау жұмысына берілетін есепке ұқсас түрлерін қарастыруға болады. Бірак бақылау жұмысы алдындағы «шала дайындык» жақсы нәтиже бермейді деген көзқарастамыз. Тек есепті талдау және оны шығарудағы тәсілді анықтау бойынша күнделікті ықтиятты жұмыс арқылы ғана нәтижеге жетуге болады.

7-тапсырмадағы теңдеуді шешуді нұсқа бойынша өз беттерінше орындайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

80-САБАҚ. Білім, білік деңгейлерін тексеру

 

Сабақтың   мақсаты:   есептеу   дағдыларының   қалыптас деңгейін, құрама есептер шығара білу, өрнектерді салыстыру теңдеудің күрделірек түрін шешу дағдыларын тексеру.

Математикалық диктант.

•     47 санын 3-ке арттыр;

•     100 санын 15-ке кеміт;

•     50 мен 12 сандарының айырмасының мәнін жаз;

•     Бірінші қосылғыш - 47, екінші косылғыш - 7. Қосындының мәнін жаз;

•     90 санынан 70-ті азайт;

•     45 санын 5-ке арттыр;

•     78 бен 13 сандарының қосындысының мәнін жаз;

•     79 санынан 8-ді ал;

•     7 онд. 6 бірліктен тұратын санды жаз.

Бақылау жұмысы.

1-нұсқа	2-нұсқа
1. Есепте: 67+7      70-60    (35 + 6) – 41 22-3      87-14     84 - (65 - 5) 45 + 13    40-2      75 - (8 + 7) 48+12     60-8      86 - (30 + 56)	1. Есепте: 48 + 7       90-60    (27 + 7) – 34 36-7       76-12     73 - (8 + 5) 36+12     50-4      63 - (8 + 5) 54 + 16     90-4      59 - (20 + 39)
2. Есепті шығар: Аялдамада 27 әйел адам және 8 ер адам тұрды. 10 адам кетіп калды. Аялдамада неше адам қалды?	2. Есепті шығар: Дүкенде 17 көк диван және 9 жасыл диван болды. 6 диван сатылып кетті. Дүкенде неше диванқалды?
3. Салыстыр: 26 + 5 * 25 + 6        50 + 9 * 60 - 2 54 + 9 * 9 + 54        70 - 3 * 70 - 5	3. Салыстыр: 38 + 6 * 6 + 38         80 + 8 * 90 - 1 36 + 8 * 8 + 36         50 - 8 * 50 - 2
4. Амалдар таңбасын кой: 17 ... 7 = 24          78 ... 31 = 47 85... □=80        □... 14 = 14	4. Амалдар таңбасын қой: 28 ... 6 = 34              35 ... 24 = 11 93... □ = 90            □...12 = 12
5. Теңдеуді шеш:  х + 5 = 85-5	5. Теңдеуді шеш:  х+7 = 48-8

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика      2 «А» сынып    86-сабақ

Күні: 17.02.2014ж.

Сабақтың тақырыбы:Үшінші белгісіз қосылғышты табуға берілген есептер.

Сабақтың мақсаты: үшінші белгісіз қосылғышты табуға берілген есептің жаңа түрімен таныстыру; өтілген есептеу тәсілдері туралы алған білімдерін пысықтау.

Сабақтың барысы:1.Ұйымдастыру жұмысы

Оқушыларды сабаққа даярлау

2.Үй тапсырмасын тексеру

№7 теңдеуді шешу

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша жаттығулар:

Сыныпта 15 қыз бала бар және 3 ұл бала бар. Сыныпта нешебала бар?

•  Сыныпта 28 бала бар. Оның 15-і - қыз бала. Сыныпта нешеұл бала бар?

•  Белгісіз қосылғышты қалай табу керек? 34 + □ = 40,  34+ □=54.

•  Бумада 8 көк, 9 сары, 2 қызыл шар бар. Барлығы нешешар? Қалай тиімді есептеуге болады? (8 + 2 + 9).

•  15 + 13 + 17 өрнегі және суреті бойынша есеп құрастыр(мысалы, жай қарындаштар, қаламдар мен фломастерлер немесе торкөзді, жолды және қалың дәптерлер).

•  Тиімді есепте: 17+28+3 29-(3+9)54+27+3.

3. Жаңа сабақ

1)1-тапсырманы ауызша орындау арқылы оқушылар үшіншібелгісіз қосылғышты қалай табу керек екенін айтады.

2) 2 (а, ә)-есептерді оқулықта берілген суреттерге сүйене отырып, ретімен шығарады. Оқушыларға 2 (ә)-есептің шығару жоспарын түсіндіруге мүмкіндік беру керек. Берілген есептің түрінің атауын оқушыларға хабарлаудың керегі жоқ. Егер оқушылардың бірі бұл есептердің кері есептер болатынын анықтап жатса, оны мадақтап, өз қорытындысын жасауды сұраңыз. Есептің берілген түрін шығару тәсілін оқушылар сызба арқылы оңай меңгереді.

Есепті 3 түрлі тәсілмен шығаруды көрсету керек:

1-тәсіл: 19-(7+4)

2-тәсіл: 19-7-4

3-тәсіл: 19-4-7

Берілген жағдайда есептің сандық деректері тиімді тәсілді таңдап алуға мүмкіндік бермейді. Бірақ басқа есептерде тиімді есептеуді таңдауға болады.

3) 3-есепте периметрі мен екі қабырғасы белгілі болса, үшбұрыштың үшінші қабырғасын қалай табуға болатынын ойланады. Периметрдің фигураның барлық қабырғаларының ұзындықтарының қосындысы екені еске түсіріледі.

18-(3+6)= 9                            18-(6+6)=6

4) 4-есеп      а) Шіл – 12                                      Шешуі: 34-(12+15)=7(құр)

                  Саңырау құр – 15        34 құс

Құр - ? Жауабы: 7 құр бар 

 

ә) Шіл – 12                                          Шешуі: 12+15=27(құр)

                  Саңырау құр – 15       

Құр - ?        соншаЖауабы: 27 құр бар 

 

               б)Шіл – 12                                                                   Шешуі:(12+6)+7=25(құр)

                  Саңырау құр –?    6-ауы артық

Құр - ?                                          7-еуі артықЖауабы: 25 құр бар 

5) 5 -тапсырманы өз беттерінше орындау.* орнына +, - таңбаларын  қой

(55 * 5) * 50 = 100                       (83 * 10) * 7 = 100

83 * (10 * 7) = 100                       60 * (45 * 5) = 100

6)№7 Ауызша орындау

8) Қорыту

 

4. Үйге тапсырма: №6 Есептеп дұрыстығын тексеру.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

82-САБАҚ. Өздік жұмыс. Өткен материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: білім, білік, дағдыларын тексеру, пысықтау; 100көлемінде ауызша есептеулер орындау; құрама есептер шығару; сандарды салыстыру.

Бұл сабақтардың материалдарына окушыларға таныс материалдар енгізілген, сондықтан көп бөлігін оқушылардың өздеріне орындауға ұсынуға болады. Тірек білімдерін жетілдіру алдыңғы сабақтарға ұқсас жүргізіледі.

Оқушыларға ездік жұмысты орындауды тапсыруға болады, содан кейін өздік жұмыс бойынша жіберілген кателерді есепке ала отырып, пысықтау сабағы ұйымдастырылады.

 

 

1-нұсқа		2-нұсқа
1. Мысалдарды шығар: 12-7        23 + 5             70-32 6 + 8       35 + 40           43-8 16-9        68-6             76 + 8		1. Мысалдарды шығар: 11-5          90-23           34 + 3 7 + 9        28 + 60         69-2 17-8          49-7              57 + 6
2. Есепті шығар: Табында   30   сиыр,   одан   7-еуікем   бұзау   бағылады.   Табындабарлығы  неше  сиыр  мен  бұзаубағылады?	2. Есепті шығар: Cөреде   ертегілер   жазылған   50 таспа,  одан  6-ауы кем  өлеңдер жазылған    таспа    бар. Cөреде барлығы неше таспа бар?
3. Өрнектерді салыстыр: 60 + 30 * 72 + 845 - 3 * 50 - 9	3. Өрнектерді салыстыр: 80 + 10 * 74 + 628 - 5 * 30 - 4
4.  Теңдік тура  болатындай босорындарды толтыр: 38 =  □ онд.  □ бірл. □   =6 онд. 7 бірл. 50 =  □ онд.  □ бірл. 3 =  П онд. П бірл.	4.  Теңдік тура болатындай босорындарды толтыр: 54 =  □ онд.  □ бірл. □  = 8 онд. 2 бірл. 30 = □ онд.  □ бірл. 8 = П онд. П бірл.
5. Қабырғаларының ұзындыктары 5 және 2 см-ге тең тіктөртбұрыш сыз. Оның периметрін есепте.	5.   Қабырғаларының ұындықтары 7 және 2 см-ге тең тіктөртбұрыш сыз. Оның периметрін есепте.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

83 сабақ

Сабақтың тақырыбы: Пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: үшінші белгісіз қосылғышты табуға берілген есептің жаңа түрімен таныстыру; өтілген есептеу тәсілдері туралы алған білімдерін пысықтау.

Сабақтың барысы:1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

№6 тиімді тәсілмен есептеу.

15+12+35= (15+35)+12 =50+12=62          23+17+45=(23+17)+45=40+45=85

(34+25)-14=(34-14)+25=20+25=45          (34+26)-17=60-17=43 т.с.с.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша жаттығулар:

Сыныпта 11 қыз бала бар және 14 ұл бала бар. Сыныпта нешебала бар?

•  Сыныпта 28 бала бар. Оның 18-і - қыз бала. Сыныпта нешеұл бала бар?

•  Белгісіз қосылғышты қалай табу керек? 40 + □ = 49,  44+ □=54.

•  Бумада 18 көк, 19 сары, 11 қызыл шар бар. Барлығы нешешар? Қалай тиімді есептеуге болады? (18 + 11 +19).

•  Тиімді есепте: 71+20+9   26-(6+9)54+25+5.

3. Жаңа сабақ

1)№1-тапсырманы ауызша орындау.

 

2)№2 тапсырмада әйнекшенің орнына керекті санды қой.

15+20+□=50        □+34+6=54      20+□+7=37       83+7+□=100

 

3) №3а)Көк – 18м                               Шешуі: 40-(18+9)=40-27=13(м)

Жасыл – 9м          40м

Қызыл - ?м                              Жауабы:  13 метр қызыл түсті таспа.

 

           ә)Көк – 18м                               Шешуі: 18+9+13 =40(м)

              Жасыл – 9м          ?м   

              Қызыл - 13м                              Жауабы: барлығы 40 метр  таспа.

4)  №4 Есептің шешуін өрнек түрінде жазу.

а)Ат –kШешуі: а-(k+b)

Сиыр –baмал

Қой - ?                              Жауабы:  а-(k+b)қой бар

 

           ә)Есепті санды деректермен толықтырып шығару

              Ат –  14                              Шешуі: 50-(14+16)=20

              Сиыр – 16         50мал   

              Қой - ?                              Жауабы:  20қой бар

 

5) №5 Шешуі бойынша есептің берілуін құрастыру.

а)27+10=37(банка) - өрік және қызанақ шырыны.

ә)37-20=17 – сатылды.

6) 7-есепте периметрі мен екі қабырғасы белгілі болса, үшбұрыштың үшінші қабырғасын қалай табуға болатынын ойланады. Периметрдің фигураның барлық қабырғаларының ұзындықтарының қосындысы екені еске түсіріледі.

16-(4+5)= 7(см)                            18-(7+7)=4(см)

7)№8 Логикалық тапсырманы шешу.

8) Қорыту

 

4. Үйге тапсырма: 157-бет №6 Бос әйнекшеге керекті санды қой.

 

 

 

 

 

 

 

 

84 сабақ

Сабақтың тақырыбы: Пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: үшінші белгісіз қосылғышты табуға берілген есептің жаңа түрімен таныстыру; өтілген есептеу тәсілдері туралы алған білімдерін пысықтау.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

 

2.Үй тапсырмасын тексеру

№6 Бос әйнекшеге керекті санды қой.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша жаттығулар:

Сыныпта 17 қыз бала бар және 13 ұл бала бар. Сыныпта нешебала бар?

•  Сыныпта 30 бала бар. Оның 12-сі - қыз бала. Сыныпта нешеұл бала бар?

•  Белгісіз азайғышты қалай табу керек? □ - 50  = 40,   □ - 24=54.

•  Бумада 10 көк, 5 сары және бірнеше қызыл шар бар. Барлығы 27шар.Қызыл шар нешеу?

3. Жаңа сабақ

1)1-тапсырманы ауызша орындау. Санға 3-ті , 4-ті қосу,  5-ті азайту.

 

2) №2 Есептеп дұрыстығын тексеру.

76+14=90   48+32=80    100-22=78      60-35=25      67+3=70      30-3=27

90-14=76      80-32=48     78+22=100     25+35=60     70-3=67       27+3=30

 

3) №3   Қара бидай – 12 қап                               Шешуі: 34-(12+8)=34-20=14(қап)

              Сұлы – 8 қап                   34 қап

Бидай - ?қапЖауабы:  14 қап бидай бар.

 

4)№ 4-есеп Сызбабойынша есептер құрастырып шығару.

 

5) №5есепті өз беттерінше орындау.

   а) Жүзіп жүрді –16 үйрек, 14 аққу     Шешуі:   (16+14)-12=18 (құс)

       Ұшып кетті – 12 құс

       Қалды - ? құс                                    Жауабы: 18 құс қалды.

   ә) Қысқаша жазылуын пайдаланып, кері есептер құрастыру.

       Жүзіп жүрді – 16 үйрек, 14 аққу     Шешуі:   (16+14)-18=12 (құс)

       Ұшып кетті – ? құс

       Қалды - 18 құс                                    Жауабы: 12 құс ұшып кетті.

 

6)№7 Ауызша орындау

 

7)№8 Балалардың мекен-жайын анықтау.

      (1;4),  (2;3),  (3;2),  (4;1),  (5;3)

 

8) Қорыту

 

4. Үйге тапсырма: №6 Теңдеулерді шешу.

 

 

 

 

 

100 көлемінде қосу және азайтудың жазбашатәсілдері (20 сағат).

Тақырыпты оқып-үйренуде жоспарланған нәтижелер мен міндеттер

Баған түрінде қосу мен азайтудың озара байланысты тәсілдері бір сабакта бірге үйретіледі. Балалар санды бағанға дұрыс жазып үйренеді. Есептеуді бірден тексере отырып орындауға үйреткен дұрыс. Жазбаша төсілдерді оқыту жүйесі былай беріледі: 32 + 45, 77 - 32; 46 + 4, 50 - 4, 46 + 14, 60 - 14; 82 + 18,100 - 82. Жазбаша тәсілдер біртіндеп күрделендіріледі. Есептеудің ауызша тәсілдерін үйренген кезде мына ережені меңгереді: бірліктер бірліктерге, ондықтар ондықтарға қосылады.

Алғашқы тәсілдерді өз беттерінше де орындай алады. Мұғалім оқушыларды есептеулерін өз беттерінше түсіндіре алуға дағдыландыру керек.

100 санынан азайту, 100 санын шығарып алу жағдайларына жеке кеңіл бөлінеді. 100 санынан азайту жағдайы біраз қиындықтар туғызады. Арақатынас туралы білімдері (1 жүздік = 10 ондык) бұл жағдайды шешуіне көмектеседі. 1 жүздік = 10 ондык немесе 1 жүздік = 9 ондык + 1 ондық, 1 жүздік = 9 ондық + 10 бірлік. Соңында ондықтар разрядынан аттау жағдайы үйретіледі. Алдыңғы жағдайларга ұқсас әрекеттермен оқушылар есептеудің алгоритмін өздері түсіндіре алады. Мұғалім амалдар алгоритмін нақтылайды. Барлық оқушылар қосу мен азайтудың жазбаша алгоритмдерін түсіндіруге үйренуі қажет.

Құрама есептермен жұмыс жалғастырылады. Айырмалық салыстыруға берілген құрама  есептің жаңа түрімен танысады. Тағы да ескертетініміз, есеп түрлерінің аты окушыларға айтылмайды, бағдарламаға бұл жіктеуді енгізу - мұғалім үшін ыңғайлы бағытты шартты түрде құру. Құрама есеппен бірге қалдықты (айырманы) табуға берілген есептің бүл екі түрі өзара кері есептердің үштігімен таныстырады. Олармен жұмыс бір-бірімен тығыз байланысты жүргізіледі, бірақ кері есеп екенін байқап білу талап етілмейді. Белгісіз азайғышты, азайтқышты табуға берілген құрама  есептер белгілі бір қиындықтар туғызады, сондықтан оларды енгізбес бүрын дайындық жұмыстары жүргізілуі керек. Белгісіз азайғышты, азайтқышты (айырманы) табуға берілген жай есептерді жеткілікті мөлшерде шешкізіп, естеріне түсіру керек. Сонымен бірге есептердің көрнекі үлгілері (сызба, сурет т.б) есептің берілген түрін қиындықсыз шешуге үйретуге кеп көмегін тигізеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика  2 «А» сынып    87-сабақ

Күні: 18.02.2014ж.

Сабақ тақырыбы:  32 + 45, 77 - 32 түріндегі қосу және азайту.

Сабақтың мақсаты: разрядтан аттамай қосу және азайтудың жазбаша тәсілдерімен таныстыру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

1.   «Үндемес» дидактикалық ойыны. Мұғалім сандарды атайды, ал оқушылар аталған сандарды 11, 13, 14-ке арттырады (кемітеді).

2.   «Дұрыс немесе дұрыс емес» математикалык диктанты:

•     18 санын 6-ға арттыратын болса, 25 шығады;

•     7 саны 24 санынан 17-ге кем;

19 бен 3 сандарының қосындысы 16-ға тең;

•     егер 17 санын 9-ға кемітсе, 8 саны шығады;

•     26 мен 7 сандарының айырмасы 19-ға тең;

•     4 дм 40 см-ден кем;

•     азайғыш - 24, азайтқыш - 8. Айырманың мәні 16 -ға тең;

•     15 саны 7 санынан 8-ге артық.

2.Жаңа материалмен танысуга дайындық.

Жаңа материалды қарастыруға дайындық үшін екі таңбалы сандардың ондық құрамын еске түсіру керек:

•     47 — бұл неше ондық, неше бірлік?

•     85 санында неше ондық, бірлік бар? 70 санында ше?

•     2 ондық 3 бірліктен тұратын санды ата.

37 + 40, 77 - 40, 40 + 23, 66 - 24, т.с.с. түріндегі қосу және азайтуды қайталау.

«Дүкен» ойыны. Сатып алынған заттардың құнын есептеуді тапсыру. Саған канша теңге қайтарады, қандай темір теңгелермен қайтаруы мүмкін? Жұмыс барысында балаларга белсенді ауызша есептеуге мүмкіндік тудыратындай басқа да ойындарды жүргізуге болады («Үндемес», «Эстафета», т.б.).

       3.Жаңа материалмен таныстыру.

1)Жаңа материалдарды түсіндіруді 1-жаттығудың негізінде ұйымдастыру. Қалай қосып, қалай азайтылғанын түсіндіруді сұрау (бірліктерді бірліктерге, ондықтарды ондықтарға қосамын, т.с.с). Қосу мен азайтуды қалай тексеруге болатыны сұралады.

Баған түрінде жазбаша қосу және азайту алгоритмін енгізу кезінде оқулық бойынша сандар белгіленген «Ондықтар, бірліктер» кестесін карастыру немесе тақтада осыған ұқсас жұмыс жүргізу. Оқушылардан сандарды қалай қосу және қалай азайту керектігін ауызша түсіндіруді сұрау. Математикада баған түрінде жазу қолданылатынын айтып, сандарды қосу және азайтудың алгоритмін оқу. Разрядтар кестесіндегі суреттердің кемегімен баған түрінде қосу және азайтуды орындату. Түсіндіру кезінде мынадай сұрақтар қойылады: «Бірінші санда неше ондық? Неше бірлік? Екінші қосылғышта неше ондық және бірлік бар? 45 санын бөліктер бойынша қосамыз: алдымен 40-ты қосамыз. Неше шықты? Содан соң 5-ті қосу. Барлығы неше болды?» Тақтадағы жазу:

30 + 2 + 40 + 5 = (30 + 40) + (2 + 5) = 70 + 7 = 77

77 - 32 = (70 + 7) - (30 + 2) = (70 - 30) + (7 - 2) = 40 + 5 = 45

Осыдан кейін мұғалім балаларды есептеудің жазбаша тәсілімен таныстырады: «Қосындының мәнін (айырманың) калай тиімді, тез табуға болатынын көрсетемін. Сандар ондықтар ондықтардың, бірліктер бірліктердің астында болатындай баған түрінде жазылады. Сандардың сол жағына «+», «-» қойылады және сандардың астынан сызық түседі, сызықтан кейін нәтиже жазылады. Жазбаша есептеу бірліктерден басталатынын естеріңде ұстаңдар».

«Есептеуді қалай жеңіл орындауға болады?». Содан кейін тақтаға плакат-жадынама ілінеді. Бұл жаднама есептеуді баған түрінде орындау кезінде көмек болуы тиіс:

1.... жазамын.

2.  Бірліктерді қосамын (азайтамын).

3.  Ондықтарды қосамын (азайтамын).

4.  Жауабын оқимын.

2) Содан соң оқушылар тақтада 2-тапсырманы жан-жақты түсіндіре отырып орындайды. Екі түрлі шамада өрнектелген ұзындық өлшемдерін қосу және азайту алдыңғы дайындыққа берілген тапсырманы орындағаннан кейін түсіндіріледі. Дециметр мен сантиметрдің арақатынасын еске түсіргеннен кейін шамаларды баған түрінде қосу және азайту алгоритмін балалар өздері түсіндіреді. Тексеру жұмысын орындап отыруға дағдыландыру керек.

3) 3-есепті оқушылар әртүрлі тәсілмен орындайды.

4) Өзіндік жұмыс үшін 4-жаттығуды ұсыну.

5) 6-тапсырма есептеудің тиімді тәсілмен орындай білу дағдыларын қалыптастыруға арналған.

6)7-тапсырма мұғалімнің жетекшілігімен орындалады.

7)8-тапсырма «Сиқырлы шаршыны» толтыру.

       8) Қорыту

4.Үйге тапсырма. №5   Қысқаша жазылуы бойынша есеп құрастыру.

 

 

86-САБАҚ.  Өтілген материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: разрядтан аттамай қосу және азайтудың жазбаша тәсілдерімен таныстыру.Өтілген материалды пысықтау.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

 

2.Үй тапсырмасын тексеру

№5 Қысқаша жазуы бойынша есеп құрастыру, кері есептер құрастырып шығару.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

3.   «Үндемес» дидактикалық ойыны. Мұғалім сандарды атайды, ал оқушылар аталған сандарды 12, 15, 16-ға арттырады (кемітеді).

4.   «Дұрыс немесе дұрыс емес» математикалык диктанты:

•     8 санын 15-ке арттыратын болса, 25 шығады;

•     7 саны 17 санынан 10-ға кем;

29 бен 13 сандарының қосындысы 42-ге тең;

•    егер 19 санын 9-ға кемітсе, 10 саны шығады;

•    28 бен 17 сандарының айырмасы 11-ге тең;

•    5 дм 50 см-ден кем;

•    азайғыш - 42, азайтқыш - 12. Айырманың мәні 30 -ға тең;

•    35 саны 15 санынан 20-ға артық.

3. Жаңа сабақ. Өтілген материалды пысықтау.

1)1-тапсырманы ауызша орындау.Меңзердің бағытымен қосуды орындау.

2) №2 Баған түрінде  есептеп, дұрыстығын тексеру.

 

3) №3Есепті әртүрлі тәсілмен шығару

а)  1-альбомда – 32 сурет                                  Шешуі: 96-(32+40)=96-72=24(ф.)

          2-альбомда – 40 сурет        96 фотосурет                 (96-32)-40 =64-40=24(ф.)

    3-альбомда -   ?  сурет                                                (96-40)-32=56-32=24(ф.)

 Жауабы: 3-альбомда24фотосурет бар.

 

     ә)  Болғаны – 36ф. және 24ф.                         Шешуі:(36+24)-12=60-12-48(ф.)

                Алынды – 12ф                                                          (36-12)+24=24+24=48(ф.)

                Қалды - ?ф.                                                               (24-12)+36=12+36=48(ф.)

                                                                                     Жауабы:48 фотосурет қалды.

4)№ 4-есеп Сызба  бойынша және  «кем» ,«артық» сөздерін пайдаланып есептер құрастырып   шығару.

 

5) №5Кесте бойынша өрнектер  құрастыру және олардың мәнін табу.

а	12	9	11	40	31
а+15
52-а

 

d	8	6	20	7	10
(23+9)-d
52-d

 

6)№6 а)Сұрақтарға жауап беріп, өрнектерді жазу.

            ә)Есептің шарты бойынша тағы қандай сұрақтар қоюғаболады?

7) Қорыту

4. Үйге тапсырма: №7 164-бет. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнектеу.

 

 

 

 

 

87-САБАҚ. 46 + 4, 50 - 4, 46 + 14, 60 - 14 түріндегі жазбаша есептеу тәсілдері.

Сабақтың мақсаты: толық ондықтарға дейін бірліктерді қосу (толық ондықтан азайту) негізінде жазбаша қосу және азайту тәсілмен таныстыру; етілген есептеу төсілдерін пысықтау, оларды есеп шығаруда қолдана білуге үйрену.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

№7 Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнектеу.

40 см= □ дм                 100 см = □ м           4 дм 2 см =   □  см               7 м = □ дм

86 см= □ дм □ см        30 см  =  □ дм         9 дм 8 см =   □ см                4 м = □  см

Тірек білімдерін жетілдіру.

1.100 көлемінде ауызша есептеу.

Тақтаға 3 тапсырма жазылады:

9-ға кеміт; 8-ге арттыр; 6-ға кеміт.

12   14    1118      10      12       16      13      14      11      15      13

«Тізбектеп санау». Мынадай сұрақтар қойылады: «Қандай амалмен білуге болады? Бірінші санның екіншісінен нешеуі кем? Сандарды салыстыру деген не? Кесінділердің ұзындықтарын салыстыру деген не?», т.б.

2. Ауызша жай есептер шыгару. Мұғалім есептің берілуін оқиды, оқушылар жауабын айтады.

 

Жаңа сабак.

1)Берілген мысалдарды баған түрінде шығаруды ұсынып, проблемалық жағдай туындату. Балалар мұғаліммен бірге қалай шығару және жазу керек екенін шешеді. Бірліктерді қосу кезінде ондық пайда болса, ұмытып кетпес үшін ондықтардың үстіне кішкентай 1 цифры қойылатынын, азайту кезінде ондықты алатын болсақ, ондықтың үстіне нүкте қойылатынын түсіндіру. Шотпен немесе разрядтар кестесімен практикалық амалдар орындау арқылы материалды меңгеруді жеңілдетуге болады.

2)Жаңа материалды пысықтау кезеңі және жаңа жағдайға көшу оқулықтағы 1, 2-тапсырмаларды орындау арқылы жүргізіледі. Амалдардың дұрыстығын тексеріп отыру керек. Тапсырмалардың бір бөлігі үй тапсырмасына қалдырылады.

3)№3 а)Торкөзді – 12дәптер                                        Шешуі:12+(12-5)=19(д)

?болса

Кішіжолды -?               5-еуі кем                    Жауабы:19 кең жолды дәптер.

Кеңжолды - ?  сонша                               

 

             а)Торкөзді –  12 дәптер                                    Шешуі:12+12+17=41(д)

Кішіжолды -? сонша            ?дәптер

Кеңжолды -  17дәптер                                  Жауабы:барлығы 41 дәптер.

4)№4 Қысқаша жазылуы және суреті бойынша есептер құрастыру, оны шығару.

 

5)№5 Кестені пайдаланып, өрнектер құрастыру және олардың мәнін табу.

Қосынды	- +	Айырма
38+6		40-30
38+4		50-10
38+32		15-9

6)Логикалық тапсырма.

Бағдаттың қаламсауытында 3 қызыл және 4 жасыл қарындаш бар. Арасында ең болмағанда бір қызыл қарындаш болуы үшін қарамай неше қарындаш алу керек?

7) Қорыту

4. Үйге тапсырма:167-бет №6 Есептемей-ақ  салыстыру.

 

 

 

 

 

 

88-САБАҚ. Өткен материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: толық ондықтарға дейін бірліктерді қосу (толық ондықтан азайту) негізінде жазбаша қосу және азайту тәсілмен таныстыру; етілген есептеу төсілдерін пысықтау, оларды есеп шығаруда қолдана білуге үйрену.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

 

2.Үй тапсырмасын тексеру

№6 Есептемей-ақ  салыстыру.

32+8 * 32+18                   50-31 * 50-28           47-(30+7) * (47-30)+7

60-4 * 60-24                    46+4 * 64+4            (47-7)+30 * (47-30)+7

Тірек білімдерін жетілдіру.

1.100 көлемінде ауызша есептеу.

Тақтаға 3 тапсырма жазылады:

9-ға кеміт; 8-ге арттыр; 6-ға кеміт.

12   14    1118      10      12       16      13      14      11      15      13

«Тізбектеп санау». Мынадай сұрақтар қойылады: «Қандай амалмен білуге болады? Бірінші санның екіншісінен нешеуі кем? Сандарды салыстыру деген не? Кесінділердің ұзындықтарын салыстыру деген не?», т.б.

2. Ауызша жай есептер шыгару. Мұғалім есептің берілуін оқиды, оқушылар жауабын айтады.

 

Жаңа сабак.

1)Өткен материалды пысықтау

 Бірліктерді қосу кезінде ондық пайда болса, ұмытып кетпес үшін ондықтардың үстіне кішкентай 1 цифры қойылатынын, азайту кезінде ондықты алатын болсақ, ондықтың үстіне нүкте қойылатынын қайталау.

2) Пысықтау кезеңі оқулықтағы 1, 2-тапсырмаларды орындау арқылы жүргізіледі. Амалдардың дұрыстығын тексеріп отыру керек.

Оқушылардың түсіндіру, пайымдау дағдылары үнемі есеп шығару кезінде сөйлеу тілінде кездесуіне жүйелі түрде кеңіл бөлу керек.

3)№3 Бос әйнекшеге +,- таңбаларының тиістісін қою.

63□17   78         74□25 50           63□26  80

32□13  27         61□18 47           57□35   28

4)№4 а) Болғаны – 48 кеудеше      Шешуі:  48-(23+10)=48-33=15(к.)

              Сатылды – 23к. және?к.  

              Қалды – 10 кеудеше         Жауабы:түстен кейін 15 кеудеше сатылды.

 

          ә) Болғаны – ? кеудеше                 Шешуі:  (14+18)+21=32+21=53(к.)

              Сатылды – 14 к. және 18 к.  

              Қалды – 21 кеудеше                  Жауабы: барлығы 53 кеудеше болған.

5)№7 Мысалдарды ауызша шығару.

6)№8 Логикалық тапсырма.

Үш дос Берік, Сәкен және Қайрат қызыл, көк, жасыл түсті футбол кеудешесін киіп келді. Берік қызыл да, көк те емес, Қайрат көк емес кеудешемен келді. Балалардың әрқайсысы қандай түсті футбол кеудешесін киіп келді?

7) Қорыту

4. Үйге тапсырма:169-бет. №5Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнектеу.

                                                №6 Баған түрінде қосу, азайту амалдарын орындау.

 

 

 

 

 

 

 

 

89-САБАҚ. 82 + 18, 100 - 82 түріндегі жазбаша

қосу және азайту тәсілдері.

Сабақтың мақсаты: толық ондыққа дейін толықтыру негізінде және 100санын шығарып алудың жазбаша қосу, азайту тәсілдерімен таныстыру; өтілген есептеу тәсілдерін пысықтау, есепті шығару кезінде оны қолдануды қайталау.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

169-бет. №5Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнектеу.

               №6 Баған түрінде қосу, азайту амалдарын орындау.

3.Тірек білімдерін жетілдіру.

Математикалық диктант.

•     60 пен 34 сандарының косындысы неге тең;

•     88 бен 44 сандарының айырмасын тап;

•     50 санына 34 пен 4 сандарының айырмасын қос;

•     35 санынан 12 мен 3 сандарының қосындысын кеміт;

•     35 см-ге 3 дм 3 см-ді қос;

1)№1 Баған түрінде қосудың өтілген жағдайлары, оның ішінде екі атаумен берілген шамаларды қосу және азайту қайталанады. Ең соңынан баған түрінде қосудың жаңа жағдайы жазылады. Балалар қосудың мұндай жағдайын орындамағандарын байқайды. Проблемалык жағдайдан шығудың жолын қарастыру.

Оқушылардың ұсыныстарын тыңдағаннан кейін, қосындыда 100болатын және 100-ден азайту түріндегі қосудың алгоритмін қойып, мұғалім өзі қорытындылауы керек.

2) №2 тапсырманы алдымен түсіндіріп алу керек. Баған түрінде жазып, есептеу. Соңынан есептеу түсіндірілуі тиіс. Азайтуды тексерудің екі тәсілін де (қосу және азайту) қолдану.

3) №3 Есепті әртүрлі тәсілмен шығару.

          Торкөзді – 45 дәптер                             Шешуі: 100 – (45 + 48) =100-93=7(дәптер)

          Жолды – 48 дәптер         100 дәптер                  (100-45)-48=55-48=7(дәптер)

          Қалың - ? дәптер                                                  (100-48)-45=52-45=7(дәптер)

                                                                            Жауабы: 7 қалың дәптер.

4) №4 Қысқашажазуыбойыншаесепқұрастыружәнеонышығару.

Қызыл  - 14 дана                                      Шешуі: 14 + ( 14 + 15 ) = 43(дана)      

                                               ? дана          Жауабы: барлығы 43 дана.

Көк - ?,  15дана артық

5) Есептер бойынша өрнектер құрастыру және жазу.

а) Болғаны – bм.                                     Шешуі: b – (k+m)

    Жұмсады – k мжәне m м

    Қалды  - ?м

ә) Болғаны – b м.                                     Шешуі: (b – k) +m

    Жұмсады – k м 

    Сатып алды - m м

           Болды  - ?м

6) №6 Есептемей-ақ  салыстыру.

42+58 * 42+18                 51-31 * 51-21

60-14  * 60-24                46+34 * 64+34

7) №8 Балалардың мекен-жайын анықтау.

      (1;2),  (2;4),  (3;4),  (3;1),  (4;3), (5;2).

4. Үйге тапсырма:171-бет. №7Кесте бойынша өрнектерді оқу және олардың мәнін табу.

а	12	32	9	19	29		d	25	55	21	41	61
38+а							100-d
90-а							d+14

 

 

 

 

90-САБАҚ. Пысықтау.

.

Сабақтың мақсаты: толық ондыққа дейін толықтыру негізінде және 100санын шығарып алудың жазбаша қосу, азайту тәсілдерімен таныстыру; өтілген есептеу тәсілдерін пысықтау, есепті шығару кезінде оны қолдануды қайталау.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

171-бет. №7Кесте бойынша өрнектерді оқу және олардың мәнін табу.                                                

а	12	32	9	19	29		d	25	55	21	41	61
38+а							100-d
90-а							d+14

 

3.Тірек білімдерін жетілдіру.

Математикалық диктант.

•     60 саны шығу үшін 56 санына нешені қосу керек;

•     70 саны шығу үшін 56 санына нешені қосу керек;

•     100 саны шығу үшін 97-ге нешені косу керек;

•     90 саны шығу үшін 100-ден нешені азайту керек;

•     85 саны шығу үшін 100-ден нешені азайту керек.

4.Жаңа сабақ.          

1)№1 Ауызша есептеу.

2) №2 тапсырманы баған түрінде жазып, есептеу. Дұрыстығын тексеру. Азайтуды тексерудің екі тәсілін де (қосу және азайту) қолдану.

3) №3 Есепті әртүрлі тәсілмен шығару.

          Торкөзді – 45 дәптер                             Шешуі: 100 – (45 + 48) =100-93=7(дәптер)

          Жолды – 48 дәптер         100 дәптер                  (100-45)-48=55-48=7(дәптер)

          Қалың - ? дәптер                                                  (100-48)-45=52-45=7(дәптер)

                                                                            Жауабы: 7 қалың дәптер.

4) №4 Қысқашажазуыбойыншаесепқұрастыружәнеонышығару.

Қызыл  - 14 дана                                      Шешуі: 14 + ( 14 + 15 ) = 43(дана)      

                                               ? дана          Жауабы: барлығы 43 дана.

Көк - ?,  15дана артық

5) Есептер бойынша өрнектер құрастыру және жазу.

а) Болғаны – bм.                                     Шешуі: b – (k+m)

    Жұмсады – k мжәне m м

    Қалды  - ?м

ә) Болғаны – b м.                                     Шешуі: (b – k) +m

    Жұмсады – k м 

    Сатып алды - m м

           Болды  - ?м

6) №6 Есептемей-ақ  салыстыру.

42 + 58  * 42  + 18                 51 - 31 * 51 - 21

60 -  14  * 60  -  24                46 + 34 * 64 + 34

7) №8 Балалардың мекен-жайын анықтау.

      (1;2),  (2;4),  (3;4),  (3;1),  (4;3), (5;2).

 

4. Үйге тапсырма:171-бет. №7Кесте бойынша өрнектерді оқу және олардың мәнін табу.

 

а	12	32	9	19	29		d	25	55	21	41	61
38+а							100-d
90-а							d+14

 

 

 

 

 

 

 

 

 

90-САБАҚ.Өткенді пысықтау

Сабақтың мақсаты: толық ондыққа дейін толықтыру негізінде және 100санын шығарып алудың жазбаша қосу, азайту тәсілдерімен таныстыру; өтілген есептеу төсілдерін пысықтау, есепті шығару кезінде оны қолдануды қайталау.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

171-бет. №7Кесте бойынша өрнектерді оқу және олардың мәнін табу.                                                

а	12	32	9	19	29		d	25	55	21	41	61
38+а	50	70	47	57	67		100-d	75	45	79	59	39
90-а	78	58	81	71	61		d+14	39	69	35	55	75

3.Жаңа сабақ.          

1)№1 Ауызша есептеу.

2) №2тапсырманы баған түрінде жазып, есептеу. Дұрыстығын тексеру. Азайтуды тексерудің екі тәсілін де (қосу және азайту) қолдану.

3) №3 Қысқаша жазылуын толықтырып есеп құрастыру, оны шығару.

          Музыкамен – 35 бала                          Шешуі: 100 – (35 + 33) =100-68=32(бала)

          Бимен – 33 бала      100 бала

          Спортпен - ? бала        Жауабы: 32 бала спортпен шұғылданады.

ә)Кері есептер құрастыру:

          Музыкамен – ? бала                          Шешуі: 100 – (32 + 33) =100-65=35(бала)

          Бимен – 33 бала              100 бала                 

          Спортпен – 32 бала                           Жауабы: 35 бала музыкамен шұғылданады.

 

          Музыкамен – 35 бала                          Шешуі: 100 – (35 + 32) =100-67=33(бала)

          Бимен –  ?   бала              100 бала                  

          Спортпен – 32  бала                             Жауабы: 33 бала бимен шұғылданады

 

4) №4 Сызбабойыншаесепқұрастыружәнеонышығару.

Р=26см                                  14см

 

                                          9см                         ?см

Есеп: Үшбұрыштың бірқабырғасы 14см, ал екінші қабырғасы 9см. Егер үшбұрыштың периметрі 26см-ге тең болса, онда үшінші қабырғасының ұзындығы қандай?

Шешуі:26 - (14+9) = 3см

Жауабы: үшінші қабырғасы 3см.

5)  №5 Есептемей-ақ  салыстыру.

4 + 57  * 57  - 455+45*45+55            80 – 20*80 – 23

13+8*8  + 15                77 – 14*87 – 1424 –  8*20 –  8

95 – 65*90 – 65                80+2*20+8                80 – 55*86 – 55

6)№6 Кесте бойынша есептер құрастыру және шығару.

	Бағасы	Сенде болғаны	Қалды
Сок	37 теңге	50 теңге	? теңге
Балмұздақ	54 теңге	100 теңге	? теңге
Шоколад	46 теңге	50 теңге	? теңге

 

7) №8Логикалық есеп.

Екі бидонда 8л сүт бар. Егер бір бидоннан екіншісіне 1л сүтті құйсақ, онда екі бидондағы сүт бірдей болады. Әр бидонда неше литр сүт бар? (3литр және 5литр болған)

4. Үйге тапсырма:173-бет. №7Тиімді тәсілмен өрнектердің  мәнін табу.

 

 

91-САБАҚ. Есептер шығару

Сабақтың мақсаты: өтілген есептеу тәсілдерін пысықтау, оны есептер шығаруда қолдана білуге дағдыландыру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

173-бет. №7Тиімді тәсілмен өрнектердің  мәнін табу.

100-(17+33)=100-50=50 34+18+16+2=(34+16)+(18+2)=50+20=70

78-(14+28)=(78-28)-14=50-14=36    (77+14)-67=(77-67)+14=10+14=24

(25+35) - 32 =25+(35-32)=28                11+5+45+19=(11+19)+(5+45)=30+50=80

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. 100 көлемінде ауызша есептеу.

2. Сұрақтарға жауап алу.

•    80-ді 60-қа кеміт. Қалай есептедіңдер?

•    90 саны 70 санынан нешеге артық? 10 саны 50-ден нешегекем? Неге азайту амалымен орындадыңдар?

•    84-ті 1-ге кеміт. Қандай сан шықты?

•    36 мен 4 сандарының қосындысын тап. Қосу кезінде калайталдадың?

•  83-ті 4-ке арттыр. Қандай амалмен орындадың? Есептеукезінде қалай талдадың?

3.Жаңа сабақ. Есептер шығару.

1) №1 Есептің шартын оқу. Амалдарды орындап, нені білуге болады?

   26-9                        26+(26-9)                              26-(26-9)

а)Ер бала – 26 б.                                      Шешуі: 26-9=17(қыз бала)

Қыз бала - ?         9-ы кем                      Жауабы: үйірмеге 17 қыз бала қатысады.

 

   Ер бала – 26 б.                                        Шешуі: 26+(26-9)=43 (бала)

                                                    ?бала

Қыз бала - ?         9-ы кем                       Жауабы: үйірмеге барлығы 43 бала қатысады.

 

 Ер бала – 26 б.                     ?артық          Шешуі: 26-(26-9)=9(бала)

Қыз бала - ?         9-ы кем                      Жауабы: ер балалардың 9-ыартық.

2)№2 Есептерді шығару

а)Ер бала – 14 б.                                       Шешуі: 14+(14-5)=23(бала)

                                                      ?бала

Қыз бала - ?         5-еуі кем                   Жауабы: үйірмеге барлығы 23 бала қатысады.

ә)Ер бала – 14 б.     5-еуі кем                 Шешуі: 14+(14+5)=33(бала)

                                                      ?бала

Қыз бала - ?                                         Жауабы: үйірмеге барлығы 33 бала қатысады.

б)1-сынып  – 14оқ.   Шешуі: (14+14)+9=37(бала)

 2-сынып- сонша

3-сынып - ?9-ы артық  Жауабы:37 үшінші сынып оқушыларықатысады.                                              

 3)№3 а)Қысқаша жазылуы бойынша есеп құрастыру және оны шығару.                                                                     

ә)Берілген есепке кері есептер құрастыру.

4)№4 Есептердің әрқайсысына сызба таңдау.

5)№5 Кесте бойынша теңдеулер құрастыру және шешу.

6)№7 а)Тіктөртбұрыштыңпериметрінесептеу.

ә) Осындай периметрге тең шаршы сызу.

7)№8 Үшшеңберсызу. Барлықжазутураболмайтындайолардысары, жасыл жәнеқызылтүспенқалайбояуғаболады?

8) Қорыту

 

4. Үйге тапсырма:176-бет. №6Баған түрінде жазып, есептеу. Дұрыстығын тексеру.

 

 

 

 

 

 

 

92-САБАҚ. 15 + 28, 43 - 15 түріндегі қосу және азайту тәсілдері

 

Сабақтың мақсаты: разрядтан аттау арқылы қосу және азайтудың жазбаша тәсілдерімен таныстыру; өтілген тәсілдерді пысықтау, оны есеп шығаруда дұрыс қолдана білуге үйрену.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

176-бет. №6Баған түрінде жазып, есептеу. Дұрыстығын тексеру.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. «Компьютер» дидактикалык ойыны түрінде ауызша есептеулер жүргізуге болады.

Ойынның мақсаты: оқушылардың есептеу дағдыларын жетілдіру.

Мұғалім ойынның екі нұсқасын ұсынады:

а) тақтаға мысалдар тізбегі жазылған, балалар соңғы нәтижені тауып, алынған жауапты карточка түрінде көрсетеді;

ө) мұғалім мысалдар тізбегін оқиды, балалар ауызша есептейді және алынған жауапты көрсетеді немесе бірнеше бала жауап беріп, содан соң тексеру жұмысы жүргізіледі.

32 + 8-5 + 7-12 + 6-18 + 50=68

75-14 + 9-20 + 5+26 -  9 + 20=92

80-20 + 5-25 + 3-17 + 41-5=62

2. Математикалык диктант.

•    9-ды 3-ке арттыр.

•    16 мен 4 сандарының қосындысының мәнін тап.

•    36-ны 30-ға кеміт.

•    Азайғыш 15, азайткыш 5. Айырманыңмәнінтап.

•    Азайғышбелгісіз,   азайтқыш   7,   айырманыңмөні   8.Азайғышнешегетең?

•    Белгісізсанның 8-ден 6-ауыартық. Белгісізсаннешегетең?

•    Босторкөздердіқосындыдакеректісаншығатындайтолтыр.

13                                      14                    16

 

 

3.Жаңа сабақ

Оқулықпен жұмыс.

1)    15+28, 43-15 түріндегі қосу мен азайтуды баған түрінде орындауды түсіндіру.

2)№2 Мысалдарды баған түрінде орындап, дұрыстығын тексеру.

3)№3 а)Есепті шығар

Күлкілікино - 27ф.                                                 Шешуі: 27 + (27+15) =69(фильм)

                                                                   ?фильм

Фантастикалықкино - ?   15-і артық                     Жауабы: барлығы 69 фильм бар.

 

ә)Есепбірамалменшығатындайсұрағынөзгерту. Кері есеп құрастыру.

4)№4 Есеп бойынша өрнектер құрастыру:

а)d+(d+n)  ә)d+(d-n)б)d+n+(d+n)

5)№5 Жерді қоршау үшін неше метр дуал қажет болды?

Р = 3м + 3м + 2м + 2м + 2м + 3м + 3м + 8м = 26м

 

6) Қорыту

 

4. Үйге тапсырма:179-бет. №6Баған түрінде жазып, есептеу.

 

 

 

93-САБАҚ. Пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: разрядтан аттау арқылы қосу және азайтудың жазбаша тәсілдерімен таныстыру; өтілген тәсілдерді пысықтау, оны есеп шығаруда дұрыс қолдана білуге үйрену.

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

179-бет. №6Баған түрінде жазып, есептеу.

Тірек білімдерін жетілдіру.

    Математикалык диктант.

•    9-ды 3-ке арттыр.

•    16 мен 4 сандарының қосындысының мәнін тап.

•    36-ны 30-ға кеміт.

•    Азайғыш 15, азайткыш 5. Айырманыңмәнінтап.

•    Азайғышбелгісіз,   азайтқыш   7,   айырманыңмөні   8.Азайғышнешегетең?

•    Белгісізсанның 8-ден 6-ауыартық. Белгісізсаннешегетең?

•    Босторкөздердіқосындыдакеректісаншығатындайтолтыр.

13                                      14                    16

 

 

3.Жаңа сабақ

1)№1 Шаршыларда жазылған сандардың қосындысын15-ке кеміт.  Тіктөртбұрышқа жазылған сандардың қосындысын 10-ға кеміт.

(27+13)-15               (10+25)-10

2) Бос әйнекшеге +, - таңбаларының тиістісін қою.

60 □ 15 □  5=80         60 □ (15 □ 5)= 40        

60   □ 15 □  5=70         60 □ (15 □ 5)  = 50      

3)    №3 а)Есепті шығар:

Біріншісінде – 17 гүл                      Шешуі: 45 – (17 + 19) = 45 – 36 = 9(гүл)

             Екіншісінде – 19 гүл         45 гүл

             Үшіншісінде - ? гүлЖауабы: үшіншісіне 9 гүл отырғызылды.

 

ә)Керіесептерқұрастыру жәнешығару өз беттерімен орындалады.

 

4)№4 Шешуі бойынша есеп құрастыру.

1)47+26=73(бет) -  екі  кітапта

2)100-73=27(бет) – үшінші кітапта

5)№6 Теңдеулерді шешу.

60-х=23+17         5+у=80-45        х-13=12+15+20       80-у=50-15-10

60-х=40               5+у=35              х-13=47                   80-у=25

х=60-40                у=35-5               х=47+13                  у=80-25

х=20             у=30          х=60                 у=55________

60-20=23+17       5+30=80-45       60-13=12+15+20     80-55=50-15-10

     40=40                  35=35                  47=47                        25=25

 

6)№7 Шешей 30 үрмебұршақтың тұқымын отырғызды. Әрбір ондықтан 3 тұқым өнбей қалды. Неше тұқым өніп шықты?

(10 - 3) + (10 - 3) + (10 - 3) =  7 + 7 + 7 = 21(тұқым өніп шықты)

 

7) Қорыту

 

4. Үйге тапсырма:180-бет.№5Баған түрінде жазып, есептеу. Дұрыстығын тексеру.

 

 

 

 

 

94-САБАҚ. Пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: разрядтан аттау арқылы қосу және азайтудың жазбаша тәсілдерімен таныстыру; өтілген тәсілдерді пысықтау, оны есеп шығаруда дұрыс қолдана білуге үйрену.

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

180-бет.№5Баған түрінде жазып, есептеу. Дұрыстығын тексеру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

1.Ауызша есептеулер жүргізу.

3.Жаңа сабақ

Оқулықпен жұмыс.

 

1)№1 Фигуралардың периметрін табу.

Р =2см+4см+2см+4см=12см     Р= 2см+2см+3см=7см      Р=2см+2см+2см+2см+3см=11см

2) №2 Есепті шығар:

Музыка – 17 таспа  Шешуі: 39 – (17 + 16) = 39 – 33 = 6(таспа)

             Фильм  – 16  таспа39 таспа

Мультфильм - ?таспаЖауабы: мультфильм жазылған 6 таспа бар.

 

3)№3 Есептің берілуін толықтыру және шығару.

Мұратта – 27 диск                        Шешуі: 27 + (27 + 8) = 27 + 35 = 62(диск)

                                                        ? диск

            Қайратта  –? 8-і артық                     Жауабы: екеуінде барлығы 62 диск бар.

4)№5 Салыстыру

1сағ 20 мин * 120 мин                        1 сағ 2 мин * 62 мин

 3 дм 5 см * 35 см                                  34 см * 4 дм 3 см

3 дм 5 см * 50 см                                85 см * 8 дм 5 см

 

5)№6 а)Үшбұрыштың периметрін табу.

Р=? см          

                                                         19см

                     6см

                                                 12см

ә) Шаршының қабырғаларын тауып, оны сызу.

Р=8см        Р= □ см + □ см + □ см + □ см

 

6)№7 Сағат қандай уақытты көрсетіп тұр? (13сағат25минут)

5 сағаттан кейін қанша болады?  3 сағаттан кейін,  6 сағаттан кейін ше?

 

7)№8 Үш балық әртүрлі аквариумда жүзіп жүр. Қызыл балық дөңгелек те, тіктөртбұрыш пішінді аквариумда да жүзген жоқ. Алтын балық шаршы да, дөңгелек пішінді аквариумда да емес. Жасыл балық қандай аквариумда жүзіп жүр?

дөңгелек пішінді аквариумда      -  жасыл  балық

шаршы пішінді аквариумда         -   қызыл   балық 

тіктөртбұрыш пішінді аквариумда – алтын  балық

 

8) Қорыту

 

4. Үйге тапсырма:181-бет. №4Баған түрінде жазып, есептеу. Дұрыстығын тексеру.

 

 

 

 

 

 

 

95-САБАҚ. Пысықтау

Сабақтың мақсаты: разрядтан аттау арқылы қосу және азайтудың жазбаша тәсілдерімен таныстыру; өтілген тәсілдерді пысықтау, оны есеп шығаруда дұрыс қолдана білуге үйрену.

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

181-бет. №4Баған түрінде жазып, есептеу. Дұрыстығын тексеру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Бұл сабақтардың ауызша жұмыстарына жолға қажетті уақыт аралықтарын есептеуге арналған «Мен ешкашан да кешікпеймін» ойынын енгізуге болады.

3.Жаңа сабақ

Оқулықпен жұмыс.

1)№1Ауызша есептеу

21 + 19         9 + 18         34 -17

32 + 19         19+18         64-17

43 + 19         29+18        41-17

54 + 19         49 + 18         71-17

2)Кесте бойынша өрнектерді оқып, олардың мәнін табу.

с	60	77	35	67	90
( 82 + 18 ) - с
с - ( 14 + 6 )

3) а) Есеп бойынша өрнек жаз:

Аю –    d                                       Шешуі:с – ( d + k)

Күшік – k         с ойыншық

Қояндар –?Жауабы: с – ( d + k) қоян сатылды.

ә) Есепті сандық деректермен толықтырып, оларды шығару.

Аю –    17                                       Шешуі:45 – ( 17 + 16) = 12(қоян)

Күшік – 16         45 ойыншық

Қояндар –?Жауабы:  12 қоян сатылды.

4)№5. Баған түрінде жазып, есептеу.

58+26      64+17      34+57        69+19

45+37      59+18      19+59        37+48

5) №6. Өрнектер құрастыр, олардың мәнін тап және жаз:

40+20

37

19

13

45

23

70-30

80-60+ , -

10+40

6)№7. Тиімді тәсілмен есептеу

52+6+14+10+8=(52+8)+(14+6)+10=60+20+10=90          65-(15+5)=65-20=45

43+9+11+7+30=(43+7)+(9+11)+30=50+20+30=100        (51+29)-30=80-30=50

(67+7)-27=(67-27)+7=40+7=47                

65-(15+9)=(65-15)-9=50-9=41               

7)№8Логикалық тапсырма.

Егер бөлменің әр бұрышында 1 мысықтан, әр мысықтың қарсысында 3 мысықтан отырса, бөлмеде неше мысық бар? Сызба түрінде сызып, көрсет.

 

 

 

 

 

8) Қорыту

4. Үйге тапсырма:183-бет. №4Есептерді шығар.

 

 

 

 

96-САБАҚ. Есептер шығару.

 

Сабақтың мақсаты: өтілген есептеу тәсілдерін пысықтау, оларды есеп шығару кезінде қолдана білу дағдыларын арттыру.

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

183-бет. №4Есептерді шығар.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша есептеу тәсілдерін қайталауға арналған ойын.

Балалар асфальтқа азайтуға берілген мысалдарды жазып, шығара бастады. Бір ит жүгіріп келіп, азайтқыштарды өшіріп кетті. Онда қандай сандар болды? Оларды қалай табамыз?

40-* = 20                       56-*= 13

100 - * = 35                      67 - * = 34

77 - * = 13                     56 - * = 47

3.Жаңа сабақ

Оқулықпен жұмыс.

1)№1. Есептерді шығар.

а)Болғаны – 58 бет                     Шешуі:58-(12+19)=58-31=27(бет)

   Оқыды – 12 бет, 19 бет

   Қалды - ? бет                            Жауабы: оқылмаған 27 бет қалды.

ә)1-күні – 12 бет                                            Шешуі:12+(12+9)=12+21=33(бет)

                                                        ?бет

   2-күні –  ? бет,    9 бет артық                     Жауабы: екі күнде 33 бет оқыды.

б)1-күні–12 бет     9 бет артық                      Шешуі:12+(12-9)=12+3=15(бет)

                                                        ?бет

   2-күні –  ? бет,                                         Жауабы: екі күнде 15 бет оқыды.

 

в)1-ертегі – 14 бет                             Шешуі:58-(14+19)=58-33=25(бет)

   2-ертегі – 19 бет        58 бет                                          

   3-ертегі –  ? бет,                        Жауабы: 3-ертегі  25 беттіқұрайды.

2)№2. Есеп бойынша өрнектер құрастыру:

а)а+с   ә)а-bб)а+а   в)а+(а-b)

3)Кесте бойынша өрнектерді оқып, олардың мәнін табу.

с	90	79	80	69	100	99	70
d	10	30	41	21	50	11	60
с - (d+ 9)

4)№4. а)  Төртбұрыштың периметрін тап:

Р =4см+12см+4см+7см=27см                 12см

                                                 4см                                 4см

 

                                                                     7см

ә)Төртбұрыштың белгісіз қабырғасын тап:

Р=40см           Р=8см+11см+12см+?см             11см

                                                              8см                                 ?см

 

                                                                                  12см

5)№6. Сағат неше? Ауызша орындау.

11сағ00мин,   11сағ15мин,    15сағ00мин,       17 сағ 45 мин,     16 сағ 40 мин

6) Қорыту

 

4. Үйге тапсырма:186-бет. №5Салыстыр

 

 

 

 

 

 

 

97-САБАҚ. Есептер шығару. Өткен материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: өтілген есептеу тәсілдерін пысықтау, оларды есеп шығару кезінде қолдана білу дағдыларын арттыру.

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

186-бет. №5Салыстыр

а+40*45+а            d+64 * d-64

d-80 *   d-8                  78-c * 87-c

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша есептеу тәсілдерін қайталау.

3.Жаңа сабақ

Оқулықпен жұмыс.

1)№1. Мысалдарды ауызша орындату.

2)№2.Теңдеулерді шешу.

19+х=71       b+45=39+27         y-31=45-19

83-a=14        100-x=50-18         7+x=16+32+14

3)№3. Есептерді шығар.

а)Мөңке – 24 кг   Шешуі: 60-(24+18)=60-42=18(кг)

   Сазан – 18 кг             60кг

   Алабұға –  ? кг            Жауабы: балықшылар  18 кг алабұға ұстады.

ә)Мөңке – 24 кг                               Шешуі: 60-(24+24)=60-48=12(кг)

   Сазан – сонша             60кг                                          

   Алабұға –  ? кг                              Жауабы: балықшылар  12 кг алабұға ұстады.

б)Мөңке – 24 кг                               Шешуі: 24+(24-18)=24+6=30(кг)

   Сазан – ? кг       18кг кем                                                

   Алабұға –  ? кг соншаЖауабы: балықшылар  30 кг алабұға ұстады.

4)№4.Баған түрінде жазып,  есептеу.

12+36    100-58    70-59     36+28   68+9

48+45    90-37       91-79    60-47     70-48

73+16    80-28       65+16    14+57   80-27

5)№6. Кесте бойынша есептер  құрастыру, оларды шығару.

	Бағасы	Сенде  болғаны...	Қалғаны
Шырын	? теңге	100 теңге	13 теңге
Балмұздақ	? теңге	100 теңге	46 теңге
Йогурт	? теңге	50  теңге	4 теңге

 

6) №7. Мысалдарды уақытқа қарап шығару.

57+22       76+21       70-15       100-78      73+16

62+16       35+12       58-24         90-8        42+26

23+64       22+73       67-9           90-18      45-19

51+14       67+31       53-21         66-14      66-34

7) №8. Логикалық  тапсырма.

Шишада,стақандажәнеқұмырадасүт,лимонад,шырынбар. Бізге белгілі: шырын мен сүт шишада емес; лимонад та, шырын да құмырада емес; шырыны бар ыдыс шиша мен құмыраның арасында тұр. Әр сұйықтық қандай ыдыстың ішінде тұр?

	сүт	лимонад	шырын
Шиша		+
Стақан			+
Құмыра	+

8) Қорыту.

4. Үйге тапсырма:188-бет. №5Амалдарды баған түрінде орындау.

 

 

98-САБАҚ. Теңдеу шешу. Өткен материалдарды қорытындылау

 

Сабақтың мақсаты: теңдеудің күрделірек жаңа түрімен таныстыру; есептеу дағдыларын жетілдіру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Сабақтың бұл кезеңі алдыңғы сабақтарға ұқсас жүргізіледі.

Осы сабақтардың бірінде «Шифр шешкіштер» ойынын жүргізуге болады. Ойынның мақсаты: 100 көлемінде ауызша есептеу дағдыларын жетілдіру.

Сабақтың такырыбын аныкта.

Е	64-8	У	26 + 7
Д	16 + 4	I	58 + 9
К	90-2	Ң	100-4
Т	11 + 8

 

19	56	96	20	56	33

 

19	56	96	20	67	88

Ауызша есептеуге сағат бойынша уакытты аныктауга (№6, 98-сабак, №7, 100-сабак), ауызша есептеу тәсілдерін кайталауға (№1, 100, 101-сабактар) арналған тапсырмаларды енгізуге болады.

Сабақтардың бірінде түзету жұмыстарын жүргізуге көмектесетін өздік жұмысты ұйымдастыруға болады.

1-нұска	2-нұсқа
1. Мысалдарды шығар.
42 + 7        78 - 30     36+ (31-11) 56-4            90 - (7 + 9) 70 - (6 + 4)	63 + 5       53 + 30            43 + (74 - 64) 47-2          80 - (6 + 5)    60 - (9 + 1)
2. Мысалдарды баған түрінде шығар.
27 + 45   100 – 3726 + 54          83 - 47	38 + 47       100 – 2946 + 34            65 - 38
3. Есепті шығар.
Бір үйректің 7 балапаны бар, екіншісінің   одан 5 балапаны артық. Екі үйректің неше балапаны бар?	Бір торда 5 тотыкұс бар, екіншісінде одан   6-ауы  артық. Екі торда неше тотықұс бар?
4. Теңдік тура болатындай бос торкөздерді толтыр.
5+□ =12   16-□ =9□ + 8 = 14      □ + 5 = 13	9 +□ =11     17 - □ = 9□ +6 = 13  □ +4 =12
5. Шаршы сыз:
қабырғалары 2 см	қабырғалары 4 см

Оқулықпен жұмыс.

Теңдеудің жаңа түрімен таныстыру 1-тапсырмаға берілген сурет бойынша (98-сабақ) жүргізіледі. Балалар мұғалімнің жетекшілігімен сурет бойынша теңдеу құрастырады, мұғалім оны тақтага жазады және мұндай теңдеуді бірден шешуге болатын-болмайтындығын сұрайды. Мүмкіндігінше, ұсынылған жағдайдан шығудың жолын оқушылардың өздері анықтап, теңдеудің сол жақ бөлігін жеңілдетеді. Содан кейін оқушылар оқулықтағы түсініктемемен танысады. Оқулықта пысықтау жұмысы үшін №2 (98-100), №5 (101), №7 (102) тапсырмалар беріледі. 1-тапсырманың (99) кестесі және 1-тапсырманың (102) өрнектері бойынша оқушылар теңдеу құрастырып, оны шешеді. Оқушылар алғашқы екі сабақта теңдеулерді тақтада жан-жақты түсіндіре отырып орындайды. Содан соң ғана теңдеулерді өз беттерінше шешуге ұсынуға болады. Есептеу дағдыларын жетілдіру үшін №3 (98-99), №5 (100), №2 (101-102) тапсырмалар орындалады. Оларды өздік жұмыс ретінде ұсынуға болады немесе оқушылардың есептеу дағдыларының қалыптасу деңгейіне қарай тақтада түсіндіре отырып орындайды. Осы сабақтарда берілген жаттығулар балаларға бұрыннан таныс, сондықтан мұғалім өз қалауынша қолдана алады.

 

 

 

 

 

 

 

 

99-САБАҚ. Теңдеу шешу. Өткен материалдарды қорытындылау

 

Сабақтың мақсаты: теңдеудің күрделірек жаңа түрімен таныстыру; есептеу дағдыларын жетілдіру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Сабақтың бұл кезеңі алдыңғы сабақтарға ұқсас жүргізіледі.

Осы сабақтардың бірінде «Шифр шешкіштер» ойынын жүргізуге болады. Ойынның мақсаты: 100 көлемінде ауызша есептеу дағдыларын жетілдіру.

Сабақтың такырыбын аныкта.

Е	64-8	У	26 + 7
Д	16 + 4	I	58 + 9
К	90-2	Ң	100-4
Т	11 + 8

 

19	56	96	20	56	33

 

19	56	96	20	67	88

Ауызша есептеуге сағат бойынша уакытты аныктауга (№6, 98-сабак, №7, 100-сабак), ауызша есептеу тәсілдерін кайталауға (№1, 100, 101-сабактар) арналған тапсырмаларды енгізуге болады.

Сабақтардың бірінде түзету жұмыстарын жүргізуге көмектесетін өздік жұмысты ұйымдастыруға болады.

1-нүска	2-нұсқа
1. Мысалдарды шығар.
42 + 7        78 - 30     36+ (31-11) 56-4            90 - (7 + 9) 70 - (6 + 4)	63 + 5       53 + 30            43 + (74 - 64) 47-2          80 - (6 + 5)    60 - (9 + 1)
2. Мысалдарды баған түрінде шығар.
27 + 45   100 – 3726 + 54          83 - 47	38 + 47       100 – 2946 + 34            65 - 38
3. Есепті шығар.
Бір үйректің 7 балапаны бар, екіншісінің   одан 5 балапаны артық. Екі үйректің неше балапаны бар?	Бір торда 5 тотыкұс бар, екіншісінде одан   6-ауы  артық. Екі торда неше тотықұс бар?
4. Теңдік тура болатындай бос торкөздерді толтыр.
5+□ =12   16-□ =9□ + 8 = 14      □ + 5 = 13	9 +□ =11     17 - □ = 9□ +6 = 13  □ +4 =12
5. Шаршы сыз:
қабырғалары 2 см	қабырғалары 4 см

Оқулықпен жұмыс.

Теңдеудің жаңа түрімен таныстыру 1-тапсырмаға берілген сурет бойынша (98-сабақ) жүргізіледі. Балалар мұғалімнің жетекшілігімен сурет бойынша теңдеу құрастырады, мұғалім оны тақтага жазады және мұндай теңдеуді бірден шешуге болатын-болмайтындығын сұрайды. Мүмкіндігінше, ұсынылған жағдайдан шығудың жолын оқушылардың өздері анықтап, теңдеудің сол жақ бөлігін жеңілдетеді. Содан кейін оқушылар оқулықтағы түсініктемемен танысады. Оқулықта пысықтау жұмысы үшін №2 (98-100), №5 (101), №7 (102) тапсырмалар беріледі. 1-тапсырманың (99) кестесі және 1-тапсырманың (102) өрнектері бойынша оқушылар теңдеу құрастырып, оны шешеді. Оқушылар алғашқы екі сабақта теңдеулерді тақтада жан-жақты түсіндіре отырып орындайды. Содан соң ғана теңдеулерді өз беттерінше шешуге ұсынуға болады. Есептеу дағдыларын жетілдіру үшін №3 (98-99), №5 (100), №2 (101-102) тапсырмалар орындалады. Оларды өздік жұмыс ретінде ұсынуға болады немесе оқушылардың есептеу дағдыларының қалыптасу деңгейіне қарай тақтада түсіндіре отырып орындайды. Осы сабақтарда берілген жаттығулар балаларға бұрыннан таныс, сондықтан мұғалім өз қалауынша қолдана алады.

 

 

 

 

 

 

 

100-САБАҚ. Теңдеу шешу. Өткен материалдарды қорытындылау

 

Сабақтың мақсаты: теңдеудің күрделірек жаңа түрімен таныстыру; есептеу дағдыларын жетілдіру.

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

192-бет. №5. Есептемей салыстыр:

95+5*85+5        12+88*88-12           79-5*97-5

56-7*46-7          7+15*15+9              82+3*82-3

Тірек білімдерін жетілдіру.

3.Жаңа сабақ

1)№1. Мысалдарды ауызша орындату.

19	+	9		60	-	5		64	+	16
28		32		50		8		75		5
37		7		30		7		93		7
46		14		90		3		42		38
55		8		40		2		51		29

2) №2. Теңдеулерді шешу.

х+18+2= 90          78-а=90-20          56+14+х=100          а-(45+5)=10

х+20= 90              78-а=70               70+х=100                 а-50=10

х= 90-20                а=78-70              х=100-70                  а=10+50

х= 70                     а=8               х=30        а=60

70+18+2=90          78-8=90-20    56+14+30=100          60-(45+5)=10

           90=90             70=70                        100=100                      10=10

3)№3. Есептерді шығар:

а)Бірінші каб. – 15парта                     Шешуі: 49 – (15 + 18) = 49 – 33 = 16(парта)

   Екінші каб. – 18парта       49парта

   Үшінші каб. - ?парта                        Жауабы: үшінші кабинетте 16 парта тұр.

ә)Бірінші каб. –15парта                                   Шешуі: 15+ (15-3) = 15+12 = 27(парта)

?парта

 Екінші каб. - ?парта      3-еуі кемЖауабы: екі кабинетте 27 парта тұр.

б)Бірінші каб. – 15парта                     Шешуі: (15 - 3) + 4= 16(парта)

   Екінші каб. – ?3-еуі кем

   Үшінші каб. - ? 4-еуі артықЖауабы: үшінші кабинетте 16 парта тұр.

в)Бірінші каб. –15парта   3-еуіартық Шешуі: 15+ (15-3)=15+12 =27(парта)

                                                                    ?парта

   Екінші каб. - ?парта                                              Жауабы: екі кабинетте 27 парта тұр.

4)№4. Қысқаша жазылуы бойынша есеп құрастыру және шығару.

а) І – 24 кітап                              Шешуі: 82-(24+16)=82-40=42(к)

    ІІ – 16 кітап       82 кітап

    ІІІ – ? кітап                               Жауабы:  ІІІ сөреде 42 кітап бар.

ә) Берілгенге кері есеп құрастыру және шығару.

5) №5. Есепте:

59+18     19+59      48+38      34+47      56+25

34+57     36+48      23+58      45+36      67+14

  7) Қорыту.

4. Үйге тапсырма:

194-бет. №6Салыстыр

1 сағ 2 мин*65мин             1сағ5мин * 70мин3дм13см*43см

3дм6см *   63см                  57см * 7дм5см 2дм* 20см

 

 

 

 

 

101-САБАҚТАР.  Өткен материалдарды пысықтау

Сабақтың мақсаты: теңдеудің күрделірек жаңа түрімен таныстыру; есептеу дағдыларын жетілдіру.

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

194-бет. №6Салыстыр

1сағ2мин*65мин             1сағ5мин * 70мин3дм13см*43см

3дм6см *   63см                  57см * 7дм5см 2дм*20см

Тірек білімдерін жетілдіру.

Өздік жұмыс.

1-нұсқа	2-нұсқа
1. Мысалдарды шығар.
42 + 7        78 - 30     36+ (31-11) 56-4            90 - (7 + 9) 70 - (6 + 4)	63 + 5       53 + 30            43 + (74 - 64) 47-2          80 - (6 + 5)    60 - (9 + 1)
2. Мысалдарды баған түрінде шығар.
27 + 45   100 – 3726 + 54          83 - 47	38 + 47       100 – 2946 + 34            65 - 38
3. Есепті шығар.
Бір үйректің 7 балапаны бар, екіншісінің   одан 5 балапаны артық. Екі үйректің неше балапаны бар?	Бір торда 5 тотыкұс бар, екіншісінде одан   6-ауы  артық. Екі торда неше тотықұс бар?
4. Теңдік тура болатындай бос торкөздерді толтыр.
5+□ =12   16-□ =9□ + 8 = 14      □ + 5 = 13	9 +□ =11     17 - □ = 9□ +6 = 13  □ +4 =12
5. Шаршы сыз, периметрін тап:
қабырғалары 2 см	қабырғалары 4 см

3.Жаңа сабақ

1)№1. Мысалдарды ауызша орындату.

43+14             12+28           60-24

58+14             42+28           84-24

19+14             44+28           90-24

2)№2.Есепте:

23+58       45+36         34-17         81-38     

34+47       56+25       100-39         90-52      

67-18        67+14         78-19         74-69    

3)№3. Есептерді шығар.

а)Болғаны – 77балық                     Шешуі:  77-(28+25)=77-53=24(балық)

Сатылды – 28 және 25балық

Қалды- ?балық                           Жауабы: аквариумда 24 балық қалды.

ә)Болғаны – 77 балық                     Шешуі:  (77-28)+25=49+25=74(балық)

Сатылды – 28 балық

Әкелінді  - 25балық

Болды- ?балық                           Жауабы: аквариумда барлығы 74 балық болды.

4)№4.

ә)Болғаны – ? балық                     Шешуі: 42- (8+17)=42-25=17(балық)

Әкелінді  - 8 және 17 балық

Болды - 42 балық                       Жауабы: аквариумда бастапқыда 17 балық болды.

5) №5. Теңдеулерді шешу.

67+х=56+34      70-а=50-25         х-(90-50)=45    (78+22)-х=30

67+х=90            70-а=25               х-40=45            100-х=30

х=90-67                 а=70-25         х=45+40х=100-30

х=23                      а=45         х=85   х=70

67+23=56+34      70-45=50-25        85-(90-50)=45       (78+22)-70=30

      90=90                  25=25                           45=45                     30=30

6) №7. Логикалық  тапсырма.

Цирк қойылымы сағат 17-де басталады. Егер баланың жолына 40 минут кетсе, қойылым басталардан 20 минут бұрын келу керек болса, үйден қаншада шығу керек?

Шешуі: 40мин+20мин=1сағ    17сағ-1сағ=16сағ 

Жауабы: үйден сағат 16-да шығу керек.

7) Қорыту.

4. Үйге тапсырма:196-бет. №6 Кестені пайдаланып, өрнектер құрастыр, оқы және олардың мәнін тап.

Қосынды	+	Айырма
56+4		14-7
56+6		12-6
56+16		16-8

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

102-САБАҚ. Теңдеу шешу. Өткен материалдарды қорытындылау

 

Сабақтың мақсаты: теңдеудің күрделірек жаңа түрімен таныстыру; есептеу дағдыларын жетілдіру.

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

1)196-бет. №6 Кестені пайдаланып, өрнектер құрастыр, оқы және олардың мәнін тап.

Қосынды	+	Айырма
56+4		14-7
56+6		12-6
56+16		16-8

2)Математикалыц диктант.

1.42 саны шығу үшін 7-ні қандай санға арттыру керек?

2.Қай сан артық: 63 пе, өлде 36 ма?

3.40 саны шығу үшін 40-ты қандай саннан азайту керек?

4.80 саны шығу үшін 75-ке нешені қосу керек?

б.Екі санның айырмасы 66-ға тең. Азайғыш - 69. Азайтқышты тап. б.Не кем: 50 мен 40-тың айырмасы ма, өлде қосындысы ма?(Ең кіші санды жаз).

7. Өрнекті жаз жөне оның мәнін тап: 18 санын 15 пен 7 сандарының айырмасына кеміт.

8. 70-ке дейін толыктырып жаз: 62, 52, 42 (сандар тақтаға жазылады).

3.Жаңа сабақ

1)№1. Теңдеу жаз және шеш. Дұрыстығын тексер:

а)(32+5)+х=65   ә)х-(26-14)=40                       б)100-х=17+23

  37+х=65    х-12=40                                   100-х=40

х=65 -37х=40+12      х=100-40

 х=28х=52                 х=60

(32+5)+28=65                    52-(26-14)=40                        100-60=17+23

65=65    40=40                40=40

2)№2.Баған түрінде шығар және дұрыстығын тексер:

48+33       90-8274+26 37+19

18+74       39-27         55-26         79-58

3)№3. Сызба бойынша есептер құрастыр және оны шығар:

а)1-сөреде – 27 кітап                                 Шешуі:27+(27+15)=27+42=69(к)

                                                              ?

2-сөреде -  ?              15-і артық            Жауабы: екі сөреде 69 кітап бар.

ә)1-сөреде – 39 кітап                                 Шешуі:39-(60-39)=39-21=18(к)

                                                     60кітап

2-сөреде -  ?                ? кем                   Жауабы: екінші сөреде 21 кітап бар, 18-і кем.

4)№4.Есептіөзбеттеріменшығару.

5)№5. Қалдырылған сөздер мен сандарды қой. Есепті шығар:

6)№6. Әртүрлі бірнеше өрнек құрастыр, жаз және олардың мәнін тап:

7) №7. Теңдеулерді шешу.

85-х=18+3267-х=78-12-26а-8=(15-9)+2    25+х+30=90

85-х=50               67-х=40                   а-8=8                   55+х=90

х=85-50                х=67-40                  а=8+8                  х=90-55

х=35х=27   а=16х=35

85-35=18+32       67-27=78-12-26     16-8=(15-9)+2     25+35+30=90

50=50                  40=408=890=90

8) Қорыту.

4. Үйге тапсырма:198-бет. №8 Тура теңдікшығатындайжақша қою.

52 – 32 +10= 10           54 – 16 + 4 = 34                   54 – 16 + 4 = 42

100 – 80 + 3 = 23          52 – 32 + 10 = 30                100 – 80 + 3 = 17

103-САБАҚ. Тоқсандық қорытынды бақылау жұмысы

Сабақтың  мақсаты: оқушылардың жүз көлемінде ауызша және жазбаша қосуды орындау, құрама есептер шығару, теңдеулер шешу дағдыларының деңгейін тексеру.

1.Ұйымдастыру жұмысы. 

2.Бақылау жұмысы материалымен таныстыру:

1-нұсқа	2-нұсқа
1. Есепте: 44 - 16    34 + 12     100 - (70 + 4) 19+7      70-3       (50 + 8) + 12 48 - 15     64 - 29     54 - (12 - 6) 80 - 56     73 + 25     68 - (29 + 29)	1. Есепте: 61 - 19     52 + 13    100 - (80 + 2) 18 + 4      80-6      (70 + 2) + 28 78 - 16     37 + 46    52 + (14 - 6) 90 - 42     82 - 59     53 - (18 + 35)
2. Есепті шығар: Саябақта 96 ағаш бар. Оның 38-і қарағаш,   33-і үйеңкі, ал калғандары - терек. Саябақта неше терек бар?	2. Есепті шығар: Ықшамауданда 67 тұрғын үй бар. Оның 24-і бес қабатты, 28-і алты қабатты,   қалғандары   -   тоғыз қабатты  үйлер. Ықшамауданда неше тоғыз қабатты үй бар?
4.    Баған  түрінде  орында  жәнедұрыстығын тексер: 5.    67+14      90-24     87-24    46+12	3.  Баған  түрінде  орында  жәнедұрыстығын тексер: 35+48    80-35    98-27    35+24
4. Теңдеуді шеш: 75 -х= 18 + 12   а +25+ 15 = 80	4. Теңдеуді шеш: 67-х =38-18       43 + 17 + а = 90
5. Қабырғаларының ұзындығы 4 см тіктөртбұрыш сыз. Периметрін тап.	5. Қабырғаларының   ұзындығы 3 және 7 см тіктөртбұрыш сыз. Периметрін тап.

 

3.Бақылау жұмысын тексеру.

 

4.Қорыту.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

104-САБАҚ. Өткен  материалды қайталау

Сабақтың  мақсаты: оқушылардың жүз көлемінде ауызша және жазбаша қосуды орындау, құрама есептер шығару, теңдеулер шешу дағдыларының деңгейін тексеру, қайталау.

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

1)198-бет. №8 Тура теңдік шығатындай жақша қою.

52 – (32 +10) = 10           54 – (16 + 4) = 34                   (54 – 16) + 4 = 42

(100 – 80) + 3 = 23          (52 – 32) + 10 = 30                100 – (80 + 3) = 17

2) Бақылау жұмысының нәтижесімен таныстыру және оқушылар қатемен жұмысты орындайды.

3.Жаңа сабақ

1)№1. Мысалдарды ауызша орындату.

57	+	13		67	+	8		90	-	18
39		8		49		18		67		47
24		50		9		28		54		9
75		15		20		38		91		41
17		6		52		48		46		35

 

2)№2.Есептеп, дұрыстығын тексеру:

56+44       27+42         64+24         22+3344+55

61+12       11+63         11+22         33+44      51+15

3)№3 Салыстыру

 1сағ 30 мин * 80 мин                        35 см * 5 дм 3 см

 75 мин * 1 сағ 5 мин                         6 дм 6 см * 67 см

 1сағ 6мин * 60 мин                           1 дм 6 см * 66 см

4)№4. Есепті шығар:

а)Әйел – 28 адам        ? кем                       Шешуі:(58-28)-28=30-28=2(а)

                  58адам

Ер -  ?  адам                                             Жауабы: ер адам 30, әйелдердің  2-еуі кем.

ә)Кері есеп құрастыру және шығару.

5)№5. Есепті шығар:

Әкелінді – 47 және 26 машина        Шешуі:(47+26)+8=73+8=81(м)

Қалғаны  -  8 машина

Әкелінуі тиіс - ? машина                 Жауабы: 81 машина тыңайтқыш әкелінуі тиіс.

6)№6. Кесте бойынша теңдеулер құрастырып, оларды шығару.

Азайғыш	80+20
Азайтқыш		5+19	28
Айырманың мәні	45	48	17+23

(80+20)-х=45         х-(5+19)=48            х-28=17+28

             ...                               ...                          ...

Қосылғыш	24-15		34
Қосылғыш		13+37
Қосындының мәні	58	70	26+29

(24-15)+х=58           х+(13+37)=70          34+х=26+29

             ...                               ...                          ...

7) №8. Өзің қиып ал.

8) Қорыту.

4. Үйге тапсырма:

200-бет.№7. Өлшемей-ақ, фигураның периметрін тап.

Р=2см+3см+2см+3см+2см+3см+2см+9см=26см

 

 

 

 

 

 

4-ТОҚСАН

105-САБАҚ. Жүздік - санау бірлігі. Үш таңбалы сандардың нумерациясы

 

Сабақтың барысы: жүздік және үш таңбалы сандардың нумерациясы туралы түсініктерін қалыптастыру; үш таңбалы сандарды салыстыруға үйрету.

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Әдемі жазуға үйрету үшін ең үлкен екі таңбалы санды бір жолға жазуды ұсынуға болады. Балалардан осы санда неше ондық, неше бірлік бар екендігі анықталады. Санау кезінде келесі қандай сан екендігі анықталады және оқушылар ол санның неше ондық, неше бірліктен тұратынын айтады. 100 саны туралы не айтуға болатындығы анықталады.

Математикалық диктант ретінде сандарды жатқа жазады:

•    4 ондық, 6 бірлік;

•    7 ондық;

•    8 ондық, 9 бірлік;

•    10 ондық;

•    3 ондық, 6 бірлік.

Есептеу дағдыларын дамыту үшін «Қай қатар жылдам?» дидактикалық ойындарын ұйымдастыру.

45 + 5-12 + 7 + 10 + 21=76

35 + 5 + 57-15 + 25-12=95

64 + 8 + 7 + 10-9 + 8-18=70

 

Жаңа материалмен таныстыру.

Жаңа материалмен таныстыруды көрнекі құралдардың көмегімен практикалық әрекеттер арқылы жүргізуге болады: таяқшалармен жұмыс, бірлікпен, ондықпен санау, содан соң жүздікпен санауға көшу (алдын ала бумалар - жүздіктер бейнеленген карточкалар дайындау), балаларды жаңа сандардың атауымен таныстыру (2 жүздік - екі жүз, үш жүздік – үшжүз, т.б.).

Түсіндіру жұмысын шотпен жүргізуге болады. Мұғалім бірінші сымнан бір тастан қағып отырады, оқушылар санайды: бір, екі, үш..., он, т.б. Он тасты не деп атауға болатынын айтады (ондық). Содан кейін ондықтарды санайды. Он ондықты калай атауға болатыны сұралады (жүздік). Балалар жүздікті де осыған ұқсас санайды. Мұғалім он жүздіктің мың деп аталатынын айтады.

 

Оқулықпен жұмыс.

1.№1. Оқушылар үш таңбалы сандардың құрамы туралы білімдерін пысықтауға арналған 1-тапсырманы орындайды.

2. Үш таңбалы сандарды салыстыру тәсілін түсіндіру.

3.№2. Есептеу7

4.№3. Разряд ұғымын түсіндіру.Санды разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазуға болатынын түсіндіру.

235=2жүзд.+3онд.+5бірл.=200+30+5

235см=2м+3дм+5cм

5.№4.Сандарды разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазу.

6. №6, 7-тапсырмаларды өздік жұмыс ретінде беруге болады.

7.№8. Логикалық тапсырманы орындау.

 Қорыту.

4. Үйге тапсырма:

203-бет.№5.Есепті шығару, кері есеп құрау.

 

 

 

 

 

 

 

 

  Математика    2 «А» сынып          92-сабақ

 Күні: 26.02.2014ж.

Сабақ тақырыбы: Үш таңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру.

Сабақтың мақсаты: үш таңбалы сандардың нумерациясы туралы білімдерін қалыптастыру; сандардың ондық құрамы туралы білімдерінің негізінде есептеуді орындау дағдыларын қалыптастыру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

 Оқушыларды сабаққа даярлау

2.Үй тапсырмасын тексеру

203-бет.№5.Есепті шығару, кері есеп құрау.

3.Тірек білімдерін жетілдіру.

1. «Көңілді есептеу» ойын-жаттығуы.

Тақтаға бірдей плакаттар ілінеді, екі оқушы шығып,

700-ден 940-қа дейінгі сандарды көрсете отырып,

ретімен атау керек.Келесі санды көрсете

алмаған оқушы жеңіледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4.Жаңа сабақ

1)1000 көлеміндегі сандарды оқу және жазу дағдыларын пысықтау үшін мынадай жаттығулар ұсынуға болады: разрядтар кестесінде суретті түрде көрсетілген сандарды цифрмен жазу немесе, керісінше, кестеде цифрмен жазылған сандарды көрнекі түрде көрсету.

6, 7, 3 цифрларынан тұратын барлық үш таңбалы сандарды жазу тапсырылады. Мұғалім жазылған сандардың ішіндегі ең үлкен, ең кіші сандарды атауды,

Оқулықпен жұмыс.

1.Оқушылардың үш таңбалы сандардың құрамы туралы білімдерін пысықтауға арналған №1-тапсырманы орындайды.

2.№3. Үш таңбалы сандарды салыстыру тәсілін түсіндіру. Цифрларының саны бірдей көп таңбалы сандар үлкен разрядтан бастап, разряд бойынша салыстырылады.

3.№2-тапсырманы орындау..

а)500+60+5=565     500+60=560       500+5=505

ә)Амалдарды қалай орындау керектігін түсіндіру.

400+5               677-7             509-500             789-9

400+50             677-70           590-500             789-80

450+5               677-600         590-90               789-700

4.№5.

а)Апельсин- 37пакет                                            Ш: 37+(37-8)=37+29=66(пакет)

                                                               ?пакет

   Шабдалы-?                8-і кем                             Жауабы:барлығы 66 пакет  шырын.

ә)Кері есеп құрау, шығару.

5.№6.Теңдеулерді шешу.

 

6.№7.Логикалықтапсырманыорындау. Шешейде 3 және 5 литрлік екі банка бар. Оған 2 литрді қалай өлшеу керек?

Қорыту.

 

5. Үйге тапсырма:

205-бет.№4.Сұрақтарға жауап жазу. Бос орынды толтыру..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

107-САБАҚ. Массаның өлшем бірліктері -центнер, тонна

 

Сабақтың мақсаты: массаның жаңа өлшем бірліктері -центнермен және тоннамен таныстыру; есептеу дағдыларын жетілдіру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

205-бет.№4.Сұрақтарға жауап жазу. Бос орынды толтыру..

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

1)Ауызша есептеуге  оқулықтағы 1-тапсырманы енгізуге болады.

2)Содан соң мынадай тапсырма ұсынылады: «Төмендегі бағандардың бірінші мысалдарын шығар. Осы мысалдардың жауабын пайдаланып, келесі мысалдардың жауабын тез есептеңдер».

850 - 590              340 - 160                   430 + 90

860 - 590              340 - 140                   430 + 60

870 - 590              340 - 120                   530 + 90

3.Жаңа сабақты түсіндіру.

1)Жаңа материалды қабылдауға дайындау үшін балаларға таныс масса бірліктері мен олардың өзара қатынасын қайталау.

2)Содан соң мұғалім пілдің, машинаның, пойыздың массасын килограммен өлшеудің қолайсыз екендігіне оқушылардың көздерін жеткізеді. Оқушылар үлкен жүктерді өлшеу кезінде ірірек масса бірліктері қолданылуы тиіс деген қорытындыға келеді. Содан кейін масса бірліктерінің өзара қатынасымен танысады (2-тапсырма).

1ц = 100кг            1т = 1000кг               1т = 10ц

3)№3.Алғашқы пысықтау жұмысы үшін бір өлшем бірліктерді екінші өлшем бірлікке өрнектеуге арналған тапсырмаларды сынып болып орындайды:

7ц= □кг             5ц42кг= □кг               1000кг = □т

1т=□ц                 20ц=□т                       678кг = □ц□кг

Содан кейін оқушылар 3-жаттығуды түсіндіре отырып орындайды.

4)    №4 Салыстыру.

6ц-200кг * 300кг             9000кг-3ц * 800кг-3ц

200кг * 2ц                        1000кг-5ц * 500кг

1т * 10ц                            500кг * 8ц+2ц

1т * 4ц+5ц                       6ц * 300кг+200кг

5)№5.Сандарды жазу.

6жүзд.7онд.6бірл.=             4жүзд.7бірл.=                29онд.=

2жүзд.8онд.1бірл.=             5жүзд.5онд.=                 395бірл.=

6)№6-есепті шығару кезінде тақтаға қысқаша жазылуын беру. Содан соң балалар мұғалімнің көмегімен есепті шығару жоспарын құрады: 1) қоймада неше тонна сәбіз бен орамжапырақ бар екенін білу; 2) қоймада неше тонна картоп барын білу. Кері есептер құрастыру мен шығару жұмысы түсіндіріле отырып жазылады.

7)№7-тапсырмада қысқаша жазылуы бойынша есеп құрастыру.

Ақ аю -1т

Африка пілі -?т., 3т артық

4.Қорыту.

 

5. Үйге тапсырма:

1)208-бет.№8. Баған түрінде есептеп, дұрыстығын тексеру.

2)№9  Өзің қиып ал.

 

 

 

 

108-САБАҚ. Масса бірлігі - грамм

 

Сабақтың мақсаты: массаның жаңа бірлігі - граммен таныстыру; шамаларды есептеу дағдыларын қалыптастыру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

1)208-бет.№8. Баған түрінде есептеп, дұрыстығын тексеру.

2)№9  Өзің қиып ал.

Тірек білімдерін жетілдіру.

1)Ауызша есептеуге атаулы сандармен берілген мысалдар тізбегін есептеу беріледі:

5 кг - 2 кг + 3 кг + 17 кг, т.с.с.

2)Кестеде бейнеленген сандарды жазу. Ол сандарды разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде көрсетіп жазу.

а) 224=200+20+4         502=500+2           620=600+20

ә)340=□онд.        860 = □онд.             70онд. =□

    900 =  □онд.        783 = □бірл.            67онд. =□

   1000 = □онд.        500 = □жүзд.        182бірл. =□

3.Жаңа сабақты түсіндіру.

1)Жаңа материалды түсіндіруді практикалық жұмыстан бастауға болады: мұғалім сыныпқа таразы және килограмдық кір тастарын әкеледі. Содан кейін массасы 1 кг-нан кем заттарды өлшеуді ұсынады. Балалар проблеманы шешу жолдарын қарастырады. Оқушылардың ұсағырақ масса бірлігінің қажет екендігіне көздерін жеткізу керек.

Содан кейін мұғалім балаларды жаңа масса бірлігі - граммен таныстырады (№2-тапсырма).

2)Практикалық жұмыс орындалады: оқушылардың қолдарына 1 г, 2 г, 5 г, 10 г, 20 г, 200 г, 500 г-дық кір тастары беріледі. Олар қолдарын арттарына жасырып ұстайды. Балалар кір тасының массасын табады, сонан соң жауаптарының дұрыстығы тексеріледі.

Мұғалім мынадай сұрақтарға жауап беруді сұрайды: «8 г, 70 г, 800 г массаны өлшеу үшін қандай кір тастарын алу керек?»

3)Пысықтау жұмыстары үшін №3 және №4-тапсырмалар түсіндіріле отырып орындалады.

45г+45г=□г               50ц-2ц=□ц                       80т-54т=□т

100г-34г=□г              30ц+8ц=□ц                      99кг+1кг=□кг

70г+23г=□г               60т-12т=□т                      28т+36т=□т

70ц-63ц=□ц              99кг-7кг=□кг                   10кг+35кг=□кг

4)№6-есептің қысқаша жазылуы бойынша есеп құрастыру  Есептің берілуін сандық деректермен толықтыру.

5)№7-тапсырмадағы теңдеулерді оқушылар өздері шешеді, соңынан өзара тексеру ұйымдастыру.

b+200=400-100 75+a=800-700               c-25=100-25

b+200=30075+a=100                      c-25=75

b=300-200 a=100-75                       c=75+25

b=100a=25                 c=100_______                    

100+200=400-100    75+25=800-700              100-25=100-25

6) №8.Логикалық жаттығу.  Не ауыр: алма ма немесе шабдалы ма?  (Алма ауыр)

4.Қорыту.

 

5. Үйге тапсырма:

1)210-бет.№5. Есепті шығар, оған кері есептер құрастыр.

 

 

 

 

 

 

 

 

109-САБАҚ. 1000 көлемінде есептеудің ауызша тәсілдері

(нөлмен аяқталатын сандар)

Сабақтың мақсаты: нөлмен аяқталатын үш таңбалы сандарды қосу және азайтудың ауызша тәсілдерімен таныстыру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

1)210-бет.№5. Есепті шығар, оған кері есептер құрастыр.

3.Тірек білімдерін жетілдіру.

Масса бірліктері туралы білімдерін пысықтау үшін  балаларға массаның тиісті өлшем бірлігін таңдап алып, сөйлемді аяқтауды ұсынады:

Үнді пілінің массасы - 7 ...

Баланың массасы - 36 ...

Тауықтың жүмыртқасының массасы - 60 ...

Көк киттің массасы - 35 ...

Ең кішкентай құс - колибридің массасы - 2 ...

Ауызша есептеуге 1-жаттығуды енгізуге болады, осы жаттығудың материалдары негізінде теңдеу құрастырып, оларды шешеді.

«Иә- жоқ» математикалықдиктантынұйымдастыруғаболады:

1  кг - 1000 г          1 т - 1000 кг             1 ц - бұл 200 кг

2  кг - 2000 г          1 сағ - 100 мин        4 ц 56 кг - бұл 456 кг

4.Оқулықпен жұмыс.

1)Үш таңбалы сандарды қосу және азайтудың жаңа тәсілдерімен таныстыру №2-жаттығудың негізінде жүргізіледі. Өтілген тәсілдерді пысықтау үшін оқушылар мысалдарды түсіндіре отырып шығарады:

30 + 90                120 - 90                  630 - 40

850 - 40               520 + 300               890 - 300

200 + 50              200 + 5                   250 + 5

590 - 70               597 - 7                    697 - 600

2)№3.Салыстыру.

259*359              1000*999                 458*358                   806*860

752*852                 29*129                 809*908                    779*780

450*451               230*229                 799*800                    503*305

3)№4.а)Есептішығару.

Печенье – 54кг.                            Шешуі: 54-13-29=12(кг)

Кәмпит -  ?,        13кг  кем

Халуа - ?  29кг  кем                     Жауабы:12кг халуа әкелінді.

           ә)Кері есептің берілуін сандық деректермен толықтырып, шығару.

Халуа – 12кг.                                   Шешуі: 12+29+13=54(кг)

Кәмпит -  ?,          29кг артық

Печенье - ?  13кг  артық                   Жауабы:54кг печенье әкелінді.

4)№5.Қысқаша жазылуы бойынша бір және екі амалмен орындалатын екі есеп құрастыру.

Печенье – 300г.

Кәмпит -  ?,  200г артық

5)№7.Тиімді тәсілмен есептеу.

6)№8. Себетте 5 алма бар. Осы алмаларды бес қыздың әрбіреуіне біралмадантиетіндейжәнесебеттебіралмақалатындайқалайбөлугеболады? (біреуі алманы себетімен алады.)

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

110-САБАҚ. Уақыт бірліктері - секунд, жыл, ғасыр.

Сабақтың мақсаты: уақыттың жаңа өлшем бірліктері -секунд, жыл, ғасырмен таныстыру; уақыт бірліктерінің өзара қатынасы туралы түсініктерін қалыптастыру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

3.Тірек білімдерін жетілдіру.

Математикалық диктант.

• 645 санын 40-қа кеміт;

•     320 санын 40-қа арттыр;

•     582 мен 580 сандарының айырмасының мәнін тап;

4.Жаңа материалды түсіндіру.

1)Жаңа материалды қабылдауға дайындық ретінде 1-жаттығу орындалады.

2)№2.Уақыт туралы жұмбақтарды шешу. Жұмбақтарды шешу арқылы жыл, ай, апта, күн сездерін шығарып алады. Содан соң уақыт туралы балалардың не білетіндігі анықталады: «Неше жыл мезгілі бар? Жазда неше ай бар? Қыста, көктемде, күзде ше? Бір айда неше күн бар?» Содан соң мұғалім секунд тілі бар сағатты көрсетіп, сағаттың ең жылдам тілі нені, ең баяу тілі нені корсететінін сұрайды. 1 минутта неше секунд бар екені сұралады.

3)№3. Рим цифрларымен таныстыру.

а) Әр бағандағы артық күнді табу. (32/ІХ, 31/ІV, 30/ІІ )

ә) 4 және 7 желтоқсан аралығында неше күн бар? (2 күн)

Айдыңбесіншіжәнежиырмабесіншікүндеріаралығынданешекүнбар? (19 күн бар)

4)№4.Тиісті сандарды қою.

5)№5.а)Есепті шығару.

Қайың – 25м                                Шешуі:25+75=100(м)

                Эвкалипт - ?        75м  артық      Жауабы: эвкалипт ағашының биіктігі 75 метр.

ә)Кесте бойынша ауызша есептер құрастыру.

6)№7. І гүлшоғында  -  27   12-сіартық                       Шешуі: 27+(27-12)=42(б)

                                                                       ?бақбақ

          ІІ гүлшоғында - ?                                                Жауабы: екеуінде 42 бақбақ бар.

7)№8.Фигуралардыңқабырғаларынөлшеп,периметрінтабу.

Р=1см+1см+1см+1см+1см+1см=6см    Р=2см+2см+2см+2см+2см=10см

Р=2см+2см+2см+3см=9см

 

8)№9.Логикалық тапсырма.Логикалық тапсырманы шешу кезінде балалар былай пайымдауы тиіс: «Жанар «3» те, «5» те алмаған болса, онда ол «4» алды, ал Анар «3» те, «4» те алған жоқ, демек ол «5» алды. Онда Қарлығаш «3» алды.

 (Жанар -4, Анар – 5, Қарлығаш – 3 алған.)

5.Қорыту.

Төмендегідей тапсырманы орындауды ұсынуға болады:

1)Кестені толтыр.

1 ғасыр = жыл                          1 сағ = мин

1 жыл = ай                                1 мин = секунд

1 тәулік = сағ                           1 жыл =тәулік

2) Бос орындарды толықтыр.

Біз ... ғасырда өмір сүріп жатырмыз. Қазір ... жыл, ... ай, ... күн. Сағат моделі... сағат ... минутты көрсетіп түр. ... минуттан кейін жаңа сағат басталады. ... сағат ... минуттан кейін жаңа тәулік басталады. Келесі ... жылға ... күн қалды.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Салыстыру.

 

 

 

 

 

 

 

111-САБАҚ. Өткен материалды пысықтау

Сабақтың мақсаты: уақыттың жаңа өлшем бірліктері -секунд, жыл, ғасырмен таныстыру; уақыт бірліктерінің өзара қатынасы туралы түсініктерін қалыптастыру.оқушылардыесептерді өз беттерінше шығаруға үйрету.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

212-бет.№6. Салыстыру.

3.Тірек білімдерін жетілдіру.

Математикалық диктант.

•     420 санын 80-ге арттыр;

•     982 санын 900-ге кеміт;

•     236 санын 6-ға кеміт;

•     500 бен 32 сандарының қосындысының мәнін тап.

4.Өтілген материалды қайталау.

1).Қосымша материал.

Ертеде адамдар механикалық сағаттың не екенін білмеген кезде күндіз күн сағатты қолданды. Ол үшін күн түсетін алаңға қозғалмайтындай етіп, қада қағып қойды, содан соң әр уақытта осы қаданың көлеңкесі түсетін орынды кішкентай қазықпен белгілеп қойды. Мұндай сағаттар тек күн ашық және тәуліктің  жарық  кездерінде  ғана  уақытты  көрсете  алатын Түнде уакытты айыра білу үшін су сағаттарын ойлап тапты 19-ғасырда шығыстың бірқатар калаларында су сағаттары болды. Тас баспалдақтардың басқыштарында бірнеше ыдыс тұрды. Ең жоғарғы ыдысқа суды толтыра құйды. Жоғарғы ыдыста су екіншіге, одан соң үшіншіге, т.с.с. құйылды. Суды бақылап тұрған қызметкер уақыттың белгілі бір аралығында сағатты неше екенін көрсететін кестені іліп отырды. Құм сағаты осы су сағатына ұқсас жасалған. Тек судың орнына жоғарғы ыдысты сусымалы ұсаққұрғақ құммен толтырды. Қазіргі уақытта кейбір зертханаларда 1 мин, 3 мин, 5 мин, т.с.с. арналған құм сағаттар қолданылады.

2)№1.Көрсетілген масса шығуүшінқандайтаразытастарын және нешеуін алу керек? Өрнектерді жазу.

200г+50г=250г  500г+0г=500г   200г+200г+100г=500г    50г+20г+10г=80г  100г+20г=120г

3)№2.Өрнектерді жазып, мәнін табу.

а)(12+50)+8      ә)30+(12-6)     б)(68-5)-30      в)30+(12-5)

4)№3.Кесте бойынша есептер құрастыру.

5)№4.а)Есепті шығару.

Машина – 80о.                                                Шешуі:80+(80-29)=80+51=131(ой.)

                                                    ?ойыншық

Қуыршақ - ?о.     29-ы кем                             Жауабы:барлығы 131 ойыншық әкелінді.

          ә)Кері есеп құрастыру.

6)№5.Дұрыс мәнді қою.

7)№7.Өзара байланысты сандармен өрнектер құрастыру.

530+70=600     370+300=670600-70=530670-300=370

150+30=180     530+300+30=860            180-30=150860-300-30=530

8)№8.Логикалық тапсырманы шешу кезінде оқушылар былайша пайымдайды:

1) екі баласы өзеннен жүзіп өтеді;

2)бір баласы қайтып келеді;

3) әкесі жүзіп кетеді де, қайтып келген баласы жағада қалады;

4) әкесі келесі беттегі жағаға шығады, ал баласы қалып қойған ағасына қайықпен қайта оралады.

 

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

218-бет.№6. Теңдеулерді шешу.

 

 

 

112-САБАҚ. Ұзындық бірліктері - километр, миллиметр

 

Сабақтың мақсаты: оқушыларды ұзындықтың жаңа өлшемдерімен - миллиметрмен, километрмен таныстыру; миллиметрге дейінгі дәлдікпен өлшеуге үйрету.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

218-бет.№6. Теңдеулерді шешу.

3.Тірек білімдерін жетілдіру.

Сағат берілген, циферблаттағы сандардың орнына өріптер берілген. Мысалдарды шығару кезінде осы санға сәйкес келетін әріптерді жазамыз.

296 - 290 =                                  15 – 9 =

54 - 45 =                                      24 – 12 =

100 - 90 =                                    8 + 2 =

36- 27 =                                       81 – 69 =

22 - 19 =                                      36 -33 =

18 - 10 =                                      56 – 48 =

14 – 7 =                                       357 – 350 =

65 – 63 =                                     45 – 43 = 

Есептермен ауызша жұмыс жүргізу.

•       Үйдің биіктігі 16 м, ал сарайдың биіктігі 4 м. Сарай үйге қарағанда неше метрге аласа?

•       Бақта 16 шие ағашы бар. Бұл алмұрт ағашына қарағанда 4 ағашқа кем. Бақта неше алмұрт ағашы бар?

•       Құрылысқа 15 машина құм және 3 машина цемент әкелінді. Құрылысқа барлығы неше машина материал әкелінді?

•       Дүкенге 310 кг көкөніс әкелінді. Егер 220 кг сәбіз әкелінген болса, неше килограмм қызылша өкелінді?

•       Бірінші орамда 30 м сәтен, ал екінші орамда одан 10 м артық сәтен бар. Екінші орамда неше метр сәтен бар?

4.Оқулықпен жұмыс.

1)№1.Жаңа материалды енгізу үшін балаларға белгілі ұзындық бірліктері мен олардың өзара қатынасы туралы білімді қайталау. Тақтаға алдын ала ұзындығы әртүрлі кесінділер сызып қою керек және балаларға ұзындығы 1 см және 1 дм кесінділерді дәптерге сызу тапсырылады. Содан кейін сызғышты қарап, кішкене сызықтардың нені білдіретінін, мұндай ұзындықтың кішкентай бірлігінің не үшін керек екені сұралады. Содан кейін мұғалім миллиметр туралы түсінікті бергеннен кейін оқушылар 1-жаттығуды орындайды.

Содан соң тақтада берілген кесінділердің ішінен ұзындығы 1 метрге тең кесінді таңдалынып алынады және неге сынып кабинетінің ұзындығын сантиметрмен өлшеудің, ал дәптердің ұзындығын метрмен өлшеудің қолайсыз екендігі анықталады. Балаларға мынадай сұрақ қойылады: «Үлкен қашықтықты (қалалар мен ауылдың арасы) қандай өлшем бірлігімен өлшейтінін кім біледі?». Осындай жұмыстардан кейін оқулық бойынша берілген түсіндірулермен танысады. Мұғалім «километр» деген сөздің мағынасын түсіндіреді: «Біз «километр» деген сөзді жиі естиміз. «Метр» деген сөз француз тілінен аударғанда «өлшем» деген ұғымды білдіреді. Ал сонда «кило» деген сөз кандай мағына беруі мүмкін? «Кило» сөзі «мың» деген мағынаны береді. Шындығында, 1 км = 1000 м».

2)Алғашқы пысықтау жұмысы үшін №2-жаттығу ауызша орындалады.

3)Жаңа сабақты қалай меңгергендерін тексеру үшін перфокарталар беріледі. Мұнда калдырылған сөздерді табуға берілген тапсырмалар жазылған.

Дециметрдің жартысы - бұл 5 ...

5 дм = 50 ...                             1000 м - бұл 1 ...

5 см-де 50 ... бар.                    200 мм = 2 ...

1 ... 10 мм бар.                         3 дм 4 ... = 34 см

 

5.Өткен материалды қайталау.

1)№3.3-есепке алдын ала талдау жұмысы жүргізіліп алады: «3-күні саяхатшылардың неше километр жүргенін бірден анықтауға бола ма? Есептің сұрағына жауап беру үшін нені білу керек? Саяхатшылардың 2-күні неше жол жүріп өткенін қалай білуге болады? Неге азайту арқылы табамыз? Саяхатшылардың 1 және 2-күні қанша жол жүргенін біле отырып, олардың екі күнде қанша жол жүргенін таба аламыз ба?»

1-күні – 12км                                           Шешуі:12+(12+40) =64(км)

2-күні - ?,           40км  артық

3-күні - ?  сонша                                     Жауабы:  үшінші күні  64км  жол  жүрді.

2)№4.Сызба бойынша өрнектер құрастырып, мәнін табу.

(48-8)+6                           (55-17)+6

3)№5-жаттығуды (1-қатар) балалар тақтада жан-жақты түсіндіре отырып орындайды, ал 2-қатарды өз беттерінше орындайды.

4)№7-тапсырманы оқушылар мұғалімнің жетекшілігімен орындайды.

5)№8-тапсырманы өзіндік жұмыс үшін беруге болады.

 

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

221-бет.№6. Салыстыру.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

113-САБАҚ. Бірдей қосылғыштардың қосындысын табу. Есептер шығару

Сабақтың мақсаты: көбейту амалының мәнін ашатын есептермен таныстыру; есептің осы түрін қысқаша жаза алуға үйрету.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

221-бет.№6. Салыстыру.

3.Тірек білімдерін жетілдіру.

1)Ауызша жаттығу жұмысына «Компьютер» ойыны алынады.

350 + 120 + 3 - 400 + 15 + 12 + 58

23 + 25 - 40 + 500 + 70 - 200 - 8 - 300

17 + 7 + 500 - 20 - 300 + 100 - 300 + 50

2)1 және 6-жаттығуларды орындау.

4. Жаңа сабақ.

1)Осы сабақтан бастап, көбейту мен бөлудің нақты мән-мағынасы түсіндіріле бастайды (№2). Суреттер мен практикалық іс-әрекеттерді қолдана отырып, оқушылар қалай жазу керектігін үйренеді. Есептер құрастырады. Оқушылар жазуды дәптерлеріне орындайды.

Мысалы:

 

 

5 + 5 + 5 = 15 (м)

2)№3.Заттардың және кесінділердің ұзындығын өлшеу жұмысын оқушылар өздері орындайды.

3)№4-есеп тақтаға шығарылады. Есеп бойынша өрнектерді оқушылар өздері құрастырады, артынан тексеріледі. Оқушылардың есеп шығару кезінде математикалық амалдарды таңдай алуын ескеру керек.

а)Барлығы – 69км                                Шешуі:69-(19+18)=69-37=32(км)

   Жөнделгені – 19км және 18км

   Жөнделмегені - ?км                          Жауабы: 32 км жол жөнделмей қалды.

ә)Барлығы – ? км                                   Шешуі:(19+18)+32=37+32=69(км)

   Жөнделгені – 19км және 18км

   Жөнделмегені - 32км                          Жауабы: жолдың барлық ұзындығы 69 км

4)№5 есептерді салыстыра отырып шығару.

5)№8-логикалық тапсырманы шешу үшін барлық мүмкін нұсқаларды табуға көмектесетін кесте құрастыру керек.

 

	Қ	С	Ж	К
Қ		ҚС	ҚЖ	ҚК
С			СЖ	СК
Ж				ЖК
К

 

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

224-бет.№7. Есептеп, дұрыстығын тексеру.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

114-САБАҚ. Берілгені бойынша бөлу.

 

Сабақтың мақсаты: бөлу амалының мән-мағынасын ашатын есептермен таныстыру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

224-бет.№7. Есептеп, дұрыстығын тексеру.

3.Тірек білімдерін жетілдіру.

Математикалық диктант

•    58 санын 400-ге арттыр;

•    872 санын 72-ге кеміт;

•    50 мен 45 сандарының қосындысының мәнін тап;

•    57 мен 19 сандарының айырмасының мәнін тап;

•    Бірінші қосылғыш - 540, екінші қосылғыш - 120. Қосындының мәнін тап;

•    Азайғыш - 890, азайтқыш - 140. Айырманың мәнін тап;

•   548 санынан 48-ді азайт.

4.Оқулықпен жұмыс.

1)Есептің жаңа түрімен таныстыруды практикалық іс-әрекеттерден бастау.

 Мысалы, 15 алманы 5 тәрелкеге тең бөліп салу керек болса, оқушылар алғашқы 5 алманы санап алып, әр тәрелкеге салады, содан кейін екінші 5 алманы, т.с.с.Сонда әр тәрелкеде 3 алмадан болатыны шығады. 15-3-3-3-3-3=0 немесе 15-5-5-5=0

2)№ 1.а)8-2-2-2-2=0    Жауабы: 8 кәмпитті 4 інісіне берді.

ә)12-4-4-4=0                Жауабы:12 дәптерді 3 оқушыға берді.

б)12-6-6=0                Жауабы:12 қалам 2 қорап болды.

 

Тең бөліктерге бөлуді (115-сабақ, 1-тапсырма) былай ұйымдастыруға болады: мұғалім заттарды (алмалар, текшелер, дәптерлер, т.с.с.) екі оқушыға немесе екі қорапқа бөлуді сұрайды. Балалардың 12 алманы екі оқушыға теңдей қалай бөлетіндігін қарастырайық. Олар заттарды барлығын таратып біткенше бір-бірден беруі, салуы немесе көз мөлшермен екіге бөліп, содан кейін санауы мүмкін. Алманы екіден немесе үштен бөрі біткенше беріп отыруы мүмкін. Бірақ нәтижесінің барлығында бірдей болғанын байқайды, яғни 12 алма тең екі бөлікке бөлінеді.

Өтілген материалмен жұмыс мұғалімнің қалауы бойынша ұйымдастырылады.

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

115-САБАҚ.  Практикалық есептер шығару

 

Сабақтьң мақсаты: бөлу амалының мән-мағынасын ашатын есептермен таныстыру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Алдыңғы сабактарға ұқсас жүргізіледі. Сабақтың бұл кезеңінде математикалық диктант алуға болады:

•    58 санын 400-ге арттыр;

•    872 санын 72-ге кеміт;

•    50 мен 45 сандарының қосындысының мәнін тап;

•    57 мен 19 сандарының айырмасының мәнін тап;

•    Бірінші қосылғыш - 540, екінші қосылғыш - 120. Қосындының мәнін тап;

•    Азайғыш - 890, азайтқыш - 140. Айырманың мәнін тап;

•   548 санынан 48-ді азайт.

 

Оқулықпен жұмыс.

Есептің жаңа түрімен таныстыруды практикалық іс-әрекеттерден бастаған дұрыс, бөлуді кернекі түрде көрсету қиын болғандықтан, сурет арқылы жұмысқа содан кейін ғана көшкен дұрыс (сурет бірден нәтижені көрсетіп тұрады).

Берілгені бойынша бөлуді түсіндіру жұмысы былай ұйымдастырылады: мысалы, 15 алманы 5 тәрелкеге тең бөліп салу керек болса, оқушылар алғашқы 5 алманы санап алып, бір төрелкеге салады, содан кейін екінші 5 алманы, т.с.с. Осыган ұқсас бірнеше жұмыстар орындалғаннан кейін, оқушылар 114-сабақтың 1-жаттығуын орындайды.

Тең бөліктерге бөлуді (115-сабақ, 1-тапсырма) былай ұйымдастыруға болады: мұғалім заттарды (алмалар, текшелер, дәптерлер, т.с.с.) екі оқушыға немесе екі қорапқа бөлуді сұрайды. Балалардың 12 алманы екі оқушыға теңдей қалай бөлетіндігін қарастырайық. Олар заттарды барлығын таратып біткенше бір-бірден беруі, салуы немесе көз мөлшермен екіге бөліп, содан кейін санауы мүмкін. Алманы екіден немесе үштен бөрі біткенше беріп отыруы мүмкін. Бірақ нәтижесінің барлығында бірдей болғанын байқайды, яғни 12 алма тең екі бөлікке бөлінеді.

Өтілген материалмен жұмыс мұғалімнің қалауы бойынша ұйымдастырылады.

 

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

116-САБАҚ. 1000 көлемінде ауызша есептеу тәсілдері

 

Сабақтың мақсаты: үш таңбалы сандарды ауызша есептеу тәсілдерімен таныстыру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Оқушылар бұл сабақтарда есептеудің ауызша тәсілдерімен танысады, сондықтан ауызша жаттығуларға есептеудің өтілген тәсілдерін қайталауға арналған ауызша жаттығуларды енгізген дұрыс («Математикалық эстафета», «Компьютер», «Баспалдак», «Парашюттен секірушілер»).

Ауызша санауға «Қай қатар жылдам?», «Математикалық волейбол» ойындарын ұйымдастыруға болады: 450 - 50, 220 - 20, 640 - 40, 290 - 200, 260 + 7, 800 + 50 + 3, 540 - 40, 891 - 1.

Үш таңбалы сандардың ондық құрамы туралы білімдерін пысықтау үшін таза жазу минутын ұйымдастырып, мынадай тапсырманы орындауды ұсынуға болады: тақтаға жазылған үш таңбалы сандарды кему (есу) ретімен жазу; 1-ге (10, 100) артты-ру (кеміту); 4 ондық, 2 жүздік, 6 бірлікті жазу, т.б.

Ауызша санауға 1-тапсырманы да беруге болады (116, 117, 118-сабақтар), 6, 7 (117-сабақ).

Оқулықпен жұмыс.

Оқушылардан ауызша қосу, азайтудың қарапайым және күрделі түрлерін беліп керсетуді және ауызша есептеудің алгоритмін түсіндіруді сұрауға болады.

24 + 40             24 + 43          46 + 8            57 + 35

24 + 4              4 + 57            9 + 57           66 + 34

80-4                 90-35             99 - 90          37 - 18

50 - 13              68-59             57-8              72 - 14

2 және 3 (116-сабақ), 2, 3, 4 (117-сабақ), 2-жаттығулардың (118-сабақ) материалдары негізінде оқушылар үш таңбалы сандарды қосу және азайту кезіндегі талдау алгоритмін түсіндіреді. Содан соң тапсырмалар мұғалімнің жетекшілігімен орындалады. Алғашқы пысықтау жұмысы үшін ернектерді түсіндіре отырып шығарады: 350 - 90, 240 + 60, 820 + 90, 500 + 60, 800 - 20, 750 - 50, 440 - 200, 90 + 510.

4-есепті шығару кезінде (116-сабақ) олдарды кернекі түрде керсету маңызды және сурет бойынша орындап, содан соң ғана шешуі жазылады.

Теңдеуді шешу ережесі мен тірек-сызбасын тақтаның қатарына іліп қоюға болады.

Сабақтың материалдары мұғалімнің өзінің қалаған реті бойынша орындалады.

 

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

117-САБАҚ. 1000 көлемінде ауызша есептеу тәсілдері

 

Сабақтың мақсаты: үш таңбалы сандарды ауызша есептеу тәсілдерімен таныстыру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Оқушылар бұл сабақтарда есептеудің ауызша тәсілдерімен танысады, сондықтан ауызша жаттығуларға есептеудің өтілген тәсілдерін қайталауға арналған ауызша жаттығуларды енгізген дұрыс («Математикалық эстафета», «Компьютер», «Баспалдак», «Парашюттен секірушілер»).

Ауызша санауға «Қай қатар жылдам?», «Математикалық волейбол» ойындарын ұйымдастыруға болады: 450 - 50, 220 - 20, 640 - 40, 290 - 200, 260 + 7, 800 + 50 + 3, 540 - 40, 891 - 1.

Үш таңбалы сандардың ондық құрамы туралы білімдерін пысықтау үшін таза жазу минутын ұйымдастырып, мынадай тапсырманы орындауды ұсынуға болады: тақтаға жазылған үш таңбалы сандарды кему (есу) ретімен жазу; 1-ге (10, 100) артты-ру (кеміту); 4 ондық, 2 жүздік, 6 бірлікті жазу, т.б.

Ауызша санауға 1-тапсырманы да беруге болады (116, 117, 118-сабақтар), 6, 7 (117-сабақ).

Оқулықпен жұмыс.

Оқушылардан ауызша қосу, азайтудың қарапайым және күрделі түрлерін беліп керсетуді және ауызша есептеудің алгоритмін түсіндіруді сұрауға болады.

24 + 40             24 + 43          46 + 8            57 + 35

24 + 4              4 + 57            9 + 57           66 + 34

80-4                 90-35             99 - 90          37 - 18

50 - 13              68-59             57-8              72 - 14

2 және 3 (116-сабақ), 2, 3, 4 (117-сабақ), 2-жаттығулардың (118-сабақ) материалдары негізінде оқушылар үш таңбалы сандарды қосу және азайту кезіндегі талдау алгоритмін түсіндіреді. Содан соң тапсырмалар мұғалімнің жетекшілігімен орындалады. Алғашқы пысықтау жұмысы үшін ернектерді түсіндіре отырып шығарады: 350 - 90, 240 + 60, 820 + 90, 500 + 60, 800 - 20, 750 - 50, 440 - 200, 90 + 510.

4-есепті шығару кезінде (116-сабақ) олдарды кернекі түрде керсету маңызды және сурет бойынша орындап, содан соң ғана шешуі жазылады.

Теңдеуді шешу ережесі мен тірек-сызбасын тақтаның қатарына іліп қоюға болады.

Сабақтың материалдары мұғалімнің өзінің қалаған реті бойынша орындалады.

 

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

118-САБАҚ. 1000 көлемінде ауызша есептеу тәсілдері

 

Сабақтың мақсаты: үш таңбалы сандарды ауызша есептеу тәсілдерімен таныстыру.

Сабақтың барысы:

 

1.Ұйымдастыру жұмысы

 

2.Үй тапсырмасын тексеру

233-бет №6

 

3.Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша санау

 450 - 50, 220 - 20, 640 - 40, 290 - 200, 260 + 7, 800 + 50 + 3, 540 - 40, 891 - 1.

 

4.Оқулықпен жұмыс.

 

1)Үш таңбалы сандардың  құрамы туралы білімдерін пысықтау үшін №1 тапсырманы орындату. Цифрлардыңкөмегімен үш таңбалы сандарды жазу. Сандарды разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазу.

368=300+60+8          289=200+80+9423=400+20+3          705=700+5

386=300+80+6          298=200+90+8 432=400+30+2          750=700+50

683=600+80+3279=200+70+9242=200+40+2          507=500+7

638=600+30+8287=200+80+7              324=300+20+4          570=500+70

863=800+60+3          278=200+70+8              334=300+30+4

836=800+30+6297=200+90+7              342=300+40+2

 

2)№2. тапсырманыорындаудаоқушылар үш таңбалы сандарды қосу және азайту кезіндегі талдау алгоритмін түсіндіреді.

 

3)№3. Суретті толықтыра отырып сұрақтарға жауап беру.

а)12-2-2-2-2-2-2=0    Жауабы: 6 хатқалта керек.

ә) 12-2-2-2-2-2-2=0    Жауабы: әр хатқалтада 6 ашық хат.

 

4) №4. Тіктөртбұрыштың ұзындығы 15см, ал ені одан 5см қысқа. Осы тіктөртбұрыштың  периметрін тап.

15-5=10(см)-ені

Р=15см+10см+15см+10см=50см

5)    №6.Теңдеулерді шешу.

 

652-х=14+38  140+b+300=770  56+с+14=100  700+х=1000-100  а-130=420+200 19+х=(53+7)-20

652-х=52      440+b=770 70+с=100        700+х=900         а-130=620         19+х=40

х=652-52         b=770-440        с=100-70       х=900-700 а=620+130        х=40-19

х=600       b=330                 с=30              х=200                    а=750                х=21      

 

6) №7. Сурет бойынша теңсіздіктерді толықтыру.

125г+500г<□г        □г + □г >450г                      □г + □г < 900г

500г<□г + □г□г+□г >  900г□г+□г+□г < 900г

 

5.Қорыту.

 

6. Үйге тапсырма:

236-бет.№5.Есептерді сандық деректермен толықтырып шығару.

 

119-САБАҚ. Өтілген материалды пысықтау.

Екі таңбалы сандарды қосу және азайтудыңжазбаша тәсілдерін қайталау

 

Сабақтың мақсаты: екі таңбалы сандармен ауызша есептеу дағдыларын жетілдіру; үш таңбалы сандардың ондық құрамы негізінде ауызша есептеу тәсілдерін пысықтау.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

236-бет.№5.Есептерді сандық деректермен толықтырып шығару.

 

3.Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша есептеуге 1, 2-жаттығуларды енгізуге болады. Таза жазу минутын алдыңғы сабақтарға ұқсас ұйымдастыруға болады. Үш таңбалы сандарды жатқа жазғызып, соңынан тексеру жұмысы орындалады. Берілген сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктеп жазуды ұсыну.

 

4.Оқулықпен жұмыс.

 

1)№3-жаттығуды баған түрінде жазып, дұрыстығын тексеру. Екі таңбалы сандарды ауызша есептеу кезіндегі талдау алгоритмін пысықтауға арналған. Алғашқы пысықтау жұмысы үшін мұғалімнің жетекшілігімен 3 (а, ә)-тапсырманың бір-бір мысалы орындалады. Қалған жаттығулар өздік жұмыстар үшін ұсынылады.

Содан кейін қосу және азайтудың жазбаша тәсілдері және оларды тексеру жолдары қорытындыланады. Балалар ережені қайталауы тиіс. Ондықты еске сақтау және ондықты алу жағдайлары кездескенде, дағдыланғанша оқушылар дауыстап айтып отырғаны дұрыс.

 

2)№4.Өрнектер құрастырып, олардың мәнін табу.

 

3)№5.Есептерді түсіндіре отырып, қысқаша шарттарын жазып шығару.

 

4)№6.Сурет бойынша есеп құрастырып, шығару. Фигураның периметрі белгіліболғанжағдайда қабырғасын табуды түсіндіру.

Р=22см            хсм+5см+8см+6см=22см

                         22-(5+8+6)=22-19=3(см)

 

5)№8-логикалық тапсырманы шешу кезінде үш монетаның қайсысы жалған екені анықталған тапсырманы еске түсірген дұрыс. Талдау барысы:

1-өлшеу: таразының әр табағына 2 монетадан саламыз. Жалған монета жеңіл тартып тұрған табақта болады.

2-өлшеу: жалған монета бар таразының жеңіл тартқан табағындағы екі монетаны аламыз және оларды екі табаққа саламыз, қай жағы жеңіл болса, жалған монета сонда.

 

5.Қорыту.

 

6. Үйге тапсырма:

239-бет.№7. Әйнекшенің орнына тиісті амал таңбасын қой.

(380 □ 120) □ 160=100                     (380 □ 120) □ 160=420

(380 □ 120)□ 160=340                     (380 □ 120) □ 160=660

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

120-САБАҚ. Үш таңбалы сандарды разрядтан аттамай қосу және азайту

 

Сабақтың мақсаты: үш таңбалы сандарды жазбаша қосу және азайтудың алгоритмімен таныстыру; жазбаша есептеуді тексере білуге үйрету.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша   жаттығуларға   үш   таңбалы   сандардың   ондық құрамын қайталауға арналған жаттығуларды енгізу пайдалы. 1) Сандардыжаз:

•    3 жүзд., 2 онд., 0 бірл.;

•    5 жүзд.;

•    4 онд., 6 бірл.;

•    жүздік, ондық, бірліктері 3 цифрымен жазылған;

•    ең үлкен үш таңбалы сан;

•    ең кіші үш таңбалы сан;

•    679 санындағы жүздіктердің саны;

•    378 санындағы ондықтардың саны;

2)Сандарды разрядтық қосылғыштардың қосындысы тү-рінде жаз: 589, 468, 487, 405, 501, 540, 875.

 

Оқулықпен жұмыс.

Бұл сабақта үш таңбалы сандарды ондықтан аттамай қосу және азайту жағдайы қарастырылады. Мұнда екі таңбалы сандарды қосу және азайтумен ортақ жағдайлар көп, сондықтан жаңа материалды қарастыруға дайындық үшін өткен тақырыптарды еске түсіру пайдалы: бірнеше мысалдарды жан жақты түсіндіре отырып шығару немесе дәптерде бірнеше мысалдарды шығартып, соңынан тексеру.

Екі таңбалы сандарды қосу және азайтуға бірнеше мысалдар шығарғаннан кейін мұғалім үш таңбалы сандарды қосу және азайтуға мысалдар шығаруды үсынады. Окушылар мысалдарды шығару кезінде алдыңғы шығарылған мысалдармен салыстырып отыруы керек. Олар үш таңбалы сандарды есептеудің екі таңбалы сандарды есептеу алгоритмімен бірдей екендігіне көздерін жеткізу керек. Содан соң оқушылар оқулық бойынша (№2) үш таңбалы сандарды қалай қосу және азайту керек екенін өз беттерінше талдайды.

 

Өтілген материалды алғашцы, пысықтау 3-тапсырманы түсіндіре отырып орындау арқылы жүзеге асырылады (1-баган). 3-тапсырма аркылы окушылардың жаңа сабакты қаншалыкты меңгергендігі анықталады (2,3-бағандар). Окушылар өздері орындайды да, соңынан тексеріледі.

Бұл сабақта оқушыларды атаулы шамаларды қосу және азайту тәсілдерімен таныстыру жұмысы жүргізіледі. Ол үшін оқушылардың алдына мынадай проблема койылады: 67 дм 5 см -3 м 2 см өрнегін қалай есептеу керек? Сонымен бірге бірдей өлшем бірліктерді ғана қосу және азайтуға болатыны ескертіледі. Демек шамаларды бірдей ұсағырақ өлшем бірліктеріне айналдыру керек. Әртүрлі өлшем бірліктерін қосуға және азайтуға болмайды (мысалы, метрден дециметрді азайту). Содан соң оқушылар оқулықтағы анықтамамен танысады және 4-тапсырманы тақтада жан-жақты түсіндіре отырып орындайды.

 

Өткен материал бойынша істелетін жұмыс.

Теңдеуді шешу кезінде (№6) мұғалім қосу, азайту кезіндегі компоненттердің атаулары туралы оқушылардың білімдеріне сүйенеді, сондай-ақ теңдеуді шешу кезінде арифметикалық амалдардың компоненттерінің арасындағы байланысты білудің маңыздылығын ескертеді. «Белгісіз косылғышты, азайғышты, азайтқышты табу үшін нені білу керек?» деген сұраққа жауап алады. Содан кейін үш теңдеуді оқушылар тақтада шешеді, ал қалған үш теңдеуді оқушылардың өздеріне шығартуға болады, бірақ соңынан міндетті түрде тексерілуі керек.

5, 6-есептерді құрастыру және шығару тақтада түсіндіріле отырып орындалады. Өрнектерді құрастыруды (7-тапсырма) оқушылар өздері орындап, соңынан тексеріледі. 8-тапсырма алдыңғы сабаққа ұқсас геометриялық конструктордың көмегімен орындалады.

Көру кабілеттерін дамыту үшін мынадай тапсырма ұсынуға болады:

-  15 секундтай сандар қатарына мұқият қарап, ұсынылғанретін еске сақтауға тырысыңдар, содан соң сұрақтарға жауапбересіңдер:

5      2      3      10     15     4      6

-    Неше жұп сан бар?

Бір таңбалы сандар көп пе немесе екі таңбалы сандар көп пе?

-    Соңғысанныңалдындағысан 5 саныныңкәршісіболыптабылама?

-    Біріншіжәнеекіншісандардыңқосындысынегетең?

-    Бесіншітұрғансаннантертіншітұрғансандыазайт.

 

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

121-САБАҚ. Разрядтан бір рет аттау арқылы қосу және азайту тәсілдері

 

Сабақтың мақсаты: разрядтан бір рет аттау арқылы үш таңбалы сандарды қосу және азайтудың жазбаша алгоритмімен таныстыру; жазбаша есептеуді тексеру дағдыларын қалыптастыру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Мысалдардың жаңа түрін шығаруға дайындау үшін сандардың ондық құрамын (14 онд. = 1 жүзд. 4 онд. түріндегі мысалдар), сондай-ақ «Үндемес» немесе «Компьютер» дидактикалык ойындар түріндегі ондықтан аттау арқылы кестелік қосу және азайтуды қайталау маңызды.

8  + 6–12+ 8–9 + 6 + 10–8

9  + 9 + 9 – 10 + 8 + 5 –20–3+ 8

 14–8+ 5 + 2– 4+ 10 + 6–8+ 9

 «Тек жауаптарын ғана айт» жаттығуы:

36 + 7        90–2              15–6               9 + 4

86–40     53 + 7               66 + 13           87 + 10

Өрнектердің менін табу және оку дағдыларын дамыту үшін 1-жаттығу орындалады.

Оқулықпен жұмыс.

Мысалдардың жаңа түрімен таныстыру оқулық бойынша жүргізіледі. Бірінші разрядтан аттау аркылы қосу және азайту жағдайы балаларға «Жүздік» тақырыбынан таныс, сондықтан 437 + 245 түріндегі жаңа мысалды 37 + 45 түріндегі мысалмен салыстырған дұрыс. Окушылар өз беттерінше түсіндіре отырып шығара алуы да мүмкін.

Екінші разрядтан аттау арқылы косу және азайту жағдайымен балалар әлі кездескен жоқ, сондықтан мұндай жағдайдағы қосу және азайту алгоритмімен мұғалім таныстыруы тиіс (2-жаттығу, (в, г)).

Білімдерін пысыктау үшін 3-жаттығу (1, 2-баған) орындалады, разрядтарды аттай отырып, оқушылар жан-жакты түсіндіреді, содан соң 4-жаттығу мұғалімнің жетекшілігімеи орындалады. Атаулы шамалармен амалдардың калай орындалатыны алдын ала талданады. Қалған мысалдарды окушылар өз беттерінше шығаруына немесе үй тапсырмасы ретінде беруге болады.

5-есеп (а) әртүрлі тәсілмен шығарылады. 1-тәсіл: алдымен кинотеатрдан барлығы неше адам шыкканын, содан кейін нешеуі калғанын білу керек. 2-тәсіл: алдымен 20 бала шығып кеткеннен кейін неше адам калғанын, содан соң 340 ересек адам шығып кеткеннен кейін неше адам қалғанын білу керек. Есептің шартын талдағаннан кейін есепті шығару жоспары жазылады және балалар кез келген тәсілмен шығарады. Есепті шығарудың әртүрлі тәсілдерін салыстырып, есеп әртүрлі тәсілмен шығарылса да, жауабы бірдей болатынына көздерін жеткізу керек.

5-есепті шығару кезінде (б) балалар мұғалімнің көмегімен есептің берілуін толықтырады: «Қарлығашта 1000 теңге болды». Есепті шығарып болғаннан кейін балаларға сандық деректері жетпейтін есептің сұрағын өзгертуді тапсыруға болады: «Қарлығаш қанша ақша жұмсады?»

6-есепті шығаруды балалардың өздеріне орындауға тапсыруға болады. 7-тапсырмадағы теңдеулерді шешу кезінде оны баған түрінде дұрыс жазуға үйрету маңызды.

8-тапсырма логикалық ойлау қабілеттерін дамытуға арналған. Оқушыларға сурет бойынша теңдеу құрастыруды ұсынуға болады.

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

122-САБАҚ. Екі разрядтан аттап қосу және

азайтудың жазбаша тәсілдері.

Сабақтың мақсаты: үш таңбалы сандарды екі разрядтан аттау арқылы қосу және азайтудың жазбаша алгоритмімен таныстыру; жазбаша есептеуді тексеруге үйрету.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

247-бет, №7. Теңдеулерді шешу.

3.Тірек білімдерін жетілдіру.

Жаңа мысалдарды шығаруға дайындық үшін ондықтан аттап кестелік қосу және азайтуды қайталау. Математикалық диктант жаздыру.

 «Математикалық моншақтар» ойыны.

 

 

 

 

(Жауабы: 1, 6,11, 16, 21, 26, 31, 36, 41)

 

4.Оқулықпен жұмыс.

1)Ауызша жаттығуларға №1, 6 (122-сабақ),

 

2)Қосу мен азайтудың жаңа түрі бұрынғы жағдайларға қарағанда қиындау, сондықтан қосу мен азайтудың жазбаша алгоритмін балалар №2-жаттығудың материалдары негізінде өз беттерінше мұғалімнің көмегімен түсіндіре алады. Осы сабақтан бастап, разрядтарды аттамай-ақ қоюға болады, сонда түсіндіру жұмысы нақты бола түседі.

 

3)Алғашқы пысықтау жұмысы үшін №3-тапсырманы (1, 2-баған) оқушылар түсіндіре отырып орындайды, 4-бағанды өз беттерінше орындауға беруге болады.

 

4)№4-есептің шығару жоспарын талдау және құрастыру мұғалімнің жетекшілігімен орындалады, ал есепті шығару жұмысын оқушылар өз беттерінше орындай алады.

 

5)№5-есеп бойынша оқушылар әріпті өрнектерді ауызша құрастырады, содан соң жетпей тұрған деректерді толықтырып,  есепті шығару.

 

6)№8-жаттығуды орындау кезінде  жұмысты оқушылар сұраққа жауапты өз беттерінше табатындай етіп ұйымдастыру керек. Мүмкіндігінше табағы бар таразыны әкеліп, ұсынылған жағдаятты көрсетуге болады. Мұндай таразыларда жүкті теңестіруге болатынын түсіндірген дұрыс. Егер таразының табағы тең болса, демек ондағы шегенің салмағы теңдей, яғни табақтардың бірінде 12 кг шеге бар. Содан соң оқушылар 6 кг-ды қалай өлшеуге болатындығын жеңіл анықтайды. Таразы табақтарының бірінде 6 кг бар екенін біле отырып, шегелерді екінші табаққа тағы да теңдей бөлеміз, сонда 3 кг болады. 6 кг-ға 3 кг-ды қосып, 9 кг-ды аламыз.

.

5.Қорыту.

 

6. Үйге тапсырма:

249-бет.№7-тапсырмадағы кесте бойынша  теңдеулер құрастыру, оларды шығару.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

122, 123-САБАҚТАР. Екі разрядтан аттап қосу және

азайтудың жазбаша тәсілдері. Өткен материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: үш таңбалы сандарды екі разрядтан аттау арқылы косу және азайтудың жазбаша алгоритмімен таныстыру; жазбаша есептеуді тексеруге үйрету.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Жаңа мысалдарды шығаруға дайындық үшін ондықтан аттап кестелік қосу және азайтуды қайталаған пайдалы. Математикалық диктант жаздыруға болады.

Ауызша жаттығуларға 1, 6 (122-сабақ), 1, 8 (123-сабақ)-тапсырмаларды енгізуге болады.

«Математикалық моншақтар» ойыны.

 

 

 

 

(Жауабы: 1, 6,11, 16, 21, 26, 31, 36, 41)

 

Оқулықпен жұмыс.

Қосу мен азайтудың жаңа түрі бұрынғы жағдайларға қарағанда қиындау, сондықтан қосу мен азайтудың жазбаша алгоритмін балалар 2-жаттығудың материалдары негізінде өз беттерінше мұғалімнің көмегімен түсіндіре алады. Осы сабақтан бастап, разрядтарды аттамай-ақ қоюға болады, сонда түсіндіру жұмысы нақты бола түседі.

Алғашқы пысықтау жұмысы үшін 3-тапсырманы (1, 2-баған) оқушылар түсіндіре отырып орындайды, 4-бағанды ез беттерінше орындауға беруге болады.

4-есептің шығару жоспарын талдау және құрастыру мұғалімнің жетекшілігімен орындалады, ал есепті шығару жұмысын оқушылар өз беттерінше орындай алады. 5-есеп бойынша оқушылар әріпті ернектерді ауызша құрастырады, содан соң жетпей тұрған деректерді толықтырады, ал есепті шығаруды сынып оқушыларының дайындық деңгейіне карай оқушылар не оздері орындайды, не мұғалімнің жетекшілігімен орындалады. 7-тапсырмадағы кесте бойынша окушылар теңдеулер құрастырып, оларды шығарады.

8-жаттығуды орындау кезінде мұғалім жұмысты окушылар сұраққа жауапты өз беттерінше табатындай етіп ұйымдастыруы керек. Мүмкіндігінше табағы бар таразыны әкеліп, ұсынылған жағдаятты көрсетуге болады. Мұндай таразыларда жүкті теңестіруге болатынын түсіндірген дұрыс. Егер таразының табағы тең болса, демек ондағы шегенің салмағы теңдей, яғни табақтардың бірінде 12 кг шеге бар. Содан соң окушылар 6 кг-ды қалай олшеуге болатындығын жеңіл анықтайды. Таразы табактарының бірінде 6 кг бар екенін біле отырып, шегелерді екінші табакка тағы да теңдей бөлеміз, сонда 3 кг болады. 6 кг-ға 3 кг-ды косып, 9 кг-ды аламыз.

Келесі пысыктау сабағындагы жаттығулар мұғалім койған рет бойынша орындалады.

 

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

124-САБАҚ. 735 + 265, 1000 - 735 түріндегіқосу

және азайтудың жазбаша тәсілдері.Өткен материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: үш таңбалы сандарды жазбаша қосу және азайтуды орындау дағдыларын жетілдіру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

«Үндемес», «Баспалдақ», «Компьютер», «Қай қатар жылдам?» түріндегі ойындар арқылы 100 көлеміндегі есептеу дағдыларын дамыту. Жай есептердің әр түрінен құрастырылған есептерден математикалық диктант алуға болады. Мұғалім есептің берілуін оқиды, балалар осы есеп шығарылатын өрнекті жазып, мәнін табады.

Даниярда 16 қарындаш бар, ал Дианада одан 6 қарындаш артық. Дианада неше қарындаш бар?

Салтанатта 12 фломастер, ал Қарлығашта одан 4 фломастер кем. Қарлығашта неше фломастер бар?

Асқарда 250 теңге болды, ол 200 теңгеге кітап сатып алды. Асқарда қанша ақша қалды?

Құлпынайдан 24 кг тосап, қараөріктен 8 кг тосап қайнатылды. Қараөріктен құлпынайға қарағанда неше килограмм тосап кем қайнатылды?

Бірінші түйе 358 кг, ал екіншісі одан 40 кг кем тартады. Екінші түйе неше килограмм тартады?

Себетте 25 сары алма, одан 8-і кем қызыл алма бар. Себетте неше килограмм қызыл алма бар?

12 қалам, одан 3-уі кем қарындаш сатып алынды. Неше қарындаш сатып алынды?

1-жаттығу ауызша орындалады, оқушылардың оқулықта берілген сұрақтарга жауап беруі және сурет бойынша сұрақтар құрастыруы маңызды. 8-жаттығу ауызша орындалады.

 

Жаңа материалды түсіндіру.

Қосу және азайтудың жаңа жағдайларын түсіндіру үшін мыңдықты көрсететін бірліктің қайда жазылатынын көрсетулері маңызды. Жаңа мысалдарды шығару кезіндегі талдау алгоритмі 2-жаттығуда келтірілген. Мұғалім сынып оқушыларының деңгейіне қарай талдау барысын тақтада түсіндіруіне де, балалардың өздерінің қарастыруына ұсынуға да болады. Содан соң 2-тапсырма түсіндіріле отырып орындалады (1, 2-қатар-лар). Қалған мысалдарды оқушылар өздері шығарады.

Пысықтау жұмысы үшін мұғалімнің жетекшілігімен 3-жаттығу орындалады («мектеп», «сынып» сөздері шығады).

Өтілген материалмен жұмыс.

4-есепті (а) шығару кезінде оқушылар есептің шартына талдау жасайды, мұғалімнің жетекшілігімен қысқаша жазады, ал шешуін өз беттерінше шығарады. 4-есепті (ә) өздік жұмыс ретінде ұсынуға болады. 5-есепті оқушылар ауызша құрастырады.

6-тапсырмадағы өрнектерді шығару кезінде жақшалы, жақшасыз өрнектердегі амалдар төртібін оқушылардың естеріне түсірген дұрыс. 7-тапсырмадағы кесте бойынша оқушылар теңдеулер құрастырады және оларды шеінеді. Бұл жұмысты нұсқа бойынша ұйымдастыруға болады.

8-жаттығуды орындау кезінде мұғалім жұмысты оқушылар есептің шешуін өз беттерінше таба алатындай құруы керек. Қажет болған жағдайда есепте сипатталған жағдайды керсету керек. Таразының бір табағына 8 кг және 3 кг-дық кір тастары, ал 5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

125-128-САБАҚТАР. Өткен материалды пысықтау

 

Сабақтың мақсаты: өткен материалды пысықтау; есептеу дағдыларын жетілдіру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

Тірек білімдерін жетілдіру үшін ойындар ұйымдастыруға болады.

«Кім жылдам?» ойыны. Мұғалім санды көрсетеді, ал оқушылар амалды орындап, нәтижесін көрсетеді.

 

 

 

«Математикалык шаршылар»

 

			4					7	13				12	6
	6	7	9					17					9	11
	10	11				16	5	10	7			13	2	18
13		2	16			2	15						17		10

 

Оқулықта берілген тапсырмалар оқушыларға бұрыннан таныс, мұғалімнің калауымен өз беттерінше немесе түсіндіре отырып орындайды. Үш таңбалы сандармен есептеуді ауызша және жазбаша орындау дағдыларын жетілдіруге, тексеруді орындай алуға назар аудару керек. Мүмкіндігінше тапсырмалардың көп бөлігін окушылардың орындағаны дұрыс.

 

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

127-САБАҚ. Бақылау жұмысы

 

Сабақтың мақсаты: үш таңбалы сандармен есептеуді орындау дағдыларының қалыптасу деңгейін анықтау; есептер шығару, теңдеулер шешу, тіктөртбұрыштың периметрін есептеу дағдыларын тексеру.

 

Математикалык диктант.

•    540 санын 6-ға арттыр;

•    Бірінші крсылғыш 19, екінші қосылғыш 25;

•    180 санын 60-ка кеміт;

•     78 бен 9 сандарының айырмасын жаз;

•     100 санын 46-ға арттыр;

•     679 санын 79-ға кеміт;

•     1000-ның алдындағы санды жаз;

•     899-дан кейінгі санды жаз.

 

 

1-нұсқа	2-нұсқа
1. Есепте: 54 + 26     60-7        (52 - 4) +12 80 - 47     42 - 18      50 - (42 + 8)	1. Есепте: 35 + 45      80-6       (63 - 8) + 15 90 - 23      64 - 17     90 - (56 + 4)
2. Өрнекті баған түрінде жазып,есепте: 649 - 205    96 + 778    1000 - 254 700 - 546   460 + 88   711 + 289	2. Өрнекті баған түрінде жазып,есепте: 560 - 206     786 + 94     546 + 454 504 - 46      47 + 888     100 - 238
3. Дүкенде 15 қара нан және 20 ақ нан болды. Егер 9 нан қалған болса, нешеуі сатылды?	3. Дүкенде 20 л сүт және 15 л айран болды. Егер 7 л қалған болса, неше литр сүт тағамдары сатылды?
4. Теңдеулерді шеш. 70 + х = 150 + 20  у - 8 = 64 - 50	4. Теңдеулерді шеш. 30 + х = 510 + 20  у - 9 = 76 - 60
5. Қабырғалары 7 және 3 см тіктөртбұрыш сыз және оның периметрін тап.	5. Қабырғалары 6 және 2 см тіктөртбұрыш сыз және оның периметрін тап.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2-СЫНЫПТА ӨТКЕНДІҚАЙТАЛАУ

 

129-САБАҚ. 100 және 1000 көлеміндегі сандардың

нумерациясы. Шамалар және оларды өлшеу.Қосу және азайту

 

Сабақтың мақсаты: 100 көлеміндегі сандарды оқу, жазу және салыстыру дағдыларын жүйелеу, қорытындылау; 100 көлемінде ауызша және жазбаша есептеу дағдыларын жетілдіру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Қайталайтын такырыптың атын тап.

 

5	Е	Б	0	ъ	К	Ы	И
4	О	Н	Б	Г	М	Ф	Л
3	В	Т	А	О	Щ	Ц	X
2	У	С	ь	Р	Д	З	Ж
1	Г	Ч	Б	Ю	Э	Я	ъ
1	2		3	4	5	6	7

 

(2,4)	(1,2)	(5,4)	(1,5)	(4,2)	(3,3)	(6,3)	(7,5)	(6,1)

 (Нумерация)

Бұл сөзді қалай түсінесіңдер?

Таза жазу сөті: 5 жүзд., 3 онд., 1 бірл. бар санды жаз. Қандайсан жаздыңдар? Осы цифрлардан басқа үш таңбалы сандардыжазыңдар (531, 513, 351, 315, 153, 135). Ең үлкен санды және еңкіші санды ата. 1 бірл., 5 онд., 3 жүзд. бар санды ата.

1-тапсырманы математикалык диктант түрінде жаздыруға болады.

Ауызша жаттығулар:

-    100-ге дейін ондыктармен тура және кері сана;

-    20-дан 50-ге, 60-тан 40-ка дейін бір сан аттап сана;

-    67, 99, 1, 56, 65 сандарының көршілерін ата;

-    Қандай санда 2 онд. 3 бірл., 3 онд. 5 бірл., 5 онд. 6 бірл., 9 онд. 9 бірл., 6 онд. 0 бірл. бар?

Алдыңғы және кейінгі сан түсініктері қайталанады.

Мысалдар тақтаға жазылады. Балалар катесін табады.

100 - 35 = 75              80 - 77 = 13                76 + 14 = 100

45 + 55 = 90              40 - 15 = 25                74 + 16 = 80

Есептеудің ең карапайым түрін ата. Есептеудің ең қиын түрін ата. Есептеудің бүл түрлерінің неге қиын екенін, неге қате жіберілгенін айт.

 

Оқулықпен жұмыс.

2-тапсырманы өздік жұмыс үшін ұсынуға болады, соңынан калай орындалғаны түсіндіріледі. 3-есеп, 4-тапсырмадағы шамаларды салыстыру тақтада түсіндіріле отырып орындалады.

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

130-САБАҚ. Есеп шығару

 

Сабақтың мақсаты: мәтінді есептер, кері есептер құрастыру және шығару дағдыларын жетілдіру; құрама есептер шығарудың әртүрлі тәсілдерін таба білуге үйрету.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

Тірек білімдерін жешілдіру.

1. «Иә-жоқ» арифметикалық диктанты.

Егер берілгенді дұрыс деп есептесе «+», ал дұрыс емес деп есептесе «—» таңбасын қояды.

-     708 санында 7 жүздік, 8 ондық бар;

-     489 саны - 490-ның алдындағы сан;

-     920, 290, 209 сандарының әрқайсысында 9 жүздік бар;

-     200 + 20 + 2 өрнегі 222-ге тең;

-     587, 875, 785, 758 сандарының жазылуында бірдей сандар қолданылған,

-     Егер 3 жүздікке 2 ондықты қосса, 302 саны шығады;

-     458 санын 5 ондыққа кемітсе, 453 саны шығады;

-     999 саны1000санының алдында тұрады;

-     893 саны 839 санынан артық;

-     499 саны 500-ден 1-ге кем.

2. Есепте.

46 + 13 - 32 =                      19 + 6 =

76 - 30 - 6 =                         61 - 9 =

13 - 8 + 7 =                          26 + 45 =

3. Есеп шыгару.

Есептер кандай амалмен шығады? Таңдауыңды түсіндір.

Мұғалім жай есептердің өтілген түрлерін оқиды, балалар амалдар таңбасын көрсетіп, таңдау себебін түсіндіреді.

Кинотеатрға 25 ұл бала және 30 қыз бала келді. Кинотеатрға барлығы неше бала келді?

Кинотеатрда 55 бала бар, оның 25-і қыз бала. Неше ұл бала бар?

Кинотеатрда 55 бала болды. 13 бала шығып кетті. Неше баліі қалды?

Кинотеатрда 55 бала болды. Бірнеше бала шығып кеткеннен кейін, 15 бала калды. Неше бала шыкты?

Егер 15 бала шығып кеткеннен кейін, онда тағы 35 бала қалған болса, кинотеатрда неше бала болған?

Кассада балалар спектакліне 50 билет бар, бұл ересектер билетіне қарағанда 25 билет кем. Үлкендер спектакліне неше билет бар?

Кинотеатрға 75 ересек адам, 35 бала келді. Ересектер балаларға карағанда нешеге артық?

Оқулықтағы 1-тапсырманы (а,ә) ауызша жаттығуларға енгізуге болады.

 

Оқулықпен жұмыс.

3-есеп (а, ә, б), 4,6-тапсырмалар тақтада түсіндіріле отырып орындалады. Мысалдар шығару (№2) және геометриялық құрастыруға арналған 5-тапсырма өз беттерінше орындауға тапсырылады.

 

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

131-САБАҚ. Әріптік, сандық өрнектер, теңдеу, теңдік, теңсіздік

 

Сабақтың мақсаты: алгебралық түсініктерді жүйелеу, қорытындылау.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Мұғалім тапсырманы оқиды, балалар жауабын дәптерге жазады.

-     312 санын 6 жүздікке арттыр;

-     Бірінші қосылғыш 42, екінші қосылғыш 20. Қосындыныңмәні нешеге тең?

-     Қандай сан 720-дан 100-ге кем?

-     920-ны 80-ге арттыр;

-     320 мен 60 сандарының айырмасын тап;

-     350 санын 20-ға арттыр;

-     860-тан 4 бірлікті азайт;

-     Ең үлкен үш таңбалы санды жаз;

-     267 саны 198-ден нешеге артық?

Ауызшажаттығуға 1 және 3-тапсырманы (1-баған) енгізугеболады.

 

Оқулықпен жұмыс.

Оқушылар жақшалы өрнектегі амалдар тәртібін қайталайды және санды өрнектердің мәнін табады (№1, 2-баған), содан соң 4-тапсырманы өз беттерінше орындайды.

2-жаттығуда тек өрнектер ғана жазылады және арифметикалық амалдарды таңдау түсіндіріледі. 5-тапсырма мұғалімнің жетекшілігімен орындалады.

6-тапсырма бойынша теңдеуді өз беттерінше немесе түсіндіре отырып орындайды.

7-жаттығу шығармашылық сипатта, теңсіздік құрастыру, екі өрнекті салыстыру тәсілдерін (есептей отырып, есептемей-ақ) орындай білу дағдыларын қорытындылауға және анықтауға көмектеседі. 8-тапсырманы оқушылар алдыңғы сабаққа ұқсас орындайды.

 

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

132-САБАҚ. Геометриялық фигуралар. Фигураның периметрі

 

Сабақтың мақсаты: геометриялық фигуралар туралы білімдерін жүйелеу және қорытындылау; тіктертбұрыштың периметрін әртүрлі тәсілдермен табу дағдыларын пыСабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

Тірек білімдерін жетілдіру.

Сабақтың басында геометриялық мазмұндағы суреттерді талдауды ұсынуға болады. Мысалы:

 

Балаларфигураныңсанынайтуы, дұрыскөрсетуіжәнефигураныңэлементтерін (бұрышы, кабыргалары, төбесі) атайбілуітиіс.

Ары карай фигураларды жіктеуге жаттығулар ұсынуга болады. Балаларға фигураларды қандай да бір белгісі (түрі, түсі), пішіні (үшбұрыш, төртбұрыш, бесбұрыш, т.б.) бойынша топтарға бөлу ұсынылады.

 

Оқулықпен жұмыс.

Балалар 1-тапсырма бойынша төртбұрыштарда жазылган (тіктертбүрыш, үшбұрыш, шаршы, т.б.) сандардың косындысын табу керек. Содан соң өлшеу жұмысы жүргізіліп, берілген фигураның периметрі есептеледі. 2,3-тапсырмаларды орындау кезінде оқушылар шаршының, тіктөртбұрыштың касиеттерін қайталайды. Белгісіз үшінші қосылғышты табуға берілген есепті шыгару (№4) да геометриялық материалдарға негізделген. Дайындығы жақсы балалар үшін осы есеп бойынша теңдеу құрастыруды тапсыруға болады. Теңдеудің мәнін тауып, дұрыс жауапты табу керек.

5-есепті оқушылар өздері шығарса да болады. Шешуін түсіндіруді, өрнекті жазып, оны әртүрлі оқуды ұсынуга болады.

6-тапсырманы өз беттерінше орындауға беруге болады, білімі олқылау балалар тақтада түсіндіре отырып орындайды. Теңдеуді (№7) оқушылар тақтада жан-жақты түсіндіре отырып орындайды. Оқушылардың назарын берілген теңдеу жеңілдетуді қажет ететініне аудару керек.

8-логикалық тапсырма алдыңғы сабаққа ұқсас орындалады.

 

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

133-САБАҚ. 4-тоқсан бойынша бақылау жұмысы

 

Сабақтың мақсаты: үш таңбалы сандармен есептеулер орындау, есептер шығару, теңдеу шешу, тіктөртбұрыштың периметрін есептей алу дағдыларының қалыптасу деңгейін анықтау.

Математикалық диктант.

80-ді 54-ке кеміт.

37 мен 3 сандарының қосындысының мәнін жаз.

Азайғыш 569, азайтқыш 9. Айырманың мәнін жаз.

999-дан кейінгі санды жаз.

Ең кіші төрт таңбалы санды жаз. 100 санын 9-ға кеміт.

877 санын 3-ке арттыр.

543 пен 40 сандарының айырмасының мәнін жаз.

 

1-нұсқа	2-нүска
1. Баган түрінде орында. 215 + 648          1000 – 713 345 + 655          1000 - 645 782 + 218          982 - 367	1. Баған түрінде орында. 716 - 349               615 + 385 802 + 198               1000 – 443 542 + 269                987 - 888
2. Дүкенге 45 пакет алма шырыны, одан 8 пакет кем шабдалы шырыны әкелінді. Дүкенге неше пакет  апельсин  және  шабдалы шырыны әкелінді?	2.  Саяжайға 32 түп құлпынай, одан  6  түп кем қарақат отырғызылды.   Барлығы   неше   түп құлпынай  және  қарақат  отырғызылды?
3. Өрнектерді шығар.  (540 - 80) + (930 - 820)	3. Өрнектерді шығар.  (650 + 350) -(450 + 50)
4. Теңдеулерді шеш. 800 - х = 254 + 142 а +235 = 900-124	4. Теңдеулерді шеш. 100 + а = 920 - 540 х - 180 = 250 + 162
5. Салыстыр. 704 см * 7 м 1 дм 48 + 8 * 48 + 9 7 м 3 см * 7 м 3 дм  42 - 6 * 42 - 5	5. Салыстыр. 721 см * 7 м 1 дм 92-27*94-27 3 м9см*3м9 дм 48 + 46 * 49 + 46
6. Қабырғалары 4 см шаршы сыз. Шаршының периметрін тап.	6.   Қабырғалары 4 см және 3 см  тіктөртбұрыш сыз. Тіктөртбұрыштың периметрін тап.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

134-САБАҚ. Өткен материалдарды жүйелеу және қорытындылау

 

Сабақтың мақсаты: оқушылардың білім, білік, дағдыларын пысықтау; алған білімдерін күнделікті өмірде қолдана білу дағдыларын қалыптастыру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

 

Оқулық бойынша жұмыс мұғалімнің қалауы бойынша ұйымдастырылады. Тапсырмалардың барлығы оқушыларға таныс, сондықтан көп бөлігін оқушылар өз беттерінше орындай алады.

Оқулык материалдарын мұғалім өз қалауынша пайдалана алады. Өздік жұмыстың және сұрақ-жауаптың көмегімен аз меңгерілген тақырыптар анықталып, сол тақырыптарды қайталауға көңіл бөлген дұрыс.

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

135-САБАҚ. Жылдық бақылау жұмысы

 

Сабақтың мақсаты: өтілген материалдар бойынша оқушылардың білімінің, дағдыларының қалыптасу деңгейін бақылау.

 

1-нұсқа	2-нұсқа
1. Есепті шығар. Цирк кассасында үш күнде 480 билет сатылды. Бірінші күні 120 билет, екінші күні 140 билет сатылды. Үшінші күні неше билет сатылды?	1. Есепті шығар. Дүкенде 390 велосипед болды.  Оның 140-ы  - ерлердікі, 100-і - әйелдердікі, калғаны -балалардікі. Дүкенде неше балалар велосипеді болды?
2. Есепте. 428 - 239            123 + 254 1000 - 325          356 + 478 897 - 156            238 + 762 570 + 30-20     620-(180+20)	2. Есепте. 821 - 793            321 + 564 1000 - 547          786 +127 987 - 253           458 + 542 280+20-40         790-(130+70)
3. Теңдеулерді шеш. 800 - х = 1000 – 600 х - 200 = 450 + 50	3. Теңдеулерді шеш. 900 - х = 600 – 200 х- 300 = 160 + 40
4.  Фигураны сыз және периметрін тап. Қабырғалары 4 см және 8 смтіктөртбұрыш.	4.  Фигураны сыз және периметрін тап. Қабырғалары 5 см және 2 смтіктөртбұрыш.
5. Қосымша тапсырма. Печенье қанша болса, сонша вафли мен прәндік дайындалды. Вафли 120 кг, печенье 200 кг. Неше килограмм прәндік дайындалды?	5.  Қосымша тапсырма. Неше банан сатылса, сонша алма мен    алмұрт сатылды. Алма 140 кг, банан 180 кг. Неше килограмм алмұрт сатылды?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

136-САБАҚ. Өткен материалдарды жүйелеу және қорытындылау

 

Сабақтың мақсаты: оқушылардың білім, білік, дағдыларын пысықтау; алған білімдерін күнделікті өмірде қолдана білу дағдыларын қалыптастыру.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру жұмысы

2.Үй тапсырмасын тексеру

 

 

Оқулық бойынша жұмыс мұғалімнің қалауы бойынша ұйымдастырылады. Тапсырмалардың барлығы оқушыларға таныс, сондықтан көп бөлігін оқушылар өз беттерінше орындай алады.

Оқулык материалдарын мұғалім өз қалауынша пайдалана алады. Өздік жұмыстың және сұрақ-жауаптың көмегімен аз меңгерілген тақырыптар анықталып, сол тақырыптарды қайталауға көңіл бөлген дұрыс.

5.Қорыту.

6. Үйге тапсырма:

212-бет.№6. Баған түрінде жазып, есептеу..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ОЙЫНДАР МЕН ОЙЬІН ЖАТТЫҒУЛАРЫ

Оқулықта кездесетін ойындар мен ойын жаттығуларын

пайдалану жөнінде түсініктер беру

 

«Затты тап» ойыны. Бір оқушы кестеде бейнеленген бір затты таңдайды, заттың атын атамай, қасиеттерін сипаттайды. Сипаттау кезінде заттың түсін, көлемін (тән емес белгілер де болуы мүмкін), түрін, неге пайдаланылатынын т.б., айтуға болады. Аталған белгілер бойынша затты тез тапқан бала жеңімпаз болады.

Алаңдардағы ойын балалардың үстел үсті ойынына ұқсас жүргізіледі. Ойынды жұп немесе шағын топ болып ойнауға болады. Математикалық мазмұндағы бұл ойындардың ерекшелігі - оқушының алға жылжу үшін арифметикалық амалдарды қолдануында. Ойынның сипаты оқулықтарда берілген.

«Суретші не салады?» ойын-жаттығуы 1-сыныпқа арналған оқулықтағы ұқсас тапсырмалардың жалғасы болып табылады. Оның ерекшелігі балалар сурет салмайды, қажетті фигураларды атауы тиіс. Таңдау талдау мен салыстыру арқылы жүргізіледі. Мысалы: сенде қызыл, көк және жасыл түс пен үшбұрыш, шаршы және дөңгелек бар. Бірінші суретте дөңгелек емес, үшбұрыш емес, шаршы салу керек. Ол көк емес, жасыл емес, яғни қызыл болуы тиіс. Сонымен суретші қызыл шаршы салуы керек.

«Мақсатыңа жет» ойыны. Бұл ойынның мақсаты жылдам есептеу дағдысын машықтандыру болып табылады. Ойынды өткізу қарқынын мұғалім реттеп, біртіндеп жеделдетіп отырады. Мұғалім балаларға теріс қарап, орташа қарқында мысалдар тізбегін атайды. Балалар сандар жазылған карточкаларды көрсетеді. Мұғалім шатасып қалған (дұрыс санамаған) оқушыны ұстап алады.

Тізбек әр түрлі болуы мүмкін (сабақтың тақырыбына қарай). Мысалы, 5 + 4-3 +2; 9 + 1-8-1 +7; 5 + 0-2 + 7-10.

Ойын соңында мұғалім есепті жақсы шығарған оқушыларды атайды.

«Гол соқ!» ойыны. Бұл ойынның мақсаты жылдам есептеуге машыктандыру болып табылады. Ойынды өткізу үшін футбол қакпасы, қақпашы, сандар жазылған доптар және сұрақ нұсқалары берілген «табло» бейнелену керек. Ойынныц мазмұны: алдымен бос торкөзі бар өрнек құрастырылады, мысалы: 2 + ٱ =10 (қосындының мәні «таблодағы» сандардан алынады). Одан кейін балалар дұрыс теңдік шығару үшін қажетті сан жазылған допты таңдайды. Қосындының мәні өзгертіліп, ойын жалғастырылады.

«Жонглер» ойыны. Тақтаға жонглер мен сандар жазылған 3 шариктің суреті ілінеді, мысалы:

 

 

Оқушылар қосуға 2, азайтуға 3 өрнек құрады:

5 + 4 = 9               2 + 3 = 5

4 + 5 = 9               3 + 2 = 5

9 – 4 = 5               5 – 2  = 3

9 – 5 = 4               5 – 3 = 2

 

 

 

 

 

 

«Есептеуіш машина» ойыны.

Бұл ойында алдымен бастапқы сан беріледі, сонан соң «есептеуіш машина» көрсетілген амалдардың көмегімен оны өзгертіп, нәтижесін шығарады. Мысалы, бастапқы сан 40 деп берілді, сонан соң ол өзгертіледі (әртүрлі есептеу жүргізілу арқылы). Өзгертуді жол бойынша ғана жүргізіп қоймай, сандардың әрқайсысын үш рет өзгертіп, нәтижесін шығаруғаболады (егер уақыт жеткілікті болса немесе есепке жүйрік балалар үшін).

«Кім артық?» ойыны. Тақтаға алдын ала жауабы жазылған карточкалар ілінеді. Балалар көрсетілген жауаптарды қолдана отырып, мейлінше көбірек өрнектер кұрады.

«Келесі жағаға өт» ойыны. Ол үшін сан және ернектер жазылған карточкалар мен бірнеше қайықтың суреттері қажет. Әр қайыққа өрнектер бекітіледі, ал тақтада бір таңбалы сандар жазылған өзеннің суреті болады. Қайықтағы өрнектердің жауаптары жазылған тірек кағаздар өзеннің келесі жағасына орналасқан.

 

«Жұбын тап» ойыны. Тактаға мысалдар жазылған жапырақтар ілінеді. Олардың ішінде жауаптары бірдей өрнектер бар, балалар оларды тауып, сәйкес жұптарды атауы керек.

 

«Күнді тап» ойыны. Әрқайсысының артында өтілген кестелік қосу және азайту жағдайлары жазылған «бұлттар» тақтаға ілінеді. Оқушылар кезекпен «бұлттарды» ашып, есептеулерді орындайды. Ал «күнді» тапкан оқушы сынып оқушыларына сұрақ қояды.

 

 

«Санды тап» ойыны. Мұғалім (немесе алдын ала дайындаған оқушы) тапсырманы окиды:

Мен бір сан ойладым, егер одан 4-ті азайтсаң, нәтижесі екі болады. Мен қандай сан ойладым?

Мен бір сан ойладым, егер одан 10-ды азайтсаң, нәтижесі 2 болады. Мен кандай сан ойладым?

Мен бір сан ойладым, егер одан 10-ды азайтсаң, нәтижесі 30 болады. Мен кандай сан ойладым?

 «Дүкен» ойыны. Ойынды бірнеше нұсқада ұйымдастыруға болады. Бұл ойынды есептеу дағдыларын шыңдау, мәтінді есептер құрастырып, оларды түрлендіре алу біліктілігін дамыту, «теңге», «масса», «литр» түсініктерін пысықтау үшін түрлі мақсатта қолдануға болады. Мұғалім бағалары жазылған тауарлар суретін пайдаланады. Балалар сатып алынатын тауардың құнын немесе қанша ақша қайтарылатынын есептеп шығарады. Заттардың массасын да көрсетіп, есептер құрастыруға болады.

 «Сөмкеде не бар?» ойыны. Сөмке немесе азық-түлік дорбасы суреттеліп, массасы көрсетіледі. Мысалы, 9 кг, 15 кг.... Жанында салмағы көрсетілген азық-түліктердің суреті бар. Балалар мүмкін нұсқаларды таңдайды.

 «Дурыс окы!» ойыны. Балаларға қосу және азайтуға берілген өрнектер жазылған тірек қағаздар беріледі. Мұғалім олардан өрнектерді дұрыс оқып, сонан соң нәтижесін атауды сұрайды. Келесі сабақтарда бұл жұмысты түрлендіріп, балаларға бір-біріне сұрақ қойғызуға болады (мәселен, ... сандарының қосындысын тап,... сандарының айырмасын тап, т.б.).

 

«Мен бастаймын, сен жалғастыр» ойыны. Бұл ойынды әртүрлі нұсқада жүргізуге болады: Мұғалім - оқушы, оқушы – сыныпоқушылары, жұптар. Ойынның мазмұны мынадай: жүргізуші өрнекті айтады, мысалы, 12 мен 9 санының айырмасы, ал ойыншылар осы өрнекке лайықты жалғасын ойластырады (12 мен 9 санының айырмасына 10-ды қос, т.б.) және нәтижесін табады, ал жүргізуші есептеудің дұрыстығын қадағалайды.

 

«Сағат неше?» ойыны. Мұғалім сағат үлгісін көрсетіп, балалар уақыт неше болғанын айтады. Әңгіме барысында мұғалім циферблат, сағат тілі, минут тілі, сағат тәрізді тірек сөздерді пайдаланады.

 

«Күн мен түн» ойыны. Бұл ойынның мақсаты «тәулік» түсінігін пысықтау, уақытты дәл анықтау болып табылады. Мұғалім сағаттағы уақытты және суреттерді көрсетеді. Балалар уақытты атайды.

 

«Лото» ойыны. Бұл ойын жұппен немесе топпен өткізіледі. Бұл үшін 0-ден 9-ға дейінгі сандар жазылған бір түсті карточкалар және толық ондықтарды (10, 20, 30...90) білдіретін сандар бар басқа түсті карточкалар кажет. Карточкалар екі жерге теріс қаратып орналастырылады. Балалар сандарды көрмейді. Балалардың бірі ондықтардан тұратын карточкалардың бірін, ал екінші бала бірліктерден тұратын карточкалардың бірін алып көрсетеді, өзге оқушылар санды атайды. Балаларды санға бірден талдау жасауга үйреткен жон. Мысалы, 23 санында екі ондық, үш бірлік бар.

 

«Кешікпеуді үйренемін» ойыны. Бұл ойынның мақсаты сағат, тәулік түсініктерін пысықтау, жол жүруге қажетті уақыт аралығын, т.б. есептеу болып табылады. Ойынның мазмұнын мұғалім өз бетінше таңдай алады. Мысалы, кинотеатрда койылым сағат 14.00-де басталады. Жолға 40 минут кетеді. Қойылымға 15 минут бұрын келу керек. Кешікпеу үшін үйден нешеде шығу керек?

 

«Математикалық таразы» ойыны. Ойынның мақсаты «дұрыс теңдік», «дұрыс теңсіздік» түсініктерін пысықтау және дұрыс теңдік пен теңсіздіктерді өз бетінше құрастыра білуді жетілдіру болып табылады. Мұғалім таразының суретін, сонымен қатар сандар және өрнектер жазылған карточкалар қолдана алады. Таразы теңестіріледі. Оның бір табақшасына сан қыстырылады да, балалар дұрыс теңдік шығу үшін өрнектер таңдайды.

«Мысалдар тауы» ойыны. Ойынды өткізу үшін сандар жазылған карточкалар әзірленіп, тақтаның оң жағына ілінеді. Мұғалім тақтаға «таулар» төрізді кеңістік сызады. Балалар «тауға» сыйғанынша өрнектер құрастырып, бірінің астына бірін жазады.

 

1112                               13

 

5+6=11               10+1=11            6+6=12            5+7=12

 

«Жылдам, бірақ шатаспа!» ойыны. Бұл ойында кім тура және кері бағытта аталған сандарды тез айтып шығатыны тексеріледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Математика 2 «А»сынып  №37 сабақ

Күні: 12.11.2013ж.

Тақырыбы: Сынық сызық. Сынық сызықтың ұзындығы.

Сабақ мақсаты. Сызықтардың атауымен таныстыру, сынық сызықты         (тұйықталғанжәне тұйықталмаған) және оның буындарын(кесінді) табу қабілетін қалыптастыру.

2.ойлаудың дайындығын және жаңа іс-әрекетті құру қажеттілігін сезіну.

1.  оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу.

Сабақ барысы

 І. Ұйымдастыру кезеңі

Оқушыларды сабаққа даярлау

ІІ. Үй тапсырмасын еске түсіру.

ІІІ. Жаңа сабақ

Оқулықтағы №1 тапсырманы орындау. Теңдей кесінділерді табуға берілген тапсырмада қисық және түзу сызықтар да бар. Балалар алдымен геометриялық фигураларды топтастырып алады: сызықтар, кесінділер.Тақтаға көрнекі материалдар ілінеді.

   Кесінділер:

   Сызықтар:                                     

Балаларға сызықтың  атын атап, ұзындығын өлшеуді тапсыру.

 

 

 

-Кесіндінің ұзындығын қалай өлшейміз, естеріңе түсіріп көріңдерші?(сызғышты алып, 0 деген белгіні кесіндінің басталған жеріне қоямыз. Содан соң кесіндінің сызғыштағы қай санның тұсынан  біткенін қараймыз.)

-Қалған фигуралардың ортақ  белгілері қандай?(Олар сынық сызықтар)

-Сынық сызық қандай фигуралардан құралған? (кесінділерден)

-Сынық сызықтарды қандай топтарға  топтастыруға болады? (тұйықталған және тұйықталмаған сынық сызықтар деп бөлуге болады.)

№5 карточканы  алыңдар.Ондағы фигура қалай аталады?(тұйықталмаған сынық сызық)

-Атап көрсет. (АВСДЕ сынық сызығы)

-Сынақ түрінде тапсырма беру үшін сендерге сол тұйықталмаған  сынық сызықтың ұзындығын табуды ұсынамын. Бұл тапсырмада қандай жаңалық кездестірдіңдер? (тұйықталмаған  сынық сызықтың ұзындығын табу қажет.)

- Тапсырманы орындап көріңдер.

-Кім шешуін таба алмады?

-Қандай қиындыққа кезіктіңдер? (Мен тұйықталмаған  сынық сызықтың ұзындығын таба  алмадым)

№2 тапсырма немесе дәптердегі ұсынылған фигуралардың ішінен  сынық сызықтың ұзындығын табуға берілген.

Мысалы: АВ-2см               СД-4см

                 ВС-3см               ДЕ-3см

2+3+4+3=12(см)

№3 тапсырмада қызыл,жасыл сынық сызықтардың ұзындығын табады.

№4 тапсырмадаберілген есепті санды дерекпен және сұрақпен толықтыру.

№5 тапсырмада берілген өрнектерді жазып,олардың мәнін табу.

А) 2мен 6 сандарының қосындысына 8-ді қос

               2+6+8=

ә) 10-ға 12 мен 6 сандарының айырмасын қос.

       10+(12-6) =    т.с.с.

№7 тапсырма оқушылардың ойлау қабілетін дамытуға арналған.

Қорытындылау:-Тұйықталмаған сынық сызықтың ұзындығын қалай табамыз? (Сынық сызықтың  әр буынының ұзындығын өлшеп, содан соң барлық буындарының ұзындықтарын қосу қажет.)

Үйге тапсырма беру: 57 бет № 6