Айдана

ШҚО Көкпекті ауданы  Преображенка орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Ниязбаева Динара Амангелдіқызы Пән аты Күні  Сынып   Сабақтың  тақырыбы Сабақтың типі: Сабақтың түрі:    Әдіс­тәсілдері: Жалпы мақсаты   Күтілетін  нәтиже   Негізгі идеялар Көрнекілігі Уақыт  3 минут 2 минут 25 минут Қазақ тілі 07.02.14. 5 А  «Еріндік және езулік дауысты дыбыстар»  Лексикалық тақырып: «Сәйгүлік мінген «Мәңгілік елдің» ұландары» Жаңа  білімді меңгеру, игерілген білімді пысықтау. Түрлендірілген аралас сабақ Сұрақ­жауап,түсіндіру, СТО құралдары а) білімділігі:Оқушыларға еріндік және езулік дыбыстарды меңгерту. Фонетика бойынша білімдерін молайту. ә)тәрбиелілігі:Оқушыларды өмірмен таныстыра отырып, ұлттық құндылықтарды дәріптеуге, ұлт тарихын қастерлеуге, Отансүйгіштік сезімдерін тәрбиелеуге  үйрету. б)дамытушылығы: Оқушылардың өзіндік ізденістерін дамыту, білімдерін арттырып, туған тілге  қызығушылығын ояту, есте сақтау қабілетін дамыту, өздерінің  білім алуына жағдай жасау.  Фонетика туралы түсініктері кеңейеді, еріндік, езулік дыбыстарды меңгереді. Азаматтық ұстанымдары күшейеді, дамиды. Өз білімдерін қолдана алуға  дағдыланады. Саяси көзқарастары мен ұстанымдары қалыптасады. Фонетика, дыбыс, әріп, дауысты дыбыс түрлері. таратпа суреттер, тапсырмалар, слайдтар, стикерлер, смайликтер, флипчарт, маркерлер, маршруттық сурет. Оқытушының  іс­ әрекеті Ұйымдастыру кезеңі. Жылқы суретінің қиықтарын құрастыру арқылы топқа  бөлу.«Сәйгүлік», «Тұлпар» топтарына бөледі. Психологиялық кідіріс. Жаттығу сәті. Оқушылардың  іс­ әрекеті Топқа бөлінеді. Топ атына байланысты ұрандарын айтады. Топ мүшелері орындарына жайғасады. Ресурстар, ескерту Қиық суреттер 1. Сабаққа дайынсыңдар ма? 2. Өтірік айтпайсыңдар ма? 3. Ең жек көретін сөз қайсы? 4. Екіліктерге не дейміз? Сабаққа деген құлшыныстары артады. Дене мүшелеріне  жаттығу жасалады. 1. Иә, иә. Бастарын изейді. 2. Жоқ, жоқ. Бастарын шайқайды. 3. Білмеймін, білмеймін. Екі иықтарын көтереді. 4. Сау бол, сау бол. Қолдарын сермейді. Оқушыларға «Мәңгілік ел­2050» межесіне дейін 7 бекеттен  өтетіндіктерін айтады. Әр бекетке сай тапсырмаларды орындау  бойынша бағалау критерийлерін қояды. Әр бекеттің тапсырмасын  орындаған соң белгі салып кетулерін тапсырады. 1­бекет. «Есімдер елінде»  1­топ. 1. Кімнің есімі бірыңғай жуан дауысты дыбыстардан тұрады. 2. Аралас жуан және жіңішке дауысты дыбыстардан құралған  «Мәңгілік ел­2050» межесіне жету шарттарымен танысады.  Тапсырма орындалған сайын, бекетке белгі салып  отыратындықтары жайлы хабарланады. Оқушылар алған білімдерін өмірмен байланыстыра отырып,  сынып оқушыларының есімдерін параққа жабыстырады. Тек ашық, жіңішке дауыстыдан тұратын есімдер: Әнел, Дәулет. Бірыңғай жуан: Аружан, Жұлдыз, Дархан, Қымбат, Сымбат. Аралас дыбыстардан: Сабина, Перизат, Сабина, Мирхат. АКТ Парақтар, есімдер  жазылған сөздер есімдер. 3.Тек ашық, жіңішке дауыстыдан тұратын есімдер. 2­топ. 1. Еріндік пен езулік дауыстылар араласып келген есімдер. 2. Қысаң және ашық дауысты дыбыстары бар есімдер. 3. Тек ашық, жіңішке дауыстыдан тұратын есімдер. 2­бекет. «Стикерге жазылған сөз». 1­топ. «Езулік» 2­топ. «Еріндік» 3­бекет. «Жалған жауап» бекеті.  Жақтың тар ашылуы арқылы жасалған дауысты дыбыстарды  еріндік  дауыстылар дейміз. Дауысты дыбыстар жақтың ашылуына қарай жуан және жіңішке  болып бөлінеді. Дыбыс­әріптің жазудағы таңбасы. Қазақ әліпбиінде қазақ тіліне тән 12 дыбыс бар. Қазақ тілінде 42 дыбыс бар. Тілдің қатысына қарай дауыстылар ашық және қысаң деп бөлінеді. “У” тек қана жуан дауысты дыбыс. Жақтың ашылу қалпына қарай дауысты дыбыстар ашық және жабық  деп бөлінеді. Еріннің дөңгеленіп алға қарай созылуы арқылы жасалған дауысты  дыбыс езудік деп аталады. Езулік дауыстыларға алдында жазылған еріндік дауыстылар әсер  етпейді. 4­бекет.  «Санаға саяхат». Еріндік, езулік сөздерінің омонимдерін  жазу. 5­бекет. «Артығы қайсы?» бекеті. 1­топ. Еріндік дауыстылар: о,ө,и,ұ,ү,у,е,й. Ашық дауыстылар: а,и, у, ә, е, э, ү, ц, о, ө. Жуан дауыстылар: ө,ү,ұ,о,а,ы,и. 2­топ. Езулік дауыстылар: о,ы,и,ұ,ү,у,е,й, а. Қысаң дауыстылар: ы,і,о,и,а,у,ұ,п,ү. Жіңішке дауыстылар: ә,ө,ү,а,ы,ұ,і,е,и,г,у. 6­бекет. «Жаттығулар» бекеті.  1­топ. 247­жаттығу. 1­анаграмманы шешкізу. Жауабына дыбыстық  талдау. 248­жаттығу. Өтірік өлеңдегі аралас буындарды теріп жазу. 2­топ. 247­жаттығу. 2­анаграмманы шешкізу. Жауабына дыбыстық  талдау. 248­жаттығу. Өтірік өлеңдегі езуліктерді теріп жазу.  Еріндік пен езулік араласып келген:Аружан, Жұлдыз. Қысаң және ашық дауыстылары бар: Сабина, Мирхат, Аружан,  Қымбат, Сымбат. Әр топтан топ басшысы шығып, стикерде жазылған сөзді тура  атамай, сол ұғым туралы бірнеше сөз айтады. Стикер  жабыстырылған оқушы жауабын табады. Жылқы жылымен байланыстыра өз ойларын айтады. Дұрыс нұсқасымен салыстырады. Еріндік дауыстылар,баруға еріндік,  Езулік дауыстылар, езулігін салды. Дұрыс жауаптарын қалпына келтіреді. Интерактивті тақтадан дұрыс жауабымен салыстырады. Стикерлер  Флипчарт, маркерлер Флипчарт, маркерлер Флипчарт, маркерлер,  стикерлер Оқулық, дәптер. Емлеге сай емес әріптерді интерактивті тақтадан сызады. Дәптерлеріне жаттығуларды орындайды. «Ұ» ­жуан, қысаң, еріндік дауысты дыбыс. 248­жаттығу. Бота, отырып, борсық, бура, сулықты, жолбарыс,  ашуға,булықты. 2­топ. «И» ­ жіңішке, қысаң, езулік  дауысты дыбыс. Шіреніп, айдап, кемені, бытпылдықтап, бір, елік, мініп, келеді,  ләңгі, тепті, барыс, лашын, киді, лепіргенде, лаң. 2 минут 10 минут 2минут.  1 минут.  Сергіту сәті. «Қара жорға» биі 7­бекет. «Сәйгүлік мінген мәңгілік ел ұланымыз» тақырыбына  шығармашылық жұмыс. Шағын ойтолғау, эссе. Бағалау. Әр топ бір­бірін бағалайды.  Әр оқушы топ мүшелерінің тұсына смайликтерді жабыстырады. Үй тапсырмасы. 249­жаттығу. Мәтін мазмұнын әңгімелеу. Кестені  толтыру.  Озық тапсырма: дауыстылардың жазылуы. Сергиді, сабаққа деген қызығушылықтары артады. Оқушылардың шығармашылық қабілеттері ашылады, тілдері  дамиды. Өз ойларын ашық айтуға дағдыланады. Шынайы  өмірмен байланыстыра отырып пікірлерін білдіреді. Оқушылар өз  есімдері жазылған параққа смайликтерді  сабақтағы белсенділіктеріне қарай жабыстырады. Дәптер  Постер, смайликтер.