Конспект урока по кабардинскому языку по теме "Макъ дэк1уашэхэр" 2-урок (3 класс)

Темэр. Макъ дэк1уашэхэр.   Мурадыр. Макъ дэк1уашэхэр жьгъыжьгъхэмрэ дэгухэмрэ, гуэгъу зи1э макъ  дэк1уашэхэмрэ зимы1эмрэ зэхагъэк1ыфын. Бжьыхьэ лэжьыгъэхэм        хащ1ык1ыу, ф1ыуэ ялъагъуу къэгъэтэджын. Псалъэжьу ящ1эм хэгъэхъуэн, абы щ1агъыбзэ зэрыщ1элъыр къагурыгъэ1уэн.     Урокым къэдгъэсэбэпыпхъэхэр. «Макъ дэк1уашэхэр», « Макъ дэк1уашэ  жьгъыжьгъхэмрэ дэгухэмрэ» таблицэхэр, (Т. С.) Адыгэбзэ тхылъым  зэрелэжьын тетрадь, (С. Л.) тест лэжьыгъэхэр, интерактивнэ доска.                             Урокыр зэрек1уэк1ынур 1. Урокым зыхуэгъэхьэзырын. 2. Къабзэрытхэмк1э лэжьыгъэ.   Лл Лъ лъ Л1 л1 алъ ал1 лъу л1у л1ыжь Лъостэн Л1эужь лъэрыжэ Лъостэн дадэ л1ыжь губзыгъэщ.    а) Мы тхыгъэр сыт хуэдэу бгуэш хъуну? ( хьэрф, пычыгъуэ, псалъэ,  псалъэуха).    б)Л, лъ, л1 хьэрфхэм сыт хужыф1эфын? (Л – хьэрф дэк1уашэ жьгъыжьгъ гуэгъу зи1э, л­лъ;  лъ – хьэрф дэк1уашэдэгу гуэгъу зи1э, л –лъ; л1 – хьэрф  дэк1уашэ дэгу п1ыт1а гуэгъу зимы1э).   б) Лъостэн, Л1эужь псалъэхэр хьэрфышхуэк1э къыщ1егъэжьар къыжыф1э. Иджыри сыт хуэдэ псалъэхэр хьэрфышхуэк1э къегъэжьауэ ятхыу фщ1эрэ?    в) Сыту п1эрэ Лъостэн дадэ губзыгъэу къыщ1алъытэр? (!ущагъ куэд  бгъэдэлъщи). 3. Темэм елэжьын.     Лэжь. 28. а)Тхыгъэм фыкъеджи къи1уатэр къыжыф1эж.     б) Уэ фи унагъуэр насыпыф1эу къэплъытэрэ? Сыт апхуэдэу       къыщ1эплъытэр? в) « Жьым еубзи, щ1эр къащтэ» псалъэжьыр дауэ къыбгуры1уэрэ? Псалъэжьыр гук1э зэгъащ1э, уигу иубыдэ.     г) Къыхэгъэща псалъэхэр къифтхык1и хьэрф дэк1уашэхэр екъуаитк1э  щ1эфтхъэ.(Зэбгъэдэсхэм зым ейр адрейм къепщытэж).  Хьэрф дэк1уашэ жьгъыжьгъхэмрэ дэгухэмрэ къыдопщытэж. (таблицэ)   Лэжь. 29. а) Псалъэхэр къэвгъэсэбэпурэ псалъэухахэр нэфтхысыж. Точкэхэм  я п1эк1э щытын хуей хьэрфхэр псалъалъэмк1э къафщ1э.       Щ1ыдагъэм къыхащ1ык1: фэтыджэн,бензин.       Хадэхэк1 къэк1ыгъэхэщ: балыджэ, к1эрт1оф,хъэуан, джэш.       Жыг лъэпкъхэщ: балией, бзиху, тхуей.       Щыгъын л1эужьыгъуэхэщ: бащлъыкъ,къэптал, бостей, бэлътоку.    б) Хадэхэк1 псалъэм щыдгъэ1у япэ макъзешэ э ­ р хьэрфзешэ а –к1э       къыщ1эгъэлъэгъуар къыжыф1э. (Хадэхэк1 – къызэрапщытэж псалъэр хадэ).    в) Къыхэгъэщхьэхук1а псалъэхэм щыдгъэ1у макъ дэк1уашэхэм   жьгъыжьгъхэмрэ дэгухэмрэ къыщывгъэлъагъуэ, упщ1э яхуэвгъэув. (Сыт? ­  бэлагъ, портфель, къэптал, бдзапц1э, тхуей.) Сыт? упщ1эр зыхуэувыр сыт  хуэдэ псалъэхэра?     Лэжь. 30. а) Псалъэ зэдзыл1аит1 къэс хьэрф дэк1уашэхэмк1э        къэгъэлъэгъуа макъ дэк1уашэхэр зэфлъыт.      1)  Бо         ирегъавэ        лъагэ        щхьэку       бгъэ       гъуахъуэ           По         ирегъафэ       лъахэ        щхьэгу       пхъэ       хъуахъуэ              2) данэ       джын       Дзадзу       къэж       ежьэ           Танэ       чын         Цацу          къэш        ещэ       б) Хэт? упщ1эр зыхуэув псалъэхэр къэвгъуэт.(Дзадзу, Цацу)     Лэжь. 31. а) Псалъэжьхэм фыкъеджэ. Сытым дыхуаущийрэ псалъэжьхэм?  (Нэмыс тхэлъу дыкъэтэджыным дыхуеущий). б) Къыхэгъэбелджылык1а псалъэхэр зэрехьэк1ын хуейм хуэдэу зэпывуд. ( Нэ –мыс, нэ–хъы­жьыр, щхьэ, ула­жьэ­мэ, пшхынщ, плъагъу­мэ,          бжьы­хьэ­щи).     в) Макъ дэк1уашэ жьгъыжьгъ къызэрагъэлъагъуэ хьэрф дэк1уашэхэм я  гуэгъухэр къэвгъэлъагъуэ (интерактивнэ доска).           Гъ           гъу            д         дж         дз          жь           Хъ           хъу           т         ч            ц            щ  4. Адыгэбзэ тхылъым зэрелэжьын тетрадь.     Лэжь. 1, 2.  Вариантк1э ягъэзащ1эри зэбгъэдэсхэм зым ейр адрейм       къепщытэж.    Лэжь. 4. Усэ едзыгъуэм фыкъеджи макъ дэк1уашэ жьгъыжьгъ   къэзыгъэлъагъуэ хьэрфхэу 41 хэтщи къыхэвгъуатэ.     Лэжь. 5. Сыт хуэдэ хадэхэк1хэр фи хадэм къифхыжа?  5. Лэжь. 3­мк1э яджар идогъэбыдыл1эж.       Макъ дэк1уашэ жьгъыжьгъ къэзыгъэлъагъуэхэр зы екъуак1э, дэгу  къэзыгъэлъагъуэхэр нэшэкъашэк1э щ1этхъэ.        Бжэ – пшэ, бжьэ – пщэ, вагъуэ – фагъуэ, егъэгъу – егъэхъу, елэ – елъэ,  дехьэ – техьэ, лъагэ – лъахэ, мэж – мэш, жьак1уэ – щак1уэ. 6. Унэ лэжьыгъэ.     Лэжь. 33. Фыкъеджи къифтхык1. Точкэхэм я п1эк1э щытын хуей      псалъэхэмрэ  хьэрфхэмрэ хэвгъэувэж. Псалъэухахэм хуэфэщэну нагъыщэхэр  вгъэувыж. Макъ дэк1уашэ дэгу къэзыгъэлъагъуэ хьэрфхэр щ1эфтхъэ.