Касбий фаолият контекцида коммуникатив стресс

Касбий фаолият контекцида коммуникатив стресс

Ишбилармонлик алоқаларида тирнаш хусусияти. Аччиқланишнинг асосий сабаби ишчиларнинг ортиқча иши туфайли чарчаш ва чарчашдир. Ишда сурункали асабийлашиш "баланд овозда" мулоқот қилиш одати туфайли юзага келиши мумкин. Бундан ташқари, одамлар кўпинча ўзларига ишончсизлигини ҳис қилганда безовталанадилар. Шунинг учун, ўз-ўзини паст баҳолаш тирнаш хусусияти сабаби бўлиши мумкин. Хавотирлик, ишда ўзидан норозилик, қоида тариқасида, мулоқотда ғазабланишда намоён бўлади.

Коммуникатив агрессия

Кучли асабийлашиш осонликча коммуникатив тажовузга айланади - бу оғир, салбий ҳолатларни ифодалашнинг ўзига хос шакли. Касбий фаолият шароитида коммуникатив тажовуз рақобат курашида рақибни камситишга ва уни бостиришга, ҳар қандай ходимнинг мақоми ва обрўсини йўқ қилишга, маълум бир кишини коммуникатив алоқалардан четлаштириш истагида намоён бўлади.

Агрессия ёрдамида ходим ўзини ҳақиқий ёки хаёлий ҳужумдан ҳимоя қилиши, ўз кучини намойиш қилиши ва ўзини тасдиқлаши мумкин, агар ишидан ёки расмий лавозимидан норозилик тўпланиб қолса, ўзи учун психологик дам олишни ташкил қилиши мумкин.

Коммуникатив тажовуз жисмоний ёки оғзаки (оғзаки), тўғридан-тўғри ёки билвосита (танлаб олиш, маслаҳатлар, ёрдам беришдан бош тортиш, ёлғон, майда-чуйда, таҳдидлар), ситуацион (кўр-кўрона ғазабнинг ўз-ўзидан пайдо бўлиши), бошқасига (бошқасини айблаш) ёки ўзига қаратилган бўлиши мумкин ( ўзини айблаш) ...

Муаммо шундаки, одам кўпинча ўзининг тажовузкорлигини билмайди ва бунга ҳожат бўлмаган жойда фаол курашади. У ўзини ва атрофдагиларни "айлантиради", бу ўзи ва бошқа одамлар учун ёмон бўлган "майдон"ни яратади.

Касбий ютуқлар учун стресс

Муваффақият учун қийин дастур болалик даврида шаклланади. Ота-оналар болага: "Сиз биз билан қобилиятли ва истеъдодлисан ва фақат яхши ўқишинг керак", дейишади. Улар боласига танбеҳ берадилар ва у тўрт ёки умуман олганда даҳшатли бўлган уч олганда норозилигини кескин билдиради. Мактабдан сўнг, ёш йигит ёки қизга университетга мажбурий кириш учун кўрсатма берилади: "Сиз коллежни битиришингиз керак (керак)." Шунда одам ўз ғояларида ўзини фақат кичик хўжайин бўлса ҳам хўжайин деб билади, лекин фақат раҳбар сифатида кўради.

Ходим ўзи режалаштирган касбий муваффақият даражасига эришиш учун ички ресурсларга эга бўлмаганда, қийинчиликлар ва муаммолар пайдо бўлади. Масалан, у таниқли рассом ёки ёзувчи бўлишни хоҳлайди, аммо бадиий ёки адабий қобилиятга эга эмас ёки у етакчилик лавозимига интилади, лекин одамлар билан қандай қилиб самарали мулоқот қилишни билмайди.

Бир сўз билан айтганда, асабий тушкунлик ва тушкунликгача бўлган қийин тажрибалар, болалик даврида фақатгина муваффақият ва ютуқларга бўлган муносабат билан боғлиқ бўлган жуда юқори даражадаги даъволар инсоннинг ички ресурслари: унинг имкониятлари ва қобилиятлари билан таъминланмаганидан бошланади. Бошқа, ташқи тўсиқлар бўлиши мумкин: истеъдодни жамият томонидан тан олмаслик, тарихий вақтга мос келмаслик, ҳаётнинг ноқулай шароитлари.

Депрессия ва шахсий ҳалокат инсоннинг ўзини ўзи қадрлашнинг ички, психологик механизми туфайли юзага келади: у ўзини ҳаёти ва фаолияти натижалари билан идентификация қилади. У муваффақият ва ютуқлардан қатъий назар, ўзи қадрият эканлигини қандай тушунишни билмайди, худди ўзига хос ва изоляция қилинган инсон шахси ҳам қадрли бўлиши мумкин. У эгаллаб турган лавозими ва олган даромадидан қатъий назар, уни яқин одамлари, қариндошлари ва дўстлари севишини ва қадрлашини қандай ҳис қилишни билмайди.

Хато қилиш қўрқуви стресс ҳолатини шакллантиришга катта ҳисса қўшади. Хато қўрқуви ходимда икки ҳолатда пайдо бўлади: агар у фақат муваффақиятга эришиш учун жуда кучли ички йўналишга эга бўлса ва хатолар юз берганда (иш ҳақи ёки мукофотлар миқдорини пасайтириш, ишдан бўшатиш ва ҳк) тақиқлар ёки жазо санкциялари мавжуд бўлса. Бир қарашда қанчалик ғалати туюлмасин, инсон биринчи ҳолатда, фақат муваффақиятли ва муваффақиятли бўлишга интилганда энг оғир стрессни бошдан кечиради.

Хатолардан қўрқиш инсон ижодини "тўсиб қўяди". У ички қаттиқлик ва зўриқишни бошдан кечирмоқда, ўзини ўзи бошқариш қобилиятини оширди ва ўз ҳаракатлари учун ўта қаттиқ "кузатув тизими"ни яратди. Натижада, инсон бор кучи билан муваффақиятга эришишга интилганига қарамай, ўзи доимий равишда "ўзини думидан ушлаб" потенциалини пасайтиради.

Одам адашишдан қўрқиб, ҳар қандай жойда ва ҳар қандай нарсада таваккал қилмасликка, ўта эҳтиёткорлик ва ҳаддан ташқари ташвиш кўрсатишга уриниши туфайли муваффақиятга эришилмаслиги ҳам мумкин.

Муваффақият, уфққа ўхшаб, бундай одамдан "қочиб кетиши" мумкин, чунки у омадсизликни бошдан кечирмоқда ва иккинчи марта хато қилиш қўрқувини бошдан кечирганида, у қайта уриниб кўришга уринишни англамайди. Маълумки, муваффақият жасорат, қатъиятлилик, қатъият ва сабр-тоқат билан биргаликда, мақсадга эришишга қаратилган такрорий, кўп йиллик уринишларни такрорлайди.

Хато қилиш қўрқуви одамни янги, "тугалланмаган" ҳамма нарсадан қочишга мажбур қилади ва маълум маънода уни ҳаддан ташқари консерватив қилади. Инсон ҳар қандай йўл билан ўзгаришлардан ва ҳатто энг кичик беқарорликдан қочади, шунинг учун у энг кичик "силжишлар" билан ҳам ваҳима ҳолатига тушиши мумкин.

Ва ниҳоят, хато қилиш қўрқуви аста-секин умуман ҳаётдан қўрқишга айланади. Инсон ҳамма жойда ва ҳамма жойда, ҳатто объектив эҳтиёж бўлмаган жойда ҳам ҳимоя ва тўсиқларни қуради. Бундай одамнинг уйи - бу кўплаб қулфлари бўлган темир эшик ва телефонда автоулов билан ҳимояланган қалъа. Бундай одамнинг юзи ўтиб бўлмас ниқоб бўлиб, ҳаракатлар текширилади ва ҳар доим "назорат оцида" бўлади. У камдан-кам кулади, чунки кулиш ўз-ўзидан ва "нотўғри". У мантиқан ва "ёзма нутқ" шаклида гапиради, унда барча исмлар ва феъллар "тўғри" жойида бўлади. У кўплаб тиббий ва психологик адабиётларни ўқийди ва шифокорлар ва психологларнинг тавсияларига қатъий амал қилади. Умуман олганда, у тўғри, хатосиз яшашни хоҳлайди ва буни бошқа одамлардан талаб қилади.

Ҳамма нарса кўпинча "рақобат қурбонгоҳига" қўйилади: куч, соғлиқ, ҳаёт қувончларидан воз кечиш, дўцлар, муҳаббат ва ҳатто баъзида болалар туғилиши (айниқса, аёл рақобатбардош "йўл" билан юрса).

Ўзини рақобатбардош "пойга"га бериб юборадиган одам "ўз ҳаёти билан эмас" яшай бошлайди: у мойилликни эмас, балки обрўга мувофиқ ишни танлайди, уни фақат "керакли" одамлар ўраб олади ва у эрда дўцлар учун вақт ва куч этарли эмас.У билан кўпинча севикли аёл эмас, ташқи кўриниши Европа стандартларига жавоб берадиган топ модел.

Ўзини тасдиқлаш ва олдинга силжиш деярли барча одамларга хосдир. Баландроқ кўтарилиш ва ҳаётингизни яхшироқ қилиш ицагидан воз кечишнинг иложи йўқ. Аммо, ҳаётдаги ҳамма нарсалар сингари, "олтин нисбат", мувозанат, мувозанатни излаш керак. Агар ҳаёт мувозанати бузилган бўлса, муаммолар, муаммолар ва муваффақиятсизликлар бошланади.

Шуни эсда тутиш керакки, одам битта мақсадга эга бўлмаслиги керак ва ҳаётидаги ҳамма нарсани фақат унга эришишга бўйсундириши керак, чунки агар бирон сабабга кўра мақсадга эришилмаса, ҳаёт қулаши мумкин.

Муайян мақсадга (ёки яхшироқ мақсадларга) эришишга қаратилган стрессли турмуш тарзига қарамай, сиз ўзингизни ва яқинларингизни "шахсий соҳа" билан таъминлашингиз керак. Бу нафақат қийин ҳаёт йўлида қўллаб-қувватланишни ҳис этишга, балки муваффақиятсизликка учраган тақдирда ҳам бузилмасликка ёрдам беради.

Дўстларингизни ва яқинларингизни рақобат бўлмаган муҳитда танлаш ҳам мақсадга мувофиқдир. Бизни чинакам севадиган ва қабул қиладиган одамлар бойлик ва қашшоқликда, муваффақият ва муваффақиятсизликда биз билан бирга бўлишади. Мақсадга эришишдан олдин ёниб кетмасликка ҳаракат қилиб, кучларингизни тўғри тақсимлаш керак. Бунинг учун сиз мунтазам равишда дам олишингиз, ухлашингиз ва соғлиғингизни кузатишингиз керак.

Ва, ниҳоят, мақсадга эришилганда бизни "тепада" нима кутаётганини тўлиқ англашимиз керак. Кўп одамлар кўп йиллик меҳнат ва умидсизлик, натижада ҳасад ва ёлғизлик "рақобат тузоғига" тушишади. Бу бизнинг ҳаётимизда рўй бермаслиги ва меҳнатимиз самараларидан тўлиқ баҳраманд бўлишимиз учун ўйлаш муҳимдир.

Муваффақиятнинг профессионал стресси

Одатда стресс муваффақиятсизликнинг салбий шароитида пайдо бўлади деб тахмин қилинади. Бир қарашда, бу ҳақиқатан ҳам шундай. Аммо салбий ҳолатлар стресснинг ягона манбаи эмас. Ажабланарлиси шундаки, ходим катта муваффақиятга эришганда ҳам кучли стрессни бошдан кечириши мумкин, бунинг учун у кўп куч сарфлаган ва узоқ вақт сарфлаган.

Одамни энг катта ютуққа эришган пайтдаги стресс уни муҳим воқеа содир бўлганидан кейин унинг ҳолатига эга бўлишида ифодалайди.

Ҳақиқат бўлган нарсанинг "маъносизлиги". Дарҳақиқат, муҳим мақсадга эришгандан сўнг, одам ҳаётий кучининг кескин пасайишига дуч келиши мумкин. Бефарқлик, бефарқлик ривожланиб боради ва тушунарсиз бўлиб қолади, нега аслида буларнинг барчасига кўп вақт ва куч сарфланган? "Бу содир бўлганда", катта бахт келади, деган умидлар ўзини оқламайди, асосан ҳамма бир хил бўлиб қолади. Инсон умидсизликни бошдан кечириши мумкин - ўзида, одамларда, умуман ҳаётда.

Бундай ҳиссий ҳолатда, одамга у ўз меҳнати билан муносиб бўлган ҳамма нарсани олмаганга ўхшайди. Шунинг учун у кўпинча ўз меҳнати самараларидан фойдалана олмайди: у тушкунликка тушади, умидсизликка тушади ёки касал бўлиб қолади.

Муваффақият билан боғлиқ бўлган стрессни бошдан кечирмаслик учун, сиз энг яхши мақсадингизни охиригача бермаслигингиз ва ҳатто энг муҳим мақсадга эришишда ўзингизни зўр бермаслигингиз керак. Сиз ўзингизни хаёл қилишдан ва муваффақият чўққисида қандай бахтга эришишни орзу қилмасликка ҳаракат қилишингиз керак. Мақсадга эришиш пайтида тўхтаманг ва ҳаётингизни янада режалаштиринг. Муваффақиятдан кейинги бўшлиқ янги нарса билан тўлдириш учун шунчаки озодлик эканлигини унутманг. Зудлик билан, деярли эртаси куни сиз бошқа фаолиятга ўтишингиз ва янги нарсаларни бошлашингиз керак. Асосийси, фаол бўлинг ва кучингизни янги мақсадга эришиш учун йўналтиринг.