Х дыбысы және әрпі

Бөлім

 Әліппе кезеңі

Педагогтің аты-

жөні:

Баембаева Ф.Ж.

Күні: 09.12.21ж

Сынып: 1

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Х дыбысы және әрпі

Мақсаты

Х дыбысы және әрпімен  танысу. Х  дыбысы  бар  жаңа  сөздердің  айтылуы, жазылуымен танысу. Буындап, тұтас  оқуға  жаттығу

Оқу бағдарла- масына сәйкес мақсат:

Білімділік: дыбыстық талдау дағдылары (мәтіннен сөйлемді, сөйлемнен жаңа үйретілген дыбысы бар сөзді, сөзден буынды, буыннан дыбысты бөліп алу) қалыптасады; әріпті таниды, дыбыс пен әріпті бір-бірінен ажыратады; дыбысты дұрыс айтуға жаттығады; оқу түрлерін (буындап оқу, тұтас оқу, мәнерлеп оқу, түсініп оқу) қолданады; дыбыстың мағына ажыратушы қызметін түсінеді; жазу жолын, жоларалықты, жолдың жоғарғы және төменгі сызықтарын сақтап, әріп элементтерін, әріптерді, әріптердің бір-бірімен байланысын көркем жазу талаптарына сай жазады.

Дамытушылық: сөздік қоры жаңа сөздермен байиды; сюжетті сурет бойынша әңгіме құрайды.

Тәрбиелік: үлкендерді сыйлауға, хал-жағдайды біліп, қарияларға қамқор болуға талпынады.

Сабақ барысы

Сабақтың кезеңі/уақыты

Педагогтің әрекеті

  Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы (1–7 мин)

1.Ынтымықты – атмосфералық  ахуал  туғызу:

1. Кіріспе.

** Мұғалім:

- Қайырлы күн. Қазір  әліппе сабағы.Балалар  сабағымыз жақсы өтсін, жақсы көңіл- күй тілеймін.

* *Менің  атым Әліппе

     Мені  анаңдай  дәріпте.

     Мені  оқып , бой  жеткен

     Бауыржан  да  Мәлікте.

2.Өлең  жолдарын  құрастыру.

*Мұғалім:

Сабақты  біз  бастаймыз ....

1 топ.

Сабақты  біз  бастаймыз ...

Әліппені  жақсы  оқып

Бестік алып тастаймыз

ІІ топ.

Сабақты  біз  бастаймыз ...

Дыбыстарды  жаттаймыз

Әліппені ұқыпты 

Тап – таз ғып ұстаймыз

ІІІ топ.

Сабақты  біз  бастаймыз ....

Көркем, әдемі жазып

Басқаға үлгі боламыз

Сабақты  біз  бастаймыз....

Әріп  пен дыбысты  ажыратып

Жұмбақтарды   жаттаймыз 

Сабақты  біз  бастаймыз....

Фарида  мұғалімді  тыңдаймыз

Ілім мен білімді  құлаққа  құйып  аламыз

Оқушылар хормен  өлеңді  айтады (Әліппені қолдарына  ұстап тұрады)

Топпен өлең  жолдарын  құрайды

Әр  оқушының  алдында  құстар + тірек сигналдары  жатады + буындар + сөздер

жатады

Әліппе  оқулығы

Сабақтың ортасы

 (26 мин)

1.Қайталау минуты

2.Жаңа  сабақ.

Сабақтың соңы

 (7 мин)

1.Бекіту.

2.Рефлексия

Кері  байланыс

Бағалау

*Мұғалім:

- Қазір жылдың қай мезгілі?

- Қай мезгілде  құстарға  азық  табу  қиын ?

- -Жылда қыс  мезгілінде  «Құстарға қамқорлық жасау » айлығы өтеді , сондықтан барлығымыз шамамыз келгенше құстарға жем, азық беріп қыстан аман – есен шығуларына көмектесейік!

- Айналамызға  қарайықшы, сынып ішіне  құстар  толып кетіпті!

Жүрек құшқан  кептерлер т.б.

     Олар  қамқорлық жасап жүргендеріңе риза болып , бүгін біздің сабағымызға  сендерге  көмек беруге  келіпті. Және  бізге  хат  жазып  хатқалтаға  салып ала  келген  екен.

 1.Торғайлардың  тапсырмасын  орындайық.

Мақсаты:Өткен  білімді  еске  түсіру, жаңғырту,қайталау.

   Хат.

 Сәлеметсіңдер ме менің  1 сынып  оқитын  достарым! Біз  сендерге  ризамыз. Өйткені  суық  түсіп, қыс  келгелі  сендер  бізге  азық  беріп, ұя  жасап  көп  көмек  бердіңдер. Сендердің  арқаларыңда  қыстан  аман  -есен  шығатын  түріміз  бар. Бізге   қыста  азық табу  өте  қиын.Сендерге  көп – көп  рахмет айтамыз! Және  бүгінгі  сабақтарыңа  өзіміздің  сыйлық – тапсырмамызды  ала  келдік. Іске  сәт!

 1-тапсырма.( Диктант  жазу)

Тақтада 5 бала    –     қоян, сабақ, өнер, көмір, сағат

Ақ тақта    -    парта

Стен  тақта   –   Ою  , мектеп

Дескриптор:

·        Сөздерді  сауатты жаза  білу

·        Дауысты , дауыссыз әріпті таба білу

2 тапсырма.

Микрофон ойыны: Сұрақ – жауап әдісі.

-         Буын  деген  не?

-         Тасымал  деген  не?

-         Қанша әріп бар?

-         -Қанша  дыбыс  бар?

-         Дауысты дыбыс нешеу?

-         Дауыссыз  дыбыс қанша?

-         Аю  сөзінде  неше әріп? Неше дыбыс?

-         Сөйлем  соңына  қандай  таңбалар  қойылады?

-         Сөйлемдегі  сөздер қалай  жазылады?

-         Сөздер  нелерден  тұрады?

-         Буын неден тұрады?

-         Әріп  деген не?

-         Дыбыс  деген  не?

-         Дауыссыз  дыбыстар нешеге бөлінеді? (Қатаң, ұяң, үнді)

-         Дауысты дыбыстар нешеге бөлінеді? (жуан, жіңішке)

-         А,О,... қандай дыбыс?

-         3- тапсырма.

-         *Дыбыстарды дауысты , дауыссызға ажырату. (Барлық  бала әріптерді алу, барып ...тұру)

Сергіту  сәті:

Торғай, торғай, торғайсың!

Таяу  келіп  қонғайсың.

Жем  шашайын  тойып ал,

 Сонда Аязға  тоңбайсың!

2. Кептердің тапсырмасы.

Мақсаты: Х – дыбысы, әрпімен  танысады. Х- кездесетін жаңа сөздермен  танысады және  сауатты жазуға  дағдыланады.

Мұғалім:

4.Жұмбақ  шешу.

 Аяғы  жоқ, қолы  жоқ

 Жүрмейтұғын  жолы  жоқ.  (Хат)

(Хат – дегеніміз  түсінік  бере  кету.Хат – дегеніміз  адамдар  арасындағы  қатынас  құралы. Апа – аталарға сағыныш хаты,достарына, аға- әпкелерге, ақындардың жазып кеткен хаттары т.б болады.Бұрынғы және қазіргі хат жазу түрлерін айту.Мысалы:қағазға жазып почта арқылы жіберу, телефон арқылы СМС жіберу, Электронды почта арқылы жіберу,құстар(шағала, қарлығаш, кептерлер) арқылы жіберу т.б.Қазір Үндістанда әлі кептерлер арқылы хат жолдайды )

·        Дөңгелектермен  жазу

·        Дөңгелектерді  әріптерге ауыстыру

·        ХАТ – сөзінің  басында қандай дыбыс тұр?

·         Таныс  емес  әріп  қайсы? (Х – конверттен  шығару)

·        ХАТ – сөзіне дыбыстық  талдау жасау.

5. Бейнефильм  көру

Мұғалім:

·        Қандай жаңа  сөздермен  таныстыңдар?

·        (емхана, шайхана, дәріхана,шахмат,асхана, қымызхана, кітапхана, дәмхана, шеберхана, наубайхана, аурухана, ұстахана,дәретхана ,саяхат,хайуанат,хоккей,хадис,Халел, Хамитт.б)

6. Жаңа  сөздерді ілу.

              Ем                                      Ұста

             Шай                 Хана

                                                                  Кітап т.б.

                   Дәрі

(Хана) – буын  үндестігіне  бағынбайтын қосымшалар

Мұғалім:

*** Білім қоржынын – осындай ...  жаңа  сөздермен  толықтырдық.

7.    Х – дыбысы және әрпімен  танысу.

* Дыбыстау- Х   Х   Х

*Тіл арты таңдайға жабысып , ауаны кедергіге  ұшырап шығады.

*Дауыссыз, қатаң дыбыс.

*Х  - әрпі араб, орыс, парсы тілдерінен  енген  сөздерде көп кездеседі.

* Х – қандай  түспен боялады.

*Х – әрпіне үй  сатып әперу , үйге апарып орналастыру

* Баспа , жазба  түрімен  таныстыру.(Ауызша)

*Х –әрпін партаға, ауаға жазу

*Қолды айқастырып қою

*Қайшымен Х –ны көрсету.

* Х – әрпін  қарындаш, қаламмен партада жазып көрсету.

*Х – дыбысы  бар  сөздерді  айту., ауызша. «химия,цех, техника,мейрамхана,хлор,шахтер,...!

* Х – сөздердің  басында, ортасында, аяғында кездеседі.

(Хат,  шах, виннипух,

8.Кітаппен  жұмыс.

*Суретпен  жұмыс.

 Бала  не  істеп  отыр?

- «Асхат ауылда тұратын атасын сағынды. Ол атасына хат жазды. Хатта атасының халін сұрады. Жазда ауылға баратынын айтты».

-Сонымен  хат  дегеніміз  не  екен?

-Үйден  жазып  келген хаттарын  оқыту (Екі оқушыға – Бақыт, Айару)

-Кітаптағы сөздерді, өлеңді  дауыстап, хормен, буынға бөліп оқу.

-Жаңа  сөздермен  таныстыру(Тырнақалды – алғашқы хаты)

- Өлеңнің  авторымен  танысу

     1935-2019ж Оразақын Асқар ҚХР 1935 ж Іле ауданында туған.Қытайда «Шыңжаң» газеті  редакциясында қызмет еткен. Отанына 1955 ж  көшіп  келеді. «Ерен еңбегі» үшін  және «Тәуелсіздіктің 10ж» медальдарының  иегері. Және «Мұқағали  Мақатаев сыйлығының иегері» Баспалардан  көптеген  өлеңдері басылып  шыққан. М: «Шетте  жүрген  балалар», «Отан  деп  оянғанда», «Балаларым - бақытым» т.б.

- Өлеңнің  мазмұнын айту

-Оқушыларға кезекпен оқыту

9. «Сандар  сөйлейді» ойынын ойнау

Оқулықтағы ойын – Хабарлама – сөзі  шығады.Осы сөзге  түсінік  беру. (Сандар + әріптер дайындау)

Сергіту  сәті:

«Бала бала  балақан» өлеңі видеомен  айту

10. Дәптермен жұмыс.

* Х – жазба түрімен  танысу (Видео ролик)

*Элементтері нешеу, тақтада жазып көрсету

(Хат, хор, қолхат, хоккей сөздерін жазып көрсету)

*Дәптерге көркем, жазу

*Өздерін бағалау (Смайликті бояу)

11.. «Адасқан  сөздер және  буындар » ойыны.

Топтық  жұмыс.

Мақсаты: Сөйлем, сөз  құрай  білу

І  топ. « Адасқан  сөздер»

Халел  киініп далаға шықты  –  1 парта

Балалар  асханадан  тамақ  ішті-   2 парта

Ұлдар  хоккей  ойнады –  3 парта

ІІ  топ. «Адасқан  буындар»

Буындармен  сөздер  құрау

ІІІ топ.

Ба

 Сөз құрау, тақтада  көрсету, ілу

12.«Аққала» соғу ойыны

1. Х –қандай    дыбыс? Қандай  тілдерден  енген  сөздерде  кездеседі? Неше  элементтен  тұрады?

(Дауыссыз, қатаң, парсы , араб , орыс тілдерінен енген сөздерде көп кездеседі)

2. Қандай  жаңа  сөздермен  таныстық?

(шайхана...

11. «Құстарды азықтандыру»

Мақсаты: Оқушылардың сабақты ұғыну деңгейін бақылау.

Құс  ұясына  қолдарындағы  құстарды ілу.

1.Топтар  бір – біріне  баға  қояды  + бір – бірін  бағалайды.

2.Мұғалім ауызша баға қою, мадақтау...

12. Қонақтарға  гүл  сыйлау.

 Сабағы:  Қосарлы   дауысты  дыбыстарды  ата?

Жапырағы: Аю – сөзіне  дыбыстық  талдау  жаса.

Гүлі: Х  -  қандай  дауыссыз  дыбыс?                           

13. Әліппеге мың  алғыс ! деп  ән  орындап  берейік

                     Сабақтың  соңы.

Айналадығы  құстарды қарап, танысады

Торғайлардың  тапсырмасын  алу, ашу

 8 бала - диктант жазады. Дауысты дауыссыз дыбыстардың астын сызу

Оқушылар ауызша жауап  береді?

Әріптерді алып, қажетті орнын табады

Хормен өлеңді  айтады

Жұмбақ  шешу

Сурет: Почтальон

Стендегі тақтада дөңгелектермен жазады.

Дөңгелектерді әріптерге ауыстырады

Видеода шайхана, емхана т.б жаңа сөздермен танысады, оларды  тақтадан  дауыстап оқиды

Қоржынға  жаңа  сөздерді  салып қою

Х –ны көк  үйге  салу

Х – бар  сөздер табу

Оқушылар  хаттарын  оқиды

Оразақын Асқармен  танысады (фотасы, өмірбаяны т.б)

Тақтада сандар  астына әріптерді жазады

Видео көреді

Сөйлем, сөз  құрайды

Аққала  соғу  үшін , сұрақтарға  ауызша  жауап береді, аққаланы  соғады...

Құстар  ұясына  құстарды ілу

Гүлдің  артындағы  сұрақтарға  жауап  береді

Тірек – сигнал  арқылы  бағалау

Құстар  суреттері

Торғайлардың  хаты

Микрофон

Әріптер

Хат  ішінде –

 Х әрпі + жұмбақ

 Әріптер, дөңгелектер

АКТ

 магнит  тақтадан

сөздерді   көру  оқу, дауыстап.

Қоржын

Х – баспа, жазба түрі

Қарындаш, қалам,қайшы

Оқулық

Хат

Сандар  мен  әріптер

АКТ

Үлгі дәптерлері

Сөздер + буындар (Әр  оқушының  алдында  жатады)

Аққала суреті

Кормушка, құстар

Гүл