Конспект урока по чеченскому языку.

03.09.2021

Абат (дешар)

Урокан ц1е : «Школа. Новкъахь. Дешархочун г1ирс»

1алашо: Дешархочун г1ирс бовзийтар. Берашна  шайна  оьшуш йолу  х1ума  ларъян, иза  ц1ена лело , пусар дан 1амор.

Урок д1аяхьар.

1.Маршалла хаттар.

2.Дешаре шовкъкхоллар.

-Аса х1инца  цхьана  дешархочух лаьцна дуьйцу шуна. Аша ойла е , иза муха дешархо ву?

-Муса, элпаш язде.

-Ручка яц, тетрадь дац.

-Муса, книга еша.

-Книга яц.

-Муса, сурт дилла.

-Къолам бац, альбом яц.

-Муха дешархо ву Муса? (Берийн жоьпаш)

-Х1ун яц Мусан? (Книга , ручка, тетрадь, альбом, къолам)

-Уьш стена оьшу цунна? (Уьш  школехь болх бан оьшу)

-Мегар дуй уьш йоцуш школе  ваха? (Берийн жоьпаш)

-Х1унда? (Болх балур бац  цуьнга  школехь)

-Царех массарех х1ун олу? (Берийн жоьпаш)

-Царех массарех олу  дешархочун г1ирс.

3.1алашо йовзийтар.

-Х1ун яра  Мусагахь йоцург? (Дешархочун г1ирс)

-Стенах лаьцна дуьйцур ду  вай тахана? (Берийн  жоьпаш)

-Вай  тахана  дуьйцур ду дешархочун г1ирсах лаьцна.

-Д1аелла учебникан 9-г1а  аг1о.

- Вай  хьалхара  1амор ду  дешархочун г1ирсан ц1ераш яха. Цунна  т1е йилла   цхьа  г1аж хьаькхна йолу  фишка. Алал,  х1ун 1амор ду вай  дуьххьара?(  Вайна дуьххьара  1емар ду  ххасстоьмийн  ц1ераш яха)

-Ала  массара (Х1ора дешархочуьнга  шега-шега олуьйту)

3. Дешархочун г1ирсан ц1ераш яха  1амор.

-Дагалаца  шайн белхан план. Х1ун 1амор ду   вай хьалха? (Дешархочун г1ирсан ц1ераш яха)

(Хьехархочо уьн т1е суьрташ д1аухку)

-Хьовсал суьрта т1е. Х1ара  х1ун ю? (Х1ара  тетрадь ду)

-Х1ара х1ун ю?( Х1ара къолам  бу)

-Х1ара х1ун ю?( Х1ара  альбом ю)

-Х1ара х1ун ю?( Х1ара  ручка  ю)

-Х1ара х1ун ю?( Х1ара линейка  ю )

-Х1ара х1ун ю?( Х1ара книга  ю)

-Царех  массарех х1ун олу? (Царех дешархочун г1ирс олу)

-Уьш  стенгахь оьшу? (Уьш школехь  оьшу)

-Кхин муьлха дешархочун г1ирс бевза  шуна? (Берийн жоьпаш)

-Хьуна  х1ун 1емира, Хеда? (Суна 1емира  дешархочун г1ирсан ц1ераш яха)

-Муьлханиг дара вайн планан хьалхара дакъа? (Дешархочун г1ирсан ц1ераш яха 1амор дара)

-Хьан кхочушдина  и дакъа? (Берийн жоьпаш)

-Мила висна  и кхочуш дан ницкъ ца кхаьчна? (Берийн жоьпаш)

·        Ловзар « Х1ун  ю совнаха?»

Хьехархочо  уьн  т1е д1аухку  суьрташ.

1-ра  тоба                2-г1а тоба

Альбом                   тетрадь

Къоламаш             ручка

Краскаш                книга

Кисточка              краскаш

Ручка

-Х1ун  ю хьалхарчу тобанехь совнаха? (Ручка)

-Х1унда ю ручка совнаха? (Важа г1ирс сурт дуьллуш  лелош болу г1ирс бу, ручканца сурт ца дуьллу)

-Х1ун ю шолг1ачу  тобанехь совнаха? (Краскаш)

-Х1унда? ( Важа  г1ирс  йоза яздеш оьшуш бу, ткъа краскаш  сурт дуьллуш оьшу г1ирс бу)

4. Сада1аран миноташ

5.Дозуш долу къамел кхиор.

·        Суьртах лаьцна къамел дар

   -Х1ун  дара  шун планаца  шолг1а  1амо дезаш дерг? (Суьртах лаьцна  къамелаш дар )

-Х1ун 1амор ду    вай х1инца? (Суьрта т1ехь гуш дерг дийца)

-Д1аелла  учебникан  9-г1а   аг1о.

-Муьлш бу суьрта т1ехь гуш берш?( Суьрта т1ехь бераш ду)

-Ц1ераш тахка царна?

-Бераш стенга ддоьлху? (Бераш  школе доьлху)

-Цаьргахь х1ун ю? (Цаьргахьзезагаш , портфелаш ю)

-Уьш школе  стенна  боьлху? (Уьш  школе  деше боьлху)

-Х1ун до цара  школехь? (Цара  школехь доьшу , яздо , суьрташ дохку)

-Муьлха г1ирсаш беза царна  суьрташ  дохкуш? (Альбом,  къоламаш, краскаш, кисточкаш)

-Муьлха г1ирсаш беза царна  йоза яздеш? (Тетрадаш, ручканаш)

-Муьлха  г1ирс беза царна  книга еша 1ама? (Абат)

-Муха лело беза дешархочун г1ирс? (Ц1ена)

-Схьагайтал  шайн г1ирс, вай  хьовсур ду  угаре ц1ена г1ирс хьенан бу. (Хьехархочо хаставо угаре  ц1ена а, дика  а дешархочун г1ирс лелош верг)

-Муха лело деза тетрадаш? (Тетрадаш ц1ена лело деза)

-Муха лело еза книжкаш? (Книжкаш ц1ена лело еза)

-И беригге г1ирс стена чохь лелабо аша? (Портфела  чохь лелабо)

-Х1инца  суьрте  а хьовсуш  вай х1оттийна дийцар схьа хьан дуьйцур дара? (Бераша схьадуьйцу дийцар)

-Муьлханиг дара  шун планан шолг1а дакъа? (Суьртах лаьцна къамел дар)

-Хьенан ницкъ кхечи и кхочуш дан? (Берийн жоьпаш)

-Х1ораммо хьала г1оттуш ала шайна 1еминчух лаций.

Суна 1еми  суьртах лаьцна къамел дан.

-Мила виси  и дакъа кхочуш ца далуш?

·        Ловзар « Дешархочун г1ирс  я  ловзо х1уманаш»

-Бераш аса х1инца  дешархочун г1ирсан , ловзочу х1уманийн ц1ераш йохур ю. Дешархочун г1ирсан ц1е яккхахь д1адийша, ловзочу х1уманийн  ц1е яьккхича хьалаг1овтта.

 Тайниг, ручка, тетрадь, къолам, паровоз, цхьогал, альбом, резинка , линейка,  портфель

6. Жам1 дар.

-Муьхла дешархочун г1ирс бевзи шуна?

-Уьш стена оьшу?

7.Рефлекси.

-Муха яра вайн план? (Берийн жоьпаш)

-Хьенан аьтту хили и кхочуш ян? Шайна х1ун  1еми дийца?

Суна 1еми дешархочун г1ирсан ц1ераш яха.

Суна 1еми суьртах лаьцна  къамел дан.

-Мила висина и кхочуш ца далуш ?