Еңбекке баулу

Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Еңбек қауіпсіздігін ережесін сақтау. Еңбек мәдениет ережесі Мақсаты Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал 1. Еңбекке баулу кабинетінде  жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік  техникасы ережелерімен таныстыру. Еңбекке баулу сабағында өзін­ зі алып жүру ережелерімен таныстыру. Төтенше жағдайлардағы іс­ әрекет ережелерімен таныстыру. 2. Оқушылардың өздерін кабинетте ұстау, қауіпті жағдайларда  көмек көрсете білу қабілеттерін дамыту. 3. Оқушыларға эстетикалық тәрбие беру. Психологиялық дайындық Біз балдырған баламыз, Құстай қанат қағамыз. Дүниені аралап, Оқып білім аламыз. Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді. Қызығушылықты ояту Мағынаны тану       Еңбек адамның табиғи жетістігі болып табылады. «Маймылды адам еткен еңбек» деген  пікірлер де бекер емес. Сонымен қатар, еңбек адамның өмір сүруінің маңызды жағдайы болып  табылады, себебі: ол адамның өмір сүруінің материалдық және рухани қажеттіліктерін, басқаша  айтқанда, тамақтануға, баспана иеленуге, киінуге, адамдармен араласуға, білімге, қағазға, өнерге  және тағы басқа өмірсүру қажеттіліктерін қанағаттандырады. Кең мағынада еңбек тек адамның  ғана емес, сонымен қатар да табиғи қажеттігі болып табылады, себебі, қоғамның материалдық  негіздерін қалыптастырады. Өзінің саналы тіпті санасыз ғұмырында да адам әйтеуір бір нәрсені  жасап, дайындап, шығарып, өндіріп жатады. Басқаша айтар болсақ, адам 5­6 жасынан бастап  еңбек ете бастайды: ата­анасының өтініші бойынша бір нәрсені әкеліп береді, апарады,  жылжытады және т.б. Адамның қолынан жасалған заттардың барлығы – инеден бастап ұлы  жаңалықтарға дейін еңбектің нәтижесінде дүниеге келген. Сонымен кез­келген адамның өмірі  еңбексіз мүмкін емес, еңбек барлығын жасайды, адамның материалдық және рухани  қажеттіліктерін қамтамасыз етеді, ал бұлар, өз кезегінде, қоғамның материалдық негіздерін  құрайды. Практикалық жұмыс Сергіту сәті Орманда кірпі келеді,  Саңырауқұлақ тереді.  Кездесті, міне, керегі:  Екеуі қайың астынан.  Біреуі терек қасынан.  Қанша олар болмақ есепте,  Тоқылған салса себетке?  Ой  сергітеді,шашағандары басылады Ой толғаныс Еңбек қылмай ер оңбас, Бірлік қылмай ел оңбас.   Мал семіз болса, төл егіз. Жер семіз болса, дән егіз.   Еңбегі аздың өнбегі аз.   Ұстаның өрісі көрігінен төсіне дейін.   Шебердің инесі де алтын, Соққан күймесі де алтын.   Шеберді саусағы асырайды.   Еріншектің ертеңі бітпес.   Жатқанға жан жуымас, Жалқауға мал құралмас.   Құс қонбаған көл жетім, Ел қонбаған жер жетім. Үйге тапсырма Жұмысты аяқтау Бағалау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Кері байланыс   Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Табиғи материалдармен жұмыс. Табиғатты бақыла, үйрен Мақсаты Күтілетін нәтиже Білімділік: Табиғи материалдардан әр түрлі бұйымдар, ойыншықтар,  бейнелер жасап үйренудің әдіс­тәсілдерін үйрете отырып,табиғи  материалдардың қасиетін меңгерту. Дамытушылық: өз бетінше жұмыс жасауға,ізденуге, логикалық ойлау  қабілетін дамыта отырып, жасаған бұйымның сапалы болуын қадағалау, Психологиялық ахуал еңбекке құштарлығын,қызығушылығын дамыту. Тәрбиелілік: Табиғи материалдармен жұмыс істеу кезінде қолөнерімізді  дәріптей келе, оларды әдемілікке, шеберлікке, ұқыптылыққа,  үнемділікке, табиғатты аялауға, ұйымшылдықпен жұмыс жасай білуге  тәрбиелеу. Психологиялық дайындық Біз балдырған баламыз, Құстай қанат қағамыз. Дүниені аралап, Оқып білім аламыз. Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді. Қызығушылықты ояту     Табиғи материалдармен жұмыс. «Күзгі вальс» композициясын құрастыру. Табиғи материалдарға талдың қабығы, бұтақтар, тал түбірі, құм, жапырақ, гүл күлтелері, кепкен  жемістер, сабан және т.б. заттар жатады. Табиғи матералдармен жұмыс істеуде оқушыларға қазақтың ұлттық бұйымдарын – домбыраны құрастыру, сырмақ, ер тоқым, сәукеле мен камзол, аяққап т.б. жасау ұсынылған.  Өте ерте заманда адамдар тағам өнімдерін алу үшін дақылдар өсіріп, оның сабағын(сабанын) қолданған  және шаруашылық қажетіне пайдаланған.Сабаннан жасалған төбе жабындысы, егер дұрыс және  шеберлікпен реттеліп жабылса, ондаған жылдарға жарамды қызмет етеді. Сабаннан жасалған қалпақ, төсеніш, себет, шаруашылық керек­жарағы, балалар ойыншықтары тұрмыста  кеңінен пайдаланылады. Көптеген шеберлер қазіргі кезде де сәндік­қолданбалы өнер бұйымдарын даярлау үшін сабанды арнайы  өңдеуді үйренді. Өңдеуден өткізгеннен кейінгі сабан өте жақсы жылтырап, түсі құлпырып, реңі әр түрге  енеді. Сабанның сапалысынан тоқу өнерінде әртүрлі заттарды тоқу, жапсыру, безендіру, әсемдеу  жұмыстарын жасайды. Оны тігін бұйымдарында да әшекейлеуге, түстерді безендіруге қолданады. Шеберлер сабанды маусымның соңы немесе шілдеден бастап, күз бойы, өсімдіктің масағы өсіп шыққан  уақытқа дейін даярлайды. Табиғи материалдарды қазіргі кезде 4 топқа бөледі. 1. Өсімдік материалдары (дәнді дақылдар, ағаш бүрлері, сүйекті ағаш, түрлі өсімдік ұрықтары) 2. Жануар материалдары (сүйек, жүн, тері) 3. Гоеграфиялық материалдар (тас, ұлутас, құм)  4. Пластмасс материалдар (целофан, пластмасс)     Сергіту сәті Ой толғаныс Ой  сергітеді,шашағандары басылады Орманда кірпі келеді,  Саңырауқұлақ тереді.  Кездесті, міне, керегі:  Екеуі қайың астынан.  Біреуі терек қасынан.  Қанша олар болмақ есепте,  Тоқылған салса себетке?  Табиғат сөзіне құрастыру 1. Бұйым пішілетін зат? (мата) 2. Тігін құралы (Қайшы) 3. Белдемше бұйымының үстіңгі бөлігі (белдік) 4. Тігін құралы (ине) 5. Бұрғылау аспабы (бұрғы) 6. Ұлттық киім (камзол) 7. Үтіктеу құралы (үтік) Сарамандық жұмыс Қажет құралдар: қажетсіз компьютер дискісі, диаметрі 0,7см қызыл  моншақтар, итмұрынның кепкен жемісі, күзгі үлкен және майда  жапырақтар, жасанды гүлдер, тығын, пышақ, әмбебап желім, шам­ қауыз(свечка) Жұмыстың орындалу реті: 1. Композицияны дискіге орналастыру. Тығынды дөңгелектеп 0,5см  қалыңдықпен кесіп, дискінің ортасына шыбықтарды жабатындай  желімдеу 2. Гүлдердің ортасына теріс жағына желім жағып, дискіге шеңбер  бойынша жапсыру 3. Итмұрын жемісінің сабағына желім жағып, оларды гүлдердің арасына  жапсыру. Үлкен жапырақтың екі жағына 3 моншақтан жапсыру. Шырақты қою. Жұмысты аяқтау, қорғау Қорытындылау: Бүгінгі сабақта табиғи материал түрлерінің көптеген  түрлерімен танысып, қандай жұмыстар жасауға болатынын білдік. Ендеше сабақтан алған білімдеріңді тексеріп көрейік. Табиғи материалдар қайдан алынады? Қандай түрлерін білеміз? Қандай бұйымдар жасауға болады? Бөліктер қалай бекітіледі? Жұмысты аяқтау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау   Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Үйге тапсырма Бағалау Кері байланыс Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Мақсаты Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал Қызығушылықты ояту Мағынаны тану Табиғи материалдардан құрастыру. «Көңілді ханзада» бейнесін  жасау Сабақтың мақсаты: Оқушыларды табиғи материалдардан «Көңілді  ханзада» композициясын құрастыруды үйрету Білімділік: Оқушылардың композиция туралы білімдерін кеңейту,  «Көңілді ханзада» композициясын құрастырудың әдіс ­ тәсілдерін  көрсету. Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, белсенділікке,  шапшаңдыққа, тазалыққа баулу. Дамытушылық: Оқушылардың ойлауын, дүниетанымын арттыру  шығармашылық қабілеттерін дамыту. Сабақтың түрі: Аралас сабақ Әдіс – тәсілдері: Сұрақ ­ жауап, түсіндіру, көрнекілік Керекті құрал ­ жабдықтар: апельсиннің қабығы, желім, қатты  картон, мата, ине, жіп, қайшы т. б Гүл өсірсең терлеп, Мұның аты еңбек. Кесте тіксең зерлеп, Мұның аты еңбек. Қиындықтың бәрін Еңбек қана жеңбек. Композиция (латын сөзі – kompositio – құрастыру, тәртіпке келтіру) –  көркем шығарманың құрылысы. Көркем әңгіме не поэма, не роман,  қайсысын оқысақ та әр алуан сюжетке құрылады. Сюжет дегеніміз ­  шығармадағы адамдардың бір ­ бірімен байланысы, қарым ­ қатынасы,  күрес ­ тартыстары, шығармадағы оқиғалардың дамуы болып есептеледі.  Ендеше оқиға қалай болса солай суреттелмейді. Белгілі бір тәртіппен  дамиды. Бір оқиға себеп болса, екіншісі оның нәтижесі. Адамдар  арасындағы қарым ­ қатынас күрес ­ тартыстар тек кездейсоқ емес, өмір  Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді. шындығы, өмірге екі түрлі көзқарас, екі түрлі мінездің түйісуі екендігі  аңғарылады. Оқиғаның белгілі бір мезгілде болғандығы көрсетіледі.  Шығармада кездесетін оқиғаның осылар тәрізді әр алуан бөлшектердің  қалауын тауып жазушы асқан шеберлікпен қиюластырып, бір бүтін нәрсе  етіп шығарады. Міне осыны шығарманың композициясы ­ құрылысы деп  атайды. Композиция (құрылыс)­ көркем шығарманың барлық түріне қатысы бар  ұғым. Ал сюжет тек оқиғалы шығармаларға ғана қолданылады. Ал  еңбекке баулу пәнінде композиция дегеніміз ­ бұл түрі, түсі әртүрлі  безендіру элементтерін, бөліктерін бір ­ бірімен сәйкес үйлестіріп  орналастыру. Енді қауіпсіздік ережесін еске түсірейік. Қауіпсіздік ережесі 1. Желімді пайдаланған кезде жұмыс орнына целлофан немесе қағаз төсе. 2. Желімді қылқаламмен көп іліп алма. 3. Қылқаламды арнаулы орынға қой. 4. Қайшымен ойнауға болмайды. 5. Инені киіміңе шаншыма. 6. Инені арнаулы орында сақта. 7. Құралдармен ойнама. 8. Біреуге үшкір затты ұсынғанда ұшын өзіңе, сабын кісіге қаратып бер. Орманда кірпі келеді,  Саңырауқұлақ тереді.  Кездесті, міне, керегі:  Екеуі қайың астынан.  Біреуі терек қасынан.  Қанша олар болмақ есепте,  Тоқылған салса себетке?  Ой  сергітеді,шашағандары басылады Ханзаданы қағаздан жасау Түрлі­түсті қағаздарды пайдалану Желім,қайшы Жұмысты бастау Сергіту сәті Ой толғаныс Үйге тапсырма Жұмысты аяқтау Бағалау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Кері байланыс   Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Схема бойынша құрастыру.  Мақсаты Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал Оқушыларға жаңа сабақты түсіндіру. Схема бойынша құрастыру  жұмыстарын жүргізу.  1. Білімділік: балаларды әртүрлі қажетсіз заттарды пайдаға асыра  білуге үйрету. Киндердің, йогурттың, сіріңкенің және босаған  құтыларынан қоянның бейнесін құрастыра білуге үйрету. 2. Түзету ­ Дамытушылық: ой ­ қиялын дамыту, саусақ  моторикасын жетілдіру. 3. Тәрбиешілік: ұқыпты және таза жұмыс жасау дағдыларын  қалыптастыру, табиғатты аялау сезімдерін тәрбиелеу. Алдын ­ ала жұмыс: әртүрлі қажетсіз заттармен таныстырып одан  алуан түрлі бейнелер жасауға болатынын түсіндіреді, дайындалған заттарды көрсетіп әңгімелейді. Көрнекі құралдар: киндердің, сіріңкенің, йогурттың қауашақтары,  түрлі түсті қағаздар, сызбалар, желім, қайшы және қажетсіз заттан жасалған үлгі аңдар. Психологиялық дайындық Біз балдырған баламыз, Құстай қанат қағамыз. Дүниені аралап, Оқып білім аламыз. Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді. Қызығушылықты ояту Мағынаны тану ­ Сендер осындай ойыншықтар жасағыларың келе ме? ­ Олай болса, бүгін қоянның бейнесін жасаймыз. Қоянның ерекшеліктеріне назар аудару. ­ Қоян қандай аң? ­ Қоянның құлақтары қандай? ­ Неше аяғы бар? ­ Алдынғы аяқтары қандай? ­ Артқы аяқтары ше? ­ Құйрығы қандай? ­ Құлақтары мен аяқтары қандай пішінге ұқсайды? ­ Сопақты қандай геом. пішінен қиып алуға болады? Тік төртбұрыштың бұрыштарын қиып алсақ сопақша пішінді болып шығады. Қағазды екіге бүктеп қиямыз. Сонда екі құлақ, екі аяқтан шығады. Құйрығын мақтадан немесе қағазды умаждап жапсырамыз. Тұмсығын және мұртын фломастермен салуға болады немесе қара қағаздан жіңішке жолақтар қиып алуға болады. ­ Балалар, қайшыны мұқият пайдаланамыз. Қайшыны қалай ұстаймыз?(Қайшыны ықпайлап қағазды қиғанда соның ыңғайына салып қозғау керек) (Балаларды үстел басына отырғызу.) ­ Балалар, қоян нені жақсы көреді? Олай болса, қоянға сәбіз салатын дайындап берейік. Саусақ ойыны: «Сәбіз салаты» Сәбізді алып тазалаймыз Үккішпен үгіп майдалаймыз Қант сеуіп дәмдейміз Қаймақ құйып сәндейміз Міне, дайын нәр тағам ­ Дәруменге байыған. Жұмысты неден бастаймыз, ең алдымен негізгі бөліктерін қиып даярлаймыз. Содан соң жабыстыру  жұмысын жүргіземіз. Балалар, сызбаға қарап қоянның бейнесін жасаймыз. Жұмыс орындарыңды таза ұстап және ұқыпты жұмыс жасаңдар. Жеке жұмыс жасайды. Сол кезде көмек көрсету. Сергіту сәті Ой  сергітеді,шашағандары басылады Ой толғаныс Орманда кірпі келеді,  Саңырауқұлақ тереді.  Кездесті, міне, керегі:  Екеуі қайың астынан.  Біреуі терек қасынан.  Қанша олар болмақ есепте,  Тоқылған салса себетке?  Сары қозы, көк қозы, Қарындары тоқ қозы. Күздігүні көп қозы, Қыстыгүні жоқ қозы.   (Қауын­қарбыз)   Темір аяқты, Ағаш таяқты.  (Циркуль мен қарындаш)   От ішінде  – үш таяқ, Үшеуі де күшті аяқ. Ортасында ілгегі, Ілгегінде ілгені.   (Мосы мен шәугім)   Торы тай, Табанында төрт ай.    (Таға) Қауын, қарбыз дей алмайсың, Піскенмен, жей алмайсың. Жарғаныңмен, қап­қатты, Ал асқанда, тәп­тәтті.      (Асқабақ)   Бір жыланды таяққа іліп алдым, Ерге қона, пайдасын біліп алдым.    (Қамшы)   Жұмбақтардың жауабын табу Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Үйге тапсырма Бағалау Кері байланыс   Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Мозаика. Дән тұқымынан мозаика құрастыру Мақсаты Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал Білімділік: оқушыларға жалпы дәнді – дақылдар туралы толық  мағлұматтар беру; Дамытушылық: оқушылардың пәнге деген қызығушылығын  арттыру, ойлау шеберліктерін, эстетикалық талғамын ұштастыру; Тәрбиелік: оқушыларды осы өнер түрімен қызықтыру,  ұқыптылыққа, еңбексүйгіштікке, іскерлікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ­жауап, өз бетінше сарамандық  жұмыс. Сабақтық көрнекілігі: Дәннен жасалған картина. Ел бастау қиын емес, Қонатын жерден көл табылады, Қол бастау қиын емес, Шабатын жерден ел табылады. Шаршы топта сөз бастау қиын. Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді. Қызығушылықты ояту Еңбекке баулу пәнінен жинақталған сұрақтарға жауап беру. Өнер тобы 1. Көктікен гүлін дайындау реті. 2. Қағаз қандай материал? 3. Құрақ дегеніміз не? 4. Тамбурлы тігістің Отаны қай мемлекеттер? 5. Бөлшектерді біріктірудің неше тәсілі бар? 6. Құрамақтарды неден құрастыруға болады? 7. Мозаика дегеніміз не? Талант тобы 1. Тігіс түрлерін ата? 2. Симметрия дегеніміз не? 3. Шидің пайдалануға дейінгі тазалығы 4. Әшекейлі бет орамалдарды ата? 5. Емен ағашы неше жылдай өседі? 6. Электр тізбегінің шартты белгілерін ата? 7. Киіз үй бөліктерін ата? Оқушылар бүгін біз дәндерден бұйым жасауды үйренеміз. Дәнді – дақылдардан әдемі бұйымдар жасауға  болады. Дәндерден бұйым жасамас бұрын олардың құрамы мен емдік қасиеттеріне тоқталып өтейік. Қауын тұқымы Емдік қасиеті. Тәтті, дәмді, суық райлы, іркілген қанды таратады, өкпені тазалайды, ішекті  дымқылдандырады. Ауыздың сасуына: қауын тұқымынан қажет мөлшерде алып талқандап, таңертең  ашқарынға ауызды ысады немесе балмен араластырып дәрі жасап тіске басса да болады. Бел, аяқ қақсап  ауырғанда: 120гр. қауын тұқымын талқандап 10 күн араққа шылап, бір ішкенде 10мл­ден үш күн  ашқарынға ішеді. Ішекке ас тоқтап тынышсыздануға 6­15гр. Қауын тұқымын талқандап сумен ішеді.  Қауын тұқымы 10гр. , аю балдырған 30гр, жылан қабығын бір дана талқандап, әр ретте 12гр, тамақ  алдында ішеді. Соқыр ішек қабынуға: басқа дәрілерді қауын тұқымын қосып ішкізсе, соқыр ішектің  қабынуының алдын алады. Асқабақ. Асқабақ пен дәрмене (жусан түрі) ұрығының ұнтағынан бір­бір ас қасық алып, сол ұнтақты  жарты килограмм қара мейізге қосып темір келіде жаншып, осының бас бармақтайын күніне 4 рет  глимастасы бар балаға жегізсе, бір күннің ішінде іштегі құртты айдап шығарады. Асқабақты сүтке қайнатып ас орнына жиі ішсе ­ бауыр, көкбауыр, қант диабеті ауруларына өте жақсы ем.  Ал асқабақ сабағын суға қайнатып ішсе, несепті жүргізеді, бүйрек пен жүректің ісініп ауырғанын  қайтарады. Сөкті — тарыны ақтап, қауызынан тазартып алады. Тазаланған сөк — арнайы өңделген тары дәні —  жоғары, бірінші және екінші сортқа бөлінеді. Кейбір сөктің ашқылтым дәмі болады. Оны кетіру үшін  тарыны қайнаған суға әбден жуады. Қарақұмық жармасын буланған немесе буланбаған қарақұмық дәнінен алады. Құрамында сіңімді  белоктар, крахмал мол болады. Қарақұмық жармасының белоктары басқа қосылыстармен алмастыруға  болмайтын амин қышқылдарына бай. Өндеу тәсілдері мен дон сапасына қарай қарақұмық жармасы  ұнтақталмаған тұтас жарма және тез пісетін жарма болып бөлінеді. Ұнтақталған қарақұмық дәні тез  піседі. Сұрыпталған жарманы бірінші және екінші сортқа бөледі. Ал ұнтақ жарма сортқа бөлінбейді.  Жармадан қоймалжың ботқа әзірлейді, ал сұрыпталмаған жарманы дербес тағам түріндегі кебіртек ботқа, сонымен бірге гарнирге, турамаға пайдаланады. Асбұршақ. Асбұршақ бағалы, жоғары ақуызды дәнді бұршақ дақылы болып табылады. Қазақстанда  аудандастырылған сорттарының тұқымдарына орта есеппен 24­27% ақуыз, 50%­ден астам көмірсулары  (негізінен крахмал), айтарлықтай мөлшерде май , күлдік заттар мен дәрумендер (А, В, С ж.б.) болады.  Тұқымдары жоғары қоректілігімен және жақсы дәмдік санасымен ерекшеленеді, әр түрлі тағамдар  дайындауға бүтін және үгітілген тұқымдар кеңінен қолданылады, консервіленген түрде де пайдалануға  болады. Асбұршақтан әр түрлі мал азықтық өнімдер ден (дара азық, шөп ұны, пішен, пішендеме, т.б.)  өндіріледі. IV. Дәнді – дақылдарды жұмысқа дайындау реті. • Қауын дәнін алдын – ала жуып, күнге кептіріп алады; • Асқабақ дәнін әбден сүртіп, кептіріп аламыз; • Таңдалған дәндерді суретке байланыстыра отырып эскиз дайындаймыз; • Дәндеріміз жылтыр, әрі әдемі көрінуі үшін түссіз лак ерітіндісімен бояу керек. Сергіту сәті Кел, балалар, ойнайық, Ойнайық та ойлайық. Қандай жұмбақ болса да, Шешпей оны қоймайық. Ой  сергітеді,шашағандары басылады Ой толғаныс  (жұмбақтар шешу) 1. Аппақ дала, қойлары қара. (қағаз бен әріптер) 2. Мұрнында байлауы бар, Адамның айдауы бар. (ине) 3. Тілі жоқ өзінде, Сөзі бар ізінде. (қаламсап) 4. Орақ болып туады, Табақ болып тұрады. (ай) 5. Суықта солмайды, Аязда тоңбайды. (жасанды гүл) 6. Кетер ұшып күзде ­ Күдеріңді үзбе Көктем шыға Қайта, Қауышады бізде. (құстар) 7. Бетіңді тырыстырады, Арқаңды құрыстырады. Ыңғайына көне берсең, Досыңмен де ұрыстырады. (ашу) 8. Дүниеде бір қудың бар беті қатқан, Бетінде бетегесі шығып жатқан. Қараса сол құдыққа көз жетпейді, Құр қалмас сол құдықтың дәмін татқан. (оқу, білім) Оқулықтағы тапсырмаларды орындау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Үйге тапсырма Бағалау Кері байланыс Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Қауырсыннан құрастыру Мақсаты Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал Қызығушылықты ояту Сергіту сәті Ой толғаныс 1. Оқушыларды қауырсыннан әртүрлі заттар құрастыруға үйрету  қажетті құрал жабдықтармен таныстыру. 2. Әсемдікті сезінуге және ойлау қабілетін жетілдіріп,  шығармашылығын дамыту. 3. Ұқыптылыққа, шеберлікке тәрбиелеу. Типі: Жаңа сабақты игерту Түрі: Аралас сабақ Әдісі: түсіндірмелі, сұрақ ­ жауап, практикалық Көрнекілігі: құс қауырсыны, сым темір, ПВА желімі, гуашь. Ұзын құйрық инелік  Инелікке тимелік. Тікұшақты жасадық, Инеліктен үйреніп. Бұлбұл үнін қаншалық Тыңдап жүрдік тамсанып Ақырында үйрендік Тамылжыта ән салып. Аяз шебер суретші, Салады әсем суретті. Терезені оюлап, Өрнектеуді үйретті. Ә) Мұғалімнің түсіндірмесі: Мұқият қараңдаршы, шеберлердің қолынан  шыққан, қауырсыннан жасалған бұйымдар қандай әдемі! Олардың  табиғаттан үйренгендігі бірден көзге түседі. Жұмыс барысында әр түрлі құс қауырсындарын пайдалануға болады.  Жұмысты бастамас бұрын қауырсынды жуып, кептіріп, тарау керек.  Қазақ халқы дәстүрі бойынша домбыраға, тұскиізге, тақияға, балалар  кеудешесіне үкі қауырсыны тағылады. Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді. III. Оқулықпен жұмыс: Гүлдің жасалу ретімен танысу. Сабағын ұзынырақ сым темірден жасаймыз. Оны гофрирленген жасыл  қағаз жолағымен ораймыз (4 ­ сурет). Сегіз кішкене, сегіз үлкен қауырсын таңдап аламыз (5 ­ сурет). Жіңішке алты сым темірді гофрирленген сары қағаз жолағымен ораймыз.  Осылайша гүлдің аталық бөлігін жасадық. Олардың ұшын ПВА желіміне  маламыз. Содан соң ұнтақ жармаға батырып алып, қызыл түсті гуашпен  бояймыз (6 ­ сурет). Дайын болған аталық бөлігін сабағына жіппен (7 ­ сурет) байлаймыз. Ал кішкене мамық қауырсындарды гүл шоғырына орнатамыз. Сонымен гүл  жапырақшаларының өзегі дайын болды. Үлкен сегіз қауырсынды кішкене жапырақшалардан сәл төменірек  орналастырамыз. Қосылған жерлерін гофрирленген жасыл қағаз  жолақшасымен ораймыз. IV. Сергіту сәті: Тербеледі ағаштар Алдымнан жел еседі Кіп­кішкентай ағаштар Біп­биік боп өседі. V. Өздік жұмыс: 2 ­ 3 ­ суреттерге қарап аққулар мен күшікті өздігіңнен  құрастыр. VI. Ой толғаныс: 2 ­ 3 ­ суреттегі бейнелер туралы не айтуға болады? Жұмысты аяқтау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Үйге тапсырма Бағалау Кері байланыс   Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Қайың қабығынан құрастыру. Қиял–аппликация Мақсаты Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал Қайыңнан аппликация құрастыру. Жасалған бұйымдар арқылы  оқушылардың білімдерін пысықтау. Психологиялық дайындық Біз балдырған баламыз, Құстай қанат қағамыз. Дүниені аралап, Оқып білім аламыз. Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді. Қызығушылықты ояту Мағынаны тану          Сыланған сұлу ақ қайыңдар талай ақын ­ жазушылардың өлең ­ жырларына арқау болған. Қайыңды  орман ­ басқа ормандарға қарағанда, кереметтей нәзік, әдемі көрінеді. Сондықтан да оның адамға әсері,  эстетикалық ләззаты ұшан ­ теңіз. Сұлулықтың, нәзіктіктің белгісі саналатын ақ қайыңның құрылысының  маңызын былай қойғанда, одан алынатын шипалы шырыны жайлы жеке әңгіме етуге болады. Қайыңдар тұқымдасы ­ шамшаттар қатарына жататын бір үйлі, жапырақ тастайтын, желмен тозаңданатын  өсімдіктер. Негізінен Солтүстік жарты шардың қоңыржай және салқын өңірінде өсетін 6 туысы, 200 ­ ге  жуық түрі белгілі. Ал, Қазақстанда 3 туысы 17 түрі бар. Олардың биіктігі 15 кейде 25 ­ 30 м ­ дей болады.  Тамыры берік, жер бетіне жақын орналасады. Тамырында микориза байқалады. Жапырақтары кезектесіп  орналасқан, бөбешік жапырақтары ерте түсіп қалады. Гүлі ұсақ, реңсіз, дара жынысты. Аталық гүл  шоғырының сырғасы ұзын, гүлдеген кезде төмен қарай салбырап тұрады, аналық гүлшоғырының сырғасы  қысқа, едәуір тік, пішіні домалақ болады. Сергіту сәті Орманда кірпі келеді,  Саңырауқұлақ тереді.  Кездесті, міне, керегі:  Екеуі қайың астынан.  Біреуі терек қасынан.  Қанша олар болмақ есепте,  Тоқылған салса себетке?  Ой  сергітеді,шашағандары басылады Ой толғаныс Үйге тапсырма  Қайыңның сөлінің осыншалық көп қасиетке ие  болуы ­ қазіргі кезде оған деген сұранысты барған  сайын арттырып отыр. Қайың қабығынан қарамай  (деготь) алу ежелден белгілі, онымен  деңгелектерді, аяқ киімді майлаған. Ал, қайың  тозынан әсем қорапшалар, сөмкелер тоқылады.  Онымен Солтүстік Америка үндістері каноэның  (тез жүзетін қайық) сыртын қаптайды. Қызыл  қайың Қазақстандағы ең шөлге тезімді қайың түрі.  Қуаңшылық аудандардағы елді мекендерді  көгалдандыру үшін пайдалану ұсынылады. Наурызым қорығында,  Баянауыл ұлттық паркінде қорғалады. Жұмысты аяқтау Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Кері байланыс   Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Қағаз қалай жасалады? Адамның өмірі үшін қағаздың рөлі Мақсаты Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал Қызығушылықты ояту Сергіту сәті Ой толғаныс Сабақтың мақсаты: Оқушыларға қағаз туралы және оның адам  өмірінде алатын орны жайлы түсінік беру. Қағазбен жұмыс істеу  ерекшеліктерін көрсету.  Сабақтың міндеттері:  Білімділік: Қағаз түрлерінің ерекшеліктерімен және қауіпсіздік  ережелерімен таныстыру, онымен белгілі бір заттар жасауды  үйрету;  Дамытушылық: Оқушылардың ой­өрісін, білімін дамыту;  Тәрбиелік: Оқушылардың өнерге деген ынтасын арттыру, өз  бетімен жұмыс істеуге, ұқыптылыққа, үнемшілдікке, тазалыққа  тәрбиелеу.  Сабақтың типі: Жаңа сабақ  Сабақтың әдіс­тәсілдері: Түсіндіру, сұрақ­жауап, өздік жұмыс  Пәнаралық байланыс: Дүниетану  Сабақтың көрнекіліктері: Түрлі түсті қағаз, қатырма қағаз, желім,  қайшы  І. Алғашқы ұйымдастыру кезеңі.  ­ оқушылармен амандасу;  ­ сабаққа қажетті құралдарды түгендеу;  ­ жұмыс орнын дайындау.  ІІ. Кіріспе  Қағаз жазуға, сызуға, сурет салуға және түрлі қажеттіліктерге жарайтын  ағаштан жасалған материал.  Қағаз дайындау кезеңдерін кесте түрінде көрсетуге болады.  Ағаш дайындау  Ағашты орманнан әкету  Қағаз фабрикаларында қағаз жасау  Қағаз қалай жасалады?  Қағаз жасайтын шикізатты дайындау үшін ағаштарды кеседі. Бұтақ,  жапырақ, тамырынан тазартады. Сонан соң ұсақталғанша үгітеді де, ол  ұнтағы шыққанша майдалана береді. Бұдан соң ұлпа әр түрлі өңдеуден  өтеді. Дымқыл әрі борпылдақ ұнтақ машинадан өтіп, тығыз да теп – тегіс  аппақ қағазға айналады.  Қағаз тұңғыш рет 2­ғасырда Қытайда жасалды, Еуропада 11 – 12­ ғасырларда пайда болды. Оған негізгі материал ретінде зығыр, мақта,  кендірпайдаланылды. Қағаздың 600­ден астам түрі бар. Қағаз 11 топқа  бөлінеді:  баспалық қағаз (баспаханалық, офсеттік, иллюстрациялық,  картографиялық, т.б.) – тегістігімен, түсінің ақтығымен ерекшеленеді,  баспа бояуы жақсы жұғылады. Тұсқағаздар мен газеттік қағаздар да осы  топқа кіреді.  Жазбалық қағаз (жазуға, конверттік, карточкалық, т.б. поштаға арналған  қағаздар) – бетінің жылтырлығымен, жақсы желімделгіштігімен және сия  сормайтындығымен ерекшеленеді.  Сызба және сурет салу қағазы (сурет салу, сызба сызу қағаздары,  сызбалық мөлдір және калькалық), әдетте толтырғышсыз (немесе аздап  қосылған) массадан жасалады. Мөлдір болу үшін кейбір сорттары көбірек суланып, жоғары қысыммен каландрленеді. Электр оқшаулағыш қағаздың  (конденсаторлық, кабельдік, телефондық, оқшаулағыш­орамдық, т.б.)  механикалық беріктігі жоғары әрі жақсы диэлектрлік қасиеттерімен  сипатталады.  Сіңіргіш қағаз (сүзгілік, сорғыштық, т.б.) фибра, жарғақ, санитарлық­ гигиеналық бұйымдар, т.б. өндіру үшін қолданылады. Бұлар кеуектеу  келеді де, сұйықты жақсы сіңіреді.  Аппараттық қағаз (таспалық, перфокарталық, т.б.) өте жоғары  механикалық беріктігімен сипатталады. Жарық сезгіш қағаз  фотографиялық және жарықпен көшіруге қажетті, т.б. қағаз жасауға  пайдаланылады.  Көшірмелік қағаз арнайы өңделіп дайындалады.  Орамдық қағаз тағамдық және өнеркәсіптік бұйымдарды орауға, бууға,  т.б. пайдаланылады. Бұлар берік талшықты материалдардан және өндіріс  қалдықтарынан жасалады.  Өнеркәсіптік­техникалық қағаз патрон, зімпара, диффузор жасауға, жіпке қосуға, дыбыс жазуға қолданылады. Қағаз массасын дайындау бірнеше  сатыдан өтеді: талшықты материалдарды ұнтақтау, талшық түріне орай  құрам дайындау, массаны бояу, желімдік ерітінді және үстемелер  даярлау, т.б.  ІІІ. Практикалық жұмыс.  Қауіпсіздік ережелерді еске түсірейік:  1.Қайшыны лақтырма, сермеме. Қайшының ашасын ашық тастама.  2. Қайшыны партаның оң жақ жоғарғы шетіне қой.  3. Қайшыны ұсынғанда өзің жүзінен ұстап алушыға сабын бер.  4. Желіммен жұмыс кезінде партаның бетіне төсеніш төсе.  5. Желімді аузыңа, көзіңе тигізбе.  6. Желіммен жұмыс соңында қолыңды жу.  ­ Балалар, бүгін біз түрлі түсті қағаздан гүл жасаймыз. Түрлі түсті  қағазды қолымызға алып, бірнеше төртбұрыш шығу үшін оны бірнеше рет  бүктеп, қиямыз. Қолымызға желім алып, қиылған төртбұрышты  қағаздардан гүлдің күлтесін жасаймыз. Жасалған бүрнеше күлтелерді бір­ біріне қосып, гүл шығарамыз. Енді, сабағын, жапырақтарын жасыл түсті  қатырмағаздан жасаймыз. Оны гүлге бекітеміз, міне гүл дайын болды.  Жұмысты аяқтау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Үйге тапсырма Бағалау Кері байланыс   Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Сызба – техника тілі. Сызба сызықтары Мақсаты Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал Қызығушылықты ояту Сергіту сәті Ой толғаныс а) Білімділік: Оқушыларға сызу құралдарын қолдану амал тәсілін  үйрету, жаңа мағлұмат беру және т.б. ә) Дамытушылық: Сабақ оқытудың негізгі үрдісін есте қалдыру,  оқушы санасына терең сіңіру. б) Тәрбиелілік Сызу арқылы оларды тазалыққа, ұқыптылыққа  үйрету. Сабақтың көрнекілігі: А4 пішіміндегі қағаз, қарындаштар, сызғыш,  өшіргіш, шеңберсызар және тағы басқа. Психологиялық дайындық Біз балдырған баламыз, Құстай қанат қағамыз. Дүниені аралап, Оқып білім аламыз. Оқушыларға сызба сызықтарының түрлері жайлы тереңірек мағлұмат  беремін және әр сызықты тақтаға сызып түсіндіремін. Сызба сызуда 9  түрлі сызық қолданылады. Олардың төртеуі тұтас, ал қалған бесеуі тұтас  емес сызықтар. 1. Тұтас жуан негізгі сызық. Егер бұл сызықтың жуандығын s (латын әрпі)  деп белгілесек, онда s кескіннің үлкен­кішілігі мен күрделілігіне және  сызбаның пішіміне байланысты 0,5мм­ден 1,4мм­ге дейінгі аралықта  болады. Бір сызбадағы сызықтардың жуандықтары бірдей болуы тиіс.  Тұтас жуан негізгі сызық сызбада көрінетін сызықтарды бастыра жүргізу  үшін қолданылады. Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді. 2. Тұтас жіңішке сызық. Оның жуандығы негізгі сызықтың жуандығынан  екі­үш есе жіңішке болады. Бұл сызықтың сызбада қолданылатын орны  көп, соның бастыларын ғана атап өтейік. Шығару және өлшем сызықтары, проекция және координата осьтері, көмекші тұрғызу сызықтары, қима  және тілікті сызықтау (штрихтау) тұтас жіңішке сызықпен жүргізіледі. 3. Тұтас жіңішке кесінді сызық. Жуандығы тұтас жіңішке сызықтың  жуандығындай болады. Ұзын үзу сызықтарын көрсету үшін қолданылады. 4. Тұтас ирек сызық. Жуандығы тұтас жіңішке сызықтың жуандығымен  бірдей. Үзу сызықтары үшін және тілікті көріністен бөлу үшін  қолданылады. Ирек сызық сызу аспаптарының көмегінсіз, қолдан  салынады. 5. Үзілме сызық. Сызық бөліктерінің ұзындығы 2мм­ден 8мм­ге дейінгі  аралықта, ал олардың арақашықтықтары 1мм­ден 2мм­ге дейінгі аралықта алынады. Үзілме сызық сызбадағы көрінбейтін сызықтарды кескіндеу  үшін қолданылады. 6. Жіңішке нүктелі үзілме сызық. Сызық бөліктерінің ұзындығы 5мм­ден  30мм­ге дейінгі, ал аралықтары 3мм­ден 5мм­ге дейінгі аралықта  алынады. Нүкте (сызықша) бөлік аралықтарының дәл ортасына қойылады. Жіңішке нүктелі үзілме сызық, үзілме сызық сияқты бөліктерінен  басталып, бөліктерімен аяқталады және бөліктерімен қиылысады.  Сызбаның осьтік және центрлік сызықтары осы сызықтың көмегімен көрсетіледі. 7. Жуандатылған нүктелі үзілме сызық. Жуандығы тұтас негізгі сызықтың жуандығынан 1,5­2 есе жіңішке болады. Бөліктерінің ұзындықтары  3...8мм, ал олардың аралықтары 3...4мм болады. Шынықтырылатын және  қапталатын беттерді жуандатылған нүктелі үзілме сызықпен көрсетеді.  Бұл сызықты қиюшы жазықтықтың алдындағы нәрсе бөлігін кескіндеу  үшін де пайдаланады. 8. Жуандығы тұтас жіңішке сызықтың жуандығымен бірдей болады,.  Бөліктерінің ұзындығы 5...30мм, олардың аралығы 4...6мм болады. 9. Сызбада қиюшы жазықтықтардың орындарын көрсеткенде  пайдаланылады, сондықтан оны қима сызығы деп те атайды. Жуандығы (1 ... 1,5) s­ке тең болады. Бұл сызық екі бөліктен тұрады, бөліктерінің  аралығы қимасы немесе тілігі берілетін нәрсенің сәйкес өлшеміне  байланысты. Бір бөлігінің ұзындығы 8... 20мм­ге тең. Сызық сызу Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Үйге тапсырма Бағалау Кері байланыс   Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Шеңберді пайдаланып құрастыру. Терезесі бар көңілді ашық хаттар Мақсаты Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал құрастыру Күз мезгілі туралы, күз мерекесі туралы түсінік беру. Балалардың  ашық хат жасау арқылы қиялын, есте сақтауын, ой ­ өрісін, сөздік  қорын дамыту. Балаларды шапшаңдыққа, ептілікке, әдемілікке, ұқыптылыққа  тәрбиелеу. Көрнекілігі: Қоян кейіпкері, үлестірмелі материалдар, жұмыстың  үлгілері. Әдіс ­ тәсілі: Көрсету, түсіндіру, сұрақ ­ жауап, мадақтау. Сәлемдесу: Үлкенге де сіз Кішіге де сіз Бас иеміз баршаға Құрметпенен біз Балалар жарты шеңбер болып тұрады. Тәрбиешінің қолындағы жүрекшені кеуделеріне қоямыз. Енді маған қараңдаршы, мына ғажайып жүрекшеге  оң қолымызды қояйықшы, жүрегіміздің соғысын сезінеміз бе? ­ Ия! ­ Ендеше, жүрегімізден шыққан жылы сөздерімізді айтамыз. ­ Еліміз тыныш болсын! ­ Нанымыз көп болсын! ­ Досымыз көп болсын! т. б. Қызығушылықты ояту Мағынаны тану Сергіту сәті Ой толғаныс Жұмбақ жасыру: Ырыс дәулет көзімін Берекенің өзімін. ­ Балалар жұмбақтың жауабы не, білеміз бе? Балалар жұмбақтың  жауабын табады. (Есік қағылады) ­ Балалар біреулер есік қағып тұр ма? (Қоян кіреді) Қоян: ­ Сәлеметсіңдер ме, балалар! Мен сендерге сонау алыс жерден  қонаққа келдім. Менің тапсырмамды орындайсыңдар ма? (Қоян себетін  беріп кетеді) Тапсырма: Күз мерекесіне ашықхат дайындауға көмектесіңдерші,  достарым. ­ Балалар, қоянның тапсырмасы күз мезгіліне байланысты екен.  Айтыңдаршы, күз мезгілінде қандай ерекшеліктер бар? ­ Күн суытып, жапырақтар сарғайып, түсе бастайды. Алтын күз мерекесі  болады. Барлық жеміс ­ жидектер піседі. ­ Жарайсыңдар, балалар! Ендеше қоянға ашықхат жасауға көмектесейік.  Мен сендерге қалай жасау керектігін көрсетейін.(Жасалу жолын  түсіндіріп, көрсету. Балаларға көмектесу) Сергіту жаттығуы: Жел улейді у ­ у ­ у Құйын келіп билейді зу ­ зу ­ зу Қатты ­ қатты жел соқты Жапырақтар қол соқты ­ Қане ашық хатымыз дайын болса, қолымызды көтеріп көрсетейік. (Есік қағылып, қоян кіреді) ­ Достарым, сендерге рахмет! Сендерге сыйлығым бар. Балалар: Қол ұстасып тұрайық Әсем әнге салайық Көріскенше күн жақсы Сау ­ саламат болайық! Күтілетін нәтиже: Білуі: Күз мезгілінің ерекшеліктерін атап айта біледі. Меңгеруі: Қағаздан ашықхат жасауды үйренеді. Жасай алуы: Бүктеуге, желімді пайдалануға, ұқыпты жұмыс жасауға  талпынады. Жұмысты аяқтау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Үйге тапсырма Бағалау Кері байланыс   Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Мақсаты Қағаз кесінділерінен құрамақтар жасау. Қағаз кесінділерінен  жасалған құрамақтар Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал Қызығушылықты ояту Ой толғаныс Үйге тапсырма Бағалау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Кері байланыс   Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді. Сабақың білімділік мақсаты:  өзге елдер өнері (жапон өнері) –  оригами туралы мағлұмат беру, қағазды бүктеу арқылы қажетті  бұйымдарды жасап үйрену; Дамытушылық мақсаты: шығармашылығын, түс үйлесімін дұрыс  таңдауды дамыту; Тәрбиелік мақсаты:  шыдамдылыққа, әсемдікке, сабақта алған  білімдерін өмірде пайдалануға тәрбиелеу. Сабақтың көрнекілігі: интерактивтік тақта, сабақ тақырыбына сай  суреттер мен мәліметтер, дайын бұйымдар, эскиздер, нұсқау  карталар, буклет, слайдтар, қолөнер туралы мақал – мәтелдер. Сабаққа қажетті құрал – жабдықтар: түрлі түсті қағаздар, желім,  сызғыш түрлері, қайшы. Психологиялық дайындық Біз балдырған баламыз, Құстай қанат қағамыз. Дүниені аралап, Оқып білім аламыз.          Қағазды бүктеу арқылы жасайтын бұйымдарды оригами  деп атайды. Бұл өнердің өзіндік тарихы бар. Қағаздың өзі Қытай елінде пайда болған,  ал Жапонияда одан әр түрлі пішіндерді бүктеп шығаруды ойлап тапқан.  Алғашқы оригами әдісімен жапондық діни салттард қорапша жасалып,  оның ішіне садақаға берілген кішкене нан, балық, шашылмай жинақы болу үшін пайдаланған. Содан кейін бас ақсүйектердің ойлап тапқанындай,  яғни қазіргі кезде бір – бірімізге тілек жазу үшін ашық хаттар жазамыз.  Ал сол кездері ашық хат жазғанда олар көбелек, құстар гүл немесе  абстрактілі геометриялық пішіндермен бүктеліп қағаз ішіне жазып  жүрген. Уақыт өте келе ХХ ғасырда оригами туралы бүкіл әлем білетін  болды. Кейбір шеберлер бір қағаздан бірнеше әр түрлі пішіндерді жасай  алады. Қағазды қолөнердің көбінде пайдалануға болады. Оригамида   қағазды тек бүктейді. Бұйымның дұрыс әдемі шығуы қағаздың дұрыс  бүктелгеніне байланысты. ІV. Сарамандық жұмыс. Қауіпсіздік техникасын сақтау. Жұмыстың барысы: Үшбұрыштар жасауға арналған қағаздың дайындалу жолы. 1. А4 пішім ұзындығы – 297 мм, ені – 210 мм қажет. 2. Бір ғана А4 пішімінен ұзындығы 70 мм, ені 30 мм тең болатын 24 қаға  қиып дайындап аламыз. Үшбұрыштардың жасалу жол: Керегінше, түр, түсіне қарай үшбұрыштар дайындалады. Жұмысты аяқтау Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Мақсаты Күтілетін нәтиже Фольгамен жұмыс. Фольгадан түрлі пішінді ойыншықтар құрастыру (құлын, барыс) Білімділік Фольга материалы туралы түсінік беру қапсырма  жасаудың мақсаты: үлгісімен таныстыру, оның жасалу жолын  үйрету. Дамытушылық Оқушылардың еңбекке деген қабілеттерін ұштай  отырып, мақсаты: фольга материалынан әшекей бұйымдар жасауға Психологиялық ахуал Қызығушылықты ояту Сергіту сәті Ой толғаныс қызығушылығын арттыру. Тәрбиелік Қолдан жасау еңбегіне ынталандыру, өз қолымен жасай  білуге мақсаты: үйрету, еңбекке баулу арқылы эстетикалық тәлім ­  тәрбие беру. Сабақ түрі: Аралас сабақ. Психологиялық дайындық Біз балдырған баламыз, Құстай қанат қағамыз. Дүниені аралап, Оқып білім аламыз. 1. Шеберлер алқаны неден жасайды? 2. Алқа жасауға қандай жіп түрін қолданған дұрыс? 3. Білезік неден жасалады және қандай бұйым? 4. Білезік жасаған кезде қандай материалдар мен құралдар Пайдаландық? Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді. Үй тапсырмасын пысықтау. Жаңа сабақ: 1 наурыз Фольгадан әшекейлі бұйымдар жасау Ой ­ қозғау: 1. Фольга дегеніміз не? 2. Фольганың қандай түрлері болады? 3. Фольга материалын қайдан аламыз? “Зергер адам ­ зерделі адам” Сан ғасырдың сарабынан өтіп, біздерге қаймағы бұзылмай жеткен  халқымыздың қастерлі де дәстүрлі қолөнері көптеген салаға бөлінеді.  Солардың ішінде түрі жағынан да, мән ­ мазмұны жағынан да аса бай,  шоқтығы биік тұрғаны ­ зергерлік өнер. Әр түрлі туындыларын зерттей  келе, оның өте күрделі, қиын да қызығы мол екеніне көз жеткізуге  болады. Қас шебердің қолынан шыққан қару ­ жапақ, ер ­ тұрман, ат  әбзелдері, тұрмыста тұтынатын әртүрлі мүліктер мен сәндік әшекей  бұйымдар шынайы өнер туындысы. Қазақ зергерлері әсіресе, әйелдердің  әшекей сәнді бұйымдарын асқан шеберлікпен, зор талғаммен жасай  білген. Ассоциация әдісі. сақина білезік ілгек жүзік Әшекейлі бұйымдар түрлері сырға қапсырма алқа шолпы Темір ұсталарына қарағанда зергерлердің тұтынатын құрал ­ сайманы да  атқаратын қызметі де әдіс ­ тәсілдері де көбірек болған. Темір ұстасы  сияқты зергерлер де дүкенде жұмыс істейді. Олардың саймандарының  көлемі темір ұстаныкіне қарағанда әлдеқайда шағын әрі жеңіл, ықшамды  болған. Зергерлер құрал ­ саймандары түрлері. Зергерлік бұйымдардың ішінде, қыз ­ келіншектерге арналған білезік, сырға, сақина, шашбау, шолпы, қапсырмалардың орны бөлек. Кез ­ келген  зергерлік бұйымның бетіне әр түрлі тастар орнатылып, ою ­ өрнектер  салса, оның әсемдігі арта түседі. Зергерлік бұйымдарды әсемдеу үшін  қолданылатын тастардың түрлері де көп. Олар: гауһар, маржан, інжу,  меруерт. Сергіту сәті: Өзіндік жұмыс: Бүгінгі сабақта қатырма қағаз бен фольгадан қапсырма жасаймыз.  Қапсырма қыз ­ келіншектер киімінің екі өңірін қаусырып, іліп тұратын  ілгек. Оған әр алуан әшекей тастар салынады. Қауіпсіздік ережелерін еске түсіру. Жұмыстың орындалу реті: 2 ­ суретте көрсетілген қапсырманың қалып үлгісін жасап, қатырма  қағазға түсіреміз де қиып аламыз. Қалып үлгіні фольганың бетіне қойып, жан ­ жағын сызамыз. Бүктеу үшін  1см ­ дей артықтау алып, оны қиып аламыз. Қатырма қағаздан жасалған қапсырманы фольгамен қаптап, жиектерін  тегістеп бүктейміз. Қапсырманың бетіне қарындашпен әр түрлі өрнектерді ойып саламыз. Оқулықтағы тапсырмаларды орындау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Үйге тапсырма Бағалау Кері байланыс   Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Мақсаты Күтілетін нәтиже Қатырма қағаздан қобдиша жасау. Ақ қағаздан карнавалдық костюм  құрастыру Оқыту мен тәрбиелеудің міндеттері:1.Қатырма қағаздар қобдиша  жасауды үйрету. 2.Дұрыс сызу ,қию,қайшыны ұстау,дұрыс сызуға  дағдыландыру.3.Еңбекке баулумен қатар ұқыптылыққа,әдептілікке  баулу Құрал –жабдықтар,  көрнекті құралдар: Қатырма   қағаз, жіп,  қайшы ,  клей  Сабақ  түрі: Жаңа  сабақ.Сөздік   қормен  жұмыc:                                 Сабақ  жоспары:Ұйымдастыру  .Жаңа  сабақ 1.а)  Кіріспе.   б)  Мұғалімнің   түсіндіруі,  көмегі.2. Пысықтау, оқытушы   еңбегі, Психологиялық ахуал қорыту Қол алысып, қәне, біз, Достасайық бәріміз. Айтарым бар сендерге, Тез тұрыңдар шеңберге. Қандай жақсы бір тұру, Достарменен бір жүру! Қандай жақсы дос болу! – Балалар, бір­біріміздің қолымыздан ұстап,  алақан арқылы жүректің жылуын сезініп  үйренген қандай тамаша, қандай қуаныш! Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен бірге  бүгінгі сабаққа сәттілік  тілейді. Қызығушылықты ояту Жаңа  сабақ.а)  Кіріспе. Балалар, қалай  ойлайсыңдар   қобдиша  не  үшін  керек  болады? б)  Мұғалімнің   түсіндіру.  Қобдиша  ұсақ түйек салу үшін  керек. Қобдишаның негізі –қорап. Пысықтау :Қобдишаның  түбін,  қабырғаларын  түсті қағазбен желімдейміз.  Оны сызғышпен,  алақанмен тегістейміз. Өстіп,  қобдишаның  екінші бетін   жасаймыз. Біткен соң әшекейлейміз. Оқушы  еңбегі және мұғалім көмегі Сергіту сәті Ой толғаныс Үйге тапсырма Бағалау Ой сергітеді,шашағандары басылады Тарсылдатпай едендi Орнымыздан тұрып ап Жүгiрейiк бiр уақ. Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш. Аяқты алға созайық Тiк көтерiп, қозғайық. Тым сылбыр да болмайық Алға қарай озбайық. Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш. Қорыту :Қобдишаны желімдеу  ретін айт. Қалай әшекейлейміз. Кімге  сыйлайсыңдар? Бауды немесе таспаны қалай жасайсың? Бүгінгі сабақта  не істедік?  Қалай?   Саған ұнады ма?  Ұқыптылық деп қалай түсінесің? Сабақты қорытындылау,  бағалау. Қобдиша жасау Күнделіктеріне жазып беремін Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Бағалау парақшасын  толтырады. Кері байланыс   Смайликтерді өзі қалаған  нұсқаға жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Мақсаты Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал Жобалық жұмыстар. Қиял әлеміне саяхат.  Әуе шары туралы қиялға шолу Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді. Қол алысып, қәне, біз, Достасайық бәріміз. Айтарым бар сендерге, Тез тұрыңдар шеңберге. Қандай жақсы бір тұру, Достарменен бір жүру! Қандай жақсы дос болу! – Балалар, бір­біріміздің қолымыздан ұстап,  алақан арқылы жүректің жылуын сезініп  үйренген қандай тамаша, қандай қуаныш! Қызығушылықты ояту Мағынаны тану  Аэростат (аэро... және грек. statos — тұрған, жылжымайтын)  — ауадан жеңіл ұшу аппараты. Оның кетерілу күші қабыққа  (баллонға) үрленген, атмосфералық ауаға қарағанда жеңіл газ  (сутегі, гелий, жылытылған ауа) арқылы жасалады.[1] Аэростат  еркін ұшатын (басқарылатын немесе басқарылмайтын) және  байлаулы болып бөлінеді. Басқарылатын Аэростатқа  дирижабльдер жатады. Соғыс мақсаты үшін еркін ұшатын  (экипажбен ұшатын, автоматтық радиозондтар, ұшкышшарлар және т.б.) және байлаулы  Аэростаттар, атап айтқанда, артиллерия атысын дәлдеу, әуе кедергілерін жасауға арналған  аэростаттар қолданылады.Стратосфераға ұшыру үшін қолданылатын  аэростатты стратостаттар деп атайды. Сергіту сәті Ой  сергітеді,шашағандары басылады Тарсылдатпай едендi Орнымыздан тұрып ап Жүгiрейiк бiр уақ. Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш. Аяқты алға созайық Тiк көтерiп, қозғайық. Тым сылбыр да болмайық Алға қарай озбайық. Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш. Ой толғаныс Үйге тапсырма Жұмысты аяқтау Бағалау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Кері байланыс   Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Ақшақар мен Аяз ата жасау Мақсаты Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал Оқушыларға жаңа сабақты  түсіндіру. Ой белсенділігін дамыту.  Еңбекқорлыққа,білімділікке тәрбиелеу. Психологиялық дайындық Біз балдырған баламыз, Құстай қанат қағамыз. Дүниені аралап, Оқып білім аламыз. Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді. Қызығушылықты ояту Мағынаны тану Сергіту сәті Орманда кірпі келеді,  Саңырауқұлақ тереді.  Кездесті, міне, керегі:  Екеуі қайың астынан.  Біреуі терек қасынан.  Қанша олар болмақ есепте,  Тоқылған салса себетке?  Ой  сергітеді,шашағандары басылады Ой толғаныс Үйге тапсырма Оқулықтағы тапсырмаларды орындау Бағалау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Кері байланыс   Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Мақсаты Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал Қызығушылықты ояту Сергіту сәті Ой толғаныс Оқушылар шеңберде  жиналып,мұғаліммен  бірге бүгінгі сабаққа  сәттілік тілейді. Матамен жұмыс істеу. Матамен жұмыс істеу кезінде қажет құрал­ жабдықтар 1. Білімділік:  Оқушылардың жіптер, маталар, қалданатын құралдар туралы  білімдерін кеңейту 2. Дамытушылық Оқушылардың зейінін жалпы мата туралы ұғымдарын дамыту 3. Тәрбиелік Оқушыларды тазалыққа, ұқыптылыққа, еңбек сүйгіштікке  тәрбиелеу Сабақ типі: Жаңа сабақ Көрнекілік: Мата түрлері, тігіс түрлері Мен бәріңе Денсаулық тілеймін! Мен бәріңе Қуаныш тілеймін! Мен бәріңе Мейірім тілеймін! Мен бәріңе шуақты күн тілеймін! Мен бәріңе көңілді ойын тілеймін! Және т.б. І Ұйымдастыру кезеңі: ­Сәлемдесу ­Түгендеу  II Үй тапсырмасын тексеру: ­Балар сендер өткен сабақта құрал­жабдықтар туралы өткеңдер: ­Ал, енді соған байланысты сұрқтар қойып көрейін. ­Алғашқы кезде инені қандай затпен жасаған? ­Еңбекке ең керекті құрал жабдықтарды атап беріңдер? ­Балалар сендерге мен осы құрал­жабдықтар туралы жұмбақ жасырып  көрейін:                         Айқасқан құшақтары                          Кесетін пышақтары                                               (қайшы)                          Ерні жырық                          Кішкене сырық                                                (ұршық)                          Тұтқасыз тобатай                          Ұнатар көп апай                                                 (оймақ)                           Танауында арқаны                     Бір батып бір шығып                     Алға қарай тартады (ине)                      Гүлдері бар құлпырған                      Кең жазықтан аумайды                      Оған әркім ұмтылған                      Киім киер оңтайлы                                              (мата)  III Мақсат қою: ­ Балалар бүгін сендермен мен жаңа сабақ метамен жұмыс істеу дегенді  өтеміз:   IV Жаңа сабақты түсіндіру:  ­Мақта ол жылы жақта өседі. Ол жылы сүйетін өсімдік. Ол Қазақстанның Оңтүстік өңірлерінде өсіріледі.    Мақташылар қыс айларында жинаған мақтаны өңдеп олардың жарамды  тұқымдарын көктемде егу үшін сақтайды.   Жібек жіпті­адам иірмейді оны көбелектің дернәсілі иіреді.  Мұндай құрттың түрін тұт жібек құрты  тек қана тұт ағашының  жапырағымен қоректенеді. Қуыршаққа айналар алдында құрт жіңішке жіп шығарып бүкіл денесін сол жіппен орап тастайды. Адамдар жібек  құыршағын тарқатып жіп орап, бірден тоқыма фабрикасына жібереді.   Маталар жіптен жасалады. Және олар әр түрлі болады тықыр,түкті,  ауыр және жеңіл.  ­ балар енді мен сендерге «Сиқырлы жіп» туралы хикая айтып берейін:                       Сиқырлы жіп   Дүниеде бір жіп бар екен. Ол өрмекшінің торындай нәзік әрңі берік екен. Нәзіктігі сонша оның әр талшығының өзін көзбен көру қиын­ақ. Бұл жіп  жай жіп емес сиқырлы жіп. Одан басқа тартатын орамал, қыздарға  арналған бантиктер жасайды. Бұл жіптен тіпті балық аулайтын ау да  жасған.  ­ Ал, балалар бұл жіп мақтадан немесе зығырдана да жібектен де  жасалмаған ол жай ғана капрон жіп деп аталады.  V Жаңа сабақты түсінгенін тексеру: ­Ал, балалар сендер жана сабақты қалай түсінгендеріңді тексеріп көрейік. Ол үшін мына күлтешелердегі сұрақтарға жауап бересіңдер:   o Еңбек сабағына керекті құралдар? o Мата неден жасалады? o Матаны фабрикада немен тоқиды? o Жіптің қандай түрлерін білесің? o Матадан не жасауға болады? VI Бекіту кезеңі:  ­Балалар енді сендермен біз «Бәйге» ойынын ойнаймыз. Ол үшін топ  екіге бөліну керек. Бірінші топ «Сәйгүлік», екінші топ «Тұлпар»  деп  аталады. Тақтада екі топтың аттары ілініп тұр.Кім сұраққа жылдам жауап берсе соның соның атты алға жылжыды. Кімнің атты алда келсе сол  жеңіске жетеді. Жұмысты аяқтау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Үйге тапсырма Бағалау Кері байланыс   Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады Пәннің аты Уақыты: Кабинет: Мұғалім Сабақтың атауы Мақсаты Күтілетін нәтиже Психологиялық ахуал Қызығушылықты ояту Мағынаны тану Мата қиындысынан үй шаруашылығына қажетті бұйым дайындау  (сүлгіше, құрақ құрау) • Білімділік: Мата қиындыларынан түрлі қиықтар тігіп үйрену.  Құрақ қиындыларын әзірлеуді, мата түстерін таңдай білуді, дайын  үлгіні пайдаланып қиюды, дұрыс біріктіріп үйрену. • Дамытушылық: Оқушылардың ұлттық бұйымға қызығушылығын  арттыру, эскизді матаға сыздыру, эскиз бойынша матаны қию,  құрақ қиындыларын біріктіру, құрақ құрауға деген ептілік,  икемділігін дамыту. • Тәрбиелік: Халқының өнерін, салт ­ дәстүрін бағалай білуге,  әсемдікке, ұқыптылыққа, төзімділікке баулу. Құрақ құрау өнері  арқылы эстетикалық, ойлау қабілеті терең дамыған тұлға тәрбиелеу • Пәнаралық байланыс: Геометрия, сызу, бейнелеу, математика. – Сәлеметсіңдер ме, балалар! Терезеге қараңдаршы! Қандай тамаша!  Аңдар мен құстар, таулар мен өзендер – бәрі қуанышты. Өйткені бәрі­бәрі бір­бірімен дос. Айналадағы ортамен достықта болған қандай керемет! Қол ұстасып, өзімізбен де, айналамен де сәлемдесейік. Айтамыз алғыс қайталап, Тыңдайды бізді шартарап. Өмір сүру – бір бақыт. Дос бола білу – шын бақыт! 1. Құрақ дегеніміз не? 2. Құрақтың мағынасын ата? 3. Құрақ түрлерін ата? 4. Құрақтың жасалу жолы? 5. Құрақтың тұрмыста алатын орны, құрақ қандай бұйымдарға  салынады? 6. Құрақ жасау үшін қандай құрал жабдықтар қажет, атауын жаз? 7. Қазіргі кезде құрақтың көптеген түрлерін қалай пайдаланамыз? 8. Өнерлі болып, шеберлікке жету үшін не қажет? Саналап айтар  болсақ. Интерактивті тақтаға жаз. 9. Құрақ түрлері өзінің қиюласу өрнегіне қарай қандай топқа  бөлінеді? Сергіту сәті Орманда кірпі келеді,  Саңырауқұлақ тереді.  Кездесті, міне, керегі:  Екеуі қайың астынан.  Ой  сергітеді,шашағандары басылады Ой толғаныс Үйге тапсырма Бағалау Біреуі терек қасынан.  Қанша олар болмақ есепте,  Тоқылған салса себетке?  Құрақ түрлері: • Геометриялық • Зооморфты Өсімдіктектес • Тұрмыстық • Космогоникалық Құрақ құрауды жобалау 1. Жасауға қажетті материалдар жеткілікті. 2. Жасалуы көркем. 3. Материалдар қымбат емес, тез табылады. 4. Еңбек шығыны да көп емес. 5. Бұйым мөлшері жас ерекшеліктеріне сай. 6. Экономикалық шығыны көп. 7. Төзіді сапасы. 8. Әдемі дизайн. Оқулықтағы тапсырмаларды  орындау Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау Кері байланыс   Күнделіктеріне жазып  беремін Бағалау парақшасын  толтырады. Смайликтерді өзі  қалаған нұсқаға  жабыстырады