Конспект урока по крымскотатарскому языку на тему "ДЖУМЛЕ "(3 класс)

Дата:07.11.2018г                        Урок №17,18                             Класс:3 Дата:08.11.2018г           Предмет:крымскотатарский язык           Учитель:Аппазова Э.Н. Тема: Предложение. Общие сведения   Мевзу    : ДЖУМЛЕ. ДЖУМЛЕ АКЪКЪЫНДА МАЛЮМАТ.  Макъсат: ­джумле акъкъында малюматны пекитюв ; ­берильген схемалардан джумле тизмек ; ­агъзавий ве язма нутукъларны инкишаф этмек;  ­Ватангъа, миллетке, къырымтатар тилине ве табиаткъа  севги ашламакъ. Дерснинъ донатмасы  : лугъат ве иш дефтерлери , дерсликлер ,карточкалар. Дерснинъ чешити:  янъы дерс                                           Дерснинъ кетишаты I.Талебелернинъ дерске эмоциональ къабилиетлерини арттырув 1. Оджа.Бизлер , бугунь бир гемиде ялдайджамыз. Къыш мевсими олгъаны ичюн гемимиз бузкъыран сою,  бизлер исе къар данечиклер.(Талебелерни тахта янына чагъырым, къол тутушып геми макетини  япамыз ве  бирликте кучь олгъанымызны анълатам).  ­«Къартбабамнынъ насиети» деген  масал акъылынъыздамы, балалар.  ­Бу масалны ким айтып олур? ­Мына сизге бир чубукъ, ким сындырып олур? (Талебелернинъ бири сындыра, биз исе хуляса чыкъарамыз) ­Мына сизге бир топ чубукъ, ким кучюни сынап бакъаджакъ?(Талебелернинъ бири сындыра, биз исе хуляса  чыкъарамыз). ­Энди  анълагандырсынъыз –къайда бирлик ,анда тирилик. Бизлер де бузкъыран киби кучьлю олып сеяатымыз башлайджамыз.Азбарда къыш, сувукъ бизлер исе, къан сыджакъ миллет сайыламыз, къан  сыджакълыгъымызнен бизлер бу къар данечиклерни къыздыраджамыз арамызда ич бир сувукълыкъ  олмайджакъ.(Талебелер бирер дане къар данечиклери алып урбаларына илиштиреджеклер). ­Келинъиз, бир­биримизнен таныш олайыкъ.Меним адым Нияра оджа. Мен команда башлыгъы сайылам,  сизлер исе команда азалары сайыласынъыз.                        Бизим командамызнынъ ады «Къар данечиклер» Оджа.­Балалар,  мен бир озюм кельмедим, меннен  берабер  масал  къараманлары да кельди. ­Бу къараманнынъ ады Къуртнезир.О. бизлер киби чокъ биле.Къолундан китап тюшмей. ­Бу къараманнынъ ады Къуртумер. О. окъувда азачыкъ зайыфча. Бизден ярдым сорай « Тылсымлы  чечекни кереги киби топлап  оламайым , чюнки эсап вакътында  сайыларны сайгъанда шашмалайым »­дей. Оджа.­Биз Къуртумерге дерс девамында тылсымлы чечегини топламагъа ярдым япаджамыз.  Оджа.­Къана  ярдым япмагъа башладыкъ.  Къайсы сайыдан башламакъ керекмиз ? Тал.­Бир язылгъан сайыдан башламакъ керекмиз. Оджа.­Эльбет, бир язылгъан сайыдан башламакъ керекмиз. Вай, бу чечек япрачыкънынъ артында бир шей  язылгъан. Оджа.­Талебелернинъ дерске эмоциональ къабилиетлерини арттырмакъ. Оджа.­Балалар , биз эмоциональ къабилиетлеримизни энди арттырдыкъмы   Тал.­Эльбет,арттырдыкъ. Оджа.­Энди исе, къайсы сайыны алмакъ ве ачмакъ керекмиз?  Тал.­Эки язылгъан чечек япрагъыны аладжамыз ве ачаджамыз. Оджа.­Амма, мында да язылгъан. Темиз язам. II.Темиз язам ­ Рале башында догъру отурунъыз . Дефтерлеринъизни ачынъыз.Бугуньки саныны язынъыз.                                                              Сыныф иши 1.  дж–бир сыра язалар      аджджы –бир сыра язалар 2.  Лугъат иш  Зайыф­ слабый  ­Мына , бу ишни беджердик. ­Энди исе, къачынджы сайыны алмакъ ве ачмакъ керекмиз? Учюнджи сайыдаки чечек япрагъны алмакъ ве ачмакъ керекмиз. ­ Эльбет , Къуртумерге догъду  ёл косьтересинъиз.Аламыз ве ачамыз,мында да язылгъан.Талебелернинъ  бильги къабилиетлерини актуаллештирюв. III.Талебелернинъ бильги къабилиетлерини актуаллештирюв.                                      Тест шекильде 1.Джумле не бильдире? а)Там фикир; б)саде сёзлер. 2.Джумленинъ биринджи сёзю насыл арифнен язылыр?  а)Буюк арифнен; б)кучюк арифнен. 3.Джумле неден тизиле? а)Арифлерден; б)сёзлерден.  4.Суаль джевап. Оджа.­Джумленинъ сонъунада сес не япа? Тал.­Джумленинъ сонъунда сес алчала ве токътав япыла? Оджа.­Языда бу токътав насыл ишаретнен косьтериле? Тал.­Языда токътав (.)ишаретинен косьтериле. Оджа ­Бу вазифени да беджердик .Ярдым япмакъны девам этемиз. Энди , къайсы сайы  келе? ­Дёртюнджи сайы келе. Догъру айтасынъыз.Дёртюнджи чечек япракъны  алайыкъ .Амма, мында да анълагъанымызгъа коре , кене де  язылгъан .Янъы мевзу ве макъсаднен танышув. IV.Янъы мевзу ве макъсаднен танышув ( мевзу ве макъсад язылгъан ола) ­Бугунь дерсте  «Джумле» акъкъында малюматны  текрарлайджамыз. Макъсад: джумле акъкъында малюматны пекитюв ; ­берильген схемалардан джумле тизмек ;  ­Ватангъа, миллетке, къырымтатар тилине ве табиаткъа  севги ашламакъ.                               РААТЛЫКЪ ДАКЪКЪАСЫ Музыка янъгъырай. Дингиль­дингиль даречик йыр аркъалы,  даречиклернен миллий  оюн   мешгъулиетлери япыла. Раатландыкъ, ойнадыкъ. Энди исе, ярдым япмамызны девам этемиз.Къачынджы сайыны къоймакъ  керекмиз? ­Бешинджи сайыны къоймакъ керекмиз. Кене вазифе бар.Янъы мевзу устюнде иш. V. Мевзу устюнде иш Бизлер пек яхшы чалышамыз, амма Къуртумерге ярдым япмакъны девам этемиз. Оджа.­Бугунь дерсте биз джумле акъкъында бутюн бильген малюматларымызны  акъылымызгъа кетиреджемиз. 1.Эр бир рале башында карточкалар бар, талебелер чифт олып чалышаджакълар. 1.сув юкъары; 2.башыны узата ; 3.Аязлы къыш кельди. 4.япракъ тёкюльди.   Вазифе. Къайсы сайдаки язы джумле сайыла ? Не ичюн ойле саясынъыз? Оджа.­ Джумлени  дефтеринъизге язынъыз. 2. Агъзавий шекильде. а)Тахтада сёз бирикме язылгъан «ана тили». Оджа.­Бу сёз бирикмесинен джумле тизинъиз. Энъ яхшы , энъ догъру джумлеге схема уйдурыла.Эм тахтада , эм дефтеге сызалар. б) Оюн. Талебелер  4 группагъа болинелер.Эр группагъа  айры сёзлер бериле, талебелер берильген  сёзлерден япрачыкълар устюнде сёзлерни туткъалнен туттурып  джумле тизелер .Сонъ эр группа озь  джумлесини окъуй. ­Экранда И.Асаниннинъ шиири  язылып чыкъа.  Къырым – бизим Ватанымыз. Ватан – бизим Анамыз. Биз Ватанны бу дюньяда  Энъ мукъаддес саямыз. Талебелер уйдургъан джумлелерни тешкерелер.                    РААТЛЫКЪ ДАКЪКЪАСЫ (сёзлер экранда пейда ола) БИЗ  ИШЛЕДИК, БОЛДУРДЫКЪ, ЕРИМИЗДЕН ТУРДЫКЪ, КЪОЛЛАРЫМЫЗНЫ ОГГЕ  УЗАТАМЫЗ, СОНЪ ТЁПЕГЕ  КОТЕРЕМИЗ. СОНЪ САГЪГЪА, СОНЪ СОЛГЪА, ТЁГЕРЕК  АЙЛАНДЫРАМЫЗ.                              ­Суаллерге бир сёзнен джевап беринъиз.( Суаллер япракъ устюнде язылгъан.)  Оюн. «Эбет» я да «Ёкъ» ­Сен окъумагъа севесинъми? ­Эр кунь китап окъуйсынъмы? Тез окъуйсынъмы? ­Саба эрте турасынъмы? Машалла , сизлерге ! Энди къайсы чечек япрагъыны алмакъ ве ачмакъ керекмиз? ­Алтынджы сайылы япракъны ачмакъ кермиз. Пек яхшы , мында язылгъан ана тилине, ана  Ватангъа ве  табиаткъа севги ашламакъ. VI. Ватангъа, миллетке, къырымтатар тилине ве табиаткъа  севги ашламакъ. Башта 40­азизлер акъкъында къыскъа малюмат  ве сонъ видео косьтериледжек. ­Бакъынъыз, Куртумернинъ чечегини аман­ аман топладыкъ.Къайсы сайы къалды?   ­Единджи сайы къалды.Онынъ да артында вазифе бар. Амма, бу севимли  дакъкъалар. Дерснинъ нетиджеси. VII.Дерснинъ нетиджеси ­Бугунь дерсте  насыл мевзу акъкъында малюматны пекиттик.? ­Джумле акъкъында бильгелеримизни пекиттик. ­Дерс девамында кимге ярдым яптыкъ? ­Къуртумерге ярдым яптыкъ. ­ Ярдым япмагъа бегендинъизми?  ­Эльбет, ярдым япа­япа,   дерсимизнинъ сонъуна келип чыкътыкъ.(талебернинъ баалары айтыла.) ­Чечекни соньки элементи къалды. Къана буныда бакъайыкъ. Не язылгъан экен? VIII.Эв вазифеси РЕФЛЕКСИЯ ­Балалар , дерсни бегендинъизми! Бегенген олсанъыз , даречиклеринъизлерни котерип  ойнатынъыз.Машалла , сизлерге! ­Даречиклер ве  бу татлы  къанфетлер сизге бахшыш. Сагъ олунъыз!