Физика 10 сынып Электр генератор Cабақ жоспары

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Электромагниттік индукция

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып:10

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтақырыбы

Электр токтың генераторы.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

Фарадей заңы мен Ленц ережесі арқылы ЭҚК-ң пайда болуын дәлел келтіре отырып түсіндіру.

Жетістіккритерийлері

Генератордыңқұрылысынбіледі.

Генератордың жұмыс істеу принципін түсіндіре алады.

Фарадей заңы мен Ленц ережесі арқылы ЭҚК-ң пайда болуын түсіндіреді.

Тілдікмақсаттар

Оқушыларгенератордың жұмыс істеу принципін сипаттау үшін арнайы терминдерді қолданады.

Пәнге тән лексика мен терминология: генератор, ротор, статор, индуктор, якорь, орама, щеткалар, сақиналар

Құндылықтарды дарыту

Сабақ бойында оқушыларда бірігіп және өздігінен жұмыс жасай алу дағдылары қалыптасады.

Пәнаралық байланыстар

Математика пәнімен байланыс есептер және формулалар қорытып шығару

Бастапқы білім

10 сынып физика курсы. Электромагниттік индукция

Сабақбарысы

Сабақтыңжоспарланғанкезеңдері

Сабақтағыжоспарланғаніс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

0-2 мин

(Т) Сабақ тақырыбын және оқу мақсатымен таныстыру.

2-5 мин

(W)Өткен сабақтарда  қарастырылған тақырыптарды қайталау.

Электрмагниттік индукция дегеніміз не?

-          Тогы бар өткізгіш айналасында магнит өрісі пайда болады.

Индукцияланған магнит өрісінің бағыты қалай анықталады?

-          Түзу токтың магнит өрісінің бағыты «бұранда ережесі» көмегімен анықталады.

Электрқозғалтқыштардың жұмыс істеу принципі қандай?

-          Тұрақты магнит өрісінде орналасқан тогы бар өткізгіш Ампер күшінің әсерінен қозғала бастайды.

Ток магнит өрісін тудырса, магнит өрісінде өткізгіш сымда ток пайда болады ма?

-          Тұрақты магнит катушка ішінде қозғалғанда, өткізгіш бойында пайда болған токты гальванометр көрсетеді.

5-12

(D) (W) Жаңа тақырыпты түсіндіру. Қарапайым генератор жұмысын демонстрациялау

Қарапайым генератор (мысалы, велосипед генераторы, қалта фонарының генераторы, физика кабинетіндегі генератор моделі) көмегімен тоқты өндіруді демонстрациялау. Егер генератордың шығу сигналы шамға қосылса, шам жарығы айналу жиілігіне тәуелді  ұлғаяды. Бұл энергияны сақтау идеясымен байланысты - механикалық жұмыс электрлік энергияға ауысады.

Айнымалы ток генераторының жұмыс істеу принципі:

https://www.youtube.com/watch?v=HmcOk2BUtoA

12-20 мин

(І) Оқушылар генератордың құрылысы мен жұмыс істеу принципі туралы теориялық материалды оқиды

Ток генераторы деп энергияның 

қандай да біртүрінэлектрэнергиясынаайналдыратынқондырғыныайтады.

Электростатикалықмашиналар, термобатареялар, күнбатареялары, т.б. генераторғажатады.
Қазіргікезде айнымалытоктың электромеханикалықиндукциялықгенераторларыөтекеңтаралған. Бұлгенераторлардыңартықшылығы — олардыңқұрылысыныңқарапайымдылығындажәнежеткіліктітүрдежоғары кернеу мен үлкен токтарды алумүмкіншілігінде. Электромеханикалықиндукциялықгенераторлардамеханикалық энергия электрэнергиясынаайналады.

Айнымалы ток генераторының жұмыс істеу принципі: магнит өрісіндеайналыптұрғансыморамадаайнымалыиндукциялық ЭҚК-і электромагниттік индукция құбылысы әсеріненпайдаболады.

Токтысыртқытізбеккешығаруүшінсақиналарғажабыстырыпқойғанщеткаларқолданылады. Кезкелгениндукциялықгенератордыңнегізгібөліктерімыналар:

1) индуктор — магнит өрісінтудыратынқондырғы. Бұлтұрақты магнит не электромагнит болуымүмкін;

2) якорь — ЭҚК индукцияланатын (пайдаболатын) орама;

Ток индукциялану үшін генератордың бір бөлігі айналып туру керек (ротор), ал екіншісі айналмайды (статор).

3) щеткалар мен сақиналар — айналып тұрған бөліктерден индукциялық токты шығарып алатын немесе электромагниттерге қоректенетін ток беретін қондырғылар

20-25 мин

(W) Айнымалы ток генераторының жұмыс істеу принципі туралы бейнефильм көру.

Бейнефильм арқылы генератордың ток өндіруін электромагниттік индукция заңы негізінде түсіндіру үшін  талқылау сұрақтары:

-           

Айнымалы ток генераторының жұмыс істеу принципі:

https://www.youtube.com/watch?v=HmcOk2BUtoA

25-35мин

(G,Е) Қарапайым жел электргенераторын құрастыру және мультиметр көмегімен өндірілген ток кернеуін өлшеу

Пластик бөтелкенің басынан турбина қалақшаларын жасап, пластик қақпақшаны электрқозғалтқыш осіне тығыз орналастыру. Электрқозғалтқыш контактілерін мультиметрге жалғау. Фен көмегімен турбина қапалақтарын айналдыру. Қапалақтарының айналу жиілігі және өндірілген ток кернеуі қапалақтарының көлбеулігіне және жел жылдамдығына тәуелді болатынын бақылау.

 Құрал-жабдықтар:

Штатив, электрқозғалтқыш, жалғағыш сымдар, пластик бөтелкенің басы қақпағымен, қайшы, мультиметр, фен

35-40 мин

Рефлексия

Саралау

Бағалау

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушы үшін бірдей тапсырмалары ұсынылады.

Марк-схема бойынша мұғалімнің бағалауы

Денсаулық сақтау мақсатымен жұмыстарды түрлендіру

Сабақ бойынша рефлексия

Жалпыбаға

Сабақтыңжақсыөткенекіаспектісі (оқытутуралыда, оқутуралыдаойланыңыз)?

1:

2:

Сабақтыжақсартуға не ықпалетеалады (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақбарысындасыныптуралынемесежекелегеноқушылардыңжетістік/қиындықтарытуралыненібілдім, келесісабақтарда неге көңілбөлуқажет?